جامعه میزبان

فهم تعاملات بین جامعه میزبان و گردشگران، عاملی مهم در شناخت و مدیریت گردشگری است. بخشی از این موضوع، تاثیری است که جامعه میزبان بر تصویر ذهنی مهمان (گردشگر) از مقصد می گذارد. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر جامعه میزبان بر تصویر ذهنی گردشگران از فضاهای شهری جمعی باز است. این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شده است. مشارکت کنندگان 24 گردشگر داخلی شهر اصفهان بودند که تجربه بازدید های قبلی از این شهر و فضا های آن را داشتند. جمع آوری داده ها توسط مصاحبه های نیمه ساختار یافته انجام شد و تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. 5 مقوله اصلی از تحلیل داده ها بدست آمد: 1) سرزندگی، 2) تاکیدات میزبان در فضا، 3) خود معرفی میزبان، 4) حس گردشگر از میزبان و 5) غذا. نتایج این مطالعه به متخصصان و مدیران گردشگری و طراحان و مدیران فضا های شهری کمک می کند تا تصویر ذهنی گردشگران از فضا های شهری را بهتر شناخته و از این طریق، زمینه ارتقا سطح گردشگری شهری را فراهم تر نمایند.

گردشگری سیستم پیچده ای است که ذینفعان مختلف دیدگاه های متفاوتی در قبال آن دارند. تا پیش از این، بیشتر نگاه گردشگران و دیدگاه های آنان نسبت به جوامع میزبان واجد اهمیت بیشتری بود، هدف اصلی این تحقیق مطالعه نگاه و درک جامعه میزبان نسبت به گردشگران می باشد. روش تحقیق پدیدارشناسی است و داده ها از انجام مصاحبه عمیق با 27 نفر گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه منطقه گردشگری اورامانات استان کردستان می باشد. یافته ها نشان می دهد که مردم اورامانات به عنوان میزبان نگاه یکسانی به گردشگران ندارند. از نظر آنان بین گردشگرانی که از مناطق مختلف به اورامانات سفر می کنند، تفاوت اساسی وجود دارد. به طور کلی از نظر آنان شش دسته گردشگر وجود دارد: خارجی، داخلی و منطقه ای (غیر کردستان)، داخلی (کردستان)، گردشگران غیرمنطقه ای نقاط دورترِ ایران و اردوهای گروهی دوستان و مدارس. از نگاه مردم منطقه، هر یک از این گروه ها بر اساس سه حوزه اصلی اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی تفاوت های بارزی بایکدیگر دارند. باتوجه به دیدگاه جامعه میزبان می توان بخش غالب گردشگر هایی که به این منطقه سفر می کنند را بیش از همه در قالب مفهوی باعنوان «شبه گردشگر» و «گردشگری کاذب» شرح داد، چرا که دارای سود اقتصادی بسیار اندک و اثرات اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی منفی برای منطقه هستند.

