زنجیره تامین سبز

تحقیق حاضر یک مطالعه کاربردی است که با هدف بررسی و اولویت بندی عناصر ساختار شبکه ای مدیریت زنجیره تامین سبز در صنعت تجهیزات مترو با رویکرد فازی صورت گرفته است. این تحقیق در صنعت تجهیزات مترو صورت گرفته است و گروهی از خبرگان حوزه مورد مطالعه به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای گردآوری داده های پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. روابط میان متغیرهای اصلی مدل و الگوی روابط علی میان معیارها با تکنیک دیمتل فازی شناسائی شده است. ماتریس حاصله از تکنیک دیمتل (ماتریس ارتباطات داخلی)، هم رابطه علی و معلولی بین عوامل را نشان می دهد و هم اثرپذیری و اثرگذاری متغیرها را نمایش می دهد. مدلسازی روابط میان متغیرهای تحقیق نشان داده است حمایت مدیریت ارشد عاملی است که بیشترین تاثیرگذاری را دارد. از سوی دیگر تمرکز بر مشتریان بیشترین تاثیرپذیری را دارد. میزان تاثیر و تاثر عامل مورد نظر در سیستم نشان می دهد، آن عامل تعامل بیشتری با سایر عوامل سیستم دارد. براین اساس حمایت مدیریت ارشد از بیشترین تعامل با سایر معیارها برخوردار هستند. تمرکز بر مشتریان در جایگاه دوم است، کنترل فرایندها و تعامل با تامین کنندگان نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. در نهایت مشخص گردید حمایت مدیریت ارشد و کنترل فرایندها علی بوده و تمرکز بر مشتریان و تعامل با تامین کنندگان معلول هستند.

اخیرا مسائل زیست محیطی به عنوان یکی از چالشهای پیشروی کشورهای توسعه یافته و صنعتی مورد توجه میباشد و مدیریت زنجیره تامین سبز به عنوان رویکردی مهم در سازمانها به منظور دستیابی به اهداف مالی و کسب سهم بیشتر در بازار از طریق کاهش اثرات و ریسکهای زیست محیطی معرفی شده است. این پژوهش در راستای شناسایی و رتبه بندی موانع استقرار زنجیره تامین سبز در صنایع کوچک و متوسط در استان قزوین انجام پذیرفته است.روش پژوهش، توصیفی- اکتشافی از نوع پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است و مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. نمونه آماری تحقیق شامل خبرگان و صاحبنظران و همچنین فعالان شاغل در حوزه زنجیره تامین در صنایع کوچک و متوسط استان قزوین می باشد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل سازی معادلات ساختاری بر پایه نرم افزارهای Lisrel و SPSS استفاده شد. موانع شناسایی شده به ترتیب اهمیت، اولویت بندی گردیدند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد موانع تعیین شده به عنوان سطح اول شامل سازمانی، محیطی و فردی به ترتیب دارای رتبه اول تا سوم شدند و موانع شناسایی شده به عنوان سطح دوم به ترتیب اولویت شامل موانع مدیریتی، دولتی، تکنولوژیکی، آگاهی، رقابتی، اعتقادی و اقتصادی از موانع عمده در مسیر استقرار و پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سبز در صنایع کوچک و متوسط استان قزوین می باشند.

