پایگاه های اطلاعاتی

در محیط دگرگون وب، چالش عمده اکثر کاربران، چگونگی دستیابی به اطلاعات مورد نیاز خود از میان انبوه ذخایر منابع اطلاعاتی است. نویسندگان نوشتار حاضر با هدف فراهم آوردن دسترسی مؤثر پژوهشگران به منابع اطلاعاتی، ضمن ارائه آدرس اینترنتی برخی از انواع مختلف پایگاه های اطلاعاتی وب، به اختصار به معرفی آن ها می پردازند.

مقدمه: ویژگیهای خاصّ دستوری و نگارشی زبان و خط فارسی، دشواریهایی را در ذخیره و بازیابی اطلاعات در محیط رایانه ای پدید آورده است. رسم الخط فارسی نیز از یک سو به علت اختلاف نظر پدیدآورندگان متون و از سوی دیگر پیچیدگیهای ذاتی خود، به هنگام ذخیره، جستجو و بازیابی چالشهای متعددی را برای طراحان و نمایه سازان پایگاه ها، کاربران و پدیدآورندگان منابع به وجود آورده است. روش بررسی: این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شد.100 عنوان از پایان نامه های موجود رشته کتابداری و اطلاع رسانی به منزله نمونه ای از متون فارسی در پایگاه های اطلاعاتی پژوهشگاه های علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و از هر پایگاه 50 عنوان به صورت تصادفی انتخاب شد. با استفاده از دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان، کلماتی که درست یا نادرست نوشته شده بود، از یکدیگر تفکیک و در مرحله بعد، عنوانهای مورد نظر در هر دو پایگاه و با حالتهای متفاوت کلمات مرکب، جستجو گردید و در نهایت، نتایج بازیابی در پایگاه ها، ارزیابی و مقایسه شد. یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد 2/71% از کلمات عنوانها به صورت درست و 8/28% نادرست نگارش شده اند. همچنین، مشخص شد 6/51% این کلمات، دو جزئی و 5/47% سه جزئی هستند و اغلب نویسندگان پایان نامه ها، در مورد نحوه نگارش کلماتی که 2 جزئی و مشتق می باشند، دچار خطا شده اند. در پایگاه اطلاعاتی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، تنها حالت ثبت شده عنوانها به بازیابی عنوان مورد نظر انجامید و در پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، تنها 58% عنوانها با تغییر رسم الخط همچنان بازیابی شدند. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران نسبت به پایگاه اطلاعاتی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، در بازیابی عنوان پایان نامه ها در حالتهای مختلف پیوسته و جدا نوشته شده، بهتر عمل می کند. همچنین، باید به نویسندگان پایان نامه ها، استفاده از قواعد یکدست ملی بویژه در نگارش کلمات 2 جزئی و مشتق تأکید شود.

مقدمه / هدف: پایگاه های اطلاعات علمی مهم ترین و پرکاربردترین منابعی هستند که اطلاعات موجود در آنها از طریق رابط کاربر قابل دسترسی است. یکی از راهکارها برای بر طرف ساختن چالشهای موجود در محیط رابط کاربر، بررسی این محیط بر پایه دیدگاه و رفتار اطلاع جویی کاربران است. هدف این پژوهش، ارزیابی قابلیت فهم پذیری محیط رابط پایگاه های اطلاعاتی ابسکو، پروکوئست و ساینس دایرکت و میزان هدفمندبودن رفتار اطلاع جویی کاربران برپایه الگوی الیس می باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و با رویکردی ترکیبی (فایلهای ثبت رخداد جستجو و بلنداندیشی کاربران و سیاهه وارسی) با تأکید بر فهم پذیری عناصر محیط رابط و بر پایه مؤلفه های رفتار اطلاع جویی کاربران انجام پذیرفته است. جامعه آن از میان دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری در حوزه های علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/فنی- مهندسی دانشگاه فردوسی انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمّی، از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزاز آماری SPSS 16 و داده های کیفی، از تحلیل محتوا استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد میزان قابل فهم بودن عناصر محیط رابط در پایگاه های مورد بررسی، میانگینی متوسط به بالاتر دارد. یافته های دیگر نشان داد میانگین بالای پاسخها نشان دهنده وجود هدف در به کارگیری هر یک از عناصر محیط رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی به وسیله آزمودنیهاست. همچنین آزمون فرضیه ها نشان داد تفاوتی در رفتار اطلاع جویی کاربران دو حوزه تحصیلی علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/فنی - مهندسی از نظر به کارگیری مؤلفه های رفتار اطلاع جویی الگوی الیس(شروع، پیوندیابی، مرور، تمایزیابی، ردگیری و برگیری) وجود ندارد.

