مطالب مرتبط با کلیدواژه

آیات


۶۱.

بررسی ضرورت اجتهاد در فقه امامیه از منظر آیات و روایات

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال پنجم شهریور ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 1 - 14

کلیدواژه‌ها: اجتهاد آیات روایات فقه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
موضوع اجتهاد در فقه امامیه از جمله موضوعات مهم و پر کار برد است که قرآن کریم و روایات بر ضرورت و اهمیت آن تأکید دارد و پیشینه تاریخی آن به قرن سوم هجری، یعنی دوران شروع غیبت امام دوازدهم (ع) بری می گردد، زیرا با غیبت امام دوازدهم و انسداد باب علم، دوران حیرانی بشر در دستیابی به احکام وتعالیم دینی شروع می شود، وجود ابهام در این مسئله، سرانجام شیعه را به وادی اجتهاد می کشاند به نظر می رسد امروزه باتوجه به نیاز مندی های جدید مردم و پچیده تر شدن زندگی، از هر زمانی دیگر نیاز مندی و ضرورت «اجتهاد» بیشتر احساس می شود، به گونه که شاید بتوان گفت، اجتهاد در عصر کنونی از کلیدی ترین موضوعات که در ابواب مختلف فقه ساری و جاری می باشد، به این معنی که فقیه با استنباط و استخراح احکام از منابع تعیین شده می تواند به بسیاری از نیازمندی ها و سؤالات جامعه پاسخ دهد، اکنون با گذشت قرن ها وبا پویایی روز افزون اجتهاد در طول این اعصار، فقه توان حل مشکلات سیاسی، اقتصادی، حقوقی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی و هدایت جامعه بزرگ اسلامی را دارد و بر این اساس، باتحقق حکومت فقهی در ایران، فقیه جامع الشرایط زعامت و رهبری جامعه اسلامی را به عهده گرفت و زمینه ی اجرای احکام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اسلام درجامعه فراهم آمد.
۶۳.

بررسی مبانی سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن در مکتب امنیتی متعالی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۷) 55 - 85

کلیدواژه‌ها: آیات روایات امنیت سیاسی تهدید مکتب امنیتی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۱۶۳
سطوح امنیت از جمله عناصر و مؤلفه های یک نظریه امنیتی است. یکی از ابعاد مختلف سطوح امنیت در مطالعات امنیتی، بعد سیاسی آن است. بررسی مطالعات امنیتی حاکی از آن است که پژوهش های زیادی در این زمینه انجام نشده است. این مقاله درصدد است تا مبانی قرآنی و روایی سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن را در مکتب امنیتی اسلام بررسی نماید. لذا گزاره های قرآنی و حدیثی دالّ بر سطوح امنیت سیاسی و تهدیدهای آن، با بهره گیری از روش مطالعه پژوهشی و استنباطی استخراج گردید. وجود شش سطح فردی (خرد)، جامعه ای، ملی (متوسط)، منطقه ای، امتی و بین المللی (کلان) برای امنیت سیاسی و نیز امکان تهدید وجودی مراجع هر یک از سطوح توسط مراجع سطوح دیگر در مکتب امنیتی اسلام از جمله مهمترین نتایج مستنبط از آیات و روایات می باشد.
۶۴.

تأثیر احتیاط گرائی بر استنباط فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و حقوق اسلامی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۸ 195 - 218

