یاددهی و یادگیری

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وضعیت استقرار مدارس متوسطه هوشمند در استان سمنان از دیدگاه مدیران و معلمان بود. این پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی (زمینه یابی) بوده و به لحاظ هدف در دسته تحقیقات کاربردی قرار دارد. جامعه آماری شامل مدیران و دبیران مدارس هوشمند استان سمنان در سال تحصیلی 90-1389 به تعداد 215 نفر بود که با توجه به محدود بودن جامعه آماری مدیران، کل جامعه مدیران و از جامعه آماری دبیران، 132 نفر با استفاده از جدول کرجسی- مورگان به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته و شامل 29 سؤال بود که ضریب پایایی آن 84/0 به دست آمد. داده های حاصل از پرسشنامه به وسیله آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، جدول و نمودار) وآمار استنباطی (خی دو) بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که مدارس استان در مؤلفه های مدیریت مدرسه توسط سیستم یکپارچه رایانه ای، محیط یاددهی و یادگیری ، زیرساخت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباط یکپارچه رایانه ای با مدارس هوشمند دیگر، نیازمند اهتمام بیشتری جهت استقرار مدارس هوشمند در استان می باشد، اما مؤلفه معلمان آموزش دیده در حوزه فن آوری و مدیریت یکپارچه رایانه از ظرفیت و پتانسیل مناسبی برای ایجاد مدارس هوشمند برخوردار هستند.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی موانع به کارگیری فن­آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در فرآیند یاددهی - یادگیری دانشجویان از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده­ها توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، در نیمسال دوم تحصیلی 91-1390 می باشد که تعداد آنان 973 نفر بود. با مراجعه به جدول مورگان تعداد 177 نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. برای جمع­آوری داده­ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش نامه از طریق روایی صوری و محتوایی و پایایی آن با اجرای آزمایشی پرسش نامه در نمونه­ای با حجم 30 نفر از طریق آلفای کرونباخ برابر با 84/0 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه­ای استفاده شد. نتایج نشان داده است که دانش و مهارت اعضای هیأت علمی در به کارگیری فاوا، اعتقاد آنان نسبت به تأثیر فاوا، برنامه ریزی درسی مناسب با اصول فاوا، وجود سخت افزار و وسایل آموزشی در دانشگاه، وجود فضا و امکانات مالی در دانشگاه در به کارگیری از فاوا در فرآیند یاددهی و یادگیری دانشجویان مؤثر است.

این مقاله با هدف مطالعه اثر فناوری اطلاعات در فرآیند یاددهی و یادگیری از دیدگاه آموزگاران انجام شده است. روش تحقیق از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی (پیمایشی) و از نظر هدف کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان مدارس متوسطه دختران شهر تهران در سال تحصیلی 1395-1396 که تعداد کل آنها برابر800  نفر بوده است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده و فرمول کوکران با درصد خطا 10 درصد حجم نمونه 70 نفر انتخاب و پرسشنامه ها توزیع و جمع آوری شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه از پرسشنامه ارزیابی اثربخشی دوره آموزشی استفاده شد که در مقیاس 5 درجه ای لیکرت طراحی شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به تایید رسیده است و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای فرهنگ سازمانی برابر با 89/0، جو سازمانی 70/0، تحول سازمانی 87/0 برآورد شد. برای تحلیل داده های جمع آوری شده در بخش توصیفی از جداول توزیع فراوانی و در بخش استنباطی از t تک نمونه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزگاران فناوری اطلاعات را در فرآیند یاددهی و یادگیری دانش آموزان موثر می دانند.

سازمان یاددهنده سازمانی است که در آن همه اعضاء مشغول یاددادن و یادگرفتن هستند و امر یاددهی و یادگیری بدون توجه به جایگاه سازمانی افراد در آن سازمان انجام می شود. پژوهش حاضر به منظور ارائه مدل سازمان یاددهنده برای دانشگاه فرهنگیان صورت گرفت. این پژوهش از نوع کاربردی و مدل یابی و از نظر تحلیل نتایج، همبستگی از نوع علی است که با استفاده از روش میدانی انجام شد. ابزار بکار گرفته شده در این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی صوری، محتوایی و سازه آن مورد تأیید قرار گرفت. همچنین پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه اعضای هیأت علمی و کارشناسان دانشگاه فرهنگیان بودند. حجم جامعه آماری این پژوهش 3686 نفر بود که 418 نفر به عنوان نمونه آماری با روش نمونه گیری در دسترس از نوع سهمی انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه از جدول کوهن استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، استنباطی و مدل معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج نشان دهنده آن است که مدل تدوین شده سازمان یاددهنده برای دانشگاه فرهنگیان برازش مناسبی دارد و همه مؤلفه های مدل ارائه شده از نظر آماری معنادار هستند.