در دهه های اخیر، همگام با افزایش خطرات زیست محیطی و دغدغه های بشر در این خصوص، مفهوم زنجیره تامین سبز به عنوان رویکردی نوین در جهت کاهش اثرات زیست محیطی تولیدات محصولات سازمانی توسط محققین معرفی گردیده است. سیاست های دولتی در طی سال های اخیر سازمان ها را به سمت پذیرش زنجیره تامین سبز ترغیب نموده است. با اینحال هنوز موانع متعددی بر سر راه پذیرش زنجیره تامین سبز وجود دارد که می بایست مرتفع گردند. پژوهش حاضر تلاشی است در جهت شناسایی موانع اصلی در خصوص پذیرش زنجیره تامین سبز و بررسی میزان تاثیر گذاری و تاثیر پذیری هر یک از این موانع بر روی کل سیستم. در این پژوهش، با بررسی ادبیات موضوعی تعداد 18 عامل به عنوان موانع اصلی در اتخاذ زنجیره تامین سبز مورد شناسایی قرار گرفته اند. جامعه آماری این پژوهش، شامل 8 نفر از متخصصان و خبرگان در صنعت غذایی و به طور خاص فست فود می باشند که با مفاهیم زنجیره تامین سبز آشنایی کامل دارند. به منظور تحلیل داده های حاصل از این پژوهش، از رویکرد دیماتل فازی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل دیماتل بیانگر این مطلب است که فاکتور ""عدم آگاهی مشتریان و فشار در مورد زنجیره تامین سبز""، تاثیرگذارترین فاکتور معرفی گردیده است. فاکتورهای ""عدم مشارکت مدیریت ارشد در پذیرش مدیریت زیست محیطی"" و ""مشکل در حفظ تامین کنندگان محیطی برای بسته بندی مواد"" دارای بالاترین درجه اهمیت به نسبت سایر فاکتورهای مورد بررسی می باشند.

از عوامل مهم بقا در محیط پر رقابت امروزی کاهش هزینه های تولید محصول می باشد. انتخاب عرضه کنندگان مناسب می تواند به شکل قابل ملاحظه ای هزینه های خرید را کاهش و قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش دهد، چرا که در بیشتر صنایع، هزینه مواد خام و اجزای تشکیل دهنده محصول، قسمت عمده ای از بهای تمام شده محصول را در بر می گیرد. افزایش نگرانی ها در مورد هشدارهای محیطی، توجه دولت ها، مشتریان و سازمان ها را به خود جلب نموده و منجر به اهمیت یافتن رعایت الزامات زیست محیطی در تولید محصولات گشته است از آنجا که بخش عمده ای از مواد و اجزا تشکیل دهنده محصولات از تامین کنندگان بیرونی تامین می شوند توجه به معیارهای زیست محیطی در فرآیند تامین مهم می نماید. سبزکردن زنجیره تامین فرصتی است برای کسانی که نگران موضوعات مصرف پایدار و عملکردهای تجاری محیطی اند. برای محاسبه وزن و رتبه بندی معیارها از تکنیک TOPSIS، ارتباط بین معیارها از تکنیک DEMATEL استفاده گردید. پس از تعیین وزن معیارها کیفیت بیشترین امتیاز و عملکرد زیست محیطی کمترین امتیاز را بدست آورد و پس از رتبه بندی معیارها مدیریت محیط زیست بیشترین امتیاز و لجستیک معکوس کمترین امتیاز را بدست آورد. رابطه علت و معلولی معیارهای انتخاب تامین کننده سبز در مجتمع فولاد گیلان نشان می دهد که تاثیر پذیری لجستیک معکوس، عملکرد زیست محیطی و هزینه از سایر معیارها بیشتر است و همچنین تاثیرگذاری معیارهای عملکرد زیست محیطی، هزینه، همکاری با تامین کننده از سایر معیارها بیشتر است.

