سازمان یاددهنده

هدف از این مقاله بررسی میزان کاربست مؤلفه های سازمان یاد دهنده در دانشگاههای دولتی کشور بود. مؤلفه های سازمان یاددهنده در پنج مقوله دیدگاه قابل یاددهی، ایده ها، ارزشها، انرژی و قاطعیت در تصمیم گیری مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 25067 نفر اعضای هیات علمی دانشگاههای دولتی کشور (13335 نفر در دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و 11372نفر در دانشگاه های وابسته به بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) در سال تحصیلی86- 85 بوده و یک نمونه 345 نفری از میان آنان به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بصورت تصادفی انتخاب شد که 315 نفر در پژوهش شرکت نمودند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته 74 سؤالی بر مبنای نظریه سازمان یاددهنده تیچی در قالب طیف 5 درجه ای لیکرت استفاده شده است. پایایی کل پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 87 /0 برآورد گردید. برای آزمون سؤالهای پژوهش از آزمون های آماری پارا م تریک از جمله t تک نمونه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد میانگین نمرات پاسخ دهندگان در مورد کاربست مؤلفه های سازمان یاددهنده در گروه نمونه همه کمتر از حد متوسط(3) می باشد و در تمام مؤلفه ها تفاوت معنی دار است. همچنین میزان مطلوبیت استفاده از مؤلفه های سازمان یاددهنده در دانشگاهها با میانگین 25/4 بسیار بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده و t مشاهده شده از t بحرانی جدول بزرگتر است. لذا در این خصوص نیز تفاوت میانگین ها معنی دار می باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان کاربرد مؤلفه های سازمان یاددهنده در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1390-1391 انجام شد. جامعه آماری پژوهش، شامل 298 نفر از کارکنان کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بود که از آن میان 173 نفر به عنوان نمونه آماری، از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران برآورد و از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته ای بود که با استفاده از منابع علمی مرتبط با موضوع و در نظرگرفتن اصول طرح پرسشنامه و با الهام از پرسشنامه زارع محمدآبادی (1387)، به منظور جمع آوری نظرات مدیران و کتابداران در خصوص میزان کاربرد مؤلفه های سازمان یاددهنده توسط مدیران در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران براساس نظریه تیچی تهیه گردید. این پرسشنامه شامل35 سؤال بسته پاسخ بود که از طریق آن پنج مؤلفه سازمان یاددهنده (دیدگاه قابل یاددهی، ایده ها، ارزش ها، انرژی هیجانی و قاطعیت در تصمیم گیری) در دو وضعیت موجود و مطلوب مورد سنجش قرار گرفت که در نهایت 169 پاسخنامه دریافت گردید. از ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی استفاده شد که ضریب پایایی پرسشنامه در وضعیت موجود981/0 و در وضعیت مطلوب 974/0 برآورد گردید که حاکی از پایایی بالای ابزار اندازه گیری است. یافته های تحقیق نشان داد، کلیه مؤلفه ها در وضعیت موجود کمتر از سطح متوسط و در وضعیت مطلوب بیشتر از سطح متوسط بود (p<0.001) . ضمناً نتایج حاصل از t2 هتلینگ نشان داد که در وضعیت موجود میزان کاربرد مؤلفه های دیدگاه قابل یاددهی و ایده ها بیشتر از سایر مؤلفه ها و میزان کاربرد مؤلفه انرژی هیجانی کمتر از سایر مؤلفه ها بوده است (p<0.001) ، در حالی که آزمودنی ها میزان مطلوبیت مؤلفه ارزش ها را بیشتر از سایر مؤلفه ها و مطلوبیت مؤلفه های دیدگاه قابل یاددهی و قاطعیت در تصمیم گیری راکمتر از سایر مؤلفه ها ارزیابی نمودند (p<0.001) . همچنین، بین وضع موجود و مطلوب مؤلفه های سازمان یاددهنده تفاوت معناداری وجود داشت (p<0.001) .

