مطالب مرتبط با کلیدواژه

برنامه درسی پنهان


۴۱.

بررسی جایگاه قومیت در برنامه های درسی نظام جدید دوم متوسطه: مطالعه موردی دبیرستان چندفرهنگی بخردیان بهبهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 243-266

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تربیت چندفرهنگی قومیت نژاد متوسطه دوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۴
هدف از این پژوهش بررسی جایگاه قومیت در برنامه های درسی رسمی و پنهان دوره متوسطه نظام جدید آموزشی در سال تحصیلی 98-97 بود. روش پژوهش در بخش اول پژوهش شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوای کیفی بود. نمونه گیری در این بخش هدفمند بود و شامل 6 جلد کتاب در قالب بیش از 960 صفحه از کتاب های تاریخ، جامعه شناسی دوره متوسطه دوم می شد. واحد تحلیل محتوا در این بخش؛ متن، تصاویر و فعالیت های کتاب های درسی بود. در بخش دوم پژوهش نیز روش تحقیق کیفی و از نوع قوم نگاری بود و ابزارهایی چون ژورنال های دانش آموزی و مصاحبه های غیررسمی در جمع آوری اطلاعات به کار گرفته شد. در نهایت بر اساس یافته های این پژوهش می توان اذعان داشت که جایگاه قومیت در برنامه های درسی رسمی و پنهان مقطع دوم متوسطه نامطلوب بود.
۴۲.

بررسی تاثیر برنامه درسی پنهان بر اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان چهارم تا ششم ابتدایی بوشهر

نویسنده:
منبع: ایده های نوین روانشناسی دوره پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان اشتیاق تحصیلی احساس تعلق به مدرسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۳۶۰
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه درسی پنهان بر اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان پایه چهارم تا ششم ابتدایی بوشهر بود. روش انجام پژوهش، از نوع توصیفی – پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم تا ششم ابتدایی شهرستان بوشهر در سال تحصیلی1399-1398 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی تعداد 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، 3 پرسشنامه برنامه درسی پنهان با 30گویه، پرسشنامه اشتیاق تحصیلی با 17 گویه و پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه با 27 گویه، که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 807/ برای پرسشنامه برنامه درسی پنهان،750/ برای پرسشنامه اشتیاق تحصیلی و 898/ برای پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه بدست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آزمون t تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها نشان داد که تاثیر برنامه درسی پنهان و مولفه های ساختار فیزیکی مدرسه، جو اجتماعی، روابط موجود در مدرسه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مکانیسم تشویق و تنبیه بر روی اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه مثبت و معنادار بود. همچنین وضعیت برنامه درسی پنهان در حد نسبتا مطلوب و میانگین اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه بالاتر از حد متوسط بود.
۴۳.

رابطه برنامه درسی پنهان با خودانضباطی دانش آموزان

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 6 - 11

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان برنامه درسی پنهان خودانضباطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۶۹۱
هدف از این پژوهش بررسی رابطه ی ابعاد برنامه درسی پنهان با خود انضباطی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی دوم شهرستان اسلام آبادغرب بود. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ شیوه اجرا توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان دخترمتوسطه دوم شهرستان اسلام آباد غرب بود که با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تعداد 200 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت سنجش متغیرها از پرسشنامه برنامه درسی پنهان فتحی واجارگاه (1385) و پرسشنامه خود انضباطی زند کریمی(1390) استفاده گردید. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس و رگرسیون با نرم افزار 20SPSS در سطح معنی داری (05/0>p) انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد4% واریانس مربوط به خودانضباطی توسط مولفه های برنامه درسی پنهان(جو اجتماعی مدرسه، ساختار سازمانی مدرسه و تعامل بین معلم و دانش آموز) تبیین می شود (036/0 = R2) و مؤلفه تعامل بین معلم و دانش آموز متغیر برنامه درسی پنهان می تواند واریانس متغیر خودانضباطی را به صورت معنی دار(238/0- = β) تبیین کنند.
۴۴.

