جزیره قشم

در دهه های اخیر، زیست بوم های طبیعی به دلیل رشد روزافزون جمعیت و افزایش تقاضا به منظور فراهم نمودن امکانات موردنیاز بشر با تغییرات اساسی و تخریب محیط مواجه شده اند ؛ از این رو همواره باید نگران خسارات واردشده بر زیست بوم بود. هدف این پژوهش، ارزش گذاری خدمات زیست بوم جزیره قشم با تأکید بر خدمات پشتیبانی و فرهنگی است. در این پژوهش از پرسشنامه برای مصاحبه و میزان پرداخت گردشگران و بازدیدکنندگان از منابع طبیعی جزیره قشم استفاده شده است. نمونه گیری به صورت تصادفی و از بین بازدیدکنندگان از مجموعه های تفریحی جزیره قشم و در دو مقطع زمانی اسفند و اردیبهشت ماه که بیشترین گردشگر را دارد، صورت گرفت. در این مطالعه تعداد نمونه بر اساس میانگین و واریانس جامعه آماری بازدید کنندگان از جزیره قشم و با کمک پرسشنامه تعیین شد. در نهایت تمایل پرداخت و هزینه توسط بازدیدکنندگان بررسی شد. بررسی تمایل به پرداخت با الگوی لاجیت انجام شد. نتایج نشان دادند که میزان مشارکت بومیان منطقه در حفاظت از اکوسیستم منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر حاکی از اهمیت حضور بومیان و استفاده از ظرفیت های فرهنگی - اجتماعی آنها در بخش توسعه اقتصادی منطقه با بالا بردن ظرفیت سرمایه گذاری در حفظ و نگهداری اکوسیستم است. همچنین نتایج الگوی لاجیت نشان داد 73 درصد از پاسخگویان تمایل به پرداخت و هزینه جهت حفظ اکوسیستم منطقه داشتند. همچنین نتایج روابط متغیرها نشان داد دریافت هزینه ورودی با متغیر سن و تحصیلات، ارتباط معنادار و مستقیمی دارد و متغیر سرمایه گذاری برای توسعه محیط زیست منطقه با همه متغیرها به جز جنسیت، ارتباط معناداری دارد. فراهم سازی زمینه برای ورود بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در بخش گردشگری، از اقداماتی است که می توان انجام داد. در نهایت می توان ایجاد رابطه با سرمایه گذاران صنعت گردشگری برای توسعه امکانات قابل ارائه جزیره قشم و سایر سرمایه گذاری های لازم را در اولویت قرار داد.

اکوتوریسم یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می آید که با توجه به مناطق بکر و زیبای گردشگری روستایی می تواند به عنوان راهکاری اساسی در توسعه پایدار روستایی مطرح گردد. جزیره قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس، با برخورداری از جاذبه های طبیعی شگفت انگیز و مکان های گردشگری منحصر به فرد همجوار با سکونت های روستایی، مجموعه ای کم نظیر از گونه اکوتوریسم روستایی را ایجاد کرده است. از سوی دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات از عمده ترین معیارهای توسعه و پیشرفت اقتصادی و صنعتی و یکی از شاخص های توسعه پایدار محسوب می شود که بر جنبه های مختلف زندگی افراد و اجتماعات بشری تأثیر گذاشته است. این فناوری می تواند سهمی مهم در متنوع سازی اقتصادی داشته باشد و با ایجاد درآمد و اشتغال موجب توسعه مناطق روستایی گردد. از این رو تعیین یک راهبرد توسعه ای برای روستاها با رویکرد اکوتوریسم پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات ضروری می باشد. در این پژوهش در روشی توصیفی-تحلیلی به مطالعه تجربیات در زمینه توسعه اکوتوریسم روستایی قشم پرداخته و با استفاده از ماتریس SWOT، تجزیه و تحلیل برای تشخیص عوامل داخلی و خارجی انجام شده است. در این رویکرد با نگرش فناورانه، به منظور شناسایی نقاط ضعف و قوت و تهدیدها و فرصت ها، از روش دلفی استفاده شده و ظرفیت ها و محدودیت های اکوتوریستی جزیره قشم تعیین گردیده است. سپس از مدل مکمل QSPM برای اولویت بندی راهبردها و تعیین مناسبترین راهبرد بهره گیری شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، توسعه اکوتوریسم روستایی جزیره قشم باید براساس "استراتژی های تغییر جهت" با تمرکز بر فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد برنامه ریزی و بازنگری قرار گیرد.