نظریه های تربیتی، دیدگاه هایی هستند دربارهٔ تعلیم و تربیت که بر اساس آن ها فرآیند یاددهی و یادگیری انجام می شود. نظریه های تربیتی کارکردهای گوناگونی دارند که کارکرد راهنمایی و اثرگذاری آن ها بر فرآیند یاددهی و یادگیری، اهمیّت ویژه ای دارد؛ زیرا این کارکرد مبنای تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و نیز مبنای عمل در کلاس درس است و اصول، اهداف، روش های تدریس، انتخاب محتوا و روش های ارزشیابی بر اساس آنها شکل می گیرد. در این پژوهش، دیدگاه نظریهٔ تربیتی اسلام دربارهٔ هر کدام از عناصر بالا بررسی می شود.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مزایای نظام دوری در ارتقا و بهبود فرایند یاددهی _ یادگیری دانش آموزان در مدارس ابتدایی استان سمنان انجام شد. نظام دوری فرایندی است که در آن یک معلم با یک گروه از دانش آموزان حداقل به مدت دو سال یا بیشتر در یک مدرسه می ماند. نوع پژوهش کاربردی و روش آن آمیخته اکتشافی بود که در آن نخست بخش کیفی و سپس بخش کمّی انجام شد. در بخش کیفی پژوهش، با 10 نفر از مدیران، مصاحبه عمیق و 32 مورد مصاحبه نیمه هدایت شده با معلمان که به شیوه هدفمند - گلوله برفی (تعداد 42 نفر) انتخاب شده بودند، انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل محتوای مصاحبه ها و مطالعه عمیق مبانی نظری، در قالب پرسش نامه ای محقق ساخته تنظیم گردید. روایی محتوایی طبق نظر متخصصان، پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ 0/90 بررسی و مناسب گزارش شد. در بخش کمّی، پرسش نامه پژوهش توسط 218 نفر از معلمان و مدیران که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده بودند، تکمیل شد و در بخش کیفی از تکنیک تحلیل محتوا و در بخش کمّی از آزمون تحلیل عاملی، خی دو و فریدمن استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مزایای «شناخت یاددهنده نسبت به یادگیرنده»، دارای بیشترین اهمیت و رتبه اول، «افزایش درک و دانش معلم از توانایی ها و ضعف هوش دانش آموزان» در رتبه دوم، «تلقی نمودن والدین، دانش آموزان و معلمان به عنوان اعضای یک خانواده و جامعه» در رتبه سوم، «کاهش نگرانی و اضطراب دانش آموزان نسبت به سال تحصیلی و معلم جدید» در رتبه چهارم، در ارتقا و بهبود فرایند یاددهی _ یادگیری دانش آموزان قرار دارند.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب کارورزی استادان راهنمای آموزش ابتدایی پردیس شهید باهنر و خواجه نصیر کرمان با هدف بهسازی فرایند کارورزی انجام شده است. رویکرد این تحقیق و راهبرد آن از نوع کیفی است و افراد مشارکت کننده شامل کلیهاستادانی است که تجربه راهنمایی دانشجویان آموزش ابتدایی را در فرایند کارورزی عهده دار بودند و همچنین دانشجومعلمان آموزش ابتدایی که حداقل تجربه دو ترم کارورزی را دارند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. مصاحبه از 11 نفر از استادان و 16 نفر از دانشجویان انجام شد و سپس داده های مصاحبه در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش پدیده محوری  به سه دسته کلی تقسیم شده است : شایسته سالاری، مشارکت حرفه ای و مهندسی آموزشی. شرایط علی شناسایی شده نیز به سه دسته تقسیم شد که عبارت بودند از: قوانین و مقررات، دغدغه های مالی و برنامه ها و فعالیت های بالندگی. عوامل مداخله گر شناسایی شده شامل استانداردهای آموزشی و عوامل زمینه ای عبارت بودند از:نیازسنجی آموزشی و پشتیبانی از برنامه های بالندگی و پیامدهای شناسایی شده عبارت بودند از :بهبود فرایند یاددهی - یادگیری و -پاسخ گویی به نیازهای دانشجویان.

پژوهش شبه آزمایشی حاضر با هدف بررسی تأثیر ارزشیابی تکوینی بر میزان یادگیری کارآموزان حرفه رایانه کار ICDL درجه دو آموزشگاه های فنی و حرفه ای استان کردستان انجام شده است. 140 نفر از کارآموزان در دو گروه آزمایش و گواه مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به پاسخ دهی مربیان به یک پرسشنامه محقق ساخته مورد ارزیابی قرار گرفته اند. ابتدا پیش آزمون در هر دو گروه انجام گرفت و سپس طی جلساتی آزمون های تکوینی شامل پرسش های چند گزینه ای طی سه نوبت بر روی آزمودنی ها در گروه آزمایش اجرا شد. در این مدت گروه گواه هیچ گونه آزمونی دریافت نکرد. در نهایت، در هر دو گروه، پس آزمون اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان دهنده تأثیر مثبت ارزشیابی تکوینی بر میزان یادگیری کارآموزان در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه بوده است. این پژوهش، بر اهمیت انجام ارزشیابی تکوینی تأکید دارد و راهکارهایی را پیشنهاد کرده است.