سمیه ابراهیمی کوشک مهدی

مقدمه و هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش رهبری آموزشی مدیران مدارس در یادگیری حرفه ای معلمان در مدارس ابتدایی شهر مشهد می باشد. روش شناسی پژوهش: برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش آمیخته، طرح کمی-کیفی استفاده شد. ابتدا در مرحله کمی، 50 مدرسه ابتدایی (50 مدیر و 236 معلم) در نواحی چهار، پنج و شش شهر مشهد به شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب، نمونه مورد مطالعه را تشکیل دادند. سپس انتخاب نمونه در مرحله کیفی براساس نتایج به دست آمده از مرحله کمی صورت گرفت و شش مدرسه(6 مدیر و 12 معلم) به عنوان نمونه های مورد مطالعه انتخاب شدند. جهت تحلیل داده های کمی از روش تحلیل آماری معادلات ساختاری و تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل تفسیری (کدگذاری باز و محوری) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده های کمی نشان داد الگوی رهبری آموزشی با یادگیری حرفه ای معلمان رابطه مستقیم و معناداری دارد. نتایج حاصل از تحلیل داده های کیفی نیز حاکی از شناسایی ویژگی های نظر به تعریف مأموریت مدرسه، مدیریت برنامه آموزشی، ارتقای جو یادگیری در مدرسه، دغدغه ارتقا یادگیری دانش آموزان،دغدغه رشد و پرورش همه جانبه و تأمین رفاه و امنیت دانش آموزان، انگیزش معلمان، زمینه یادگیری حرفه ای معلمان، جو همکاری در مدرسه، تغییر در روش تدریس معلمان و الگو بودن مدیر در مدارس مورد مطالعه می باشد.  

مناقشه درباره نظریه و نظریه پردازی در مدیریت آموزشی چالشی کهن و پابرجاست. با وجود ادعای بسیاری از متخصصان مبنی بر بین رشته ای و تلفیقی بودن حوزه مدیریت آموزشی، کار پیرامون مبانی معرفتی و شناسایی نوع و گونه بین رشته ای در مدیریت آموزشی، که منجر به نظریه معتبر در این حوزه شود، بسیار اندک است. با در نظر گرفتن دو رویکرد کلان تک رشته و بین رشته ای در تولید علم، یکی از ملاحظات نظریه پردازی، توجه به رویکرد بین رشته ای از بعد تنوع گونه های تلفیقی و کارایی متفاوت هر گونه  است. این مقاله با رویکرد تحلیلی استنتاجی پس از شناسایی و معرفی معیارهای ارزیابی بین رشته ای ها در قالب سه گونه چندرشته ای ، میان رشته ای و فرارشته ای و با تحلیل یک نمونه نظریه با عنوان «مدرسه به عنوان سیستم اجتماعی» در مدیریت آموزشی، به شناسایی وضعیت کنونی «نظریه پردازی» در مدیریت آموزشی پرداخته سپس روند طبیعی و ناگزیر آن در آینده را تبیین کرده است. یافته ها نشان داد که نظریه پردازی در مطالعات مدیریت آموزشی در وضعیت کنونی در آستانه گذر از رویکرد تک رشته ای و ورود به گونه چندرشته ای از رویکرد بین رشته ای است.  در این صورت، تحول در نظریه پردازی با گذر از گونه چندرشته ای به سوی گونه فرارشته ای قابل پیش بینی خواهد بود. 