ارزش گذاری اقتصادی به عنوان ابزاری برای تمایز میان «استفاده ناکارآمد ازکالاها وخدمات زیست محیطی» و «پی بردن به ارزش واقعی این منابع در فرآیند تصمیم سازی» در مدیریت زیست محیطی است. هدف از این مقاله برآورد عیار اقتصادی-توریستی ژئومورفوسایت های موجود در ژئوپارک قشم و تعیین میزان و عوامل موثر بر تمایل به پرداخت بازدید کنندگان برای بهره مندی از قابلیت های توریستی این پدیده های زمین شناختی بوده است. تحلیل عیار توریستی این پدیده های زمین شناختی می تواند نقش مهمی در رفع کاستی ها و نارسایی ها، پیش بینی نیازها و مدیریت کارآمد در راستای پیشبرد اهداف توسعه گردشگری در جزیره قشم داشته باشد. تحلیل عوامل موثر بر تمایل به پرداخت گردشگران، با استفاده از الگوی لوجیت (Logit) انجام گرفته و بر اساس روش حداکثر درست نمایی، شاخص های این مدل تعیین شده اند. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه و مصاحبه حضوری با بازدیدکنندگان از ژئوپارک قشم جمع آوری شده است. این داده ها در برگیرنده اطلاعات اقتصادی و اجتماعی گردشگران و داده های مورد نیاز برای تابع تمایل به پرداخت شامل میزان تحصیلات، شغل، جنس و سن پاسخ دهندگان، درآمد، فاصله، بعد خانوار، تمایلات زیست محیطی، امکانات رفاهی و بهداشتی و قیمتپیشنهادی بوده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که حدود 88 درصد افراد مورد بررسی، حاضر به پرداخت مبلغی برای استفاده توریستی از ژئوپارک جزیره قشم بوده اند. متوسط تمایل به پرداخت گردشگران برای هر بازدید 8341.39 ریال و ارزش توریستی سالانه این ژئومورفوسایت ها 41706950000 ریال برآورد گردیده است. همچنین متغیرهای تحصیلات، بعد خانوار، درآمد، فاصله، تمایلات زیست محیطی، میزان رضایت و قیمت پیشنهادی اثر معنی داری روی احتمال تمایل به پرداخت افراد داشته و حائز اهمیت آماری هستند.

هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی موضع یابی استراتژیک برند شهری برای جزیره ی قشم است که از لحاظ هدف بنیادی و کاربردی، از لحاظ نحوه ی گردآوری اطلاعات توصیفی – پیمایشی است. از لحاظ روش، در مراحل مربوط به طراحی الگوی موضع یابی برند شهری، روش آن کیفی، اما در ارزیابی الگو و بررسی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، روش آن کمی خواهد بود. مشارکت کنندگان پژوهش در بخش کیفی را خبرگان حوزه بازاریابی و برنامه ریزی استراتژیک و اساتید دانشگاهی (13 نفر) و جامعه آماری در بخش کمی را شهروندان، مسافران، سرمایه گذاران، مهاجران استان هرمزگان تشکیل دادند. گردآوری داده ها در بخش کیفی از طریق بررسی مطالعات گذشته و نیز مصاحبه نیمه ساختاریافته که براساس اصل کفایت نظری بود، با روش نمونه گیری گلوله برفی انجام شد و سپس از طریق تحلیل داده بنیاد موردتحلیل قرار گرفت. به این ترتیب که از طریق فرآیند کدگذاری، مفاهیم و مقوله های مرتبط با موضع یابی استراتژیک برند شهری برای جزیره قشم تحت عنوان 6 دسته شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، پدیده محوری، راهبردها و پیامدها شناسایی و دسته بندی شدند و الگوی تحقیق طراحی گردید. سپس در مرحله کمی، الگوی طراحی شده با استفاده از آزمون مدل معادلات ساختاری و و نر م افزار smartPLS مورد آزمون و تبیین قرار گرفت. گردآوری داده ها در این بخش با استفاده از پرسشنامه و نمونه گیری به روش تصادفی ساده صورت گرفت. یافته های حاصل از بخش کمی حاکی از برازش مناسب مدل و تأثیر مثبت و معنادار شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، راهبردها و پیامدها بر پدیده محوری است.