سنجه های پایداری شرکتی در صنایع متوسط غذایی ایرانی پایداری شرکتی از مفاهیم جدید و رو به رشد است که بر نگاه متوازن و چند جانبه تاکید دارد. صنایع غذایی یکی از صنایع استراتژیک کشور ایران است و از جنبه های اشتغال ، امنیت غذایی و صادرات برای کشور حائز اهمیت است و پایداری این صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو در این تحقیق تلاش شده است عوامل و سنجه های مفهوم پایداری شرکتی تبیین شوند و همچنین عوامل تاثیر گذار بر این مفهوم و سنجه های آن مورد بررسی قرارگیرند . در این پژوهش که در سال 94 انجام شده است با مطالعه جامع ادبیات موضوع عوامل و سنجه های پایداری شرکتی، همچنین دو عامل زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین سبز بعنوان عوامل تاثیرگذار پایداری شرکتی شناسایی شدند. هشتاد و چهار سنجه تعیین شده برای سه مفهوم پایداری شرکتی ، زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین سبز در قالب شش عامل اصلی قرار دارند. این سنجه ها پس از بررسی توسط 35 خبره صنایع غذایی و با استفاده از آزمون t به 70 سنجه تقلیل پیدا کرد و اعتبار این سنجه ها ، با اجرا در 35 شرکت صنایع غذایی تایید شد. یافته های این پژوهش سنجه های سه گانه شناسایی شده برای صنایع غذایی کشور را که معتبر و کاربردی است را نشان می دهد. واژگان کلیدی :پایداری شرکتی ، زنجیره تامین ناب ، زنجیره تامین سبز ، ناب-سبز ، صنایع غذایی ایران

امروزه یکی از کلیدی ترین عوامل موفقیت و رقابت در عملکرد مطلوب سازمان ها مدیریت زنجیره تأمین می باشد. سازمان ها برای رسیدن به عملکردی بهتر و نیز بهبود رقابت پذیری، به کشف پارادایم های مطلوب زنجیره تأمین خویش می باشند. هدف از پژوهش حاضر تعیین عوامل اصلی موفقیت زنجیره تأمین سبز با رویکرود مدلسازی ساختاری تفسیری در صنعت فولاد است. روش بررسی از نظر هدف کاربردی و از لحاظ طرح توصیفی-تحلیلی می باشد. روش نمونه گیری تصادفی ساده و تعداد نمونه 373 نفر از پرسنل و مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان است. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد است که به ترتیب وضعیت آلودگی های محیط زیست، وضعیت مدیریت محیط زیست، هزینه های رفع آلودگی ها و بهبود بهره وری سبز را در مقیاس پنج گزینه ای لیکرت مورد سنجش قرار داد. یافته ها حاکی از آنست که وضعیت آلودگی های محیط زیست بر موفقیت زنجیره تامین سبزشرکت فولادمبارکه اصفهان تاثیر مثبت و معنی داری دارد همچنین وضعیت مدیریت محیط زیست بر موفقیت زنجیره تامین سبزشرکت فولادمبارکه اصفهان تاثیرگذار است و هزینه های رفع آلودگی ها بر موفقیت زنجیره تامین سبزشرکت فولادمبارکه اصفهان تأثیر مثبت و معنی داری دارد و بهره وری سبز بر موفقیت زنجیره تامین سبزشرکت فولادمبارکه اصفهان تاثیرگذار است. نتایج نشان داد که وضعیت مدیریت محیط زیست دارای بیشترین مطلوبیت و بهبود بهره وری سبز دارای کمترین مطلوبیت است و بیشترین تاثیر را وضعیت آلودگی های محیط زیست و کمترین تاثیر را وضعیت مدیریت محیط زیست دارا خواهد بود. بنابراین عوامل موفقیت در زنجیره سبز مشتمل بر وضعیت آلودگی های محیط زیست، وضعیت مدیریت محیط زیست، هزینه های رفع آلودگی و بهبود بهره وری سبز موثر می باشند و شرکت فولاد مبارکه اصفهان با تدوین مدل زیست محیطی در جهت بهبود مداوم عملکرد زیست محیطی فعالیتهایش گام نهاده و با مدیریت زنجیره تأمین سبز به سمت تولید سبز حرکت نمود.

