تحلیل فضایی

امروزه موضوعات گوناگونی فضای شهرها را متاثر از خود کرده است. مُد و ابعاد مکانی آن ازجمله این مسائل است. دراین راستا مطالعه حاضر برآن است تا نحوه شیوع و الگوی انتشار آرایشگاه های زنانه(بعنوان یکی ازمصادیق مد)را در منطقه۹شهرمشهد مورد بررسی قرار دهد. مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی، جامعه آماری کلیه آرایشگاه های منطقه۹(شامل۱۲۳۷ آرایشگاه)و متغیرهای تحقیق نیز شامل موقعیت مطلق و نسبی، سال تاسیس ومدت زمان فعالیت هر آرایشگاه(بر حسب موقعیت جغرافیایی)، جمعیت محدوده و قیمت زمین-اجاره بوده است. در گام اول ازطریق مطالعات اسنادی، مفاهیم و نظریات مربوط به انتشار فضایی جمع آوری ومدل مفهومی تحقیق تدوین گردید. در گام بعد ضمن جمع آوری اطلاعات یکایک آرایشگاه ها، اقدام به تشکیل پایگاه اطلاعات مکانی درمحیطARC-GISگردید. در این پایگاه موقعیت کلیه آرایشگاه ها بر روی نقشه شهر مشهد مشخص شد. همچنین با بهره گیری از لایه های جمعیت و فضایی سازی قیمت زمین-اجاره واستفاده از مدل های تحلیل فضایی(نظیر مکعب زمانی-فضایی، نقاط داغ-سرد، مرکزثقل و جهت پراکنش) و مدلهای آماری(نظیراسکاتر و ضریب همبستگی) اقدام به تحلیل موضوع شد. نتایج نشان داد درمدت موردبررسی،۵۹% از آرایشگاه ها(با میانگین فعالیت2.3سال)تعطیل شده اند. معیارهای مرتبط با ثبات آرایشگاه ها نشان داد که شاخص جمعیت(بصورت مطلق) و قیمت زمین(بصورت نسبی) تاثیر چشمگیری در تداوم فعالیت آنها ندارد در حالیکه تعداد آرایشگاه ها در یک موقعیت(آستانه حضور)، ارتباط بیشتری با پایداری آنها دارد. درمجموع محلات چهارچشمه، هنرستان، سرافرازان و رضاشهر پایدارترین محدوده ها جهت فعالیت آرایشگاه ها شناسایی گردید نتایج تکمیلی نشان داد که انتشار آرایشگاه ها درفضا درسه مرحله رخ می دهد که دراثنای آن، رویکرد آرایشگاه ها از الگوی دسترسی برای همگان به سمت تمایل به موقعیت های خاص درحال تغییر است. به نظرمی رسد «برندشدن» نقش مهمی در این تغییر دارد.

مسکن صرفا ساختن واحدهای مسکونی نیست، بلکه ایجاد یک محیط زندگی با برنامه ریزی مناسب است در این محیط، حفاظت از طبیعت، دوام اقتصادی و رفاه اجتماعی از مهمترین اصول مسکن پایدار می باشند. این بدان معناست که دستیابی به مسکن پایدار صرفا تامین نیازهای اساسی نیست، بلکه مستلزم بهبود زندگی و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی می باشد. در همین راستا هدف پژوهش حاضر ارزیابی و تحلیل فضایی وضعیت مسکن پایدار در منطقه 1 شهر تهران می باشد. روش تحقیق پیمایشی(توصیفی-تحلیلی) است و در جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در این پژوهش، مسکن پایدار در قالب سه بُعد اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی در قالب 31 شاخص ارزیابی شده است. وزن دهی شاخص های پژوهش با استفاده از روش منطق فازی انجام شده است. برای نمایش و تحلیل فضایی مسکن پایدار در سطح منطقه از مدل ویکور فازی در نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد؛ بین پایداری اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی تفاوت معنی داری وجود دارد، طوری که این منطقه از لحاظ کالبدی (74 درصد مساحت) در وضعیت کاملا پایدار قرار دارد، اما از لحاظ اجتماعی(26.6 درصد) و زیست محیطی(25.3 درصد) تقریبا در یک سطح قرار گرفته است. در انتها با همپوشانی لایه های مربوط به سه بعد اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی وضعیت مسکن پایدار به صورت کلی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. نتایج این همپوشانی نشان داد که بیش از 65 درصد مساحت این منطقه از لحاظ مسکن پایدار در وضعیت پایدار و کاملا پایداری قرار دارند که این امر نشان می دهد که منطقه 1 از لحاظ مسکن پایدار در وضعیت تقریبا مناسبی قرار دارد.