کلیدواژه‌ها: تأثیر احتیاط گرائی ملاک حکم آیات عقل روایات معتبر اجماع نامعتبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۹
 احتیاط گرائی یکی از امور تأثیر گذار بر فقه است و دو قسم موجّه و غیر موجّه دارد. لازم است تأثیرات این دو بر فقه شناخته شده و از یکدیگر تفکیک شوند. پرسش این است که احتیاط گرائی غیر موجّه چه تأثیراتی بر استنباط داشته است؟ با بررسی مشخص می شود که احتیاط گرائی غیر موجّه، تأثیراتی در کاهش استفاده از قرآن، عقل، و ملاکات احکام داشته است در حالی که در وضعیّت مطلوب نباید چنین تأثیری را داشته باشد؛ چون اینها ظرفیّت فراوانی برای استفاده در استنباط دارند و احتیاط گرائی مانع استفاده موجّه از آنها شده است؛ همچنین احتیاط گرائی نقش بسزائی در افزایش تمسّک به اجماع و روایات داشته است در حالی که برخی از آن دو، واجد شرایط اعتبار نیستند و باید از قلمرو استنباط فقهی کنار گذاشته شوند تا فقه متناسب با انتظارات ازآن در هر زمان رشد داشته باشد.
۶۵.

تحلیل گفتمان خنده در آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 33 - 67

کلیدواژه‌ها: خنده معناشناسی آیات روایات تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۲
خنده به عنوان یکی از نیازهای روحی و روانی انسان در جنبه های مختلف زندگی وی ایفای نقش می کند بااین حال این سؤال پیش می آید که آیا در اسلام به خندیدن پرداخته شده یا بر اساس دیدگاه برخی که اسلام را دین گریه می دانند به خنده پرداخته نشده است؟ برای پاسخ به این پرسش که خنده در آیات و روایات چگونه تبیین شده است؟ از روش های معناشناسی تاریخی و توصیفی و سپس تحلیل کمی و کیفی و تحلیل گفتمان استفاده شده است این پژوهش در حوزه معناشناسی تاریخی نشان می دهد که کلمه ضحک در قبل از اسلام گستردگی معنایی داشته است که معنای خندیدن، تعجب کردن و مسخره کردن را شامل می شده و ازنظر معناشناسی توصیفی نیز واژه ضحک و واژه های مرتبط با آن با به کارگیری قاعده سیاق هسته معنایی خنده و ارتباط نظام مند مؤلفه های آن نشان می دهد که ضحک با توجه به هم نشین هایش دارای معانی متفاوتی می باشد که برخی ممدوح مانند شادی و خنده در بهشت و برخی مذموم مانند مسخره کردن است؛ و نیز این پژوهش نشان داده است که اصل خنده ذاتاً مذموم و نکوهیده نیست ولی خنده را به شرایط و زمان و مکان مناسب محدود کرده است.
۶۶.

تبیین مبانی فقهی اندیشه های آیت الله خامنه ای در موضوع "حمایت از کالای ایرانی"

نویسنده:
منبع: عرشیان فارس سال اول بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 21-35

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی کالای ایرانی قاعده فقهی آیات روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۱۴
رهبر انقلاب اسلامی، "اقتصاد مقاومتی" را به صورت جامع تبیین نشده، لذا دلالت قواعد فقهی و مستندات قرآنی و روایی موضوع بررسی شد. آیاتی که بر موضوع دلالت دارند در شش دسته تقسیم بندی گردید: اعتقاد به رزاقیت خدا، اقامه قسط و همیاری، عدم اعتماد به ظالم، هشیاری و خودباوری و آمادگی، استقامت و اعتدال در زندگی، عدم سلطه کفار. روایات نیز درچهار دسته طبقه بندی شد: تأکید بر تلاش برای کسب و کار، عبادت بودن کسب روزی حلال، عزّت در تلاش برای کسب روزی حلال، بهترین راهبرد مقابله با اقدامات سلطه گرانه مطرح و برموضوع "حمایت از کالای ایرانی" به عنوان ستون فقرات اقتصاد مقاومتی اصرار نموده اند. تاکنون مبانی اندیشه های فقهی ایشان در این زمینه اکتفا به توانمندی خود و خودداری از وابستگی به دیگران. همچنین تعداد نه قاعده یافت شد که بر موضوع دلالت داشت که این قواعد عبارتند از: نفی سبیل ، لا ضرر، حفظ نظام، سلطنت، ولایت حاکم، حرمت اعانت بر اثم، الامتناع بالاختیار لاینافی الاختیار، اتلاف، احترام مال المسلم و عمله. نتیجه اینکه: موضوع، از زیربنای متقن فقهی برخوردار است. این پژوهش از نوع نظری و با روش تحقیق کیفی (توصیفی، تحلیلی) صورت پذیرفته است.
۶۷.