احساس امنیت یک تولید اجتماعی است و هر جامعه مقصد می تواند در بهبود آن دخیل باشد. سرمایه اجتماعی جامعه میزبان و مولفه های تشکیل دهنده آن یکی از عناصر تاثیرگذار بر ریسک ادراکی گردشگران و بهبود تصویر گردشگری مقصد است. این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن بر احساس امنیت گردشگران خارجی است. این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. برای گردآوری داده های این تحقیق، از پرسشنامه استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش گردشگران خارجی هستند و با استفاده از روش نمونه گیری غیر احتمالی تعداد 384 پرسشنامه بین گردشگران خارجی توزیع شد. برای تحلیل داده های تحقیق از تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری استفاده شده است. مقدار R2 به دست آمده نشان می دهد سرمایه اجتماعی جامعه میزبان در مجموع 42 درصد تغییرات متغیر احساس امنیت گردشگران خارجی را تبیین می کند. بدین ترتیب به عنوان یک عامل کاهنده ریسک ادارکی گردشگران بایستی در برنامه های مدیریت ریسک مقصد مورد توجه قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر، اولویت بندی و مقایسه مولفه های گردشگری ورزشی پایدار استان گیلان بین گردشگران ورزشی و جامعه میزبان بود. جامعه آماری آن را کلیه ساکنان محلی (جامعه میزبان) و گردشگران ورزشی که در سال 1397 به استان گیلان سفر کرده بودند، تشکیل دادند که با استفاده از جدول مورگان 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار اندازه گیری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود و داده های پژوهش با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرنف، آزمون t مستقل و آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین نظرات گردشگران ورزشی و جامعه میزبان در رابطه با ابعاد و اولویت بندی گردشگری ورزشی پایدار تفاوت وجود دارد (05/0sig<) که براساس میانگین مولفه اشتغال در بعد اقتصادی، مولفه رضایت مندی در بعد اجتماعی-فرهنگی و مولفه آگاهی در بعد زیست محیطی برای جامعه میزبان و نیز مولفه دسترسی و آمدوشد در بعد اقتصادی، مولفه رضایت مندی در بعد اجتماعی-فرهنگی و مولفه آگاهی در بعد زیست محیطی برای گردشگران ورزشی در اولویت می باشد. پیشنهاد می شود که راهکارهای مناسبی برای توسعه گردشگری ورزشی استان گیلان درجهت دست یابی به پایداری مطلوب صورت گیرد.

ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. این مقاله در صدد است به  تحلیل اثرات خانه های دوم بر ساختار روستای توریستی برسه در شهرستان تنکابن از نظر جامعه میزبان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی بپردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، منابع اسنادی، پیمایشی و تکمیل پرسش نامه بدست آمده  و از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد میانگین پاسخ های بدست آمده از فاکتورهای مورد بررسی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی کمتر از میانه نظری است، که نشان می دهد رضایت جامعه میزبان از حد متوسط پایین تر است و با توجه به سطح معناداری محاسبه شده در ناحیه آلفای 0.05 که برابر با 0.000 می باشد می توان ادعا نمود توافق معناداری در این زمینه بین پاسخ گویان وجود دارد. مهم ترین پیامدهای مثبت خانه های دوم افزایش فرصت شغلی، افزایش فروش تولیدات محلی، بهبود وضع خیابان و خدمات روستایی، بازسازی خانه های قدیمی بوده است و پیامدهای منفی آن افزایش قیمت زمین و مسکن، تبدیل باغات کشاورزی به باغات خانگی، افزایش مالکیت افراد غیر بومی بر زمین و مسکن روستا، تخریب چشم انداز روستایی و افزایش ساخت و ساز است. 

شناخت عوامل مؤثر در حمایت ساکنان از توسعه پایدار گردشگری سلامت ازطریق بازاریابی گردشگری سلامت با هدف جبران بخشی از خسارت واردشده به صنعت گردشگری در همه گیری کووید-19 ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی جامع از فراترکیب عوامل مؤثر در حمایت ساکنان از توسعه پایدار گردشگری سلامت و شناسایی اثرگذارترین عوامل انجام شده است. پژوهش از نوع اکتشافی و کاربردی است و در دو گام انجام شده است. در گام نخست، با مرور نظام مند پژوهش های پیشین و استفاده از روش فراترکیب عوامل مذکور مشخص و طبقه بندی شدند. در گام دوم، گراف روابط علّی معلولی با استفاده از نگاشت شناختی فازی ترسیم و مؤثرترین عوامل مشخص شدند. نمونه آماری 12 نفر از خبرگان بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. یافته های گام اول بیانگر 46 عامل در 9 بعد بود. ابعاد مذکور (به استثنای متغیرهای جمعیت شناختی) برای رسم گراف وارد گام دوم پژوهش شدند. براساس یافته های پژوهش، تأثیرگذارترین ابعاد در گراف به ترتیب عبارت اند از: تأثیرات مثبت (75/2) و منفی ادراک شده از گردشگری سلامت (72/2)، سطح درگیری ساکنان در گردشگری سلامت (16/2)، عملکرد ادراک شده دولت و مقصد (80/1)، نظر ساکنان درباره گردشگری سلامت (52/1)، اعتماد (06/1)، شاخص های وابستگی ساکنان (80/0) و درنهایت، نگرش ساکنان درباره کیفیت زندگی و محل اقامت (08/0). درمجموع، نتایج علاوه بر افزایش دانش نظری به منظور بازاریابی مؤثرتر گردشگری سلامت کاربرد دارد.