 هدف: پژوهش حاضر به تحلیل «آلودگی اطلاعات» در پایگاه های اطلاعاتی «مگ ایران» و «نورمگز» پرداخته و وضعیت آلودگی اطلاعات از نظر اطلاعات کتاب شناختی، محتوای چکیده ها، شیوه نگارش و کلیدواژه ها را مورد بررسی قرار داده است. روش شناسی: روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و مهم ترین ابزار گردآوری داده، پرسشنامه محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی استفاده شد. دو جامعه این تحقیق شامل پایگاه های اطلاعاتی «مگ ایران» و «نورمگز» و . فر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان بودند و نمونه گیری صورت نگرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد به لحاظ آلودگی اطلاعات در اطلاعات کتابشناختی، محتوای چکیده ها، شیوه نگارش و کلیدواژه ها بین پایگاه اطلاعاتی «مگ ایران«نورمگز» تفاوت معناداری وجود ندارد، ولی نمره کلی آلودگی اطلاعات در منابع اطلاعاتی پایگاه «مگ ایران» 95/0 کمتر از منابع پایگاه اطلاعاتی «نورمگز» می باشد، دلیل آن هم آلودگی اطلاعات کمتر در بخش های اطلاعات کتابشناختی و کلیدواژه ها بود. نتیجه : در بخش شیوه نگارش و محتوای چکیده ها، منابع اطلاعاتی پایگاه «نورمگز» از وضعیت نسبتاً خوبی برخوردار بوده و دارای آلودگی اطلاعات کمتری نسبت به پایگاه «مگ ایران» بودند.

هدف از این پژوهش، تحلیل مؤلفه ها و شاخص های نشر علمی در پایگاه های نشر علمی از منظر مؤلفه های دسترسی، ارتباطات، کنترل، زیرساخت، زبان، منابع اطلاعاتی(مواد)، پشتیبانی، فناوری، اقتصاد، ارزیابی ،آموزش، اخلاق و شاخص های آن ها بود. پژوهش حاضر از نوع کیفی بود و جامعه آن با استفاده از تحلیل محتوای متون علمی شناسایی شد. در مجموع 73 پایگاه نشر علمی شناسایی شد و نمونه آن بر اساس فراوانی و تأیید خبرگان به 12 پایگاه رسید که شامل پایگاه های آرشیو، دواج، الزویر، اشپرینگر،گوگل اسکالر، پاب مد، نیچر، وب او ساینس، اسکوپوس، مرکز اطلاعات سلامت، کنسرسیوم محتوای علمی اسپارک و آمازون (بخش منابع علمی) بود. ابزار این پژوهش شامل سیاهه وارسی بود که بر اساس مؤلفه ها و شاخص های نظام نشر علمی استخراج شد. یافته ها حاکی از این بود که تمامی مؤلفه های دسترسی، ارتباطات، کنترل، زیرساخت، زبان، منابع اطلاعاتی(مواد)، پشتیبانی، فناوری، اقتصاد، ارزیابی،آموزش و اخلاق در پایگاه های نشر علمی مورد توجه قرار گرفته اند و اختلاف پایگاه ها در کاربست شاخص های نشر علمی است. نتایج پژوهش نشان داد برخی مؤلفه هایی نظیر فناوری، پشتیبانی وکنترل و شاخص های آن ها دراین پایگاه ها اهمیت یکسانی دارند؛ در حالی که با توجه به نوع، قدمت و سیاست کلی هر پایگاه، در میزان اهمیت شاخص های برخی مؤلفه ها؛ مانند آموزش، اقتصاد و منابع اطلاعاتی؛ در میان پایگاه ها اختلاف هایی نظیر شیوه آموزش، تأمین منابع مالی و قالب های اطلاعاتی نیز مشاهده شد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی مهارتهای اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیرانجام شد. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی توصیفی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بیش از 89/0 محاسبه شد. داده های به دست آمده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: مهمترین هدف دانشجویان از جستجوی اطلاعات، انجام پروژه های درسی است و دانشجویان از دو روش رسمی و غیررسمی به جستجوی اطلاعات می پردازند. کتاب، تلاش و تجربه شخصی، از مهمترین منابع رسمی و غیررسمی کسب اطلاعات به شمار می رود. از بین پایگاه های الکترونیکی موجود، میزان اهمیت Science Direct برای دانشجویان بیشتر است(3/86 %) و پس از آن به ترتیب پایگاه های ISI(web of knowledge) (8/76%)، Springer (7/50%)، ProQuest (3/50%) و SCOPUS (50%)رتبه های دوم تا پنجم را به خود اختصاصداده اند. عوامل اصلی عدم دسترسی آسان به اطلاعات از دیدگاه دانشجویان، به ترتیب: سرعت پایین شبکه و مشکلات اتصال (7/77%)، عدم تسلط کافی به زبان انگلیسی (4/64%)، قطع اشتراک دانشگاه در مورد برخی پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی (9/60%)، عدم وجود منابع روزآمد در کتابخانه (2/57%) و عدم آشنایی با منابع تخصصی موجود (7/48%) می باشد. نتیجه گیری: در بررسی روش های اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر، راهنمایی گرفتن از دوستان و استادان (5/71%) در اولویت اول و سپس آزمایش و خطا (4/49%)، شرکت در دوره های آموزشی کتابخانه (9/29%) و در نهایت یاری گرفتن از کتابداران (6/27%) قرار دارد ودانشجویان اظهار داشتند که مهارت لازم برای اطلاع یابی را دارا هستند.  