شیوه های ادبی ناصرخسرو در استفاده از آیات قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: ناصرخسرو شیوه های انعکاس تأثیر قرآن آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۶
از آنجا که قرآن کریم منبع بی پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینه ی پرفیض بهره برده اند. همین آمیختگی میراث مکتوب فارسی با آموزه های اسلامی، موجب دشواری درک این میراث بدون آشنایی با قرآن و حدیث شده است. ناصر بن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده است؛ برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن مأموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی و هنرمندی تمام و با بهترین شیوه ممکن، گاه از اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم از مفهوم و معنای آن بهره برده، با استفاده از آیات قرآن به گونه های متنوعی بهره می برد و شعر خود را به آیات مقدس قرآن می آراید؛ همین موجب اثر بخشی بیشتر سخنان وی شده است. دراین مقاله با بررسی همه دیوان ناصرخسرو و با استفاده از جدول های آماری، گونه های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو تحلیل می شود. همچنین نشان داده خواهد شد که مهم ترین دلایل استفاده ناصرخسرو از آیات قرآن، همراهی ذهنی و زبانی با این کتاب مقدس و همچنین تبیین اهداف و افکار خود با استفاده از نفوذ و پذیرش قرآن در بین مسلمانان است؛ وی با این شیوه، خواننده را متوجه ضرورت پذیرفتن سخنان خود می کند؛ چراکه این سخنان در واقع برگرفته از قرآن کریم و به نوعی بیان شاعرانه این مفاهیم است.
۶۸.

شیوه های ادبی ناصر خسرو در استفاده از آیات قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: ناصرخسرو شیوه های انعکاس تاثیر قرآن آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۱۸۳
از آنجا که قرآن کریم منبع بی پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینه پرفیض بهره برده اند.همین آمیختگی میراث مکتوب ما با آموزه های اسلامی، موجب دشواری درک این میراث بدون آشنایی با قرآن و حدیث شده است؛ ناصربن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده است؛ وی برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن ماموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته است. حضور آیات در جای جای دیوان ناصر خسرو مؤید این واقعیت است که او به درک شایسته ای از کلام نورانی وحی دست یافته است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی،برای اثربخشی بیشتر سخن خود، در شرایط مناسب آیاتی را چاشنی اشعار خود کرده است. ناصرخسرو با هنرمندی تمام، گاه اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم مفهوم و معنای آیه را در شعر خود به گونه ای استفاده می کند که گویی بهتر از این ممکن نیست. دراین مقاله می کوشیم با استفاده از جدول های آماری، گونه های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو را تحلیل نمائیم.
۶۹.