غفلت از برنامه درسی پنهان در دوران کرونا

نویسنده:
منبع: پیشرفتهای نوین در مدیریت آموزشی سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳) 159-180

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان دوران کرونا تجارب زیسته والدین و معلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۳ تعداد دانلود : ۶۸۷
به دنبال شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، ضرورت توجه به برنامه درسی پنهان دانش آموزان بیش از پیش احساس می شود. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، فهم تجربه زیسته معلمان و والدین دانش آموزان دوره اول و دوم ابتدایی از برنامه درسی پنهان و پیامدهای غفلت از نقش این برنامه در پی مجازی شدن تعلیم و تربیت است. روش پژوهش پدیدارشناسی می باشد. داده های لازم از طریق یادداشت های خود زیست نگاری روایت شخصی 12 معلم و مصاحبه کتبی با 10 تن از والدین دانش آموزان جمع-آوری شده اند. تحلیل مصاحبه ها با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد.پس از استخراج و دسته بندی موضوعی، یافته های پژوهش حاکی از تأثیر سطوح سه گانه برنامه درسی پنهان در دوران کرونا است. در سطح نخست برنامه درسی پنهان با آگاهی از جانب نظام آموزشی و بی اطلاعی فراگیران، در سطح دوم با آگاهی فراگیران و بی اطلاعی نظام آموزشی و درنهایت در سطح سوم با بی اطلاعی نظام آموزشی و فراگیران تأثیراتی را بر وجوه تربیتی دانش آموزان به جا میگذارد. در هر یک از سطوح سه گانه فوق، نقش عوامل دینی و اخلاقی، فرهنگی، اقتصادی، بدنی، زیست محیطی، روانی و اجتماعی را که تحت تأثیر برنامه درسی پنهان هستند مورد تحلیل و واکاوی قرارگرفته است. با توجه به نتایج پژوهش، لازم است عوامل تأثیرگذار در برنامه درسی پنهان در این سطوح موردتوجه معلمان و متصدیان تعلیم و تربیت قرار گیرد و زیرساخت های منسجم و اثربخش برای بهبود و پیش بینی تأثیرات منفی غفلت از برنامه درسی پنهان موردتوجه جدی قرار گیرد.
۴۵.

ارتقاء مهارت حرفه ای دانشجو معلمان با تاکید برتربیت هنری در قالب برنامه درسی پنهان

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان (تربیت معلم فکور) سال اول زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 67 - 78

کلیدواژه‌ها: بدیهه سرایی برنامه درسی پنهان مهارت حرفه ای هنر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۳۰۰
هدف از این مقاله این است که در قالب برنامه درسی پنهان بر اساس دیدگاه آیزنر ، از طریق قرار دادن بعضی دروس هنری ازجمله بدیهه سرایی،موسیقی،نقاشی ،کارگردانی، درسرفصل دروس دانشگاه فرهنگیان ،بطور نامرئی ، به معلمان آینده کمک نماییم تا هنرمندانی متخصص در کلاس درس شده و بتوانند همه اشکال آگاهی وبیان راهمانند حساسیت موسیقیدان نسبت به آهنگهای ظریف،یک هنرپیشه نسبت به صدا ،اشارات وحرکات ،ویک نقاش نسبت به رنگها وخطوط دریابندد ،تا بدین طریق گامی موثر در ارتقای توانایی حرفه ای معلمان برداشته باشیم. پرسش اساسی ،که این تحقیق مطرح می کند با توجه به کیفیت بخشی به آموزش دانشجو یان در مراکز تربیت معلم این است که« آیاچنان اشکالی از تجربه هنری ویادگیری به طور پنهان، می تواند به عنوان مدل های آینده جهت آموزش معلم دیده شود وبرای نسل های بعدی معلمان وشاگردان آنها ، جنبه عملی پیدا کرده وبه نتایج مثبتی بیانجامد؟.».ودرنهایت مشخص شد که با قرار دادن دوره های هنری به مدت حداقل 3 ساعت در هفته به عنوان بخشی از آموزش دانشگاهی دانشجو معلمان می توان علاوه برتحقق اهداف رسمی واز پیش تعیین شده، زمینه ای فراهم کردتا فعالیت معلم به جای اینکه تحت تاثیر عادات باشد ،متاثر از کیفیت هایی باشد که پیش بینی نشده اند وهمچنین زمینه مناسبی برای رشد شخصیتی وتخصصی معلم فراهم می شود. روش پژوهش حاضر،روش توصیفی با رجوع به اسناد ومنابع چاپی والکترونیکی جهت یافتن پاسخی برای پرسش مطرح شده می باشد
۴۶.

