آموزش عالی فراملی

در طی سالیان اخیر بین المللی سازی آموزش عالی به یکی از هدف های اساسی سیاست گذاران آموزش عالی در سراسر جهان تبدیل شده است. گسترش شبکه جهانی اینترنت و توسعه مبتنی بر عقلانیت، درهم تنیده شدن اقتصادهای ملی و محاس ن و م زایایی که بواسطه بین المللی سازی ایجاد می گردد، هر چه بیشتر از گذشته دانشگاه ها را جهت انعکاس و حرکت در جهت این تغییر به فعالیت واداشته و نیاز به اخذ سیاست های مناسب و راهبردهای بخردانه را ضروری می نماید. لذا هدف مقاله حاضر بررسی مولفه های آموزش عالی فراملی در آموزش عالی ایران بود. پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. جهت گردآوری داده ها و استخراج مضامین مرتبط تعداد 40 مقاله و کتاب که در فاصله زمانی 1990 تا 2015 در پایگاه های علمی معتبر نم ایه شده و همچنین برنامه استراتژیک 10 دانشگ اه ب رت ر بین المللی که بر اس اس نظ ام رده بندی دانشگاه ها بیشترین تعداد دانشجویان بین المللی را دارا بودند، بررسی گردید. مطابق نتایج تحلیل مضمون آموزش عالی فراملی سه مضمون فراگیر داشت. مضمون فراگیر ساختاری و سازمانی که دارای، 6 مضمون سازمان دهنده و 25 مضمون پایه بود. مضمون آموزشی و پژوهشی با 4 مضمون سازمان دهنده و 8 مضمون پایه و مضمون فرهنگی با دو مضمون سازمان دهنده و 6 مضمون پایه شناسایی و ماتریس مضامین مرتبط ترسیم گردید.

مطالعه روند رشد و توسعه کشورهای توسعه یافته، حکایت از این واقعیت دارد که نظام های آموزش عالی، همواره یکی از ارکان و عامل بنیادی تکامل و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این کشورها بوده است. بنابراین، کشورهایی که خواهان توسعه همه جانبه، متوازن و پایدار هستند، لازم است نظام آموزش عالی خود را به طور متوازن و پایدار توسعه بخشند.  تحولات جهانی دهه 80 و تاثیر آن بر نظام و ساختار کشورها همچنین رسوخ پارادایم «کوچک شدن جهانی» و آگاهی ساکنان زمین از «جهان کوچک شده» سبب گردید که این تحولات نه تنها جنبه های «ذهنی» بلکه تمام ابعاد «عینی» زندگی «فردی» و «جمعی» انسان را متاثر سازد. از این رو بهره گیری از تهدیدهای ناشی از این پدیده و تبدیل آن به فرصت در جهت منافع ملی، قطعاً از ضرورت های مهم و بنیادین در استراتژی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورها در دهه حاضر خواهد بود بنحویکه موضوع بین المللی شدن زیرساخت آموزش با تاکید و تمرکز بر مقوله آموزش عالی یکی از مهمترین مصادیق مستدل و مستند در این ادعاست. در این مقاله با نگاهی قیاسی و با استمداد از دیدگاه نایت بعنوان چهارچوب نظری تحقیق نسبت به مطالعه تطبیقی زیرساخت آموزش عالی و نقش آن در فرایند توسعه منافع ملی کشورها اقدام شد و در نهایت با تحلیل وضعیت موجود کشور در این زیرساخت و ضمن تاکید بر نقش آموزش در فرایند توسعه ملی نسبت به شناسایی خلاء موجود در این زمینه بر مبنای دورنمای مطلوب ترسیم شده در اسناد بالادستی نظام نظیر سند چشم انداز افق 1404 نسبت به پیشنهاد بایسته های تحقق موضوع در بهره برداری از این فرصت مغتنم در کشور اقدام گردید.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر انتقال دانش زبان و ادب فارسی در همکاری های بین دانشگاهی بین المللی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مطالعه موردی بهره گرفته شد. واحد تحلیل را دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل داد و داده های موردنیاز از طریق مصاحبه با مطلعان کلیدی گردآوری شد. نتایج حاصل از مصاحبه های صورت گرفته در چهارچوب الگوی مفهومی عوامل مؤثر بر انتقال دانش فراملی با تأکید بر چهار مؤلفه اصلی بازیگران، محتوا، زمینه و رسانه موردبحث قرار گرفت؛ بنابراین نتایج، تعدد و تنوع بازیگران باانگیزه ها و هدف های مختلف در فرایند عرضه دانش زبان و ادب فارسی از ویژگی های مهم خدمات آموزش عالی فراملی در ایران و دانشگاه فردوسی مشهد به شمار می رود. به طورکلی، یافته های به دست آمده حاکی از اهمیت توجه به نقش عواملی چون روابط باز و مبتنی بر اعتماد طرفین، قابلیت های جذب و شایستگی طرف مقابل، تفاوت ها و اشتراکات فرهنگی، زبانی، دینی و سیاسی، تقویت سرمایه اجتماعی و زیرساخت های فنی و اجتماعی به منظور غلبه بر محدودیت های فیزیکی و جغرافیایی در فرایند انتقال دانش زبان و ادب فارسی در بیرون از مرزهای ایران می باشد.