هدف: پژوهش حاضر با هدف آگاهی از چگونگی استفاده اعضای هیات علمی از پایگاه های اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی و همچنین خدمات Alert قابل دسترس از طریق وب سایت کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اجرا شده است. روش: روش پژوهش، پیمایشی توصیفی و ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه ای است که در بین نمونه ای هدفمند متشکل از 92 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که بنا به اظهار خود از خدمات Alert استفاده می کنند، توزیع گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که 2/52 درصد نمونه پژوهش، جستجو و دسترسی به مقالات را از پایگاه اطلاعاتی PubMed آغاز می کنند و مراجعه به موتورهای کاوش، دومین گزینه و پایگاه های اطلاعاتی مورد اشتراک دانشگاه سومین گزینه ان ها برای شروع کاوش است. 7/46 درصد از اعضای هیات علمی 2-3 صفحه از نتایج بازیابی را مرور می کنند. بر اساس سایر یافته ها، عدم وجود پیوند به متن کامل برخی مقالات از جمله مشکلات مهم در استفاده از مقالات آنلاین است و 2/90 درصد کاربران در مشاهده مقالات، فرمت PDF را ترجیح می دهند. مهم ترین دلیل استفاده اعضای هیأت علمی از خدمات Alert، اطلاع از مقالات جدید در زمینه علمی مورد نظر، و اولین اقدام آن ها پس از دریافت Alert، مطالعه چکیده مقاله است. دسترسی به اصل مقالات از طریق مجلات مورد اشتراک دانشگاه انجام می شود. نتیجه گیری: از آن جا کهPubMed نقطه شروع کاوش های علمی اکثریت نمونه مورد پژوهش در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است و پایگاه های اطلاعاتی مورد اشتراک دانشگاه در وهله سوم یعنی پس از موتورهای کاوش عمومی مورد مراجعه کاربران قرار می گیرند، شناساندن و آموزش پایگاه های مورد اشتراک دانشگاه به عنوان یک اقدام ضروری، می تواند در بهره وری هزینه صرف شده برای این پایگاه ها نقش مؤثری داشته باشد. خدمات Alert نیز در صورتی که از طرف کتابخانه به اعضای هیأت علمی معرفی و سودمندی آن توجیه شود، موجب اطلاع بهنگام کاربران از جدیدترین مقالات مورد نیاز آن ها خواهد بود.