نقش برنامه درسی پنهان در دینداری از دیدگاه معلمان ابتدایی شهرستان مسجدسلیمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶ 86 - 120

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان دینداری ساختار فیزیکی جو اجتماعی روابط موجود در مدرسه فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازِکار تشویق و تنبیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۳۹۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش برنامه درسی پنهان در دینداری ازدیدگاه معلمان ابتدایی شهرستان مسجدسلیمان در سال تحصیلی1396-97 انجام شده است. پژوهش ازنوع کاربردی و ازلحاظ روش توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری به تعداد 372 و 215 نفر برای نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. پرسشنامه های استاندارد برنامه درسی پنهان تقی پور و غفاری (1388) و دینداری خدایاری فرد و همکاران (1388) با ضریب پایایی 91/. و 95/. به ترتیب برای گردآوری داده ها استفاده شد. درخصوص روایی پرسشنامه ها ازنظر متخصصان و برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان می دهد مؤلفه های برنامه درسی پنهان (ساختار فیزیکی مدرسه، جوّ اجتماعی مدرسه، روابط موجود در مدرسه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازکار تشویق و تنبیه) با دینداری رابطه مثبت و معنادار دارند. نتایج همچنین نشان می دهد 7/35 درصد از تغییرات دینداری ناشی از تأثیر مؤلفه های برنامه درسی پنهان است.  
۴۷.

مرور آسیب شناسانه رویکرد تفکیکی در تعلیم و تربیت در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 147 - 163

کلیدواژه‌ها: تربیت آموزش و پرورش تعلیم و تربیت ارزش های دینی و اخلاقی برنامه درسی پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۸۷
هدف پژوهش حاضر پاسخ گویی به این سؤال است که نگاه تفکیکی به مقوله تربیت، ممکن است چه آسیب هایی برای جامعه ایران اسلامی به دنبال داشته باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات نیز، اسنادی است. اسناد که شامل کتاب ها و مقالات مربوط به موضوع پژوهش به شیوه موضوعی است، استخراج و در بحث به آن ها استناد شده است. براساس یافته های این پژوهش، تفکیک این دو امر واحد به دو جریان متمایز مانند آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت، مشکلات نظری و عملی فراوانی را به وجود می آورد. نگاه تفکیکی، این تصور نادرست را در اذهان کارگزاران نظام تربیت ایجاد می کند که کار مدرسه و نظام تربیت رسمی و عمومی در عمل شامل دو فعالیت متفاوت و متمایز است. این تلقی منجر به گسست فعالیت های تربیتی شده و نوعی دوگانگی در فعالیت ها، برنامه ها، سازوکارها و ناکارآمدی نظام و مدرسه می شود که درنهایت نبود انسجام و وحدت در هویت و شخصیت دانش آموزان را در پی خواهد داشت. گسترش بحث و جدل درخصوص تقدم تربیت بر تعلیم که حاصل این نگاه نامیمون است نیز باعث هدر رفت تلاش ها و سرمایه ها می شود. همچنین مسئولیت پذیر نبودن معلمان در ایفای نقش تربیتی خود و کنکور و تمرکز بر نقش محوری آموزش در فرایندها و فعالیت های مدرسه از دیگر پیامدهای این نگاه تفکیکی است. درمجموع تفکیک این دو مقوله از هم، افرادی را به جامعه اسلامی تحویل می دهد که اگر چه ممکن  است به ابعاد شناختی و مهارتی ارزش های دینی و اخلاقی دست یابند، اما به حیطه نگرش ها و ارزش ها که عالی ترین هدف هر نظام تربیتی است دست نخواهند یافت. به عبارت بهتر، این افراد ممکن است مناسک دین خود را بشناسند و نسبت به اجرای آن ها نیز پایبند باشند، اما تا وقتی دین داری در این افراد به نگرش و ارزش بدل نشود، آثار آن در زندگی فردی و جامعه دینی افراد ساری و جاری نخواهد شد.
۴۸.

