رفتار سازشی

براساس یافته های روان شناسان برای اینکه بتوان فردی را کم توان ذهنی قلمداد کرد، تنها داشتن بهره هوشی پایین تر از متوسط کافی نیست، بلکه این افراد در رفتارهای سازشی، مشکلات ملموس و مشخصی دارند. تحقیق در زمینه رفتارهای سازشی برای افراد با نیازهای ویژه سودمند است و برای اینکه کودکان کم توان ذهنی بتوانند خود را با زندگی اجتماعی سازگار کنند می بایست مهارت های آنها در زمینه رفتار سازشی بهبود یابد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر یک دوره فعالیت منظم ورزشی بر بهبود رفتار سازشی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر نه تا پانزده ساله شهرستان لردگان انجام گرفت. بدین منظور از بین 156 دانش آموز کم توان ذهنی آموزش پذیر، به صورت تصادفی ساده 28 نفر انتخاب و در دو گروه آزمایش (7 پسر، 7 دختر) و کنترل (7 پسر، 7 دختر) گمارده شدند. پرسشنامه رفتار سازشی واینلند (1965)، به عنوان پیش آزمون روی دو گروه اجرا شد. سپس فعالیت ورزشی به عنوان برنامة مداخله ای به مدت دو ماه و هر هفته 3 جلسه (45 دقیقه ای) روی گروه آزمایش اجرا شد. داده هابا استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس با بهره گیری از نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شد (05/0>P). یافته ها نشان داد که بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل در رفتار سازشی و خرده مهارت های اجتماعی شدن، ارتباط، جابه جایی و حرکتی، خودیاری در پوشیدن، خودیاری عمومی و خودیاری در خوردن تفاوت معنادار آماری (05/0>P) وجود داشت. اما در خرده مهارت های مسائل شغلی و خودرهبری تفاوت معنادار مشاهده نشد که نشان می دهد اجرای یک دوره فعالیت منظم ورزشی بر بهبود رفتار سازشی در بعضی خرده مهارت های آن در دانش آموزان گروه آزمایش مؤثر بوده است که از این شیوه می توان در توانبخشی و آموزش کودکان کم توان ذهنی بهره برد.

زمینه: بر اساس تعریف جدید صاحب نظران از مفهوم کم توانی ذهنی، می توان برخی رفتارهای این گروه از جامعه را بهبود بخشید، بنابراین ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، با هدف بررسی اثربخشی موسیقی ملایم هنگام انجام فعالیت های حرفه ای بر بهبود عملکرد شغلی، خودکارآمدی و رفتار سازشی دختران کم توان ذهنی انجام شد. روش کار: 40 دانش آموز دختر کم توان ذهنی از میان جامعه کم توان ذهنی آموزش پذیر مدارس حرفه ای دخترانه شهر تبریز به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در 2 گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند (هر گروه 20 نفر) و از ابزارهای مقیاس خودکارآمدی شرر، آزمون عملکرد حرفه ای کودکان کم توان ذهنی و مقیاس رفتارسازشی واینلند، برای جمع آوری داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد موسیقی ملایم هنگام انجام فعالیت های حرفه ای موجب بهبود عملکرد شغلی، خودکارآمدی و رفتار سازشی دختران کم توان ذهنی می شود. نتیجه گیری:نتایج پژوهش حاضر، نشان داد که برخی مهارت های اجتماعی را می توان به دختران کم توان ذهنی آموزش داد که موسیقی یکی از روش هایی است که در تسهیل این آموزش می تواند موثر واقع شود. به این صورت که نتایج نشان داد، پخش موسیقی ملایم هنگام انجام فعالیت های حرفه ای می تواند بر بهبود عملکرد شغلی، خودکارآمدی و رفتار سازشی دختران کم توان ذهنی موثر باشد.