هدف: پژوهش حاضر به تعیین آلودگی اطلاعات در پایگاه های مورد اشتراک دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در بازیابی اطلاعات کتابداری از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی می پردازد و میانگین آلودگی اطلاعات محتوای چکیده ها، اطلاعات کتابشناختی، کلیدواژه های چکیده ها، آلودگی اطلاعات ناشی از شیوه نگارش را مشخص می کند. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی بوده و دو جامعه پژوهش شامل پنج پایگاه اطلاعاتی Pro Quest  ،Science direct ،  Emerald ،Scopus، Isi web of knowledge و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهرانمی باشد. برای انجام این بررسی از دو نوع پرسشنامه استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان دادند آلودگی اطلاعات محتوای کتابشناختی در پایگاه ها تفاوت چشمگیری دارد. به طوری که Proquest در جایگاه اوّل قرار دارد. آلودگی محتوای چکیده در پنج پایگاه اطلاعاتی اختلاف زیادی ندارد، اما پایگاه اطلاعاتی Isi web of knowledge اندکی از آلودگی بیشتری برخوردار است. همچنین مقایسه میانگین آلودگی اطلاعات در کلیدواژه ها نشان داد Emerald از آلودگی بیشتری برخوردار است. در آلودگی اطلاعات  ناشی از شیوه نگارش نیز Science direct آلوده ترین پایگاه است. نتیجه گیری: هر چند پنج پایگاه مورد بررسی در حوزه علوم انسانی خدماتی ارائه می دهند، اما نتایج نشان داد هر پایگاه اطلاعاتی تمام نیازهای یک کاربر را به صورت یکجا نمی تواند بر آورده کند. جهت کاهش آلودگی استفاده از تزاروس های استاندارد، رفع هر گونه غلط املایی و اطلاعات نا مناسب با داوری های شایسته، کاهش اطلاعات ضد و نقیض، تعصب آلود، مغرضانه، گمراه کننده و تکراری و بی اساس  پیشنهاد می گردد.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی محیط رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی مگ ایران و سید انجام شده است، تا مشخص گردد از نظر کاربران متخصص میزان هم خوانی محیط رابط کاربر هر یک از دو پایگاه با مؤلفه های نیلسن چقدر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است، و به روش ارزیابی مکاشفه ای انجام گرفته است. 5 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی به روش نمونه گیری نظری و با رویکرد نمونه گیری در دسترس به عنوان ارزیاب انتخاب شدند. پایگاه های فوق الذکر با استفاده از سیاهه وارسی شامل ده مؤلفه اصلی نیلسن و 115 مؤلفه فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای هر یک از مؤلفه ها درجه شدت در نظر گرفته شد. حاصل ضرب امتیاز کسب شده از هر مؤلفه در درجه شدت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت برای هر یک از مؤلفه های اصلی جمع امتیازات و درصد امتیازات حاصل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد پایگاه مگیران از مجموع 402 امتیاز مؤلفه های فرعی، 5/239 امتیاز و پایگاه " سید" 75/167 امتیاز را کسب کردند. بنابراین میزان هم خوانی پایگاه مگیران با ده مؤلفه نیلسن 73/59 (کمی بیش از حد متوسط) و در پایگاه سید 65/43 درصد (کمتر از حد متوسط) است. نتیجه گیری: نتایج ارزیابی نشان داد در پایگاه مگیران مؤلفه ثبات و یک دستی با رعایت 5/90 درصد معیارها، بیش از سایر مؤلفه ها با معیارها هم خوانی دارد، و مؤلفه انعطاف پذیری با رعایت 7/9 درصد معیارها کمترین هم خوانی را از بین ده مؤلفه نیلسن دارد. در پایگاه سید مؤلفه انطباق با دنیای واقعی با امتیاز 2/84 درصد بیشترین هم خوانی و مؤلفه شناسایی/ تصحیح خطا با کسب صفر درصد کمترین هم خوانی را از بین مؤلفه های نیلسن داشته است.