بررسی تصورات دانشجومعلمان رشته آموزش جغرافیا در بدو ورود نسبت به مولفه های نظام آموزشی دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 97 - 121

کلیدواژه‌ها: دانشجومعلمان آموزش جغرافیا دانشگاه فرهنگیان برنامه درسی پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۳۱۹
یادگیرنده یکی از مهمترین مبانی عناصر برنامه درسی می باشد که در طول تاریخ مطالعات برنامه درسی، در منابع گوناگون بدان اشاره شده است. بر این اساس پژوهش حاضر به دنبال بررسی تصورات دانشجومعلمان رشته آموزش جغرافیا در بدو ورود نسبت به مؤلفه های نظام آموزشی دانشگاه فرهنگیان است. این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که با روش پیمایشی و پدیدارشناسی انجام پذیرفته است. جامعه آماری شامل تمامی دانشجومعلمان رشته آموزش جغرافیا ورودی مهر سال   1395پردیس حکیم فردوسی دانشگاه فرهنگیان است که با روش نمونه گیری در دسترس، نمونه ای به حجم 29 نفر برای مطالعه انتخاب گردید و از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. یافته ها نشان   داد که تصورات و انتظارات دانشجومعلمان در بدو ورود نسبت به مولفه های نظام آموزشی( برنامه درسی، فضای آموزشی، (محل تحصیل)، برنامه فرهنگی، استادان، تجهیزات و فناوری،کارکنان و سرای دانشجویی)، دانشجومعلم(مسائل، مشکلات، ویژگی ها  و تکالیف ) و همچنین شغل معلمی دارای ویژگی های منحصر به فردی مانند دارا بودن برخی دانش ها و نگرش های مورد نیاز معلمی در بدو ورود به دانشگاه است که با شناسایی آن ها می توان برنامه های درسی دانشگاه را با شرایط یادگیرندگان منطبق کرد. به عبارت دیگر با شناخت برنامه درسی پنهان، می توان نسبت به اصلاح برنامه های درسی آشکار، اق دام کرد. 
۴۹.

تحلیل روایی گزارشات کارورزی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان با تاکید براثرات برنامه درسی پنهان در آن

نویسنده:
منبع: مطالعات کارورزی در تربیت معلم سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ 11 - 32

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان کارورزی معلم فکور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۲۶۵
       هدف مقاله شناسایی برخی ابعادِ پنهان برنامه ی درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان است. جامعه مورد مطالعه، گزارشات روایت شده دانشجویان در  درس کارورزی 1 در سال تحصیلی 98-97 در پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد است. حجم نمونه مورد بررسی تعداد 60 گزارش مشاهده کلاس درس از بین 600 گزارشی است که دانشجویان در طول یک ترم نوشته بودند و از بین آن ها  به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش پژوهش مورد استفاده، تحلیل روایی است و با کمک تحلیل روایت ها و کدگذاری مضامین، مقولات اصلی استخراج و سپس تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که موارد پنهان برنامه درسی کارورزی در گزارشات کارورزی 1 مستتر است که اساتید راهنما باید به نحو مطلوب دانشجویان را راهنمایی کنند تا تحت تاثیر نکات منفی برنامه پنهان قرار نگیرند. چند پیشنهاد ارائه شد از جمله: ارتباط استاد راهنما و معلم راهنما در کارورزی بیشتر شود و همچنین مدارس تجربی در کنار دانشگاه جهت گذراندن درس کارورزی تاسیس شود.
۵۰.

بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با گسست نسل ها از منظر مدیران، دبیران و مشاوران در مدارس متوسطه پسرانه

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 40 - 62

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی برنامه درسی پنهان گسست نسل ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۸۶
در جوامع امروزی، معمولا میان نسل های جدید و قدیم شکاف می افتد؛ که این شکاف به تناسب تغییرات اجتناب ناپذیر اجتماعی و فرهنگی، در نوع باورها و ارزش ها ایجاد می شود. یکی از نهادهای مؤثر در انتقال ارزش و هنجارها، آموزش و پرورش است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برنامه درسی پنهان و گسست نسل ها می باشد. روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. بدین منظور تعداد ۱۵۰ نفر از مدیران، دبیران و مشاوران مدارس پسرانه مقطع متوسطه شهر نجف آباد که در سال تحصیلی ۹۶- ۱۳۹۵  مشغول به کار بوده اند، از جامعه ۲۵۸ نفری آنان با روش تصادفی ساده انتخاب گردیده و به پرسش نامه ی محقق ساخته «گسست نسل ها و برنامه درسی پنهان» پاسخ دادند. پرسش نامه مذکور با ضریب اعتبار ۸۹/۰، تأثیر چهار عامل برنامه درسی پنهان شامل عوامل شناختی، اجتماعی، فیزیکی و سازمانی بر ایجاد گسست نسل ها را می سنجید. نتایج تجزیه وتحلیل آماری به روش آزمون t تک نمونه ای نشان داد، برنامه درسی پنهان برگسست نسل ها تأثیر دارد. همچنین نتایج آزمون فریدمن حاکی از آن است که گسست نسل ها به ترتیب متأثراز عامل سازمانی برنامه درسی پنهان با میانگین رتبه ای ۵/۳، و عوامل شناختی ۵۹/۲، اجتماعی ۵۰/۲ و فیزیکی ۸۷/۱ بوده است. طبق تجزیه وتحلیل داده ها در سطح توصیفی، و توزیع و درصد فراوانی سؤالات مربوط به عوامل چهارگانه برنامه درسی پنهان، مهم ترین عوامل عبارتند از:سازمانی: «جذاب نبودن محتواهای آموزشی»، شناختی: «عدم درک واقعیات دوره سنی نوجوانان از سوی عوامل آموزشی مدرسه»، اجتماعی: «عدم وجود جو تعامل میان والدین و محیط آموزشی» و همچنین «برخوردهای نامناسب و تند با خطاهای دانش آموزان در مدرسه» و فیزیکی: «شکل ظاهری و محتوای کتب درسی» شناخته شده اند.
۵۱.