مدیریت زنجیره تامین سبز یک مدل مدیریتی مدرن بر پایه توسعه هماهنگ منافع اقتصادی و زیست محیطی است و نیازمند در نظر گرفتن فاکتور های گوناگونی از قبیل سطح اقدامات سبز، اثربخشی مالی و عملکرد زیستمحیطی زنجیره است.از طرفی عوامل مختلفی بر تقاضای زنجیره تامین موثر میباشند از جمله قیمت محصول، سطح کیفیت عملکردی محصول، سطح کیفیت زیستمحیطی محصول و همچنین تلاشهای بازاریابی/تبلیغاتی که همگی در مدل ارایه شده در این مقاله موردتوجه قرار گرفتهاند. در این تحقیق، هماهنگی در زنجیره تامین سبز و تاثیر تصمیم گیری مشارکتی بر تصمیمات کلیدی زنجیره تامین در حالتیکه تقاضا متاثر از چهار فاکتور (1) قیمت، (2) تبلیغات/بازاریابی (3)کیفیت عملکردی و (4) کیفیت زیست محیطی محصول است، تحت شرایطی که مصرف کنندگان سطوحی از آگاهی زیست محیطی را دارا هستند، بررسی می شود. در این زنجیره تامین خردهفروش در مورد قیمت و تبلیغات تصمیمگیری میکند و تولیدکننده در مورد کیفیت عملکردی و کیفیت زیست محیطی محصول تصمیمگیری میکند؛ بنابراین مدل ارایه شده دارای چهار متغیر تصمیم در دو سطح زنجیره تامین است. مدل ارائه شده تحت سه سناریوی تصمیمگیری غیرمتمرکز، متمرکز و مشارکتی بررسی می شود و مقدار بهینه متغیر های تصمیم محاسبه می شوند و نشان داده می شود که تصمیم گیری مشارکتی چگونه انگیزه لازم جهت مشارکت اعضا در این شیوه تصمیم گیری را ایجاد می نماید.

یکی از موضوعات اصلی در مدیریت زنجیره تامین، برنامه ریزی یکپارچه تولید- توزیع است که نقش مهمی را در کاهش هزینه های زنجیره بر عهده دارد. علاوه بر این، انتخاب محل بهینه مراکز توزیع می تواند دست یابی به این هدف را تسهیل کند. از سوی دیگر، قوانین و مقررات زیست محیطی که توسط دولت ها مصوب شده است، محدودیت هایی را برای فعالیت های تولید و توزیع ایجاد کرده و اتخاذ رویکرد زنجیره تأمین سبز را بیش از پیش ضروری ساخته است . در این مقاله، یک مدل جدید برای مسئله مکانیابی - تولید - توزیع یکپارچه در یک زنجیره تأمین سبز سه سطحی شامل کارخانه های تولیدی، مراکز توزیع و مشتریان برای چند نوع محصول و در طی چندین دوره زمانی ارائه شده است. تابع هدف شامل کمینه سازی کل هزینه های زنجیره و همچنین کمینه سازی میزان انتشار گاز CO2 در طول زنجیره می باشد. همچنین مقادیر تقاضا و سطح سرویس مشتریان در مدل پیشنهادی به صورت اعداد فازی Z بیان شده تا قابلیت اطمینان اعداد تصمیم گیری نیز در کنار آنها از کارشناسان اخذ شود. از طریق ارائه یک مطالعه موردی، کاربردپذیری و کارایی مدل پیشنهادی با در نظر گرفتن دو شاخص سطح سرویس مشتریان و رویکرد سبز در تولید و توزیع، مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. همچنین به منظور حل مدل پیشنهادی، از نرم افزار تجاری گمز استفاده شده است. نتایج بدست آمده بیانگر عملکرد مطلوب مدل پیشنهادی در کاهش هزینه ها در زنجیره تامین سبز می باشد.

