هنر مدرن

به نظر می رسد در راستای دورانی که زبان شناسی و ادبیات تطبیقی نبض مباحث انتقادی را در دست می گیرند، مسیر تجسم به خلقی روایت گریز متمایل می شود که در خلال آن تصویر به سکوت و خلق آبستره به نوعی زبان بصری از فرم می گراید. تصمیم هنرِ آبستره به سکوت و وارد سازی تجسم به قلمروی انحصاری بصری و دفاع از آن در برابر سخن و در همین راستا وسواس هنرمندِ مدرن برای حذف عناصر ادبی و روایی، خود معرف این گرایش در تجسم است. اما از طرف دیگر، هنرمند مدرن بیش از هر دوره ای وابسته به ایدئولوژی های مدرن و نظریات ادبی و زبان شناشانه حاکم بر زمانه است و این با نفس حذف روایت در تضاد است. در مقاله حاضر پس از بررسی روند حذف روایت و قیاس از تجسم و تغییر تناسب میان بازنمایی و روایت و همچنین تحلیل بار روایی در چند اثر منتخب، میزان موفقیت این گرایش در حذف عناصر روایی مورد بررسی قرار خواهد گرفت که بر اساس آن می توان مدعی شد که گرایش آبستره نه تنها در تلاش برای پرهیز از روایت و کمینه گرایی روایی در نهایت از خودِ اثر تهی شد، بلکه وابستگی آشکار به نظریات زمانه نیز کاملاً در تضاد با این مدعا بود.

مدرسه باوهاوس یکی از پیشتازان هنر مدرن بود که بین سال های 1919 تا 1933 میلادی در آلمان فعالیت می کرد نقش مهمی در برقراری پیوند میان هنر و صنعت ایفا کرد. آثار گوناگونی در رشته های مختلف هنر و طراحی از این مدرسه بر جای مانده است؛ از جمله ی این آثار، طراحی گرافیک باوهاوس، در دوران خود، جزء آثار پیشتاز محسوب می شده است. نگارندگان در این مقاله در پی آن هستند تا ویژگی های بصری آثار طراحی گرافیک شاخص مدرسه باوهاوس را بررسی نمایند. در این راستا، آثار در حوزه های طراحی مهر مدرسه، طراحی حروف، طراحی جلد، صفحه آرایی، پوستر، بروشور، گرافیک محیطی، چاپ و صحافی کتاب، طراحی کارت پستال، دعوتنامه و اوراق اداری، با استفاده از منابع کتابخانه ای جمع آوری و مطرح گردیده است. با بررسی این آثار به روش توصیفی-تحلیلی، مهم ترین ویژگی های بصری مشترک آنها از جمله طراحی و استفاده از حروف بدون سریف، استفاده از حروف کوچک لاتین، رنگ های اولیه چاپی، ساختار هندسی، ایجاد نظم در قالب نامتقارن، گریدبندی و پرهیز از تزیینات مشخص شد. آثار باوهاوس و سبک آن در طراحی گرافیک، دستاورد قابل توجهی در حوزه تایپوگرافی نوین پدیدآورد و زمینه ساز پیدایش جنبش های مدرن طراحی گرافیک مانند سبک سوئیس در طراحی پوستر شد که تاکنون نیز آثار آن مشاهده می گردد.

  ادراک و بدن مندی در فلسفه مرلوپونتی شانی هستی شناسانه دارد. در ادراک فاصله سوژه و اُبژه برداشته می شود؛ زیرا در ادراک و به ویژه، ادراک حسی، نظرورزی در کار نیست. سوژه، به عنوان موجودی که در-جهان-بودن از مولفه های اساسیِ اگزیستانس اوست، قبل از هرگونه تاملی با چیزها نسبت دارد. آثار هنری در تمام دوره ها رازآمیز بوده اند و هنر مدرن رازآمیزتر از هنر پیشامدرن است؛ این هنر، دغدغه حقیقت دارد و حقیقت همیشه رازآمیز است. از سوی دیگر، سوژه مدرن بر زیست جهان خود اشرافی ندارد؛ چراکه جهان مدرن ناتمام و مبهم است. علاوه بر این باید افزود، هنر مدرنیسم، جهان را در چشم اندازی واحد نمی بیند، در نقاشی، ابهام جای وضوح را می گیرد، نقاط متعدد دید، جای پرسپکتیو یک نقطه ای می نشیند، این می تواند دلیل دیگری برای رازآمیزی آثار هنری مدرن است. بر همین اساس، انسان در مواجهه با اثر هنری مدرن گاه، احساس نزدیکی به جهان می کند، گاهی، احساس دوریْ و راز در همین است. در این مقاله کوشش شده است، رابطه بین چیستی و چراییِ ادراک و رازآمیزی هنر مدرن از نظر مرلوپونتی مورد تامل قرار گیرد. این رابطه نشان از آن دارد که، هنر مدرن پدیداری ادراکی است و امر ادراکی رازآمیز است. این رازآمیزی به زیست جهان مدرن و اگزیستانس سوژه مدرن و ماهیت هنر مدرنیسم برمی گردد. داده های ضروری این پژوهش، از طریق منابع کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده اند؛ و سپس، به صورت کیفی، توصیف و تحلیل شده اند. هدف این بوده تا از این طریق، وجه مهم دیگری از هنر مدرن از منظری که مرلوپونتی فراهم ساخته است، پدیدار شود. 

پژوهش حاضر به تحلیل آرای افلاطون و ارسطو و افتراقات و اشتراکات این دو دیدگاه در خصوص بازنمایی تصویری پرداخته و سپس نسبت آرای آن ها را با بازنمایی در هنر مدرن یا بازنمایی نوین مورد بررسی قرار می دهد. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی، یکی از معضلات فلسفی معاصر، یعنی بحران بازنمایی را در حیطه هنرهای تصویری مدرن، بر پایه دیدگاه های سنتی تر، مورد واکاوی قرار می دهد. روش پژوهش حاضر، توصیفی  تحلیلی است و این رویکرد به پژوهشگر این امکان را می دهد که حوزه های گوناگون مرتبط با موضوع اصلی را از حیث اشتراکات و تفاوت هایی که در مبنا دارند، مورد توجه قرار دهد. مبنای این پژوهش اندیشه های افلاطون و ارسطو در محاورات و آثار متأخرتر افلاطون و آثار ارسطو در باب هنر است. در حیطه بازنمایی تصویری نوین نیز بیشتر به چند اثر مهم تجسمی دوره مدرن توجه شده و با آرای اندیشمندان نامبرده تطبیق داده شده است. این پژوهش روشن می کند که نظریات هنری افلاطون و ارسطو مطابق با دیدگاه هنری رایج در زمان خود بوده و قابل تعمیم به تمام اعصار نیست؛ و بازنمایی نوین نیز بر اساس واقعیت های کنونی و واقعیت انسان هایی با هویت متکثر صورت می گیرد. بنابراین، هنرهای دیداری جدید، برخلاف دیدگاه کلاسیک، در مسیری حرکت می کنند که هرچه بیشتر رابطه میان بازنمایی تصویری و مرجع آن در واقعیت را کم رنگ تر جلوه دهند و یا به طورکلی از بین ببرند.