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است.   روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه–سودمندی که دو شیوه علمی در ارزیابی منابع می باشند استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه های اطلاعاتی دسترس پذیر از طریق سرورهای مرکزی دوازده پایگاه اطلاعاتی اسپورت دیسکاس [1] ، انجمن مکانیک آمریکا [2] ، انجمن عمران آمریکا [3] ، انجمن شیمی آمریکا [4] ، پروکوئست [5] ، ساینس دایرکت [6] ، اکنلیت [7] ، امرالد [8] ، اسکوپوس [9] ، انجمن ریاضی آمریکا [10] ، مؤسسه فیزیک [11] ، آکسفورد ژورنال [12] در سال 2011 می باشد.  یافته ها: این تحقیق نشان داد که فراوانی میزان استفاده بر اساس شاخص های سما [13] (تعداد دانلود مقاله با فرمت پی دی اف و اچ تی ام آل و تعداد دانلود چکیده) در پایگاه های مختلف اختلاف معناداری دارند.  نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین دوازده پایگاه موردمطالعه پایگاه ساینس دایرکت با 91 درصد دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه اکُنلیت با 0008/0 درصد دارای پایین ترین میزان استفاده بود. هزینه–سودمندی پایگاه های مورد مطالعه نیز با یکدیگر تفاوت داشتند و مشخص شد که هزینه–سودمندی پایگاه آکسفورد ژورنال با 2201 ریال از همه بالاتر هست و هزینه–سودمندی پایگاه اکُنلیت با 24795147 ریال از همه پایین تر است.

هدف: هدف اصلی از پژوهش حاضر تعیین متغیرهای مؤثر در امر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین اندازه گیری اندازه اثر متغیرهای مورد بررسی در امر پذیرش فناوری در پایگاه های اطلاعاتی ISI و Scopus بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با روش فراتحلیل انجام شد. در این پژوهش کلیه پژوهش های انجام گرفته در حوزه پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات، از دو پایگاه استنادی ISI, Scopus جمع آوری شدند. سپس داده های مناسب فراتحلیل شامل نویسندگان، میانگین ها، خطای استنادی، تعداد نمونه ها، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، جواب نهایی آزمون های آماری و سطح معناداری، گردآوری، با نرم افزار STATA و Equal تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که جمعاً 21 متغیر در مطالعات این حوزه مورد بررسی قرار گرفته اند. بعد از آزمون سؤال اول مشخص شد تمامی 21 متغیر از لحاظ تاثیرگذاری بر پذیرش فناوری معنادار هستند. متغیرهای درک از مفید بودن، درک از سهولت، نگرش و تصمیم به استفاده در اغلب مطالعات مورد بررسی قرار گرفته اند و از نظر کاربران بیشترین تأثیر را در پذیرش فناوری دارند. همچنین در سطح زیرگروه ها، در زیرگروه عموم مردم متغیر لذت استفاده در رتبه بالاتری قرار گرفت. در زیرگروه دولت الکترونیک متغیرهای اعتماد و قابلیت دسترسی، در زیر گروه کارکنان سازمان ها مهارت و توانایی و تأثیر اجتماعی و در زیر گروه آموزش الکترونیک نیز متغیر لذت از تأثیر بالایی برخوردار بودند. نتیجه گیری: متغیرهای زیادی هستند که در امر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات دخیل و اثرگذارند. در این بین متغیرهایی که در اغلب مدل های رایج که در این زمینه وجود دارند، بیشترین نقش را در امر پذیرش فناوری ایفا می کنند. برخی مدل های پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند مدل دیویس بیشترین کاربرد را در بین محققین داشته و اغلب مطالعات بر اساس چنین مدل هایی انجام می گیرد.

