ریسک اطلاعات

بازده سهام توجه قابل ملاحظه ای را در نشریات مالی، دانشگاهی و ادبیات حسابداری را به خود جلب کرده است. تمرکز پژوهش های اخیر در بازار سرمایه به عواملی که بر کاهش ریسک سرمایه گذاری اثرگذار هستند، چشمگیر بوده است و اثر آنها بر بازده سهام مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله این عوامل، کیفیت افشا و کیفیت اقلام تعهدی بوده است. با توجه به این موارد در این پژوهش ارتباط بین کیفیت افشا و کیفیت اقلام تعهدی در توضیح تغییرات بازده اضافی پورتفوی بررسی شده است. بدین منظور با بررسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1391- 1382 و با استفاده از روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط، شواهدی مهیا گردید که نشان می دهد میان کیفیت افشا و کیفیت اقلام تعهدی، ارتباط معناداری وجود ندارد و در توضیح تغییرات بازده اضافی پورتفوی مکمل یکدیگر هستند.

تحقیقات پیرامون ارائه مجدد صورت های مالی، اشاره به تغییر دیدگاه سرمایه گذاران نسبت به صورت های مالی تجدید ارائه شده شرکت ها دارد. زیرا از نگاه آنها ارائه مجدد صورت های مالی می تواند بیانگر نوعی پیش بینی مشکلات آتی شرکت و مدیریت آن در خصوص اختیاری عمل کردن در امور حسابداری باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی این موضوع است که آیا سرمایه گذاران، ریسک اطلاعات و اجزای آن را، پس از ارائه مجدد صورت های مالی، بیشتر ارزش گذاری می کنند یا خیر؟ برای دستیابی به این هدف دو فرضیه از طریق مدل رگرسیون سه عاملی فاما و فرنچ که با عوامل ریسک اطلاعات گسترده تر شده، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در بازار سرمایه ایران، ارائه مجدد صورت های مالی تغییر معناداری در ارزش گذاری ریسک اطلاعات، ایجاد نمی کند. به عبارت دیگر،تغییری در نگرش سرمایه گذاران نسبت به عملیات حسابداری یا اختیاری عمل کردن مدیریت، ایجاد نمی شود .

هدف این تحقیق، بررسی تأثیر ریسک اطلاعات و هزینه های معاملات بر واکنش بازار به اعلان سود می باشد. نمونه مورد بررسی شامل 828 داده شش ماهه-شرکت مربوط به 69 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی شش ماهه اول سال 1387 تا شش ماهه دوم سال 1392 می باشد. فرضیات تحقیق با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته داده های تلفیقی پویا بررسی شدند. یافته های تحقیق نشان می دهند که در شش ماهه اول، ریسک اطلاعات رابطه معنادار و معکوسی با واکنش بازار به سود غیرمنتظره دارد، ولیکن در دوره سالانه، رابطه معناداری بین این دو متغیر برقرار نمی باشد. از طرفی، در دوره سالانه، هزینه های معاملات رابطه معنادار و مستقیمی با واکنش بازار به سود غیرمنتظره دارند، ولیکن در شش ماهه اول، رابطه معناداری بین این دو متغیر برقرار نمی باشد. به عبارت دیگر، یافته های این تحقیق نشان می دهند که سرمایه گذاران برای فاکتورهای مالی نظیر ریسک اطلاعات و هزینه های معاملات، کمتر از فاکتورهای غیرمالی، اهمیت قائلند.