زمینه و هدف: سبک های فرزندپروری والدین مهمترین نقش را در تربیت فرزندان به عهده دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف پیش بینی رفتار سازشی دانش آموزان کم توان ذهنی بر اساس سبک های فرزندپروری مادران آنها انجام شد. روش: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه را تمامی مادران کودکان کم توان ذهنی مقطع ابتدایی شهر رشت در سال تحصیلی 94-1393 تشکیل می دادند که از میان آنها 110 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه رفتار سازشی واینلند (1953) و پرسشنامه شیوه فرزندپروری بامریند (1973) استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سبک مقتدرانه با رفتار سازشی همبستگی مثبت معنی دار و بین سبک های مستبدانه و سهل گیرانه با رفتار سازشی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد (01/0>P). همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که سبک تربیتی مقتدرانه پیش بینی کننده مثبت و معنی دار رفتار سازشی است (01/0>P) و سبک های تربیتی سهل گیرانه و استبدادی پیش بینی کننده منفی و معنی دار رفتار سازشی است (01/0>P). نتیجه گیری: با توجه به یافته های به دست آمده طراحی و برگزاری برنامه ها و کارگاه های آموزش خانواده در زمینه آگاه سازی اولیا از سبک های فرزندپروری و تأثیر هر یک از آنها بر فرزندان بسیار ضروری است تا از این طریق بتوان با تغییر نگرش مادران و بهبود روابط اعضای خانواده، رفتار سازشی دانش آموزان کم توان ذهنی را بهبود بخشید

هدف: هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثر یک دوره تمرینات ادراکی- حرکتی در دو محیط رقابتی و غیررقابتی بر رفتار سازشی و خودکارآمدی کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر بوده است. روش: پژوهش حاضر، نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون است. جامعه آماری این پژوهش را 36 دانش آموز کم توان ذهنی آموزش پذیر 9-12 ساله مدرسه کودکان استثنایی شهرستان بروجن تشکیل می دادند. 28 دانش آموز (13 دختر و 15پسر) به صورت در دسترس و هدفمند از جامعه مورد نظر انتخاب شدند و به روش همتاسازی در دو گروه تمرین در محیط رقابتی و تمرین در محیط غیررقابتی قرار گرفتند. هر دو گروه به مدت 8 هفته به تمرینات ادراکی-حرکتی پرداختند. گروه تمرین در محیط رقابتی در محیط رقابتی و گروه تمرین در محیط غیررقابتی در محیط غیررقابتی تمرین کردند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر، پرسش نامه خودکارآمدی ویلر و لد و پرسش نامه رفتارسازشی واینلند بود که به صورت پیش آزمون و پس آزمون توسط والدین تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون کواریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمرینات ادراکی حرکتی صرف نظر از محیط تمرینی اثر معناداری بر بهبود رفتار سازشی و افزایش خودکارآمدی داشته است. همین طور، تمرین در محیط رقابتی نسبت به محیط غیررقابتی باعث بهبود بیشتری در رفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر شده است، اما در خودکارآمدی تفاوتی بین دو گروه مشاهده نشد. نتیجه گیری: جو انگیزشی محیط می تواند بر رفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر تأثیر داشته باشد.