یاددهی و یادگیری همراه با هم، درمیان تمام اعضا رکن کلیدی سازمان های یاددهنده است. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی سازمان یاددهنده برای دانشکده های علوم ورزشی است که با استفاده از طرح نظام دار نظریه داده بنیاد انجام شد. شرکت کنندگان در پژوهش حاضر، متخصصان و صاحب نظران حوزه سازمان یاددهنده شاغل در دانشکده های علوم ورزشی بودند که 22 نفر ازمیان آن ها به صورت نمونه گیری نظری برای مصاحبه عمیق و اکتشافی انتخاب شدند و مصاحبه ها تا مرحله اشباع نظری ادامه یافتند. اعتبار یافته ها با روش های تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مصاحبه های آزمایشی تعیین شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. براساس نتایج، 467 گزاره مفهومی اولیه با 15 مقوله اصلی و 48 مقوله فرعی درقالب ابعاد شش گانه مدل پارادایمی شامل موجبات علی (سه مقوله)، پدیده اصلی (یاددهی و یادگیری متقابل بین اعضا)، راهبرد (دو مقوله)، ویژگی های زمینه ای (سه مقوله)، شرایط محیطی (پنج مقوله) و پیامد (دو مقوله) شناسایی شدند. یکپارچه سازی مقوله ها برمبنای روابط موجود بین آن ها حول محور یاددهی و یادگیری متقابل، شکل دهنده مدل پارادایمی است که الگوی سازمان یاددهنده برای دانشکده های علوم ورزشی را منعکس می کند.

هدف از پژوهش حاضر تحلیل رگرسیونی رابطه بین مؤلفه های سازمان یاددهنده (انرژی هیجانی، ایده ها، ارزشها، دیدگاه قابل یاددهی و قاطعیت در تصمیم گی ری) با سازمان یادگیرنده و تعیین سهم هر یک از مؤلفههای سازمان یاددهنده در پیشبینی سازمان یادگیرنده کل بود. به همین منظور با انجام پژوهشی توصیفی و از نوع همبستگی، تعداد 135 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاههای ارومیه به روش نمونهگیری طبقهای ( متناسب با حج م) به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامههای مؤلفههای سازمان یادگیرنده ( 23 سؤال) و یاددهنده 74 سؤال) برروی آنها اجرا شد. نتایج تحلیل ماتریس همبستگی پیرسون نشان داد که تمامی ) مؤلفههای سازمان یاددهنده رابطه مثبت و معنیداری با سازمان یادگیرنده کلی دارند . نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که مؤلفههای قاطعیت در تصمیمگیری و دیدگاه قابل یاددهی قادر به پیشبینی 64 درصد از تغییرات سازمان یادگیرنده هستند.

سازمان یاددهنده سازمانی است که در آن همه اعضاء مشغول یاددادن و یادگرفتن هستند و امر یاددهی و یادگیری بدون توجه به جایگاه سازمانی افراد در آن سازمان انجام می شود. پژوهش حاضر به منظور ارائه مدل سازمان یاددهنده برای دانشگاه فرهنگیان صورت گرفت. این پژوهش از نوع کاربردی و مدل یابی و از نظر تحلیل نتایج، همبستگی از نوع علی است که با استفاده از روش میدانی انجام شد. ابزار بکار گرفته شده در این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی صوری، محتوایی و سازه آن مورد تأیید قرار گرفت. همچنین پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه اعضای هیأت علمی و کارشناسان دانشگاه فرهنگیان بودند. حجم جامعه آماری این پژوهش 3686 نفر بود که 418 نفر به عنوان نمونه آماری با روش نمونه گیری در دسترس از نوع سهمی انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه از جدول کوهن استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، استنباطی و مدل معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج نشان دهنده آن است که مدل تدوین شده سازمان یاددهنده برای دانشگاه فرهنگیان برازش مناسبی دارد و همه مؤلفه های مدل ارائه شده از نظر آماری معنادار هستند.

سازمان یاد دهنده و یادگیرنده در این مقوله که هر فردی یا گروهی باید به طور دائم دانش و مهارت جدید کسب کنند مشترک هستند؛ اما هدف سازمان یاددهنده چیست؟ ویژگی رهبران در سازمان های یاددهنده چیست؟ و چگونه می توان یک دیدگاه قابل یاددهی تدوین نمود؟ با توجه به اهمیت این موضوع برای توسعه سازمانی، در این مقاله به بررسی سازمان یاددهنده پرداخته ایم. سازمان های یاددهنده با توسعه مؤثر مهارتهای رهبری در کارکنانشان، به طور مداوم خود را بهبود می بخشند. رهبران باتجربه آموزش را سرلوحه کار قرار میدهند و به یادگیری و یاددهی مشتاق هستند. کارکنان در محیطی که جستجوی دانش و دیدگاه های جدید، یک هنجار قابل قبول محسوب می شود بیشتر راغب هستند تا تغییرات بازار را جستجو کنند و برای آن ها پاسخ های جدید بیابند. وظیفه رهبران نیز در سازمان های یاددهنده در اختیار گرفتن سرمایه انسانی و ایجاد ارزش افزوده برای آن است و این کار فقط با یاددهی امکان پذیر می باشد.