هدف این مطالعه بررسی پویایی های ریسک اطلاعات در بورس تهران است. بدین منظور، احتمال روزانه معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی برای 22 شرکت از 11 صنعت متفاوت بورس تهران در طول چهار سال تخمین زده شد. متوسط این احتمال برای شرکت های نمونه طی دوره ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ معادل ۲۷ درصد برآورد شد. پایین ترین میانگین احتمال روزانه معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی 2/20 درصد و بالاترین میانگین نیز 4/39 درصد است. در این مطالعه، پایین ترین احتمال روزانه معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی در نمادهای مورد بررسی 2/1 درصد و بالاترین میزان آن نیز 3/93 درصد به دست آمد. این موضوع نشانگر تغییرات قابل توجه ریسک اطلاعاتی در طول زمان و لزوم استفاده از مدل های پویا برای بررسی آن است. در مجموع، اینگونه استنباط می شود که ریسک اطلاعات در بورس تهران دارای سطح میانگین و حداکثر بسیار بالاتری در مقایسه با بازارهای توسعه یافته است. دو صنعت پتروشیمی و فلزات اساسی پایین ترین سطح ریسک اطلاعات، و دو صنعت بیمه و سیمان بالاترین سطوح آن را ثبت کرده اند.

کاهش هزینه حقوق مالکانه از اهداف مهم مدیران در بنگاه های اقتصادی می باشد. دستیابی به این هدف با دو رویکرد درون سازمانی و برون سازمانی امکان پذیر می باشد. این پژوهش به دنبال کاهش هزینه حقوق مالکانه با رویکرد برون سازمانی می باشد و معیار مورد استفاده در این رویکرد، ارتباط ارزشی سود است. ارتباط ارزشی اطلاعات سود با افزایش قدرت توضیح دهندگی سود، ریسک اطلاعات ناشی از کیفیت پایین اقلام تعهدی را کاهش می دهد. در نتیجه با کاهش ریسک اطلاعات سهامداران نرخ بازده پایین تری را طلب می کنند. بدین منظور داده های 76 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس و فرابورس تهران طی سال های 1385 تا 1396 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش، با استفاده از مدل های رگرسیون بر مبنای پانل نشان می دهد که ارتباط ارزشی اطلاعات سود رابطه مثبت بین ریسک اطلاعات و هزینه حقوق مالکانه را کاهش می دهد. اما ارتباط ارزشی اطلاعات سود بر رابطه مثبت بین کیفیت اقلام تعهدی اختیاری و هزینه حقوق مالکانه تأثیر معناداری ندارد. به علاوه نتایج نشان می دهد که ارتباط ارزشی اطلاعات سود رابطه مثبت بین کیفیت اقلام تعهدی غیراختیاری و هزینه حقوق مالکانه را کاهش نمی دهد.

هدف پژوهش حاضر به بررسی واکنش بازار نسبت به افشای اطلاعات با اهمیت و ریسک اطلاعات در بانک ها و موسسات مالی بین سال های 1393تا1397است. با استفاده از روش حذف سیستماتیک در مجموع 14 بانک (70 سال – شرکت) جهت بررسی رابطه بین متغیرهای پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شد. در این پژوهش از رگرسیون چندمتغیره و نرمافزار ایویوز 10 جهت پیادهسازی و آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین واکنش بازار و افشای اطلاعات با اهمیت رابطه معناداری وجود دارد. بین واکنش بازار و ریسک اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.

