فناوری های پیشرفته

بررسی روند تحولات تجارت جهانی محصولات مبتنی بر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی طی ? دهه اخیر، نشان می دهد، کشورهای درحال توسعه به طور جدی به دنبال کسب موقعیت رقابتی مناسب در عرصه صنعت نرم افزار هستند. نظر به اهمیت مسئله رقابت برای مدیران ارشد بنگاه های ایرانی فعال در صنعت نرم افزار و ضرورت داشتن درک صحیح برای کسب موفقیت در عرصه رقابت، طی فعالیتی پژوهشی تلاش شده است بر مبنای رویکرد کیفی، یک مدل مفهومی برای تبیین توان رقابتی بنگاه های فعال در صنعت نرم افزار توسعه داده شود. در این مقاله، که بخشی از نتایج پژوهش مذکور را ارایه می نماید، پس از بیان موضوع پژوهش در بخش مقدمه، ابتدا مفهوم رقابت و مزیت رقابتی از نظر تئوری های نوین بنگاه و مزیت رقابتی تبیین شده است. سپس روش پژوهش مورد استفاده برای مدل سازی توان رقابتی تشریح شده است. در ادامه مقاله فرایند اجرایی بهکار گرفته شده برای مدل سازی توان رقابتی در سطح بنگاه به طور مختصر مورد بحث قرار گرفته است. نتایج فرایند مدل سازی طی سه بخش اصلی شامل توافق در خصوص فهرست مفاهیم مرتبط با توان رقابتی بنگاه، استخراج و تحلیل نقشه علی خبرگان، و استخراج و مدل سازی نقشه ادغامی صنعت نرم افزار در بخش پایانی مقاله ارایه شده است. خروجی نهایی این پژوهش مدل مفهومی توان رقابتی بنگاه در صنعت نرم افزار است.

یکی از راهبردهای دستیابی به اقتصاد دانش بنیان و خلق ثروت، انتقال فناوری های پیشرفته است. اکنون دولت ها و شرکت های دانش بنیان، بسته به قابلیت و نیاز خود، فناوری های پیشرفته را در سطوح گوناگون آمادگی فناوری انتقال می دهند. در این پژوهش، پژوهشگر در جست وجوی شناسایی و رتبه بندی عوامل فردی و سازمانی تأثیرگذار بر انتقال فناوری های پیشرفته در سطوح گوناگون آمادگی فناوری است. بدین منظور روش پژوهش کیفی- کمی به کار گرفته شده است. در بخش کیفی، با 10 نفر از خبرگان نظری مصاحبه شد و در بخش کمی، نظرهای 100 نفر از خبرگان عملی از طریق پرسشنامه گردآوری و تحلیل شده است. روش تحلیل در بخش کیفی، کدگذاری، و در بخش کمی تحلیل عاملی، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون فریدمن است. یافته های پژوهش نشان می دهد تأثیر عوامل فردی بر انتقال فناوری بیشتر از عوامل سازمانی است و نیز با افزایش سطوح آمادگی فناوری (از نظر اولیه تا تجاری سازی) تأثیر عوامل فردی و سازمانی بر موفقیت انتقال فناوری افزایش می یابد. درنظرگرفتن عوامل فردی و سازمانی تأثیرگذار بر انتقال فناوری های پیشرفته در سطوح گوناگون آمادگی فناوری توسط دولت ها و شرکت های دانش بنیان، احتمال موفقیت ایشان را در انتقال فناوری های پیشرفته افزایش و مخاطرات آن را کاهش می دهد.

در عصر فرا صنعتی، یکی از ارکان پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشوری، شکوفایی موسسات دانش بنیان است. در کشور ما نیز اخیراً توجه ویژه ای به رشد و شکوفایی این موسسات در بین سیاست گذاران شکل گرفته،. اما نکته بسیار مهم در این میان، عدم وجود شاخص های مناسب همراه با یک تعریف صحیح از شرکت های دانش بنیان بر اساس شرایط کشور است. متاسفانه اکثر تعاریف موجود در پژوهش های داخلی، بر اساس متون علمی کشورهای پیشرفته تنظیم شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با رویکردی کاربردی و به صورت کیفی و بر مبنای یک مدل ترکیبی، طی یک فرآیند علمی در سه مرحله به کمک تکثّر روش و داده، سعی نموده با توجه به شرایط صنعتی و اقتصادی کشور به یک تعریف مناسب و بومی شده از شرکت های دانش بنیان دست یابد. مبنای این تعریف استفاده از نظرات خبرگان با روش تکثّر تحلیلگر، استفاده از تئوری اقتصاد یادگیرنده به عنوان پیش نیاز اقتصاد دانش بنیان، الگوی پیشرفت در کشورهای در حال توسعه، ساختارهای صنعتی و فناوری در کشورهای در حال توسعه، آمارهای واقعی و محیط فناوری کشور بوده است.  

در چند سال اخیر فعالیت های سازماندهی شده در کشور به ایجاد رشد و پیشرفت در پاره ای از شاخص های علمی و فناوری کشور در زمینه نانو انجامیده است. توسعه نیروی انسانی، ارتقاء سطح یافته های علمی در قالب مقالات از این جمله اند. اما تحقق ثروت و توسعه رفاه اجتماعی در پرتو توسعه و کاربست نانو فناوری هنگامی محقق می شود که یافته های تحقیقاتی در چارچوب فناوری به توسعه بنگاه های جدید و یا بهبود کارایی و رقابت پذیری بنگاه های موجود منجر گردد. این نوشتار چالش ها و فرصت های فرا روی این موضوع را مرور می کند.

در این مقاله سعی شده است تا ضمن بررسی فناوری های پیشرفته ، به بررسی چند کشور در گزینش و توسعه فناوری پیشرفته پرداخته شود. سپس ، بعد از ارائه مدل های فناوری در ایران به نحوه گزینش آنها در کشور و ضمن بررسی نقش دولت ، صنعت و دانشگاه در این زمینه ، به چگونگی توسعه فناوری پیشرفته در صنایع کشور به خصوص صنعت هوا و فضا پرداخته شود.