فناوری های ارتباطی

امروزه فناوری های ارتباطی با حجم فراوانی زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده اند، به گونه ای که انسان امروز بدون این فناوری های جدید نمی تواند به زندگی اش ادامه دهد. پیشرفت و گسترش فناوری های ارتباطی علاوه بر تأثیرات مثبتی که در زندگی انسان ها دارد، دارای تأثیرات منفی نیز هست که بر همین اساس نظریه پردازان علوم ارتباطات با توجه به آثار و پیامدهای فناوری های ارتباطی به دو گروه تقسیم می شوند: عده ای اعتقاد به تأثیرات مثبت فناوری های ارتباطی دارند و برخی دیگر توجه خود را بر روی آثار منفی فناوری های ارتباطی متمرکز کرده اند. در این مقاله بر آنیم که به بررسی این دو دیدگاه مثبت و منفی درباره فناوری ها و همچنین پیامدها و تأثیرات سیاسی و اقتصادی فناوری های ارتباطی و اثرات آن بر پدیده جهانی شدن بپردازیم.

یکی از مهم ترین آسی بهای اجتماعی طلاق است. طلاق عاطفی را اولین مرحله ی فرایند طلاق می دانند که بیانگر رابطه ی زناشویی رو به زوال است؛ رابطه ای که در آن احساس تلخ بیگانگی جایگزین صمیمت و یگانگی شده است. مقاله ی حاضر عوامل اجتماعی مرتبط با طلاق عاطفی در بین متأهلین شهر شیراز را بررسی کرده است. به منظور مطالعه ی این موضوع از روش کمی و پیمایشی استفاده شده و اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری شده است. نمونه ی مورد مطالعه 384 نفر بود که به منظور کاهش میزان خطا، نمونه تا 392 نفر افزایش داده شد. برای انتخاب این تعداد نمونه، از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شد. شایان ذکر است که متغیر طلاق عاطفی به عنوان متغیر ملاک، شامل صمیمیت، تعهد و شور و اشتیاق بوده و متغیر تبیین نیز با متغیرهای سبک زندگی و فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی نوین سنجیده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که میزان طلاق عاطفی در حد زیاد (53/8 درصد) است و متغیرهای سبک زندگی مدرن و بهره مندی از شبکه های اجتماعی نیز ارتباط معنادار و منفی داشتند. همچنین، یافته های مستخرج از مدل رگرسیون چندگانه نشان داد که چهار متغیر سبک زندگی سنتی، سبک زندگی مدرن، کامپیوتر و سبک زندگی تظاهری توانستند متغیر ملاک (طلاق عاطفی) را تبیین کنند.

جهان اجتماعی عرصه گفتمان های متعددی است که در تثبیت فضای گفتمانی خود، با یکدیگر رقابت می کنند. کفایت تجربی گفتمان به توانایی در الگوسازی از نهادهای اساسی جامعه از جمله خانواده مربوط می شود. پس از انقلاب اسلامی، گفتمان های متخاصم برای مقابله با جریان گفتمانی این انقلاب تلاش کرده اند. این مقاله، پس از جست و جوی اسناد و اخبار معتبر درباره زنان و خانواده در میان شبکه های اجتماعی و پایگاه های خبری بین المللی و داخلی (62 سند بین سال های 2012 تا 2015)، الگوی خانواده از منظر گفتمان داعش را، بر اساس بینش نظری و روشی تحلیل گفتمان انتقادی و تحلیل گفتمان لاکانی، در سه سطح تحلیل توصیفی، تفسیری و تبیینی بازنمایی و تحلیل کرده است. بخشی از قدرت گفتمانی آن الگو متأثر از عرصه ارتباطی و فضای مجازی است. در مجموع، چنین به نظر می رسد که الگوی خانواده داعشی حول مفاهیم مردمحوری، غلبه اصالت جمع و توجه به آموزه های سلفی گرایی و ظاهرگرایی مفصل بندی می شود.