هدف اصلی این پژوهش، توصیف و تحلیل ویژگی های فردی و حرفه ای مدیر، استراتژی های مدیریتی و چالش های پیش روی مدیران مدارس ابتدایی بر اساس تجارب بین المللی مدیران موفّق می باشد. از روش پژوهش مطالعه موردی با رویکرد کیفی استفاده شد. بنابراین، چهار نفر از مدیران موفّق مدارس ابتدایی شهر مشهد به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل تفسیری (کدگذاری باز و محوری) انجام شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل داده ها، مهم ترین ویژگی های فردی و حرفه ای مدیران مورد مطالعه عبارتند از: ایفای نقش رهبری، روابط انسانی سازنده با کارکنان، تسلط مدیر بر امور مدرسه، خود توسعه ای مدیر و کسب موفّقیّت های اداری. همچنین، مدیران مورد مطالعه اغلب از استراتژی های برنامه ریزی و هدف گذاری، تقسیم کار، همکاری و مشارکت معلمان در امور مدرسه، ایجاد جوّ صمیمی و آرام در مدرسه، بهره گیری از ظرفیت های اولیا و همکاران در مدرسه، تشویق و تقدیر معلمان، نظارت و ارزیابی کار معلمان، دغدغه بهبود یادگیری دانش آموزان، بهبود آموزش از طریق یادگیری و توسعه حرفه ای معلمان، مهارت های زندگی دانش آموزان و مدیریت تعارض جهت مدیریت مدرسه بهره می گرفتند و با چالش های مهمی مانند دغدغه تأمین منابع مالی مدرسه،حجم بالای مشغله های اداری مدیران و حجم بالای دانش آموزان و ضعف مدیریت کلاس ها نیز مواجه بودند. در مقایسه با ویژگی های بارز مدیران موفّق در تجارب بین المللی،فقدان توجه به ماموریت، بینش و ارزش های مدرسه، توجّه و حمایت از دانش آموز، برابری و پاسخگویی فرهنگی، مشارکت معنی دارجامعه محلّی، توجه به برنامه درسی و به کارگیری معلمان توانمند در نتایج به دست آمده قابل ملاحظه است.

این مطالعه با هدف بررسی پدیدارشناسانه تجربه زیسته مدیران مدارس از توانمندسازی مالی با استفاده از مصاحبه عمیق با روش پدیدارشناسی انجام شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش ده نفر از مدیران مدارس نواحی مختلف شهر مشهد بودند که به صورت هدفمند با توجه به سابقه کار مدیریتی از انواع مدارس و نواحی، در مصاحبه شرکت کردند. تحلیل یافته ها به صورت تحلیل تفسیری و با کدگذاری به روش اشتراس و کوربین انجام شد. یافته های حاصل از این مطالعه در سه دسته مفهوم توانمندسازی مالی از نظر مدیران، احساس مدیران نسبت به مدیریت مالی در مدرسه و محرک های توانمندسازی مالی از نظر مدیران بیان شده است. همچنین محرک های توانمندسازی مالی در سه دسته توانمندسازی ناظر به ویژگی های فردی، توانمندسازی ناظر به حمایت های سازمانی و توانمندسازی ناظر به روابط کلان نهادی- اجتماعی جای گرفتند. در نتیجه این مطالعه به طور خلاصه می توان گفت دغدغه توانمندسازی مالی مدیران مدارس، دغدغه ای درون سازمانی و خرد نبوده و برای سامان دادن به این مسئله مهم، عزمی گسترده تر در سطح سیاستگذاری ها باید ایجاد شود. در نتیجه این مطالعه به طور خلاصه می توان گفت دغدغه توانمندسازی مالی مدیران مدارس، دغدغه ای درون سازمانی و خرد نبوده و برای سامان دادن به این مسئله مهم، عزمی گسترده تر در سطح سیاستگذاری ها باید ایجاد شود. در نتیجه این مطالعه به طور خلاصه می توان گفت دغدغه توانمندسازی مالی مدیران مدارس، دغدغه ای درون سازمانی و خرد نبوده و برای سامان دادن به این مسئله مهم، عزمی گسترده تر در سطح سیاستگذاری ها باید ایجاد شود.

