وابستگی به منابع

سازمان ها برای تداوم رشد و سودآوری خود نیازمند تغییر و نوسازی راهبردی هستند. با این وجود پژوهش های محدودی در رابطه با نحوه و چالش های اجرای نوسازی راهبردی و عوامل مؤثر بر تداوم موفقیت در اجرای نوسازی های متوالی وجود دارد. یکی از مباحث مهم در حوزه پیاده سازی نوسازی راهبردی راهبرد های مدیریت منابعی است که سازمان ها برای ورود موفق به بازارهای جدید به کار می گیرند. از سوی دیگر، تئوری های مدیریت غربی دارای ویژگی هایی هستند که لزوماً با مدیریت در مناطق دیگر یکسان نیستند. برای سازمان هایی که در محیط های نامطمئن با نوسانات دسترسی به منابع کار می کنند یافتن راهبرد های سفارشی برای مدیریت وابستگی منابع حیاتی است. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شده است از طریق مطالعه عمیق یک سازمان موفق در نوسازی راهبردی و به صورت خاص ورود به بازارهای جدید، روش های خاصی که بنگاه ها در چنین محیطی به کار می گیرند تا وابستگی شان به منابع و تأمین کنندگان را تعدیل و یا مدیریت کنند بررسی شود.

سهم عوامل تولید از تولید ناخالص داخلی تصویری از فناوری اقتصاد را در سطح کلان به دست می دهد. سهم عوامل بازتولیدپذیر، یعنی سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی، و سهم عوامل بازتولیدناپذیر، یعنی سرمایه طبیعی و نیروی کار ساده، از کل تولید در کشورهای مختلف متفاوت است. در این پژوهش، تاثیر وفور منابع تجدیدناپذیر یا وابستگی اقتصاد به آن ها بر سهم عوامل تولید بررسی می شود. برای پژوهش حاضر از داده های مقطعی کشورهای مختلف در قالب مدل های تجربی حداقل مربع های معمولی و حداقل مربع های دومرحله ای، برای رفع مشکل احتمالی درون زایی استفاده می شود. بررسی داده های مقطعی کشورها نشان می دهد که سهم سرمایه طبیعی از تولید کشورهایی که وابستگی بیش تری به منابع تجدیدناپذیر دارند، بیش تر است. همچنین، وابستگی یا وفور منابع تجدیدناپذیر سهم انواع نیروی کار را از تولید کاهش می دهد. پژوهش های بیش تری نیاز است که مشخص کند چگونه وفور یا وابستگی به منابع تجدیدناپذیر سهم عوامل تولید را متاثر می کند.

این نوشتار پیش از ریزش بورس تهران در تابستان 1399 و با رویکرد تحلیل علمی و برخورد اصولی به واکنش های احتمالی فعالان بورس نگارش شده است. مسئله اصلی این نوشتار آن است که برای تحلیل اصولی رفتار انسان ها نیاز است از مدل های رفتاری قابل اتکا استفاده شود و این در حالی است که در منابع علمی مرتبط اذعان شده که با کمبود مدل های رفتاری معتبر مواجه اند؛ بنابراین این نوشتار، مدل وابستگی به منابع را مطابق با شاخص های معتبر نظری از قرآن شناسایی می کند. این مدل بیان می کند شدید یا ضعیف بودن نگرانی انسان ها در هنگام کاهش منابعشان، بیش از آنکه به مقدار اموال موجود و یا دارایی های ازدست رفته ایشان مربوط باشد به میزان اتکای ذهنی شان بر آن منابع وابسته است؛ یعنی هرچه حساسیت های افراد معطوف به منابع با تنوع کمتری باشد، وابستگی شان به منابع بیشتر است و فارغ از اینکه افراد چقدر ثروتمندند یا در اینجا فعالان بورس چقدر قبلاً سود کرده اند اگر به منبع مادی مشخصی وابسته شده باشند کوچک ترین کاهشی در آن منبع، ایشان را بی نهایت برآشفته خواهد کرد. بر اساس این مدل می توان در کنار راهکارِ تنوع بخشی به منابع مادی از جایگزین های معنوی یا روانی نیز استفاده کرد تا اتکای ذهنیِ سرمایه گذاران به بورسِ فعلی تعدیل شود و واکنش های شدید ناشی از احساس ترس و درماندگی مدیریت پذیر گردد. مدل وابستگی به منابع به وسیله «روش تحلیل محتوای کیفی انطباق یافته با متن قرآن کریم» کشف شده و به صورت استدلالی مراحل دستیابی به آن بیان گردیده، سپس با روابط ریاضی و نمودارهای ترسیمی ارائه شده است.

تاثیر وابستگی به منابع طبیعی بر شدت انرژیِ 75 کشور در بازه زمانی 1993 تا 2015 در سطح هم افزون بررسی شده است. وابستگی به منابع طبیعی با چهار شاخص نسبت صادرات سوخت به تولید ناخالص داخلی و به کل صادرات، نسبت رانت حاصل از مواد معدنی به تولید ناخالص داخلی، و نسبت رانت حاصل از منابع طبیعی به تولید ناخالص داخلی اندازه گیری شده است. تاثیر هر یک از این چهار شاخص بر شدت انرژی با استفاده از تخمین گر آرلانو-باند تخمین زده شده است. نتایج به دست آمده، اثر فزاینده وابستگی به منابع زیرزمینی (منابع طبیعی بدون احتساب منابع جنگلی) را بر شدت انرژی نشان می دهد. تاثیر اشاره شده با اضافه کردن وابستگی به رانت حاصل از منابع جنگلی منفی می شود. تاثیرات اشاره شده نسبت به تغییر در متغیرهای کنترلی شرایط آب و هوایی و شاخص های قیمت انرژی عمدتاً استوار است.