مقایسه تطبیقی ساخت و مکان یابی مساجد دوران اولیه اسلامی و مساجد دوره قاجار بر اساس آیات قرآن و روایات اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: آیات قرآن مسجد روایات اسلامی ساخت و مکانیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۴
مسجد موضوعی است که قرآن با نگرشی جامع بدان آن پرداخته است. یکی از جنبه های تاکید مسجد در قرآن که کمتر مورد توجه قرار گرفته، موضوع ساخت و مکانیابی مساجد است. مساجد اولیه دوران اسلامی به تقلید از الگوی مسجد مدینه و بهره گیری از آموزه های قرآنی ساخته می شد. این امر با گذشت زمان تغییر کرد و به تدریج توجه به آموزه های قرآنی در ساخت و مکانیابی مساجد کمرنگ گردید. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیقی- تحلیلی و با انتخاب نمونه موردی از مساجد اولیه دوران اسلامی در ایران و مساجد دوره قاجار با هدف بررسی تطبیقی دو دوره مختلف ساخت مسجد در ایران و نیز سیر تحول ساخت آنها بر اساس آیات قرآن و روایات اسلامی تنظیم شده است. برای تحلیل موضوع، 8 اصل ساخت مسجد از آیات قرآن و روایت اسلامی استخراج شده و سپس میزان و نحوه تاثیرگذاری اصول مستخرج بر مساجد دوران اسلامی و مساجد قاجاری سنجیده و در نهایت مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. بر اساس نتایج پژوهش، اصول قرآنی ساخت مسجد در 8 اصل طبقه بندی گردید که هر 8 اصل در نمونه های مساجد اولیه اسلامی رعایت شده بود. در صورتی که در مساجد دوره قاجار 4 اصل رعایت شده که شامل پایدار بودن و داشتن استحکام(حتی در این مورد هم استفاده از مصالح بی کیفیت تر و نیز بهره گیری از تکنیک های سریع ساخت، میزان استحکام مساجد نسبت به دوره های قبل و به خصوص دوران اولیه اسلامی کمتر شده بود.)، قرارگیری در اماکن اجتماعی، امکان پیاده روی به مساجد و ایجاد مسجد محلی و توجه به روشنایی مسجد بوده است.
۷۰.

تحلیل تطبیقی آیات و احادیث در شعر مشروطه (ملک الشعرا بهار، نسیم شمال و میرزاده عشقی)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی در ادبیات سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹) ۱۷۸-۱۶۳
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۳۲
ادبیّات فارسی که مهم ترین بعد هنر ایرانی است بستری مناسب برای عرضه شدن فرهنگ دینی به عنوانِ یکی از دستاوردهای معنوی بوده است. فرهنگ دینی به عنوان یکی از مهم ترین خرده فرهنگ ها تشکیل دهنده فرهنگِ کلّیِ جامعه ایران در پس از اسلام ، همانند دیگر اجزای پیکره فرهنگ ایرانی، بخش مهمی از درون مایه ها و عواطف شعر فارسی را به خود اختصاص داده است. درون مایه های دینی که از منبع قرآن کریم و حدیث شریف سرچشمه می گیرند موجب بازتاب آیات و احادیث در ادبیات فارسی شده است. در این مقاله نوع بازتاب آیات و احادیث در شعر عشقی، نسیم شمال و بهار مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو با معرفی کوتاه فرهنگِ اجتماعی پیش از عصر مشروطه و پس از آن که به سوی الگو ی فرهنگیِ جامعه غیردینی سوق می یافت، با ارائه جدول ها و آمار، گرایش بهار، نسیم شمال و میرزاده عشقی به آیات و احادیث در طول حیات شاعری آنان نشان داده شد. دستاورد پژوهش ناظر بر این است ملک الشعرای بهار، در دیوان شعری خود، در استفاده از آیات قرآنی و احادیث به ترتیب با 227 آیه و 174حدیث، بالاترین رتبه را نسبت به نسیم شمال و عشقی به دست آورده است.
۷۱.

تعارض عرف با آیات و روایات فقهی و راه حل ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقه و حقوق اسلامی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 101 - 122
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۹۰
   دخالت فهم عرف در استنباط احکام امری مسلم و روشن است، اما مرز این دخالت از حیث عملی همواره مبهم و مورد بحث فقهاء بوده است، به ویژه زمانی که قضاوت عرف در مورد مفهوم واژه ها در آیات و روایات و نیز مراد شارع از ترکیب ادلّه لفظی، با نصوص و ظهور بدوی آیات و روایات مغایر باشد، یا زمانی که نظر عرف در مصداق یابی واژه ها و نیز تعمیم و تضییق حکم، با نصوص و دلالت صریح آیات و روایات همخوانی ندارد، این ابهام با توجه به تضارب آراء در این موارد، بیشتر نمود دارد. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و نظر به مسلمات فقه امامیه درحوزه کاربرد و میدان عمل عرف، هشت مورد از موارد ممکن الوقوع تعارض عرف با آیات و روایات فقهی شناسایی شده و با طرح راه های برون رفت، سعی دارد نهایتاً به ضابطه روشنی برای حل تعارض دراین موارد دست یابد.  
۷۲.