زمینه: کودکان دارای اختلال طیف اتیسم با مشکلات سازشی بسیاری و در پی آن والدین با مشکلات بهداشت روانی بیشتری مواجه اند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تنیدگی و سبک های مقابله ای مادران با رفتار سازشی کودکان با اختلال طیف اتیسم بود.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین ملاک های تعریف و تشخیص کم توانی ذهنی، مشکلات معنادار در رفتارهای سازشی است. از آن جایی که بازی یکی از روش های بهبود رفتار سازشی در کودکان کم توان ذهنی است، به نظر می رسد که انجام یک فراتحلیل به روشن ساختن مقدار واقعی اثربخشی مداخلات مبتنی بر بازی درمانی بر رفتار سازشی آنها، کمک خواهد کرد. بدین ترتیب مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخلات مبتنی بر بازی درمانی بر رفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی در ایران انجام شد. روش: این پژوهش از نوع فراتحلیل است. قبل از تحلیل اندازه اثر اختلاف میانگین ها، از روش پریزما برای مشخص کردن درخت تصمیم گیری استفاده شد. سپس با استفاده از تکنیک فراتحلیل، اندازه اثر مداخلات مبتنی بر بازی درمانی مشخص شد. 10 مطالعه از 19 مطالعه انجام شده در ایران با کلید واژه های بازی، بازی درمانی، رفتار سازشی، کم توان ذهنی، و ناتوانی هوشی که در پایگاه های اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی ایران، پژوهشگاه اطلاعات، گوگل اسکالر، مدارک علمی ایران، و بانک اطلاعات نشریات کشور در سال های 1387 تا 1396 نمایه شده بودند با توجه به ملاک های ورود و خروج، گردآوری و فراتحلیل شدند. ابزار پژوهش، فهرست وارسی فراتحلیل بود و برای تحلیل داده های توصیفی و محاسبه اندازه اثر پژوهش ها از نرم افزار جامع فراتحلیل استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان اندازه اثر اختلاف میانگین ها مداخلات مبتنی بر بازی درمانی بر رفتار سازشی 0/65 (0/00001P≤) بود که بر اساس جدول کوهن (1998)، بالا است. نتیجه گیری: با توجه به تأثیر بالای مداخلات مبتنی بر بازی درمانی می توان گفت این شیوه مداخله می تواند در بهبود رفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی سهم عمده ای داشته باشند و به عنوان روشی مناسب در توانبخشی این کودکان، مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر بهپا هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های حرفه ای بر مهارت های اجتماعی و رفتار سازشی نوجوانان و جوانان دارای ناتوانی هوشی تحولی انجام شد.  روش : طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه شامل 30  نفر از مددجویان دارای ناتوانی هوشی تحولی در مرکز روان پویش شهر مشهد بود. 15 نفر  از شرکت کنندگان که در گروه آزمایشی گماشته شدند به مدت سه ماه آموزش مهارت حرفه ای را دریافت کردند و  15 نفر دیگر که در گروه کنترل گمارش شدند هیچگونه مداخله ای دریافت نکردند. داده ها توسط مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990، SSRS) و مقیاس رفتار سازشی واینلند (1980، VABS)  قبل و بعد از اجرای مداخله جمع آوری شد و سپس  با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که در پس آزمون،  آزمودنی های گروه آزمایش که تحت آموزش مهارت های حرفه ای قرار گرفته بودند به طور معناداری سطح بالاتری از مهارت های اجتماعی و رفتار سازشی را در مقایسه با آزمودنی های گروه کنترل نشان دادند.  یافته های پژوهش مؤید این است که آموزش مهارت های حرفه ای باعث افزایش مهارت های اجتماعی و رفتار سازشی نوجوانان و جوانان دارای ناتوانی هوشی تحولی می شود.

هدف : پژوهش حاضر باهدف اثربخشی بازی درمانی فلورتایم بر بهبود کنش وری و رفتار سازشی کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی (ADHD) انجام شد. روش : طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه کودکان 11-9 ساله مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالیِ (ADHD) تحت حمایت درمانگاه حضرت علی اصغر (ع) شهرری در سال 98-1397 تشکیل دادند که 30 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و در دو گروه (یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل) به صورت تصادفی جایگزین شدند، ابتدا هر دو گروه با مقیاس نارسایی کنش وری اجرایی بار کلی (BDEFS- CA)، رفتار سازشی با مقیاس رفتار سازشی لیمبرت و همکاران (1974) سنجیده شدند سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 60 دقیقه ای بازی درمانی فلورتایم را دریافت کردند در پایان دوره از هر دو گروه با پرسشنامه های ذکرشده پس آزمون به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS نسخه 22 در سطح معناداری 0/05 انجام شد. یافته ها : نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که بازی درمانی فلورتایم بر بهبود کنش وری و رفتار سازشی کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی (ADHD) مؤثر بود به این صورت که بازی درمانی فلورتایم، موجب کاهش نارسایی کنش های اجرایی همچنین موجب کاهش رفتارهای ناسازش یافته در گروه آزمایش شد (0/01>p). نتیجه گیری : با توجه به اثربخشی بازی درمانی فلورتایم بر بهبود کنش وری و رفتار سازشی کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه بیش فعالی (ADHD)، بازی درمانی فلورتایم می تواند به عنوان روشی مؤثر درزمینه اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی (ADHD) مورداستفاده روانشناسان قرار گیرد.