هدف این پژوهش، ارائه الگویی جهت توسعه گردشگری پایدار در جزیره قشم با تمرکز بر چشم اندازها و چالش های گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) می باشد. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحقیق داده بنیاد انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بوده و به منظور گردآوری اطلاعات، با به کارگیری روش نمونه گیری گلوله برفی با ۱۹ نفر از خبرگان، مدیران، کارشناسان و متخصصین حوزه گردشگری، هتلداران، آژانس های مسافرتی، تورگردی و بوم گردی ها مصاحبه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گرفت. بر اساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شد. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده استخراج بالغ بر ۲۰۷کدباز، ۶۸خرده مقوله یا مفهوم و ۱۴ مقوله استخراج و ویژگی های آن ها شناسایی شد که بکارگیری و توجه به همه آن ها به صورت توأمان می تواند شرایط دستیابی به گردشگری پایدار در جزیره قشم با تمرکز بر چشم اندازها و چالش های گردشگری طبیعی را فراهم کند. براساس نتایج این پژوهش، مقوله اصلی در این پژوهش را گردشگری پایدار در جزیره قشم با تمرکز بر چشم اندازها و چالش های گردشگری طبیعی تشکیل می دهد. براساس نتایج این تحقیق علل (شرایط علّی) ایجاد این مقوله، عبارتند از: عوامل فرهنگی و اجتماعی، پتانسیل جزیره قشم برای گردشگری و عوامل اقتصادی و سیاسی. جهت اجرای موثر گردشگری پایدار در جزیره قشم، راهبردها و راهکارهای پیشنهادی خبرگان بدین شرح می باشد: هدف گذاری و تعیین استراتژی جهت رسیدن به هدف، آموزش و فرهنگ سازی و فراهم نمودن زیرساخت های مناسب برای گردشگری که در این میان، موقعیت جغرافیایی، ظرفیت و امکانات بالقوه قشم و ژئوسایت ها می تواند زمینه اجرای آن ها را فراهم آورد. گرچه چالش ها و موانع موجود از قبیل عدم وجود استراتژی و برنامه ریزی درست و مشکلات زیرساختی ممکن است این روند را کند نماید که باید در جهت برطرف کردن و کاهش اثرات زیانبار آن چاره اندیشی شود. در نهایت اجرای این راهبردها، پیامدهای از قبیل توسعه گردشگری پایدار، ارتقای شاخص های جهانی گردشگری نسبت به جزیزه قشم و ایران، ارتقای فرهنگ و تبادل فرهنگی و ارزآوری و توسعه اقتصادی را به همراه خواهد داشت که همگی این پیامدها مطلوب می باشد.

در این پژوهش با هدف پایش و بازشناسی الگوهای فرمیک شبکه ی آبراهه ها در مرکز جزیره ی قشم از تصاویر پانکروماتیک HR-PR سنجنده GeoEye-1 استفاده شده است. در این راستا با بهره گیری از الگوریتم های FWS ، MSA ، IDF و CFM در نرم افزار MATLAB ناحیه بندی فازی صورت گرفته است. در ادامه بر اساس ویژگی های فازی به ادغام تصاویر ورودی پرداخته و سپس با استفاده از خوشه بند ی فازی به ناحیه بندی تصاویر اقدام گردید. در این رابطه از فرآیند ادغام تصاویر پانکروماتیک و خروجی آن جهت ناحیه بندی استفاده شده است. در نهایت روش های خوشه بندی مورد مطالعه که دارای پارامترهای فازی هستند، بر روی تصاویر ورودی اعمال شده و نتایج آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج ناحیه بندی فازی و مقایسه ی روش های پیشنهادی با یکدیگر نشان می دهد که الگوریتم خوشه بندی CFM عملکرد بسیار خوبی در تشخیص عوارض و پدیده های مکانی و بازشناسی الگوهای فرمیک شبکه آبراهه ها دارد و دارای بهترین عملکرد در ناحیه بندی این منطقه می باشد. نتایج الگوریتم های خوشه بندی مورد مطالعه، کارایی روش های ناحیه بندی پیشنهادی را از منظر تشخیص عوارض و پدیده های مکانی و استخراج دقیق اطلاعات از تصاویر تایید می نمایند. از این رو مطابق نتایج پژوهش، استفاده از الگوریتم های خوشه بندی و ویژگی های فازی، جهت ادغام اطلاعات تصاویر ماهواره ای HR-PRS روش مناسب و بهینه با هدف ناحیه بندی می باشد. همچنین در ادغام این اطلاعات اعداد فازی نوع نرمال بهترین نوع اعداد جهت استفاده در ناحیه بندی منطقه محسوب می شود و استفاده از اعداد فازی در حالت کلی می تواند ما را به نتایج بهتری در ناحیه بندی تصاویر ماهواره ای برساند. نتایج این پژوهش می تواند در آمایش سرزمین، مدیریت، برنامه ریزی و توسعه ی پایدار آتی مناطق مفید واقع شود.

در این پژوهش، بخش واژگانی و آوایی گویش های 60 شهر و روستای جزیره قشم مورد بررسی قرار گرفته است. جزیره قشم به دلیل وضعیت جغرافیایی و داشتن گویش های متعدد، نمونه مطلوبی برای پژوهش های گویشی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی بود و مواد زبانی با روش گردآوری هدایت شده، جمع آوری شدند که در این روش، پژوهشگران با ابزاری از پیش تعیین شده، پرسش نامه، وارد میدان شده و معادل های گویشی مورد نظر را از طریق انجام مصاحبه با گویشوران استخراج کرده اند. پرسش نامه بر اساس طرح ملّی اطلس زبانی ایران بوده که شامل 105 واژه و عبارت و 36 جمله است (در این پژوهش، تنها از بخش واژه ها استفاده شده است). نتایج این پژوهش نشان داد که گویش های این جزیره تأثیر قابل توجهی از فارسی معیار نگرفته اند و گوناگونی واژگانی بالا است؛ به گونه ای که برخی از واژه های به کار رفته تا 10 معادل کاربردی دارند. فرآیندهای آوایی نیز فراوانی بالایی داشتند.