عصمت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از دیدگاه آیات و روایات

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم تیر ۱۴۰۱ شماره ۳۶ 155 - 168
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۶
عصمت منحصر به پیغمبران و امامان معصوم نیست. معصومان به خاطر تاییدات الهی و اعمال پاک خویش چنان هستند که در عین داشتن قدرت و اختیار برای گناه کردن به سراغ گناه نمی روند با اینکه نه اجباری در این کار است و نه اکراهی. این حالتی است که از درون وجود آنها بر اثر آگاهی ها و مبادی فطری و طبیعی می جوشد، بی آن که جبر و اجباری در کار باشد. حضرت زهرا (سلام الله علیها) به خاطر اراده تکوینی الهی، وراثت، تربیت، رشد و پرورش تقوی، علم و معنویت دارای مقام عصمت است. پژوهش حاضر با هدف اثبات عصمت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با مراجعه به آیات و روایات انجام شده تا یکی از بارزترین ویژگی های ایشان به مخاطبین شناسانده شود. زیرا این بانوی بزرگ اسلام الگوی تمام زنان از اولین تا آخرین و محور عفو و رحمت الهی است. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی به بیان مطالب پرداخته و روش آن اسناد و مدارکی با مراجعه به منابع کتابخانه ای دست اول (آیات و روایات) و همچنین استفاده از نرم افزارها و سایت های معتبر دینی می باشد. از بررسی محورهای یاد شده این نتیجه حاصل شد: آیه تطهیر دلالت بر نفی هرگونه رِجس و پلیدی بخصوص رجس معنوی و غیرمادی مانند شرک، کفر و گناه از اهل بیت (علیهم السلام) و از جمله حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دارد همچنین ( طَهَّرَکِ) در آیه 42 سوره آل عمران نیز این مقام را اثبات می کند عصمت خاتمیت در روایت (فاطمهُ بَضعَهٌ مِنّی) دیده می شود و در روایت فاطمه صدیقه است نمی شود به مقام صدیقین جز با عصمت رسید.
۷۳.

تحلیل ماهیت نفس از دیدگاه آیات قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳۸ 1 - 16
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۲۴۱
نفس، عاملی است که انسان را به امیال پست وا می دارد و مانع شکوفایی استعدادها و ابعاد متعالی در وجود انسان شده و در نتیجه مانع از نیل به کمال اصیل انسانی می شود. نفس اماره دشمن درون است و مراد از نفس اماره همان بعد حیوانی انسان است که به آن تمایلات و غرایز هم گفته می شود. نفس اماره یعنی هوی وهوس، یعنی دلخواهی های بی جا. در قران مجید، بیشتر در خواهش های مذموم به کار رفته است خواهش های نفسانی را از آن رو هوا نامیده اند که انسان را در عذاب آخرت و مهلکه دنیا ساقط می کند. نیز آن را به میل کشنده، به سوی شهوات می گویند. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده تا با تعمق در آیات، با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی ماهیت نفس مورد بررسی قرار گیرد، هدف از انجام این پژوهش آشنایی با ماهیت نفس به منظور کنترل تمایلات و خواسته های نفس و جهت دادن به آنها براساس ضوابط عقلی و دینی در مسیر تکاملی انسان به سوی خداوند مزید انگیزه برای انجام این پژوهش گردیده است از پژوهش حاضربدست می آید نفس اماره یکی از ابزارهای شیطان است که مانع حرکت انسان به سوی کمال و عامل سقوط او است
۷۴.