هدف: ارزش گذاری اقتصادی پایگاه های اطلاعاتی پیوسته مقالات لاتین از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی است. روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش ارزش گذاری مشروط و معیار تمایل به پرداخت استفاده شده، جامعه آماری تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 4145 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول میشل و کارسون، 523 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود و از روش های آماری مانند، آمار توصیفی و رگرسیون لجستیک استفاده شد. یافته ها : میانگین تمایل به پرداخت سالیانه دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پیوسته مقالات لاتین حدود 248.566 تومان بود که معادل ارزش اقتصادی آن پایگاه ها محسوب شد. هم چنین از بین متغیرهای بررسی شده متغیرهای میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی لاتین و دانشکده در استفاده سالیانه از پایگاه های اطلاعاتی لاتین تأثیرگذار بودند. نتیجه گیری: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی برای پایگاه های اطلاعاتی پیوسته مقاله های لاتین ارزش اقتصادی قائل اند زیرا در تبادل دانش و افزایش دسترسی به اطلاعات در موضوعات مختلف علمی اهمیت بسیاری دارند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده، سطح رضایت و عوامل موثر بر استفاده اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز از پایگاههای اطلاعاتی پیوسته، درسال تحصیلی 98-1397 به انجام رسیده است.   روش پژوهش: گردآوری داده ها با پرسشنامه صورت گرفت و پرسشنامه ای که روایی آن با انجام آزمایشی (Pilot Study) روی گروه 18نفره از اعضای هیات علمی و نظر متخصصان و پایایی آن با فرمول آلفای کرونباخ تایید شده بود، در بین 140 نفر از اعضای نمونه توزیع و تکمیل شد. حجم نمونه نیز بااستفاده از جدول مورگان تعیین شد و انتخاب از بین افراد جامعه نیز با روش تصادفی به نسبت جمعیت اعضای هیات علمی هر دانشکده (تصادفی طبقه ای) صورت گرفت. یافته ها : یافته های پژوهش حاکی از این است که میزان تأثیر پایگاه های اطلاعاتی موجود در سایت دانشگاه در دستیابی به اطلاعات مورد نیاز اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در حد متوسط است. از نظر تأثیر دو ره های آموزشی در نحوه جستجوی اطلاعات، نشان می دهد که تعداد 51 نفر (4/36 درصد) تأثیر دوره های آموزشی را در حد زیاد مفید می دانند و بیشترین عاملی که موجب محدودیت در استفاده اعضای هیات علمی از پایگاه ها می شود حجم پایین پهنای باند جهت دانلود با فراوانی 35 نفر (1/30 درصد)، است. مهمترین هدف اعضای هیات علمی برای استفاده از پایگاههای اطلاعاتی، انجام فعالیت های پژوهشی(ارائه مقالات بین المللی، پر استناد و برتر)، بالا بردن کیفیت تدریس و روزآمد کردن اطلاعات تخصصی و حرفه ای است.   نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت بیشتر از سایر پایگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد و کمترین میزان استفاده نیز مربوط به پایگاه کلنیکال کی است. همچنین کمترین میزان رضایت از ویژگی های پایگاه ها، مربوط به تعداد و تنوع پایگاه ها و بالاترین سطح رضایت مربوط به دقت بازیابی از پایگاه ها و ساعات تدریس اعضای هیات علمی رابطه معکوسی وجود دارد ولی در بین اعضای هیات علمی با رتبه های علمی مختلف از لحاظ میزان استفاده تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

هدف: هدف این پژوهش محاسبه ی هزینه ی صرف شده برای تهیه ی پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه یزد و مقایسه ی آن با میزان استفاده به منظورتعیین جایگاه این منابع در میان کاربران است روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی– پیمایشی انجام شده است. پس از طی مراحل اخذ اطلاعات مالی در خصوص هزینه اشتراک پایگاه های اطلاعاتی Science Direct, ProQuest, EBSCO و تعیین تعداد مقالات برداشت شده، هزینه– سودمندی این سه پایگاه مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: هزینه– سودمندی سه پایگاه مذکور به ترتیب 65814، 21572، 6653 ریال بدست آمد. از 29/24 درصد از کل نشریات Science Direct هیچ مقاله ای برداشت نشده است. از نظر بسامد استفاده، از 7 زیرمجموعه EBSCO فقط 2 مورد وضعیت خوبی دارند. 53/34 درصد از کل مقالات برداشت شده از ProQuest متعلق به یکی از زیر مجموعه های آن می باشد. از نظر رتبه هزینه– سودمندی به ترتیب پایگاه های Science Direct، ProQuest، و EBSCO قرار دارند.

