کتاب های درسی

هویت معنوی و اخلاق حسینی مبتنی بر معرفت، محبت، معبودیت، شریعت، حب الله، عبدالله و عندالله است. این هویت شاخصه اساسی قیام و فرهنگ حسینی است. این مقاله با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی از منظر فرهنگ حسینی نوشته شده است. پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی با گزینش هشت متن درسی انجام شده است. واحد تحلیل همه صفحات کتاب ها شامل نثر، نظم، تصویر، فعالیت و تکلیف درسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص های ایثار و فداکاری، ظلم و استکبار ستیزی، صبر و تحمل گرایی، شجاعت و وفاداری بیشترین توجه و محتوای کتاب هدیه های آسمان پایه سوم با دو درس مستقل به نام های «روز دهم» که به واقعه عاشورا و «بانوی قهرمان» که به رشادت های حضرت زینب(س) می پردازند، از بیشترین تأکید و مناسب ترین ظرفیت های هویتی برخوردارند.

جامعه عشایری سابقه ای طولانی در تاریخ و فرهنگ ایران زمین دارد. از زمان های گذشته تاکنون بخشی از مردم در پهنه جغرافیایی ایران نوعی از زندگی را برگزیده اند که به استفاده از منابع طبیعی محیط زیست پرداخته اند. جامعه عشایری در کنار جامعه شهری و روستایی جامعه سومی را به وجود آورده است و این جامعه با گذشت ،قرون در اثر عوامل گوناگون اهمیت خود را از دست داده است و بسط و توسعه شهرنشینی و دگرگونی های عمده در ساختار اقتصادی و شیوه های تولید سبب بر هم خوردن تعادل جامع عشایری شده است. هدف از این مقاله تحلیل محتوای کتب درسی ۱۲ ساله نظام آموزشی جدید بر محور موضوع عشایر است تا مشخص شود که چه محتوایی در این کتب مطرح شده و آیا دانش آموزان با مطالعه ی این محتوا به اهمیت وجود عشایر در یک سرزمین و ظرفیت هایی که این قشر ایجاد می کند پی خواهند برد یا خیر؟ به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده و کتاب های دوره های ابتدایی و متوسطه مشترک رشته های مختلف تحصیلی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته اند نتایج به دست آمده گواه آن است که مبحث عشایر بیشتر در کتاب های مطالعات اجتماعی و کمتر در کتاب های علوم تجربی مورد توجه قرار گرفته است و بنظر میرسد محتوای ارائه شده آنقدری بوده است که می تواند این پیام را به دانش آموزان منتقل کند که "اولا بتوانند عشایر و زندگی عشایری را توصیف کنند و اطلاعات نسبتاً خوبی داشته باشند و ثانیا بتوانند پتانسیل ها و ظرفیت هایی که عشایر میتواند برای یک کشور به ارمغان بیاورد را بشناسند.

نظر به گسترش و توسعه روش های تدریس در حوزه آموزش زبان در مؤسسات و نهادهای آموزشی ولزوم کاربست این شیوه ها در نهادهای آموزشی دولتی، بروزرسانی شیوه های تدریس مهارتهای زبانی از ضروری ترین نیازها در این خصوص قلمداد می شود. شرایط فعلی حاکم بر این امر در آموزش و پرورش و ناکارآمدی شیوه های سنتی و بویژه نگاه یکجانبه و عدم استفاده از ابزارهای نوین آموزشی در زمینه آموزش زبان هم این فرایند را با اخلال جدی در نظام آموزشی روبرو کرده و هم زمان و هزینه های زیادی را از حاکمیت صرف و بی نتیجه هدر داده است.در این پژوهش بصورت میدانی در پی تحلیل وضع موجود در آموزش زبان عربی در کتب درسی و مقایسه آن با آموزش مهارت های چهارگانه زبانی با استفاده از منابع روزآمد هستیم. نتایج حاکی از آن است که کاربست تکنولوژی های جدید آموزشی تاثیری شگرف در تغییر وضع موجود داشته است و به ترتیب مهارت های خواندن، صحبت کردن، شنیدن و نوشتن در شیوه جدید آموزشی بیشترین تغییر را داشته اند.

هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی از نظر میزان توجه به مفاهیم مدیریت دانش بوده است. این پژوهش از لحاظ رویکرد، کمّی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی با ۳۶۶۹ مؤلفه شناسایی شده بود. برای انجام این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد؛ واحد تحلیل صفحات (متن، تمرین، تصویر، پانویس) با مطالعات، تصاویر، تمرین ها و فعالیت ها بررسی شد. ابتدا مفاهیم به دست آمده در شش مقوله چرخه مدل پایه های ساختمان مدیریت دانش: شناخت دانش، اکتساب دانش، توسعه دانش، توزیع دانش، استفاده دانش و حفظ دانش قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها شامل چک لیست محقق ساخته بود. سپس داده های گردآوری شده به کمک نرم افزار اکسل و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرآیند تحلیلی آنتروپی شانون بررسی شد. نتایج نشان داد که مؤلفه شناخت دانش دارای بیشترین میزان فراوانی و مؤلفه حفظ دانش از کمترین میزان فراوانی  برخوردار بودند. همچنین در بین کتاب های درسی، در کتاب علوم تجربی بیش از سایر کتاب ها به مفاهیم مدیریت دانش توجه شده است. در بین مفاهیم مدیریت دانش، داده های به هنجارشده بر حسب کتاب ها، مؤلفه اکتساب دانش و بر حسب پایه، مؤلفه توزیع دانش بالاترین ضریب اهمیت را کسب کردند و بر حسب کتاب ها و پایه ها، مؤلفه شناخت دانش جایگاه سوم را به خود اختصاص داد.