هدف این پژوهش، تبیین میزان گرایش به استفاده از فن آوری های ارتباطی اداری بر اساس مؤلفه های شخصیت  و خود کارآمدی رایانه بود. پژوهش حاضر از نظر ماهیت داده های جمع آوری شده جزء مطالعات کمی و از نظر شیوه، یک مطالعه ی همبستگی است. نمونه مورد بررسی 184 نفر(86 زن و 98 مرد) از کارکنان دانشگاه خوارزمی تهران (پردیس کرج) بودند که با شیوه ی در دسترس انتخاب شدند. از پرسش نامه های شخصیتی NEO، خود کارآمدی رایانه و نگرش به فن آوری های اداری برای سنجش متغیرها استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده ها، پس از انجام مقدمات توصیفی داده ها به منظور بررسی ارتباط بین متغیرها از آزمون همبستگی پیرسون و برای پیش بینی متغیر ملاک از تحلیل رگرسیون استفاده گردید. یافته های پژوهش عبارتند از: نگرش به فن آوری با روان رنجورخویی، سن آزمودنی ها و سابقه آنان همبستگی منفی معنادار و با برون گرایی، توافق، گشودگی، وظیفه شناسی و خود کارآمدی رایانه همبستگی مثبت معنادار دارد؛ خود کارآمدی رایانه با روان رنجورخویی، سن آزمودنی ها و سابقه آنان همبستگی منفی معنادار و با برون گرایی، توافق، گشودگی، وظیفه شناسی و نگرش به فن آوری همبستگی مثبت معنادار دارد.

با تغییر پارادایم جامعه شناسی و ظهور کنشگران جدید درعرصه های فروملی، ملی و فراملی، الگوهای جدیدی همچون نظریه کوانتوم برای تحلیل پدیده های اجتماعی مطرح شده که از ظرفیت توضیحِ منطق کنشگری های جدید برخوردارند. براساس علوم اجتماعی کوانتومی، رفتار کنشگر فروملی می تواند اثرگذاری بالایی در سطوح کلان داشته باشد و به دلیل غیرجایگزیده بودن پدیده ها، این اثرگذاری تأثیرات دومینو شکلی ایجاد کند. دراین مقاله، از روش کوانتومی به عنوان رویکردی فرارشته ای و تلفیقی از روش شناسی توصیفی-تفهمی-گفتمانی، برای تحلیل وضعیت جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران بهره برداری شد و این سئوال مطرح شد که بر اساس نظریه کوانتوم، جامعه مدنی در جمهوری اسلامی در چه وضعیتی قرار دارد؟ با تحلیل کوانتومی، نشان داده شد که تحت تأثیر «ابزارهای نوین ارتباطی، ارتباطات شبکه ای، خاصیت غیرجایگزیدگی، عدم قطعیت و درهم تنیدگی»، سطح بازیگریِ کنشگران فروملی و ملی، نوسانات بسیاری را تجربه کرده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که این وضعیت، به معنای تحقق جامعه مدنی مشارکتی نیست؛ بلکه نوعی «جهش کوانتومی» اجتماعی درحال وقوع است که همانند تأثیرات «جهش ژنتیکی»، می تواند تبعات ناخوسته ای به جامعه تحمیل کند و در کوتاه مدت، وضعیت «بی هنجاری»، و درمیان مدت، فرو ریزش اجتماعی را به دنبال داشته باشد.

هویّت اجتماعی متأثر از ساختارهای ذهنیّتی و فضای گفتمانی است. این پژوهش با هدف مطالعه عمیق نقش فناوریهای ارتباطی در ساختار هویّت اجتماعی جوانان با روش کیفی از نوع نظریه زمینه ای انجام شده است. روش نمونه گیری، هدفمند از نوع حداکثر اختلاف است که مصاحبه عمیق با تعداد 9 نفر از خبرگان، تا اشباع نظری ادامه یافت. نوع برداشت از هویّت اجتماعی و مقوله های مرتبط با آن با روش گرندد تئوری با استفاده از نرم افزار مکس کیو دآ کشف شد. نتیجه یافته های پژوهش نشان داد که سه نوع برداشت از خود در بین جوانان متصوّر است که عبارت اند از: خودِ موجود، خودِ وانمودی و خودِ دلخواه که در قالب سه سطح هویّت جهانی، دینی، ملّی و قومی به نمایش می گذارند. عوامل شکل دهنده به پدیده هویّت اجتماعی عبارت اند از: عوامل  اجتماعی، اقتصادی و فردی. پیامدهای مثبت استفاده از فناوری های ارتباطی در تعریف هویّت اجتماعی جوانان عبارت اند از: 1. تقویت مشارکت اجتماعی؛ 2. افزایش آگاهی؛ 3. تقویت هم گرایی در تمام سطوح هویّتی. پیامدهای منفی استخراج شده عبارت اند از: 1. تزلزل فرهنگی؛ 2. کاهش اعتماد؛ 3. شکاف نسلی؛ 4. کاهش تعاملات در فضای واقعی. همچنین راهکارهای استخراج شده برای کاهش پیامدهای منفی استفاده از فناوری های ارتباطی عبارت اند از: سیاست گذاری هوشمند، تربیت صحیح و سواد رسانه

پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی استفاده از تاکتیک های روانی رسانه ملی در ایجاد کرونا هراسی از دیدگاه شهروندان، در محدوده سکونت شمالی، جنوبی، شرقی و غرب تهران در بین 384 نفر با روش خوشه ای چند مرحله ای و ابزار پرسشنامه محقق انجام شده است. یافته ها نشان می دهد، بیشتر پاسخگویان زنان 35 سال به بالا، درشرق تهران و بیکار که میزان استفاده از رسانه در طول شبانه روز یک ساعت و کمتر از یک ساعت با توجه به موضوع بهداشتی و سلامت به تلویزیون هستند. یافته های استنباطی نیز نشان می دهد، استفاده از تاکتیک های روانی از جمله شفاف سازی و بزرگنمایی و نوع برنامه ها ، ارائه اخبار نادرست، اعتماد به تلویزیون، در بین شهروندان تهرانی و ایجاد هراس از ابتلا به کرونا نقش دارد،. این تاکتیک های کاربردی با مقدار متوسط انزوا طلبی، افسردگی، ناراحتی ها و اختلال های خواب برای شهروندان دارد که می تواند، منجر به مخاطب گریزی شود.

در سال های اخیر، اعتیاد به گوشی های هوشمند به پدیده ای نسبتاً رایج در بین کاربران نوجوان تبدیل شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش اعتیاد به گوشی های هوشمند در سلامت روانی دختران و پسران نوجوان بود. طرح پژوهش حاضر از نوع پژوهش های مقطعی مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان مهدی شهر سمنان تشکیل می داد. تعداد 211 نفر دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از این جامعه انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل فرم کوتاه پرسشنامه اعتیاد به گوشی هوشمند(SPAI-SF) بود. از این ابزار به منظور غربالگری افراد معتاد به گوشی هوشمند از افراد غیرمعتاد به آن استفاده شد. سطح سلامت روانی آزمودنی ها نیز با استفاده از پرسشنامه 28 سؤالی سلامت عمومی (G.H.Q) مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره عاملی، داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر معنادار نبودن اثر تعاملی و در مقابل، معناداری اثر مستقل دو متغیر اعتیاد به گوشی هوشمند و جنسیت بر سلامت روانی کاربران بود. آنچنان که نمره کلی سلامت روانی و علائم جسمانی، اضطراب و افسردگی کاربران معتاد به گوشی هوشمند، پایین تر از کاربران عادی بود. همچنین مشخص شد که نمره کلی سلامت روانی و علائم جسمانی و اضطراب دختران پایین تر از پسران است. این نتیجه نشان دهنده اثرات زیانبار اعتیاد به گوشی هوشمند در کاهش سلامت جسمانی و روان شناختی کاربران نوجوان است. بنابراین اقدام در جهت پیشگیری از اعتیاد به گوشی های هوشمند می تواند، مانع بروز آسیب جسمانی و روانی بیشتر در کاربران شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش رسانه های جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا در تحولات سوریه است. نتایج حاصل از روش پژوهش توصیفی تحلیلی مقاله نشان می دهد که رسانه های مورد بررسی، همسو با اهداف سیاست خارجی کشور متبوع خود، چارچوب سازی های متنوعی را به کار برده اند. به عبارت دیگر میان عملکرد رسانه ها و جهت گیری سیاست خارجی آن ها ارتباط معناداری وجود دارد و متناسب با آن، مؤلفه های معنایی مشخصی از صحنه بحران، تصویرسازی و چارچوب بندی می شود. با استفاده از نظریه گافمن و ایده چارچوب سازی، رسانه ها تلاش می کنند واقعیت صحنه بحران را درقالب های معنایی مشخصی صورت بندی نمایند. رسانه ها در ایران به چارچوب سازی با مشخصات ایدئولوژیک، فرهنگی و امنیتی توجه دارند و رسانه ها در اتحادیه اروپا، چارچوب سیاسی امنیتی و اقتصادی را در بحران سوریه دنبال می کنند