رابطه برنامه درسی پنهان با هیجان های تحصیلی، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در بین دانشجویان رشته های علوم پایه و علوم انسانی دانشگاه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 24 - 55

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان بهزیستی تحصیلی سرزندگی تحصیلی هیجان های تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۵۲۹
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین برنامه درسی پنهان با هیجان های تحصیلی، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در بین دانشجویان بود. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و جزء تحقیقات پیش بین از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان سال آخر علوم پایه و علوم انسانی دانشگاه تبریز تشکیل دادند. از جامعه یاد شده بر اساس فرمول کوکران ، تعداد 222 نفر برآورد و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس برنامه درسی پنهان (آکبولوت و ارسلان، 2016)؛ و پرسش نامه های هیجان های تحصیلی (پکران، 2005)؛ سرزندگی تحصیلی (حسینچاری و دهقانی زاده، 1391)؛ بهزیستی تحصیلی (پیترینن، سوینی و فیالتو، 2014) گردآوری شدند. جهت آزمون آماری از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج یافته ها حاکی از مثبت و معنی دار بودن تأثیر مستقیم برنامه درسی پنهان بر هیجان های مثبت تحصیلی (لذت و غرور)، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی است. همچنین تاثیر برنامه درسی پنهان بر هیجان های تحصیلی منفی (اضطراب، خستگی، خشم، شرم و ناامیدی) منفی و معنی دار گزارش شد. نتیجه پژوهش حاضر این است که هر اندازه دانشجویان، مؤلفه های برنامه درسی پنهان و جو کلی محیط دانشگاه را مثبت و رضایت بخش ارزیابی کنند، به همان نسبت گرایش و هیجانات مطلوب، علاقه و بهزیستی تحصیلی بیشتر می شود؛ لذا برای هموار شدن مسیر یادگیری و تضمین اهداف آموزش عالی، باید آگاهی بخشی و ایجاد شناخت در استادان و عوامل آموزشی دانشگاهی نسبت به مؤلفه های برنامه درسی پنهان انجام پذیرد تا دانشجویان قادر باشند از موانع برنامه درسی رسمی عبور کنند.
۵۲.

جایگاه برنامه های درسی دانشگاهی در تقویت هویت ملی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۲ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 53 - 71
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۲۹
مسئله هویت ملی امروزه یکی از مسائل  اساسی پیش روی جوامع به ویژه جوامع در حال توسعه به شمار می رود که  نیازمند توجه بیشترمسولین و دست اندرکاران است و این مهم یکی از وظایف و کارکردهای تعلیم و تربیت به طور اعم و دانشگاه به طور اخص می باشد. از آنجایی که توجه به هویت ملی در برنامه های درسی آموزش عالی چندان مشهود به نظر نمی رسد این تحقیق بر آن بود تا تأثیر برنامه های درسی بر هویت ملی دانشجویان مورد بررسی قرار دهد. روش این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه مازندران می باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که برنامه درسی پنهان دانشگاه نتوانسته هویت ملی دانشجویان را تقویت نماید. هم چنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بین دانشکده های مختلف و جنسیت افراد اختلاف معناداری وجود ندارد؛ به عبارت دیگر جنسیت و رشته در تقویت یا تضعیف هویت ملی تأثیر معناداری ندارد و تأثیر اصلی در تقویت و تضعیف هویت ملی را جو دانشگاه برعهده دارد.
۵۳.

