داوران فوتبال

قضاوت یک حرفه پرچالش، مهیج و ارزشمند است. از طرف دیگر داوران در معرض سرخوردگی، بدرفتاری و بی حرمتی قرار دارند. لذا تعجبی ندارد که بعضی از داوران دچار تحلیل رفتگی شوند. هدف از این پژوهش مقایسه تحلیل رفتگی داوران فوتبال بر اساس درجات و سمت های داوری است. این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی به شکل میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را 140 نفر از داوران درجه یک و دو و سه ملی و بین المللی فوتبال کشور تشکیل می دهند. پرسشنامه دموگرافیک و تحلیل رفتگی مسلش جهت جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت و داده ها توسط آزمون های آماری و نرم افزار SPSS ارزیابی شد. روایی پرسشنامه تحلیل رفتگی مسلش توسط اساتید و متخصصین مدیریت ورزشی مورد تأیید قرارگرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87/0= α بدست آمد. از آزمون های کلوموگروف اسمیرنوف، تی مستقل، آنوا، کروسکال والیس، پست هاک تست، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن جهت پاسخگویی به فرضیه های پژوهش استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین خستگیِ عاطفی داوران فوتبال و درجه داوری اختلاف معناداری وجود دارد. (05/0 p< ،69/18 χ2= ) و داوران درجه دو میانگین خستگی عاطفی بیشتری دارند. همچنین بین میانگین مسخ شخصیت و درجه داوری اختلاف معناداری مشاهده شد (01/0 p< ، 04/36 χ2= ). داوران درجه یک بیشترین میانگین مسخ شخصیت را داشتند. با توجه به یافته های تحقیق بین تحلیل رفتگی داوران و درجه داوری آنان اختلاف معناداری مشاهده شد (58/15 m= ،58/15 F= )؛ اما بین تحلیل رفتگی داوران و پست داوری اختلاف معنادار نبود ( 001/0 P< ). فراهم کردن آموزش مناسب و منابع مورد نیاز، حمایت های همه جانبه از داوران و اصلاح درک عمومی از قشر داوران در سطح جامعه از اقداماتی است که مسئولین ذیربط باید در جهت جلوگیری از این پدیده به عمل آورند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط تعداد تماشاگران با کورتیزول بزاقی و ارزیابی عملکرد داوران لیگ برتر فوتبال است. جامعه آماری تعداد 15 داور لیگ برتر (مرد) در فصل 88-87 بودند، که داوطلب شرکت در این پژوهش شدند. کورتیزول بزاقی آنان در سه مرحله، روز پیش از مسابقه، نیم ساعت پیش و پس از مسابقه اندازه گیری شد. پس از کسب آمار تماشاگران از مسئول ورزشگاه و سرپرست مسابقات، برگ ارزشیابی عملکرد داوران از ناظر بازی گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری پیرسون، تی وابسته و تحلیل واریانس با اندازه های تکراری تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که تعداد تماشاگران با کورتیزول پیش و پس از مسابقه رابطه معناداری ندارد، ولی با عملکرد رابطه منفی معناداری دارد. عملکرد با کورتیزول پس از مسابقه رابطه مثبت معناداری نشان داد و تجربه داوران با کورتیزول پیش از مسابقه رابطه منفی معناداری داشت. همچنین نتایج حاکی از آن بود که کورتیزول بزاقی پس از مسابقه نسبت به سایر مراحل افزایش چشمگیری دارد. نتایج نشان می دهد که در این زمینه به علم روان شناسی ورزشی برای آموزش راهکارهای مقابله با استرس به داوران نیاز است.