این پژوهش یکی از رمان های معاصر فارسی با موضوع مهاجرت را بر اساس نظریه فرهنگ پذیری «جان بری» بررسی می کند. مناسبات فرهنگی میان اجتماعات مختلف و چندفرهنگی چارچوب اصلی ادبیات مهاجرت است که چالش های هویتی و فرهنگی در جامعه میزبان را نیز در برمی گیرد.«بری» فرهنگ پذیری را فرایندی می داند که افراد به کمک آن در یک محیط فرهنگی جدید با زندگی سازگار می شوندو این موضوع به چگونگی ارتباط فرد مهاجر با فرهنگ اصلی خود و فرهنگ جامعه مقصد بستگی دارد. وی چهار استراتژی برای مهاجر در نظر می گیرد: یکپارچگی، همانندگردی، جدایی و حاشیه نشینی. البته در انتخاب راهبرد فرهنگ پذیری نگرش مهاجر و نگرش جامعه پذیرنده بسیار مهم و مؤثر است. هدف این تحقیق بررسی رفتارهای فرهنگ پذیری مهاجران و چگونگی برخورد جامعه میزبان در رمان «دوردست های مبهم» از محسن نکومنش فرد است و به این پرسش پاسخ می دهد که شخصیت های این رمان در برخورد با جامعه میزبان کدام یک از روش های یادشده را در پیش می گیرند؟ نتیجه به دست آمده نشان می دهد که سرعت و شدت فرهنگ پذیری در افراد مختلف متفاوت است و پذیرش مهاجران با افزایش فاصله فرهنگی کاهش می یابد. همچنین در مسئله فرهنگ پذیری دیدگاه جامعه میزبان به مهاجران نیز بسیار مهم و اساسی تلقی می شود. رفتارهای جامعه میزبان، چگونگی سازگاری یک مهاجر و نوع فرهنگ پذیری او را تعیین می کند. پذیرش نامطلوب میزبان برای مهاجران ایجاد محدودیت کرده و باعث بحران هویت و سلب آرامش و امنیت آنان می شود، بنابراین استراتژی مهاجران در این کشورها اغلب شیوه جدایی و یا حاشیه نشینی است؛ اما استراتژی همانندگردی اولویت فرهنگ پذیری در مهاجران نسل دوم است.

رفتار جامعه میزبان یکی از ارکان اصلی مقصد در پذیرش و جذب گردشگر است. درصورتی که میزبانان رفتار مناسب همراه با احترام با گردشگران داشته باشند، گردشگران نیز اشتیاق بیشتری جهت انتخاب آن مقصد از خود نشان داده و موجب توسعه گردشگری مقصد می شوند. از طرفی تأثیری که رضایت گردشگران از رفتار جامعه میزبان دارند و نمود آن، موجب تغییر در تصویر ذهنی آن ها از  مقصد می شود. تصویر ذهنی مقصد که نشان دهنده رفتار مناسب گردشگران باشد می تواند گردشگران را متقاعد کند که به مقصد گردشگری موردنظر سفر داشته و آن ها را به سوی خود جلب می نماید و حتی موجب توصیه آن به گردشگران دیگر می شود. در این راستا، تحقیق حاضر که از نوع کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی پیمایشی است، صورت گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد است. برای پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ و برای روایی سازه پرسش نامه از تحلیل بارهای عاملی تأییدی استفاده گردیده است. جامعه آماری تحقیق کلیه گردشگران شهر مشهد در محدوده زمانی تحقیق بودند. حجم نمونه آماری 384 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس بوده و در بخش آمار توصیفی از جداول فراوانی و درصد ها، میانگین ها و انحراف معیارها برای نمایش سیمای آزمودنی ها استفاده و در آمار استنباطی از آزمون کولوموگروف اسمیرنف برای تعیین توزیع نرمالیته و آزمون تحلیل عامل اکتشافی و تائیدی و آزمون معادله ساختاری برای پاسخ فرضیه های تحقیق استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد رفتار جامعه میزبان بر جذب گردشگران تأثیر معناداری دارد و تصویر ذهنی این اثر را میانجی گری می کند.