جایگاه قومیت در برنامه های درسی پنهان دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۱ 27 - 58

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تربیت چندفرهنگی قومیت نژاد دوم متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۸۳
نقش تأثیرگذار آموزش و پرورش در هویت بخشی قومی و نژادی دانش آموزان فرهنگ های مختلف و متعاقب آن خلق بحران یا ایجاد وفاق ملی در کشور غیرقابل انکار است. از این رو هدف از این پژوهش بررسی این مسئله بود که جایگاه قومیت در برنامه های درسی پنهان دوره ی دوم متوسطه نظام جدید چیست. برای پاسخ به این سؤال از روش کیفی و از نوع قوم نگاری استفاده شده اس ت. روش نمونه گیری هدفمند بود و مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 6 دبیر و 30 دانش آموز از اقوام فارس، لر و عرب در دبیرستانی از بهبهان بود. در تحلیل داده ها بر اساس روش اسمیت، مضامین اصلی مختلفی شامل مغفول بودن قومیت، ناآگاهی معلمان، انتظارات متفاوت معلمان، قومیت به مثابه عامل تبعیض و پیامدهای تبعیض قومی ظاهر شد. برای اطمینان از صحت یافته ها از سه سوسازی و ارجاع مجدد داده ها به مشارکت کنندگان استفاده شد. در نهایت بر اساس یافته های این پژوهش می توان اذعان داشت که جایگاه قومیت در برنامه های درسی پنهان دوره دوم متوسطه نظام جدید نامطلوب بود.
۵۴.

تبیین پیامدهای ضمنی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان: روایت دانشجویان و استادان دانشگاه فرهنگیان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۳ 69 - 90

کلیدواژه‌ها: آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان برنامه درسی پنهان تربیت معلم برنامه درسی ضمنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۲۱۲
این مقاله با هدف بررسی و تبیین پیامدهای ضمنی برنامه درسی رشته آموزش ابتدایی در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناختی و در قالب مصاحبه نیمه ساختاریافته با 32 نفر از استادان و دانشجویان آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان کرمان انجام شد. تحلیل مصاحبه به سه شکل کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان دارای پیام های ضمنی متعددی است. این پیام ها در شش حوزه: استادان، روابط اداری- اجتماعی، واحدهای درسی، فضای کالبدی، دانشجویان و فرایند یاددهی - یادگیری قرار داشت. پیام های ضمنی در مؤلفه های مهم برنامه درسی شامل یادگیری جانشینی استاد مدرسه ای، یادگیری و تسهیل روابط اداری - اجتماعی، فاصله گرفتن از رشته تحصیلی، تمرکز بر فضای کالبدی و دور شدن از تربیت معلمان، دوگانگی در مفهوم دانشجو و معلم و به حاشیه رفتن دانش نظری در فرایند یادگیری می باشند.  
۵۵.

مصورسازی شبکه هم تالیفی در تحقیقات برنامه درسی پنهان بر اساس وب علوم از 1980 تا 2019: تحلیل علم سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 173 - 202

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تحلیل شبکه اجتماعی تحلیل علم سنجی رخداد واژگان هم تالیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۶۹
هدف این پژوهش تحلیل بروندادهای علمی حوزه برنامه درسی پنهان بر اساس شاخص های علم سنجی است. این مطالعه کاربردی و کمی با استفاده از فنون علم سنجی (هم تالیفی و رخداد واژگان) و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. نمونه مورد مطالعه 1076 مدرک بازیابی شده از وب علوم طی سالهای 1980 تا 2019 بود. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای Text Statistic Analyzer, ISI.exe, UCINET 6 VOSviwer, SPSS 20, Excel استفاده شد. یافته ها نشان داد که نوع غالب مدارک مقاله در مجلات و به زبان انگلیسی بود. مدارک برنامه درسی پنهان از سال 1980 در این پایگاه وجود داشت و بیشترین مدارک به ترتیب در نمایه استنادی علوم اجتماعی، نمایه استنادی علوم گسترش یافته و نمایه استنادی منابع نوظهور نمایه شده بودند. تعداد زیادی از مقالات تک نویسنده ای بودند و مقالات با دو نویسنده و سه نویسنده در جایگاه بعدی قرار داشتند. پژوهشگرانی از کشورهای امریکا، کانادا و انگلیس نقش کلیدی در شبکه هم تالیفی داشتند. برنامه درسی پنهان، آموزش پزشکی و برنامه درسی سه کلیدواژه پرتکرار این حوزه بودند. رابطه معناداری بین شاخصهای مرکزیت شبکه و میزان استناد بر حسب مولف، سازمان و کشور وجود داشت
۵۶.