هدف: هدف بررسی اثر بازی فردی و گروهی در محیط آموزشی معلم محور و کودک محور بر ارزیابی عملکرد حرکتی و رفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر بود. روش : پژوهش حاضر نیمه تجربی و میدانی و طرح آن به روش پیش آزمون و پس آزمون انجام شده است. شرکت کنندگان در این پژوهش تعداد40 کودک کم توان ذهنی آموزش پذیر (۲۱ دختر و ۱۹ پسر) با دامنه سنی ۷ تا ۱۰ سال با ضریب هوشی۵۰ تا 70 شهر گنبد شرکت داشتند که بر اساس پرسشنامه رفتار سازشی راتر (نورم ایران)، افرادی که نمره ۴۵ و کمتر به دست آوردند، دارای شرایط شرکت در این پژوهش شدند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در چهار گروه 10 نفره - دو گروه انفرادی در محیط آموزشی معلم محور و کودک محور و دو گروه جمعی در محیط آموزشی معلم محور و کودک محور تقسیم شدند. رشد حرکتی کودکان کم توان ذهنی با استفاده از آزمون M-ABC-2 ارزیابی شد. مداخله ای به مدت شش هفته از بازی های حرکتی دبستانی در دو محیط آموزشی معلم محور و کودک محور به مدت دو روز در هفته و در طول دوازده جلسه انجام شد. برای آزمون فرضیه پژوهش از تحلیل واریانس – کوواریانس یک راهه استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد تأثیر بازی حرکتی انفرادی و گروهی در دو محیط آموزشی کودک محور و معلم محور بر عملکرد حرکتی و رفتاری در کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر معنادار بوده است و عملکرد حرکتی در گروه های کودک محور و معلم محور در مرحله پس آزمون بهتر از پیش آزمون بود . نتیجه گیری : بازی حرکتی به صورت گروهی در شرایط مربی محور سبب عملکرد بهتر نسبت به بازی حرکتی به صورت انفرادی و در شرایط کودک محور می شود. رفتار سازشی در افرادی که به صورت گروهی تمرین کرده بودند، بهتر از افرادی بود که به صورت انفرادی تمرین کردند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی با روش چندرسانه ای آموزشی بر رفتارسازشی دانش آموزان کم توان ذهنی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان کم توان ذهنی پایه هشتم دوره متوسطه اول شهر تهران بود که 40 نفر از آنها انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای دهی شدند. گروه آزمایش در هشت جلسه 45 دقیقه ای (هفته ای یک جلسه) با استفاده از نرم افزار آموزشی چندرسانه ای محقق ساخته آموزش دیدند ولی به گروه گواه آموزشی ارائه نشد. ابزار جمع آوری داده ها، مقیاس رفتار سازشی وایلند و برنامه چندرسانه ای آموزشی محقق ساخته بود. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین رفتار سازشی گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود (001/0 >P). همچنین نمرات رفتار سازشی گروه آزمایش در مهارت های ارتباطی، مهارت اجتماعی و مهارت زندگی معنادار بود (001/0 >P) ولی در مهارت حرکتی معنادار نبود. نتیجه گیری: نتیجه اینکه برنامه آموزش مهارت های اجتماعی به روش چندرسانه ای باعث بهبود رفتار سازشی، مهارت ارتباطی، مهارت اجتماعی و مهارت زندگی دانش آموزان کم توان ذهنی شد. بنابراین برنامه ریزی برای ارائه آموزش به کمک چندرسانه ای به این دانش آموزان اهمیت ویژه ای دارد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه خودکارآمدی، انگیزه پیشرفت و رفتار سازشی دانش آموزان کلاس های چند پایه با دانش آموزان کلاس های تک پایه دوره ابتدایی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان کلاس های پنجم و ششم ابتدایی دبستان های دخترانه و پسرانه روستایی شهرستان بویین زهرا در سال تحصیلی 99-1398 بود. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 118 دانش آموز از کلاس های چند پایه و 202 دانش آموز از کلاس های تک پایه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه های خودکارآمدی شرر و همکاران (1982)، انگیزه پیشرفت هرمنس (1970) و مقیاس رفتار سازشی لیمبرت (1974) استفاده شد. داده های گردآوری شده به کمک شاخص های آمار توصیفی (شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس چندمتغیره) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد اگرچه خودکارآمدی دانش آموزان کلاس های تک پایه بیشتر از دانش آموزان کلاس های چند پایه است، لیکن این تفاوت معنادار نیست. هم چنین، دانش آموزان کلاس های تک پایه دارای انگیزه پیشرفت بالاتری می باشند و دانش آموزان کلاس های چندپایه از رفتار سازشی بالاتری برخوردارند. بنابراین، توجه به ویژگی های کلاس های مذکور می تواند در پیشرفت همه جانبه دانش آموزان مؤثر باشد.