افزایش ریسک در شرکتها منجر به افزایش بازدهی می شود و ریسک اطلاعات شرکتها عملکرد مالی را تحت تاثیر قرار می دهد و وجود نظارت بیرونی می تواند بر عملکرد شرکت اثر بگذارد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ریسک اطلاعات بر عملکرد مالی شرکت با تاکید بر نقش نظارت بیرونی می پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش شناسی همبستگی از نوع علی (پس رویدادی) هست. نمونه پژوهش حاضر شامل 125 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سال های 1392 تا 1397 است و برای آزمون فرضیه های پژوهش از نرم افزار Stata استفاده شده است. نتایج حاصل از فرضیه های پژوهش نشان می دهد که ریسک اطلاعات بر بازده دارایی ها تاثیر مستقیم دارد. ریسک اطلاعات بر بازده حقوق صاحبان سهام تاثیر مستقیم دارد. مالکیت نهادی بر بازده دارایی ها تاثیر مستقیم دارد. مالکیت نهادی بر بازده حقوق صاحبان سهام تاثیر مستقیم دارد. استقلال هیئت مدیره بر بازده دارایی ها تاثیر ندارد. استقلال هیئت مدیره بر بازده حقوق صاحبان سهام تاثیر ندارد. مالکیت نهادی بر ارتباط بین ریسک اطلاعات و بازده دارایی ها تاثیر مستقیم دارد. مالکیت نهادی بر ارتباط بین ریسک اطلاعات و بازده حقوق صاحبان سهام تاثیر مستقیم دارد. استقلال هیئت مدیره بر ارتباط بین ریسک اطلاعات و بازده دارایی ها تاثیر ندارد. استقلال هیئت مدیره بر ارتباط بین ریسک اطلاعات و بازده حقوق صاحبان سهام تاثیر ندارد. از نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که در شرکتها هر چقدر ریسک اطلاعات افزایش یابد بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام افزایش می یابد و در شرکت هایی که درصد مالکیت نهادی بالایی دارند عملکرد مالی شرکت بهبود می یابد.

عدم تقارن اطلاعاتی از مهم ترین عدم اطمینان های پیش روی سرمایه گذاران است. بر اساس شواهد تجربی تنوع بخشی آن امکان پذیر نیست، به همین دلیل انتظار می رود بازده سهام را متأثر ساخته و قیمت گذاری شود. معروف ترین سنجه ریسک اطلاعات، معیار احتمال معاملات آگاهانه (PIN) است. پژوهش حاضر با تجزیه PIN به دو مؤلفه احتمال معاملات آگاهانه تعدیل شده و احتمال شوک متقارن سفارش ها، برای نخستین بار به بررسی قیمت گذاری ریسک اطلاعات و منشأ آن می پردازد. برای این منظور رابطه اجزای PIN و بازده سهام به کمک نمونه ای متشکل از 43 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های 1388 تا 1393 و با استفاده از رگرسیون فاما و مک بث (1973) آزمون شده است. نتایج نشان داد احتمال معاملات آگاهانه تعدیل شده قیمت گذاری شده است؛ این در حالی است که اثر احتمال شوک متقارن سفارش ها از نظر آماری معنادار نشد. نتایج به دست آمده نسبت به تغییر حجم معاملاتی ناشی از اعلان سود، دستخوش تغییر نشد.  

هدف این پژوهش، تعیین معیارهای سنجش ریسک شرکت ها برای پذیرش در بازار سرمایه و رتبه بندی آن ها می باشد. برای دستیابی به این هدف، با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهش و همچنین مصاحبه با بعضی از خبرگان بازار سرمایه، مجموعه ای از معیارهای سنجش ریسک شرکت ها استخراج شدند و سپس با اجرای دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان، معیارهای سنجش ریسک مورد اجماع نظر خبرگان تعیین شدند. سپس، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، بارعاملی معیارها تعیین و با انجام روش رتبه بندی ماباک، وزن هر یک از معیارها در سنجش ریسک شرکت ها تعیین شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد که از مجموع 107 معیار مورد اجماع نظر خبرگان، تعداد 100 معیار شامل 33 معیار از 38 معیار مرتبط با "ریسک عملیاتی"، 25 معیار از 27 معیار مرتبط با "ریسک استراتژیک"، تمامی 20 معیار مرتبط با "ریسک مالی" و تمامی 22 معیار مرتبط با "ریسک اطلاعات"، مورد تأیید قرار گرفته است. هم چنین، نتایج حاصل از رتبه بندی ماباک حاکی از آن است که معیارهای مرتبط با حاکمیت شرکتی از گروه معیارهای سنجش ریسک استراتژیک دارای بیشترین تأثیرگذاری بر ریسک شرکت ها در زمان پذیرش می باشند.