روش ابن میثم در شرح نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال پنجم فروردین ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 24 - 35
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۶
ابن میثم محدث ، فقیه و متکلم مشهور شیعی در قرن هفتم است ،که مهمترین اثر او شرح نهج البلاغه است. در این نوشتار به بررسی روش ابن میثم در شرح نهج البلاغه می پردازیم .این شرح یک شرح فلسفی کلامی است که از مهمترین شاخصه های آن می توان به استناد به آیات الهی و روایات معصومین، به کارگیری استدلالات عقلی، استفاده از شروح دیگر، استفاده از نظرات و سخنان دانشمندان علوم تجربی واستناد به کتب آسمانی پیشین واستناد به شعر.و ضرب المثلها ... اشاره کرد.
۷۵.

نمود زیبای تفقد مالی اجتماعی از نیازمندان (در قالب قرض الحسنه ) در تعالیم قران و حدیث

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال پنجم دی ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 24 - 40
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۸
در دین اسلام ،اخلاق و انسانیت ،شرط لازم مسلمانی است و یکی از مظاهر انسانیت، کمک مالی به دیگران در قالب قرض الحسنه است.ازاین رو در این مقاله به بررسی اهمیت و آثار اجتماعی قرض الحسنه در نصوص دین پرداخته شده است.ابتدا مفهوم شناسی واژه قرض الحسنه آمده است و سپس به بررسی شش اثر اجتماعی قرض الحسنه در آیات و روایات پرداخته شده است و در پایان هفت مورد از مهمترین آثار اجتماعی قرض الحسنه در کلام جامعه شناسان اسلامی بررسی گردیده است. البته آثار اجتماعی قرض الحسنه بیشتر از این موارد است که همه این آثار توسط نویسنده جمع آوری گردیده است ولی به دلیل محدودیت صفحات این مقاله ارائه نگردیده است .این مقاله باروش توصیفی - تبیینی و به روش کتابخانه ای - اسنادی نوشته شده است. هدف این مقاله نیز آن است که با برجسته کردن آثار اجتماعیِ سازندهِ قرض الحسنه برای خواننده ،گامی هر چند کوتاه در مسیر افزایش این اخلاق حسنه یعنی، قرض الحسنه در جامعه بر داشته شود.
۷۶.

آیات تاریخ گزیده و مناسبت بیان آنها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال اول تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ 45 - 63

کلیدواژه‌ها: قرآن حمدالله مستوفی تاریخ گزیده آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۰
حمدالله مستوفی در خلق اثر ارزنده خود، تاریخ گزیده توانسته است با توسل به 55 آیه از قرآن کریم که سند معتبر عالم اسلام و گنجینه معارف انبیای سلف و بزرگ منادی دانش و خرد و حکمت است رازهای پنهان و آشکار تاریخ را از لابه لای متون پرمحتوا و ارزشمند آن بیرون بکشد و با استناد به این آیات، ارزش و اهمیتی خاص همراه با قداست به مطالب مندرج در تاریخ خود بدهد. به همین جهت است که تاریخ گزیده او در میان تواریخ عهد ایلخانان کتابی معتمد، معتبر و مستند است و بیشتر مورخان پس از او آن را سندی متقن دانسته اند و بهره های فراوانی نصیب آنها شده است.
۷۷.

تجلی صلوات در قرآن و سیره نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 61 - 78

کلیدواژه‌ها: آیات سنت پیامبر (ص) صلوات بر پیامبر (ص) درود بر پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۸۹
صلوات اهمیت ویژه ای در اسلام و جامعه مسلمانان دارد، و یکی از شعارهای مهم اسلام در زنده نگه داشتن سنت پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت اش(علیهم السلام) به شمار می آید که ما باید آن را زنده کرده و به آن اهتمام ورزیم و به آن ارج نهیم، تا اسلام و دین اسلام و نام پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) برای همیشه زنده بماند و همین شعار موجب وحدت امت اسلامی هم می باشد؛ چنانکه در قرآن و روایات تأکید بسیاری شنیده ایم و دیده ایم بر اینکه بر پیامبر(ص) و آل اش(ع) درود و صلوات فرستاده شود. حال ما به بررسی لغوی و اصطلاحی و قرآنی و روایی آن هرچند کوتاه می پردازیم.
۷۸.