نگرش جامعه میزبان نسبت به توسعه گردشگری موضوعی است که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است. جامعه میزبان را مجموعه ای از عاملان رسمی به عنوان مسئولان و کارگزاران حوزه گردشگری و عاملان غیررسمی، مانند ساکنان منطقه گردشگری تشکیل می دهند. ساکنان منطقه گردشگری در شهرها، شهروندانی اند که از رویدادها و اتفاقات شهری تأثیر می پذیرند. براین اساس، خواه ناخواه با گردشگران شهرشان وارد تعامل می شوند و از فرآیند گردشگری رایج در شهر ارزیابی خواهند داشت. در پژوهش حاضر سعی شده است با شناسایی فهم شهروندان از پیامدهای حضور گردشگران برای فضای شهری اصفهان، این فهم، توصیف و تحلیل شود. داده های این مطالعه ترکیبی مستخرج از دو طرح پژوهشی است که در سال های 1394 و 1396 انجام شده است. شهروندان 15 تا 65ساله در مناطق پانزده گانه شهر اصفهان، جامعه مورد مطالعه در این دو پژوهش بوده اند. و شیوه گردآوری داده ها در هر دو پژوهش پیمایش است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شهروندان اصفهانی پیامدهای گردشگری را برای فضای شهری اصفهان شامل ده مضمون اصلی در دو بعد پیامدهای مثبت و پیامدهای منفی می دانند. این مضامین شامل «اشتغال زایی، بهبود کیفیت زندگی شهروندان، افزایش تعاملات فرهنگی، افزایش خدمات و امکانات در شهر و افزایش امنیت و کاهش جرم و جنایت» در بعد پیامدهای مثبت و «افزایش ترافیک در سطح شهر، افزایش قیمت ها و هزینه های زندگی، محدودیت بازدید از جاذبه های گردشگری برای شهروندان، محدودیت در استفاده از امکانات و خدمات شهری و افزایش آلودگی های زیست محیطی در مکان های توریستی» در بعد پیامدهای منفی است. ارزیابی شهروندان از این پیامدها نشان دهنده غلبه پیامدهای مثبت بر پیامدهای منفی است.

یکی از عوامل موثر در توسعه گردشگری، توجه به جامعه میزبان در محیط های گردشگری و میزان رضایتمندی و خشنودی آنها از این فعالیت است. روابط بین جامعه محلی و گردشگران در یک مقصد بسیار پیچیده است و می تواند چالش های زیادی را برای ذینفعان ایجاد کند. سنجش نگرش و دیدگاه های جامعه میزبان نسبت به تاثیرات و نتایج گردشگری، در برنامه ریزی های مرتبط با گردشگری ضروری است. شهرستان طبس، با داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی و انسانی، از مقصدهای گردشگری کشور به شمار می رود. در این پژوهش به سنجش و تحلیل نگرش های جامعه میزبان شهرستان طبس نسبت به گردشگری و پیامدهای آن پرداخته شده است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و جامعه آماری آن، ساکنین محلی و نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران برابر با 347 نفر است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ها و تحلیل های آماری شامل آزمون های سنجش معناداری، رگرسیون و همبستگی، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که ساکنین شهرستان طبس، گرایش و نگرش مثبتی در رابطه با گردشگران و توسعه گردشگری در این شهرستان دارند. از دیدگاه جامعه میزبان ورود گردشگر به شهرستان طبس سبب افزایش فرصت های شغلی (60/3) افزایش درآمد (55/3) و افزایش تنوع شغلی (25/3) می شود. همچنین نگرش مردم نسبت به گردشگری در ابعاد زیست محیطی، کالبدی و اجتماعی - فرهنگی نیز تقریبا مثبت بوده و معتقدند که در مجموع گردشگری تاثیرات مثبتی بر جامعه داشته است.