هدف از این پژوهش، فهم تجربه های زیسته کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد از آموزش های سازمانی است که با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق است که مشارکت کنندگان در مصاحبه، به صورت هدفمند انتخاب شدند. حجم نمونه با توجه به اشباع نظری تعیین شد که تعداد نهایی شرکت کنندگان در مصاحبه 9 نفر از کارکنان غیر هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بودند. یافته های پژوهش نشان می دهد که کارکنان، آموزش را به عنوان حقی انسانی و پدیده ای در هم تنیده با دیگر جوانب مدیریت منابع انسانی تجربه کرده اند. تجربه آموزش های غیرحرفه ای و ناظر به نیازهای فردی آنان نیز، نشان می دهد که آموزش ها در سازمان، لزوماً به آموزش های حرفه ای محدود نمی شود و آموزش های ناظر به نیازهای فردی و عمومی آنها موجب رضایت بیشتر آنان خواهد شد. در نهایت در این پژوهش، مدلی اکتشافی از آموزش سازمانی در دانشگاه فردوسی مشهد به دست آمد.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر انتقال دانش زبان و ادب فارسی در همکاری های بین دانشگاهی بین المللی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مطالعه موردی بهره گرفته شد. واحد تحلیل را دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل داد و داده های موردنیاز از طریق مصاحبه با مطلعان کلیدی گردآوری شد. نتایج حاصل از مصاحبه های صورت گرفته در چهارچوب الگوی مفهومی عوامل مؤثر بر انتقال دانش فراملی با تأکید بر چهار مؤلفه اصلی بازیگران، محتوا، زمینه و رسانه موردبحث قرار گرفت؛ بنابراین نتایج، تعدد و تنوع بازیگران باانگیزه ها و هدف های مختلف در فرایند عرضه دانش زبان و ادب فارسی از ویژگی های مهم خدمات آموزش عالی فراملی در ایران و دانشگاه فردوسی مشهد به شمار می رود. به طورکلی، یافته های به دست آمده حاکی از اهمیت توجه به نقش عواملی چون روابط باز و مبتنی بر اعتماد طرفین، قابلیت های جذب و شایستگی طرف مقابل، تفاوت ها و اشتراکات فرهنگی، زبانی، دینی و سیاسی، تقویت سرمایه اجتماعی و زیرساخت های فنی و اجتماعی به منظور غلبه بر محدودیت های فیزیکی و جغرافیایی در فرایند انتقال دانش زبان و ادب فارسی در بیرون از مرزهای ایران می باشد.

هدف این پژوهش، بررسی میزان تاثیر آموزش مبتنی بر وب بر اساس نظریه ی سازنده گرایی بر میزان رضایت و یادگیری شرکت کنندگان در دوره های آموزش مداوم پزشکی بود. این پژوهش به روش آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه مقایسه انجام شد. جامعه پژوهش به تعداد 1750 نفر شامل تمامی پزشکان تحت شمول آموزش مداوم که در تابستان 1391 در30 دوره آموزش مداوم مبتنی بر وب ثبت نام کرده بودند، بود. با روش نمونه گیری تصادفی، دوره ""پروفیلاکسی آنتی بیوتیک در دندانپزشکی"" با حجم 40 نفر انتخاب گردید و با استفاده از جدول اعداد تصادفی افراد در دو گروه 20 نفری آزمایش و مقایسه گمارش شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، یک آزمون مدرس ساخته بود که پس از احراز روایی محتوایی و پایایی با فرمول کودریچاردسون 80/0 در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون اجرا گردید، ابزار دیگر پرسشنامه محقق ساخته رضایت سنج بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 93/0 و روایی محتوایی آن توسط متخصصان تعیین شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آنکووا و مانوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه کلی پژوهش نشان داد که: بین پس آزمون گروه های آزمایش و مقایسه پس از اجرای دوره طراحی شده با رویکرد سازنده گرا، تفاوتی معنادار مشاهده گردید. هم چنین فراگیران در گروه آزمایش رضایت بیش تر و میزان یادگیری بالاتری نسبت به گروه مقایسه داشته اند. استفاده از نظریه سازنده گرا به دلیل ایجاد محیط یادگیری جذاب، تعاملی و مشارکتی و هم چنین به دلیل توجه به نیازها و ویژگی های فراگیران در این مدل، آموزش را از اثربخشی بالاتری برخوردار می گرداند.