بهره وری اهل سنت از اهل بیت(ع) در علوم قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۹ 117 - 137

کلیدواژه‌ها: قرآن آیات دانش های قرآنی تقدیم تأخیر مجمل سبب نزول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۴
اهل بیت روایات گهرباری در زمینه های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه های مختلف از آن ها بهره برده اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره وری های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل  بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره وری ها را در قالب موارد ذیل بیان می دارد: بهره وری ترجیحی، که در آن روایت اهل بیت بر سایر احادیث، ترجیح داده شده. بهره وری استنادی، که در مورد درستی مطلبی به سخن اهل بیت استناد می کنند. بهره وری تأییدی، بهره وری انتقادی، بهره وری انکاری و ... از موارد دیگری است که این نوشته به آن می پردازد، و نتیجه می گیرد که اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) به گونه های مختلف بهره وری نموده اند.
۷۹.

ویژگی های «السابقون» در آیات و روایات از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 23 - 36

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) السابقون آیات روایات مفسران فریقین امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
آیه دهم سوره واقعه را بدان جهت آیه «سابقون» نامیده اند که کلمه سابقون در آن به کار رفته است. «سابقون» کسانی هستند که نه تنها در ایمان پیشگام اند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدم اند، آن ها«اسوه» و «قدوه» مردم، و امام و پیشوای خلق می باشند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوند بزرگ هستند. بنابراین اگر بعضی از مفسران پیشگام بودن آن ها را تنها به سبقت در اطاعت خدا یا نمازهای پنج گانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه، و امثال آن تفسیر کرده اند، هر کدام گوشه ای از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده اند، وگرنه این کلمه این ها و غیر این ها از خیرات و برکات را شامل می شود، و نیز اگر در روایات اسلامی گاه «سابقون» به امیر مؤمنان علی(ع) که نخستین مسلمان از مردان بود تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداق های روشن آن است، ما در این کوتاه نخست به شأن نزول آیه ده سوره واقعه می پردازیم و در ادامه پیشینه «السابقون» را بیان می کنیم و در انتها ویژگی های «السابقون» را در آیات و احادیث فریقین مطرح می کنیم.
۸۰.

حوزه های وحدت، عوامل و راهکارهای ایجاد آن از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 49 - 72

کلیدواژه‌ها: جوامع بشری ادیان اسلام آیات مفسران امت واحده توحید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۳
از مهم ترین ضروریات مکتب اسلام وحدت اسلامی می باشد. این مقاله با بکارگیری روش کتابخانه ای و تحلیل داده ها در صدد تبیین حوزه های وحدت و راهکارهای ایجاد آن است. مسأله وحدت به قدری حائز اهمیت است که از همان صدر اسلام مورد توجه بوده، به گونه ای که در آیات بسیاری از قرآن به صورت تلویحی- در آیات مکی- و تصریحی - در آیات مدنی- آمده است. انواع وحدت در سه حوزه جوامع بشری، ادیان و اسلام مطرح است. وحدت در حوزه جوامع بشری در آیاتی همچون ﴿یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا﴾(الحجرات/13) نمود می یابد. در حوزه وحدت ادیان، مصادیقی از جمله مصدق هم بودن کتب آسمانی، یکسانی ملاک جزا و پاداش در مورد همه انسان ها و پیروی از دین واحد ابراهیم اهمیت می یابد. در حوزه وحدت اسلامی هم عواملی همچون قرآن، توحید، کتاب و ... نقش محوری داشته و مواردی چون تحکیم مشترکات، مدارا، انصاف و ... به عنوان راهکارهای ایجاد آن هستند.