هدف از مطالعه حاضر، مقایسه ویژگی های شغلی داوران فوتبال ایران با استفاده از نظریه مدل ویژگی های شغل بود که طی چند دهه اخیر در مرکز ثقل مطالعات قرار گرفته است. کلیه داوران و کمک داوران لیگ برتر و لیگ دسته اول فوتبال ایران (157 نفر) به پرسشنامه ویژگی های شغلی جاکو (2004) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون های اندازهگیری مکرر، بونفرونی و حداقل مجذورات بخشی (PLS) استفاده شده است. نتایج نشان داد ویژگی های تنوع مهارت (79/0)، تخصص (77/0)، بازخورد از شغل (62/0)، پردازش اطلاعات (61/0)، استقلال در کار(53/0)، اهمیت وظیفه (50/0) و حل مسئله (27/0) به ترتیب اثر معنی داری بر ویژگی های اصلی شغل داشتند. البته از دیدگاه داوران ویژگی های اهمیت وظیفه، تخصص و تنوع مهارت به مراتب بیشتر از ویژگی های بازخورد از شغل، استقلال در کار و حل مسئله در این شغل وجود دارد (05/0≤P). بنابراین با توجه به بارعاملی و اولویت ابعاد شغلی، می توان ویژگی حل مسئله را از این مدل برای داوران حذف کرد، در صورتی که دو بعد تخصص و پردازش اطلاعات را می توان برای جزو ویژگی های اصلی شغل داوری قرار داد. به طور کلی، داوران فوتبال این شغل را مهم، تخصصی، ارزشمند و پر مسئولیت می دانند.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگی های شغلی داوران فوتبال ایران براساس مدل ویژگی های شغل (JCM) بود. جامعه آماری پژوهش، 172 نفر از داوران و کمک داوران شاغل در لیگ برتر و دسته اول فوتبال کشور تشکیل بودند. نمونه آماری برابر با جامعه آماری انتخاب شد که در مجموع نظرهای 157 داور (91 درصد) بررسی شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ویژگی های شغلی جاکو (2004) با مقیاس هفت ارزش لیکرتی بود که روایی صوری و محتوایی آن را 12 نفر از استادان صاحب نظر دانشگاهی و داوران فوتبال بازبینی کردند و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ تأیید شد (91/0 =r ). از طریق روش حداقل مجذورات بخشی (PLS)، مدل پژوهش ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تنوع مهارت (33/0R2= )، اهمیت وظیفه (26/0R2= )، استقلال (12/0R2= )، پردازش اطلاعات (16/0R2= ) و بازخورد (32/0R2= ) تأثیرات معنا داری بر حالات روانی مربوط به خود داشتند. از طرف دیگر، بهترین حالت روانی برای پیش بینی پیامدهای نگرشی و رفتاری، حالت روانی معنا دار بودن کار بود (05/0P≤). با توجه به اینکه هیچ کدام از حالات روانی سبب رضایت کلی داوران از شغل آنها نشد، به نظر می رسد که بررسی متغیرهای میانجی دیگری در مدل ویژگی های شغلی داوران فوتبال ضروری است. به طور کلی، پیامدهای نگرشی و رفتاری داوران فوتبال اغلب از طریق ویژگی های شغلی تنوع مهارت و اهمیت وظیفه و معنا دار بودن کار تحقق می یابند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین توانمندی روان شناختی با رضایت شغلی داوران لیگ برتر فوتبال کشور بود. 70 نفر از داوران لیگ برتر از جامعه 84 نفری انتخاب شدند. نتایج ضریب هم بستگی بیان گر آن بود که بین رضایت شغلی و تمامی مؤلفه های توانمندی روان شناختی به جز خودکارآمدی و همچنین بین رضایت شغلی با توانمندی کل ارتباط مثبت و معنا داری وجود داشت. یافته های تحلیل رگرسیون هم زمان نشان داد که متغیر توانمندی روان شناختی می تواند حدود 34% از تغییرات مربوط به متغیر رضایت شغلی را تبیین و پیش بینی کند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام بیان گر آن بود که از بین مؤلفه های توانمندی روان شناختی، فقط 2 عامل احساس اعتماد و احساس تأثیر به طور ترکیبی 47% از واریانس رضایت شغلی را تبیین می کنند که از این مقدار سهم متغیر اعتماد 35 % و سهم متغیر تأثیر 12 % بود. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت افزایش و یا کاهش میزان توانمندی روان شناختی به ترتیب همراه با افزایش و کاهش رضایت شغلی در داوران خواهد بود.