مدیریت زنجیره تامین سبز به توسعه پایدار اقتصاد، محیط اجتماعی و طبیعی توجه می کند.افزایش نگرانی های زیست محیطی از مشتریان، خریداران، جوامع و مقررات دولتی باعث شده است شرکت ها برای زنجیره تامین سبز (GSC) و نوآوری سبز اقدام کنند . زنجیره تامین سبز و نوآوری سبز دارای همکاری استراتژیک در توسعه محصول جدید سبز هستند. این پژوهش تجربی روابط بین زنجیره تامین سبز، نوآوری سبز و عملکرد سبز در شرکت گلدایران را مورد مطالعه قرار می دهد. برای این هدف ما داده های 185 نمونه شرکت گلدیران را جمع آوری کردیم. و برای آزمون فرضیه های تحقیق، یک مدل معادلات ساختاری (SEM) به کار برده ایم. ما تأیید می کنیم که زنجیره تامین سبز بر نوآوری سبز و عملکرد سبز تاثیر مثبت دارد. هدف از این مقاله بررسی ادبیات اخیر است که در مورد رابطه بین زنجیره تامین سبز ، نوآوری سبز و عملکرد سبز بحث می کند.یافته های این مقاله نشان می دهد که زنجیره تامین سبز منجر به نوآوری سبز و عملکرد سبز می شود

هدف از این پژوهش توسعه مدل مفهومی و دسته بندی پیشایندها و پیامدهای زنجیره تامین سبز در صنعت قطعه سازی است. با توجه به بررسی های انجام شده درتحقیقات داخل ایران و جهان در زمینه زنجیره تامین سبز تحقیقات جامعی صورت نگرفته است.. روش مطالعه تحلیل محتوای کیفی و ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، مصاحبه های نیمه ساختار یافته می باشد. تحلیل داده ها با تکنیک تحلیل محتوای ترکیبی جهت دار و تلخیصی انجام گرفت. عوامل شناسایی شده شامل 29 کد باز است که در قالب هفت مقوله اصلی درج و در انتها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا، طبقه بندی و مدل مفهومی ترسیم گردید. به منظور سنجش پایایی حاضر از ضریب کاپا محاسبه شده بوسیله نرم افزار اس پی اس اس برابر با 960/0 بوده که در سطح توافق عالی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که 7 مولفه شناسایی شده در پیشایندها و پیامدهای زنجیره تامین سبز در صنعت قطعه سازی شامل؛ تامین کننده و خرید سبز، طراحی و بسته بندی سبز، تولید سبز، توزیع و بازاریابی سبز، مدیریت زیست محیطی، آموزش و پژوهش، لجستیک معکوس می باشد. که مولفه های آموزش و پژوهش و لجستیک معکوس به عنوان مولفه های نو در این پژوهش پدیدار شده اند. سازمان های جهانی در فضای رقابتی دریافتند که بهبود عملکرد زیست محیطی می تواند آن ها را از سایر رقبای خود متمایز سازد. زنجیره تامین سبز به تلفیق نگرانی های زیست محیطی با مفهوم زنجیره تامین از طریق بهبود همکاری و هماهنگی اعضای زنجیره تامین می پردازد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی، سطح بندی و رتبه بندی عوامل موثر بر زنجیره تامین سبز بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل 11 نفر از مدیران و کارشناسان بخش زنجیره تامین شرکت آبراه تزئین می باشد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه مقایسات زوجی استفاده شد که شامل عوامل موثر بر زنجیره تامین سبز بوده که روایی آن توسط نظرات خبرگان سازمان و پایایی با نرخ ناسازگاری 0.02 بدست آمد و تائید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از دو رویکرد فرایند تحلیل دمیتل فازی و مدل سازی تفسیری ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که طراحی سبز با وزن نسبی (0.245)، بازیافت محصولات با وزن نسبی (0.211)، ارزیابی محیطی تأمین کنندگان با وزن نسبی (0.177)، همکاری کارکنان با وزن نسبی (0.176)، رعایت استانداردهای لازم با وزن نسبی (0.134)، توزیع سبز با وزن نسبی (0.097)، تولید سبز با وزن نسبی (0.088) و خرید سبز با وزن نسبی (0.055) در رتبه های اول تا هشتم قرار گرفتند. در پایان نیز با استفاده از رویکرد مدل سازی تفسیری ساختاری به تحلیل عوامل پرداخته شد که نتایج نشان داد در بین عوامل طراحی سبز به عنوان موثرترین عامل در سبز نمودن زنجیره تامین شناخته شده است.