برنامه درسی پنهان و رفتار مبتنی بر اقتصاد مقاومتی دانش آموزان (مورد: یک دبستان دخترانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 223 - 253

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی برنامه درسی پنهان تربیت اقتصادی مدرسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۵۰
هدف پژوهش حاضر واکاوی برنامه درسی پنهان در شکل گیری رفتار مبتنی بر اقتصاد مقاومتی در دانش آموزان بود. پژوهش با رویکرد کیفی و مبتنی بر الگوی ارزشیابی خبرگی و نقادی آیزنز بود. مطابق با چهار مرحله الگوی ارزشیابی یادشده، ابتدا قلمروی مورد مطالعه توصیف، سپس، عوامل ممکن یا مانع درون عناصر برنامه درسی تفسیر شد. ارزشیابی یافته ها در مسیر بررسی همسویی یا تعارض مؤلفه های برنامه درسی با وضعیت مطلوب مؤلفه های اقتصاد مقاومتی انجام شد. سپس، مضمون یابی یافته های تحقیق برای تعمیم بر پایه مشابهت ها به سایر موقعیت های آموزشی، انجام شد. داده ها از طریق مشاهده، بررسی اسناد، مصاحبه با دانش آموزان و معلمان به دست آمد. یافته ها دلالت بر آن داشت که اقتصاد مقاومتی در مدرسه در قالب «دوری از اسراف و تجمل» و «صرفه جویی در اقلام مصرفی و انرژی» مورد توجه قرار گرفته و تأثیری بر توسعه ابعاد متنوع اقتصاد مقاومتی نداشته است. ضرورت توسعه مفهومی اقتصاد مقاومتی و عمل در تمامی لایه ها و ساحت های آن برای تمامی اقشار درون مدرسه توصیه شده است.
۵۷.

نقش برنامه درسی پنهان بر تفکر ارجاعی و یادگیری خودراهبر در دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز برنامه درسی و آموزش سال دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 50 - 60

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تفکر ارجاعی یادگیری خودراهبر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۹۳
پیشینه و اهداف: هدف اصلی این پژوهش، تعیین نقش برنامه درسی پنهان بر تفکر ارجاعی و یادگیری خودراهبر در دانش آموزان بود. پژوهش حاضر کاربردی و از آنجا که رابطه بین سه متغیر را بررسی می کند از نوع همبستگی است. روش ها: جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه ی دهم شهرستان بوکان هستند، در این تحقیق براساس فرمول کوکران235 نفر از دانش آموزان دختر پایه ی دهم شهرستان بوکان به عنوان نمونه و به صورت نمونه گیری خوشه-ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های برنامه درسی پنهان تقی پور و غفاری(1389)؛ تفکر ارجاعی اهرینگ و همکاران(2010) و مقیاس یادگیری خودراهبر در دانش آموزان فیشر و همکاران(2001) استفاده شد. داده های پژوهش با روش تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS 23 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین برنامه درسی پنهان با تفکر ارجاعی و یادگیری خودراهبر رابطه معناداری وجود دارد و برنامه درسی پنهان توانایی پیش بینی تفکر ارجاعی و یادگیری خودراهبر را دارد. نتیجه گیری: بین برنامه درسی پنهان با تفکر ارجاعی و یادگیری خودراهبر رابطه معناداری وجود دارد.
۵۸.

بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با درگیری تحصیلی و مهارت های ارتباطی دانش آموزان

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 113 - 133

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان درگیری تحصیلی مهارت های ارتباطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با درگیری تحصیلی و مهارت های ارتباطی دانش آموزان انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده ها، از نوع توصیفی- همبستگی است. نمونه پژوهش شامل 230 نفر از دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهرستان ایوان غرب، از جامعه آماری 550 نفر، است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و براساس جدول مورگان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته برنامه درسی پنهان پاشازاده، پرسشنامه مهارت های ارتباطی جرابک، و پرسشنامه های راهبردهای یادگیری خود تنظیمی تحصیلی پینتریچ و دی گروت به همراه پرسشنامه دوپی رایت و مارین برای سنجش میزان درگیری تحصیلی، می باشند. یافته های حاصل از آزمون همبستگی کانونی حاکی از تأیید رابطه معنادار بین برنامه ی درسی پنهان با درگیری تحصیلی دانش آموزان و عدم رابطه معنادار با مهارت های ارتباطی آنان است. همچنین، در بررسی سهم هر یک از مؤلفه های برنامه درسی پنهان در پیش بینی درگیری تحصیلی و مهارت های ارتباطی، بر اساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام، کنش متقابل (دانش آموز - معلم) تنها مؤلفه پیش بین از برنامه درسی پنهان بود که با 10 درصد قدرت تبیین با درگیری تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد و به همین شیوه، مؤلفه های کنش متقابل و ساختار سازمانی از برنامه درسی پنهان، به یک اندازه، با 4 درصد قدرت تبیین ( 8 درصد در مجموع) با مهارت های ارتباطی دانش آموزان رابطه دارند.
۵۹.

تبیین جایگاه برنامه درسی پنهان در فرایند تربیت اجتماعی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: مطالعات سیاست گذاری تربیت معلم دوره پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۳) 65 - 47
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۱
پژوهش حاضر با هدف نشان دادن جایگاه برنامه درسی پنهان، به عنوان یکی از مؤلفه های تأثیرگذار بر تربیت اجتماعی دانشجو معلمان در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد. بر این اساس با مرور کتاب ها و جستجو در مقالات علمی با دو مفهوم برنامه درسی پنهان و تربیت اجتماعی، ضمن اشاره به تعاریف مختلف از ماهیّت برنامه درسی پنهان و کارکردهای آن، مفهوم تربیت اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی و مبانی نظری تحول بنیادین در نظام آموزشی کشور تبیین شد و ارتباط و در هم تنیدگی این دو مؤلفه با یکدیگر نشان داده شد. در نهایت به مواردی اشاره شده است که می تواند در قالب برنامه درسی پنهان در فرایند تربیت اجتماعی دانشجو معلمان تأثیرگذار باشد. این موارد عبارتند از: معماری وکیفیت ساختمان دانشگاه ، ساختار اجتماعی و اداری دانشگاه، ارتباط متقابل اعضای هیأت علمی و دانشجویان، روابط میان فردی دانشجویان با کارکنان، جو اجتماعی دانشگاه، رفتار سرپرستان شبانه روزی و کیفیت تعامل آن ها با دانشجو معلمان در محیط خوابگاهی. 
۶۰.

تعیین رابطه برنامه درسی پنهان با مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان مدارس متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۳ 50 - 23
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۱۳
هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه برنامه درسی پنهان با مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان مدارس متوسطه است. روش پژوهش ازنظر رویکرد کمّی و ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و ازنظر نوع تحلیل توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری کل دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم ناحیه ۳ شهر قم (20918دانش آموز) بودند که مبتنی بر جدول مورگان-کرجسی تعداد 385 نفر به عنوان نمونه و با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد برنامه درسی پنهان (نعمتی، 1387) و مسئولیت پذیری نوجوانان (تقی پور و غفاری، 1388) با پایایی آلفای کرونباخ 89/0 و 91/0 استفاده شد. برای تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی از آزمون های استنباطی، همبستگی پیرسون و z فیشر استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بین برنامه درسی پنهان در مدارس و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان رابطه مثبت و معنی دار وجود داشت. بین مؤلفه های برنامه درسی پنهان یعنی ساختار فیزیکی مدرسه، جوّ اجتماعی، روابط موجود در مدرسه، تشویق و تنبیه با مسئولیت پذیری اجتماعی همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت؛ لکن بین مؤلفه فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس با مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه ای وجود نداشت. درنتیجه باتوجه به اینکه مسئولیت پذیری اجتماعی اکتسابی است و با برنامه درسی پنهان رابطه مثبت و معناداری دارد، متولیان تعلیم وتربیت در مدارس باید بر روی مؤلفه های تأثیرگذار برنامه درسی پنهان تمرکز کنند و زمینه اجرای بهتر آن را که منجر به افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی می شود فراهم آوردند.