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین نقش میانجی تعهد حرفه ای در رابطه بین ویژگی های شغلی و رضایتمندی داوران فوتبال ایران است. از این رو، تعداد 174 داور فعال لیگ برتر و دسته اول فوتبال کشور (نمونه برابر جامعه) به پرسشنامه های ویژگی های شغلی جاکو (2004)، تعهد حرفه ای آرانیا (1984) و رضایت شغلی مینه سوتا (1967) پاسخ دادند. روایی پرسشنامه ها از طریق تحلیل عاملی تأییدی و متخصصین و پایایی آن از طریق روش آلفای کرونباخ تأیید شد (85/0 =r ). نتایج آزمون فریدمن و t ویلکاکسون نشان داد که از دیدگاه داوران ویژگی های اهمیت وظیفه، تنوع مهارت و تخصص به مراتب اولویت بیشتری از ویژگی های پردازش اطلاعات و بازخورد در شغل داوری دارد. همچنین از دیدگاه آزمودنی ها، بعد دلبستگی مهم ترین بعد تعهد حرفه ای بود (p≤ .05). نتایج مدل معادلات ساختاری نیز نشان داد که تعهد حرفه ای به طور معنی داری (R2= .94) می تواند رابطه میان ویژگی های شغلی و رضایتمندی داوران فوتبال را تسهیل کند (RMSEA= 0.076; λ2/df= 1.98; IFI= .92; CFI= .92; GFI= .94). با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان بیان کرد که سازه های نگرشی و روانشناختی دیگری مانند تعهد حرفه ای می توانند شرایط بسیار مطلوب تری در چرخه مدل ویژگی های شغل در ورزش داشته باشند. همچنین در تحلیل رضایت شغلی داوران مشخص شد که عدم دوام شغل، سیستم حقوق و مدیریت از عوامل نارضایتی و جایگاه در اجتماع و ارزش های موجود در شغل از عوامل رضایت از شغلی داوران است. بر این اساس می توان انتظار داشت که با غنی تر شدن ویژگی های اصلی شغل داوران فوتبال، عامل های تعهد و رضایت شغلی نیز افزایش پیدا کند.

هدف از این پژوهش مقایسه مهارت های تصویرسازی دیداری و حسی-حرکتی در داوران کم اشتباه و پراشتباه فوتبال بود. این پژوهش از نوع علی مقایسه ای و به لحاظ هدف کاربردی بود. شرکت کنندگان شامل ۳۰ داور مرد استان فارس بودند که به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و بر اساس میانگین نمرات نظارت، به ۲ گروه داوران کم اشتباه (۱۷ داور) و داوران پراشتباه (۱۳ داور) گروه بندی شدند. پرسش نامه تصویرسازی دیداری مارکس (۱۹۷۳) و پرسش نامه تصویرسازی حرکتی ایساکس و همکاران (۱۹۸۶) در ارزیابی مهارت تصویرسازی آن داوران به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که داوران کم اشتباه نسبت به داوران پراشتباه توانایی تصویرسازی دیداری و حسی-حرکتی بهتری دارند و این کمک می کند تا میزان اشتباه کم تری در عملکردشان داشته باشند. بر اساس نتایج به داوران توصیه می شود برای بهبود عملکردشان از مهارت های تصویرسازی ذهنی استفاده نمایند.

زمینه: تحقیقات متعددی به بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و فرسودگی شغلی پرداخته اند. اما پژوهشی که به ارائه مدل ساختاری به منظور پیش بینی فرسودگی شغلی داوران حرفه ای فوتبال ایران بر اساس پنج عامل بزرگ شخصیت با میانجی گری حرمت خود پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: پژهش حاضر با هدف ارائه مدل ساختاری به منظور پیش بینی فرسودگی شغلی داوران حرفه ای فوتبال ایران بر اساس پنج عامل بزرگ شخصیت با میانجی گری حرمت خود انجام شد. روش: پژوهش از نوع توصیفی و از نمونه طرح های همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه داوران مرد و زن فعال در لیگ های برتر و دسته اول فوتبال و فوتسال کشور در سال 1398 شامل 341 نفر (229 داور مرد و 112 داور زن) بود. نمونه برابر کل جامعه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. برای سنجش متغیر های پژوهش از پرسشنامه های فرسودگی شغلی مسلش (1981)، ویژگی های شخصیتی کاستا و مک کری (1986) و حرمت خود روزنبرگ (1965) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته ها: شاخص های نیکویی برازش، برازش مدل را با داده ها نشان داد، مسیرهای مستقیم ویژگی های شخصیتی و حرمت خود به فرسودگی شغلی از لحاظ آماری معنا دار بود (0/01 > (P . بین ویژگی های شخصیتی با فرسودگی شغلی از طریق میانجی گری حرمت خود نیز رابطه غیر مستقیم معنا دار بود (0/01 > (P . نتیجه گیری: حرمت خود نقش میانجی گری بین ویژگی های شخصیتی و فرسودگی شغلی دارد. لذا با مد نظر قرار دادن حرمت خود و ویژگی های شخصیتی می توان نقش مؤثری در کاهش فرسودگی شغلی داوران و افزایش بهره وری در آنها داشت.