هدف: این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش پایگاه های اطلاعاتی تحت وب توسط کاربران دانشگاهی است. روش: داده ها از 15 مصاحبه نیمه ساختار یافته با اعضای هیأت علمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مسئولین دانشگاه گردآوری و با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، با استفاده از رویکرد موسوم به گراندد تئوری تحلیل شده است. یافته ها: مفهوم مرکزی با عنوان «قصد رفتاری (تصمیم به استفاده)» شکل گرفت. قصد رفتاری یا تصمیم به استفاده، تصمیم شخص برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی در دسترس در محیط دانشگاه برای انجام فعالیت های علمی است. مقوله های دیگر در این پژوهش شامل: ویژگی مهارتی/دانش، ویژگی فردی/حرفه ای، نگرش، سودمندی، سهولت استفاده، انجام وظیفه، افزایش دانش، دانشگاه و کتابخانه ازعوامل مؤثر بر پذیرش پایگاه های اطلاعاتی هستند که به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم بر تصمیم به استفاده تأثیر می گذارند.

هدف: بررسی عواملی که مطلوبیت کاربران پایگاه های اطلاعاتی را افزایش می دهد. روش: در این مقاله از روش تحلیل محتوای تلخیصی استفاده شده است جامعه مورد مطالعه در این تحقیق، کاربرانی بوده اند که برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پول پرداخت می کردند. همچنین برای متون نیز متون مرتبط با مطلوبیت طی 5 سال 2011-2015 در پایگاه های اطلاعاتی ساینس دایرک، پروکوئست، و ابسکو مدنظر بوده اند. برای نمونه گیری از میان جامعه مدنظر، برای مصاحبه از روش نمونه گیری تصادفی از میان کاربران پایگاه های اطلاعاتی مراجعه کننده به دو مرکز ارائه دهنده خدمات پولی به کاربران بیرونی یعنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و کتابخانه سازمان مدیریت صنعتی صورت گرفته است؛ دلیل انتخاب این دو مرکز دسترس پذیری آنها برای محقق بوده است؛ از حدود 150 نفر در یک بازه زمانی 60 روزه، برای مصاحبه ها استفاده شد و مبنای توقف مصاحبه ها، اشباع پاسخ ها و عدم ارائه اطلاعات بیشتر در حوزه مورد مصاحبه بود. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که برای کاربران پایگاه های اطلاعاتی مقوله های اصلی که موجب افزایش مطلوبیت آنها در استفاده از پایگاه های اطلاعاتی براساس پرداخت وجه می شوند، به ترتیب اولویت عبارتند از: نیاز اطلاعاتی، کیفیت، مشوق ها، اطلاعات افزوده و در نهایت ویژگی ها فردی و اجتماعی.اصالت اثر: این مقاله حاصل یک پژوهش کاربردی بوده و پیش از این در هیچ مجله دیگری به چاپ نرسیده است.

هدف: هدف پژوهش بررسی میزان آشنایی اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول نسبت به پایگاه های استنادی، شاخص های علم سنجی و شیوه ارزیابی تولیدهای علمی است. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و بر اساس پرسشنامه محقق ساخته می باشد. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیأت علمی تمام وقت حاضر در دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول (80 نفر) می باشد و نمونه گیری انجام نشده است. داده های به دست آمده در نرم افزارهای اکسل و SPSS نسخه 26 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد بیش از 73 درصد اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول با پایگاه های استنادی و 54 درصد با شاخص های علم سنجی، 6/61 درصد با شیوه ارزیابی تولیدهای علمی و 61 درصد با سامانه های اشتراکی دانشگاه آشنایی دارند و این میزان در همه موارد از سطح متوسط بالاتر و رابطه مستقیمی با مرتبه علمی آنان دارد. از نظر جنسیت نیز میزان آشنایی گروه زنان در پایگاه های استنادی و شیوه ارزیابی تولیدهای علمی بیش از گروه مردان و در شاخص های علم سنجی درصد میانگین گروه مردان بیشتر از گروه زنان است. نتیجه گیری: سیاستگذاری های اصولی در خصوص ایجاد نگرش های نوین جهت دانش پژوهی و برگزاری کارگاه های آشنایی با پایگاه های استنادی و شاخص های علم سنجی در رؤیت پذیری و اثرگذاری بیشتر تولیدهای علمی، ارتقاء اعضای هیأت علمی و به تبع آن ارتقاء رتبه دانشگاه تأثیر بسزایی خواهد داشت.