هدف از این پژوهش، شناسایی، تحلیل و اولویت بندی شاخص های مؤثر بر کیفیت آموزش از دور: مورد دانشگاه پیام نور بود که با رویکرد آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) انجام گرفت. مشارکت کنندگان این پژوهش در بخش کیفی 15 نفر از استادان و دانش آموختگان آموزش از دور بودند که به صورتی هدفمند انتخاب و با آنها مصاحبه گردید. در بخش کمی مطالعه نیز جامعه آماری هدف (مدیران، برنامه ریزان و کارشناسان سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور) بودند که 215 نفر از آنان به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و از آنها خواسته شده تا پرسش نامه پژوهش را تکمیل کنند. این پرسش نامه مشتمل بر 52 شاخص بود که روایی محتوای آن با استناد به نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 89 /0 ارزیابی و مورد تأیید واقع شد. برای تحلیل داده های بخش کیفی از کدگذاری های باز و محوری بهره گرفته شد و برای تجزیه و تحلیل داده های کمی حاصل از پرسش نامه نیز علاوه بر شاخص های گرایش مرکزی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که مدل جامع کیفیت در نظام آموزش از دور دارای 7 بعد سازمان یاددهنده؛ یاددهنده؛ یادگیرنده؛ مبانی پداگوژی، تئوری و نسل های فناوری؛ مواد و محتوای آموزشی؛ روش ها و رویکرد های آموزشی؛ و زمان و مکان آموزشی با 52 شاخص مرتبط است که بر اساس آنها راهبردهایی برای ارتقای کیفیت آموزشی نظام آموزش از دور پیشنهاد شده است.

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل مفهومی دانشگاه به مثابه سازمان یاددهنده با استفاده از روش فراترکیب می باشد. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع فراترکیب بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه منابع مرتبط با سازمان یادهنده طی سال های 2000 تا 2020 به تعداد 124 منبع بود که  تعداد 68 منبع براساس چکیده انتخاب شد. سپس 44 منبع براساس محتوا گزینش شد که در نهایت 21 منبع به عنوان منابع نهایی، به روش تحلیل تم مورد بررسی  قرار گرفت. برای انخاب مقالات از کلید واژه های سازمان یاددهنده، سازمان یادگیرنده و دانشگاه یاددهنده و از کلید واژ های انگلیسی Teaching organization، learning organization و University Teaching در پایگاه های اطلاعاتی کتابخانه ها، پژوهشکده ها و سایت هایی همچون جهاد دانشگاهی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مگیران، مقالات علمی همایش های کشور، پایگاه نشریات کشور، ایران داک، سیویلیکا، علم نت و پایگاه های استنادی و اطلاعاتی معتبر خارجی شامل Science Direct، Google Scholar،Scopus،Springer، IEEE مورد جستجو قرار گرفت. منابع انتخاب شده با استفاده از نرم افزار maxqda 2020  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند که تعداد  216 کد اولیه حاصل شد. بعد از پالایش و دسته بندی مجدد کدهای اولیه توسط تیم پژوهش 56 مقوله محوری بدست آمد که در2 مولفه اصلی درون سازمانی شامل عوامل فردی، مدیریتی، ساختاری و زیر ساختی و عوامل برون سازمانی شامل عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژیکی و اطلاعاتی و عوامل محیطی و اجتماعی و برون سازمانی تقسیم بندی شدند. با توجه به نتایج، دانشگاه یاددهنده بایستی بر پایه اصول بنیادین  بنا شود که زیربنا و شالوده ی سازمان یاددهنده را شکل می دهند. نتیجه تاثیر عوامل دورن سازمانی و برون سازمانی بر سازمان یاددهنده خلق دانش و تحقیق و توسعه دانش جدید در سازمان می باشد که در نتیجه تعامل این پیامد ها تسهیم دانش در سازمان اتفاق می افتد.