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیرات برنامه ورزشی 90 بر داوران فوتبال ایران بود. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن را 15تن از صاحب نظران تأیید کردند. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 82/0به دست آمد. جامعه آماری شامل 180 نفر از داوران و کمک داوران فعال و حرفه ای فوتبال ایران بود که در لیگ برتر خلیج فارس و لیگ آزادگان قضاوت می کردند. در نهایت با استفاده از فرمول کوکران 123نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از آزمون تی تک نمونه در سطح معنا داری 05/0 استفاده شد. نتایج پژوهش براساس میانگین در دو بخش تأثیرات منفی و مثبت نشان داد که در بخش تأثیرات منفی، گویه برنامه ورزشی 90 به داوران فرصتی برای دفاع از خود نمی دهد، بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده و از بین گویه های تأثیر مثبت نیز برنامه ورزشی 90 بازیکنان و مربیان پرحاشیه و جنجالی هنگام مسابقه را به داوران معرفی می کند، بیشترین میانگین را کسب کرده است. در نهایت می توان گفت که برنامه ورزشی 90 با کارشناسی دقیق و صحیح صحنه های داوری و همچنین پوشش نقاط مثبت قضاوت داوران می تواند به کاهش اشتباهات و بهبود عملکرد داوران کمک کند.

هدف از پژوهش حاضر اثر توانمند سازی ساختاری بر تعهد حرفه ای داوران لیگ برتر فوتبال مردان و زنان ایران با میانجی گری ویژگی های شغلی بود. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و بر اساس شیوه ی گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل 185 نفر داور (130 مرد و 55 زن) بود که همه آنها به نمونه ی تحقیق انتخاب شدند. ابزارهای گرد آوری داده ها شامل ترکیب پرسشنامه ی توانمندسازی ساختاری کردنائیج و همکاران (1394) و کانتر (1993)، پرسشنامه ی تعهد حرفه ای آرانیا و همکاران (1999) و ویژگی های شغلی جاکو (2004) بود. سوالات این سه پرسشنامه 46 عدد در مقیاس 5 ارزشی لیکرت بود. 10 نفر از متخصصین مدیریت ورزشی و کارشناسان داوری، روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها را تایید کردند. روایی همگرا و واگرا از طریق شاخص فورنل و لارکر تایید شد. پایایی ترکیبی هر سه پرسش نامه به ترتیب 92/0، 89/0 و 84/0 و پایایی کل پرسش نامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ 85 % بدست آمد. جهت تحلیل داده ها از روش مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart PLS استفاده شد. بر طبق نتایج، فقط اثر توانمند سازی ساختاری بر تعهد حرفه ای 875/1T-Value= و 129/0- = ß منفی و غیر معنی دار بود. اما اثر توانمند سازی ساختاری بر ویژگی های شغلی671/5T-Value=، اثر ویژگی های شغلی بر تعهد حرفه ای 708/6T-Value= و اثر توانمندسازی ساختاری بر تعهد حرفه ای با میانجی گری ویژگی های شغلی 549/4T-Value=) مثبت و معنی دار گزارش شدند. همچنین تسهیم اطلاعات در بین ابعاد توانمندسازی ساختاری، دلبستگی در بین ابعاد تعهد حرفه ای و تنوع مهارت در بین ویژگی-های شغلی، بالاترین میانگین ها را به خود اختصاص داد.