امروزه با توجه به افزایش آلودگی های زیست محیطی توجه دولت ها به مفهوم زنجیره تامین سبز افزایش یافته است. زنجیره تامین سبز محصول سبز را تولید کرده که سازگاری بالایی با محیط زیست دارد. هدف از این مقاله بررسی تاثیر مداخله دولت بر روی رقابت بین زنجیره ها، محیط زیست و رفاه اجتماعی است. در این مقاله سه مدل مختلف ارائه می شود. در مدل اول دو زنجیره تامین سبز و غیر سبز با یکدیگر رقابت داشته و دولت حضور ندارد. در مدل دوم دولت برای استفاده از زنجیره تامین سبز فرهنگسازی انجام می دهد و در مدل سوم از زنجیره تامین غیر سبز مالیات اخذ می کند. تابع هدف دولت رفاه اجتماعی است. در هر دو مدل مداخله دولت، بازی به صورت استاکلبرگ است. برای حل مدل از روش تحلیل عقب گرد استفاده می شود. این روش روند استنتاج رو به عقب در مسائل با مراحل محدود، با هدف بدست آوردن اقدام بهینه در هر مرحله است. برای محاسبات ریاضی و بدست آوردن متغیرهای تصمیم، نرم افزار متلب و میپل به کار رفته است. نتایج نشان می دهد که در صورت دخالت دولت به صورت فرهنگ سازی آسیب های زیست محیطی کمتر می شود. نتیجه دیگر این است که شرایط افزایش رفاه اجتماعی در حالت فرهنگ-سازی مشخص می شود. همچنین این امکان برای زنجیره تامین سبز فراهم می شود در صورت برقراری روابطی معین میان پارامترها قیمت خود را بالا ببرد. در مدل اخذ مالیات اگر دولت هدف خود را بیشینه کردن رفاه اجتماعی قرار دهد، تحت هر شرایطی رفاه اجتماعی نسبت به حالت عدم حضور دولت افزایش می یابد.

همواره صنعت ساخت وساز اثرات مخرب قابل توجهی بر محیط زیست داشته است. بهره گیری از راهبردهای مدیریت زنجیره تأمین سبز برای دستیابی به ساخت وساز پایدار، رویکردی موثر برای کاهش آسیب های وارده بر محیط زیست است. با توجه به مبهم بودن ابعاد، در این پژوهش با اتکا بر رویکرد کیفی و پارادایم تفسیرگرا و روش هفت مرحله ای فراترکیب مولفه های موثر بر استقرار مدیریت زنجیره تامین سبز در صنعت ساخت وساز تبیین شد. به همین منظور 728 پژوهش مرتبط در حوزه مدیریت زنجیره تامین و به ویژه با پسوندهای پایدار، سبز، معکوس، شناسایی، بررسی، ارزیابی و غربال شد و در نهایت براساس پروتکل ورود و خروج، تعداد 37 مطالعه در سبد پژوهش کدگذاری شد که در مجموع 73 کد اولیه استخراج و در قالب 13 مفهوم و 4 مقوله دسته بندی شدند. پایایی طبقه بندی براساس ضریب کاپا تایید شد. یافته های پژوهش نشان داد مولفه های تاثیرگذار بر مدیریت زنجیره تامین سبز براساس چهار مقوله اصلی شامل: عوامل اصلی مدیریت زنجیره تامین سبز، عوامل تسهیل کننده، محرک ها و موانع داخلی و خارجی، شناسایی شدند و در نهایت پیشنهاداتی براساس نتایج استخراج شده از این پژوهش به پژوهشگران آتی ارائه گردید.