تفکر سطح بالا

حل مساله و پژوهشگری با توجه به بستر و بافت مسایل، زمینه مناسبی برای پیدا کردن معنی در یادگیری ها؛ مشارکت در یادگیری ها و هم یاری در حل مساله می باشد. یافتن وحدت و ارتباط زمینه های موضوعی؛ آشنایی با زیر و بم مسایل شهروندی؛ دریافت عمیقی از تاریخ و تحولات اجتماعی؛ تقویت مهارتهای تفکر انتقادی؛ تصمیم گیری؛ فهم مطالب؛ و برقراری ارتباط و مفاهمه، همه و همه از طریق رویکرد حل مساله در درس مطالعات اجتماعی امکان پذیر می گردد. دروس اجتماعی، توانایی در اختیار قرار دادن امکانات غنی برای پیشبرد مهارت های تفکر به خصوص مهارت های تفکر سطح بالا چون حل مساله برنامه ریزی و تصمیم سازی را میان دانش آموزان دوره های مختلف دارند؛ اما به نظر می رسد کمتر برای این مقصود به کار می روند و اعلب در نظام های آموزشی و در میان مدارس و معلمان و مدیران به عنوان موضوع هایی با اولویت پایین درنظر گرفته می شوند و معمولا در قالب درس هایی جدا و رویکردی موضوع مدار که بر انتقال معلومات تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی تاکید دارند، در برنامه درسی قرار می گیرند. در مورد رویکرد حل مساله و کاربرد آن در آموزش دروس مختلف به ویژه درس های اجتماعی و انسانی، برداشت دقیق و منسجمی وجود ندارد و معمولا تصوری خط کشی شده از مراحل رویکرد حل مساله و محدودیت آن در بکارگیری در کلاس های معمول وجود دارد؛ حال آن که رویکرد حل مساله در طیف گسترده ای از موقعیت یادگیری و در سطوح مختلفی از دشواری از سطح تفکر عملیاتی تا سطح تفکر فراانتزاعی، قابل به کارگیری است. این مقاله به طور کلی برگرفته از پژوهشی است که توسط مولف در زمینه کاربرد رویکرد حل مساله در درس مطالعات اجتماعی دروه راهنمایی انجام شده است. این مطالعه کوشش دارد تا از طریق بررسی جایگاه و ویژگی های رویکرد حل مساله در آموزش به ویژه حوزه مطالعات اجتماعی، همراه با شناسایی تجربیات و رویکردهای حل مساله در سطوح مختلفی از تفکر و پیچیدگی آن بپردازد. همچنین تلاش شده است تا زمینه های موضوعی و مضامین قابل ارایه در برنامه درسی مطالعات اجتماعی را در موقعیت های مختلف رویکرد حل مساله معرفی نموده، افزون بر آن در بخش پایانی مقاله نیز شرحی از برنامه درسی طراحی و تدوین شده مطالعات اجتماعی دوره راهنمایی براساس رویکرد حل مساله را در قالب معرفی راهنمای برنامه درسی و راهنمای تدریس تدوین شده، ارایه نماید.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه میزان دانش عصب شناسی با رفتارهای یادگیری، عملکرد یادگیری و تفکر سطح بالا در دانشجویان می باشد. روش پژوهش توصیفی-همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی می باشد که 100 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه دانش عصب شناسی هوکولانو-هوزل (2002)، رفتارهای یادگیری مک درموت و همکاران (1999)، عملکرد یادگیری یانگ، کلمز و مورفی (2003) و تفکر سطح بالا سرمد و همکاران (1390) می باشد. یافته های پژوهش نشان داد بین دانش عصب شناسی با رفتارهای یادگیری رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. بین دانش عصب شناسی با عملکرد یادگیری رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین دانش عصب شناسی با تفکر سطح بالا رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج نشان داد بین دانش عصب شناسی با رفتارهای یادگیری، عملکرد یادگیری و تفکر سطح بالا در دانشجویان رایطه وجود دارد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود که می توان با برگزاری دوره های آموزشی و تهیه پکیج های آموزشی دانش عصب شناسی دانشجویان را افزایش داد.

هدف از انجام این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگویی برای تقویت مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان در محیط یادگیری برخط بود. روش تحقیق مورد استفاده از نوع روش آمیخته و شامل تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و تحقیق پیمایشی بود. جامعه آماری از منظر تحلیل محتوای قیاسی کلیه منابع و مقالات معتبر علمی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی بود. روش نمونه گیری تحلیل محتوای قیاسی روش انتخاب هدفمند بود. جامعه آماری از منظر تحقیق پیمایشی نیز کلیه ی متخصصان حوزه ی تکنولوژی آموزشی بودند. روش نمونه گیری در تحقیق پیمایشی روش تصادفی ساده بود. برای این منظور از جامعه ی آماری 20 نفر به شکل نمونه ی در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش در بخش پیمایش یک پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به تایید 7 نفر از متخصصان حوزه ی تکنولوژی آموزشی رسید. برای تعیین پایایی نیز از روش بازآزمایی استفاده شد. ضریب همبستگی به دست آمده (94/0) بین دو آزمون در سطح 01/0 معنادار بود. یافته های تحقیق نشان داد که عناصر الگوی پیشنهادی برای تقویت مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان در محیط یادگیری برخط شامل ارائه مساله و رخدادهای تهییج کننده، کاوش و جستجو در ماهیت مساله، مباحثه و استدلال در مورد مساله ی ارائه شده، ارائه راه حل، حضور شناختی و حضور اجتماعی است. همچنین، بر اساس عناصر به دست آمده نحوه ی طراحی الگوی پیشنهادی مورد نظر تهیه و تدوین شد. در نهایت عناصر و نحوه ی طراحی الگوی پیشنهادی از نظر 20 متخصص حوزه ی تکنولوژی آموزشی اعتباربخشی گردید.

اهداف: دوره های آزاد برخط انبوه (موک) در حال حاضر یکی از پیشرفته ترین و جدیدترین نسخه های فناوری آموزشی می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش از راه دور مبتنی بر فناوری موک بر عملکرد یادگیری، خودآگاهی هیجانی و تفکر سطح بالا دانشجویان می باشد. روش کار: روش پژوهش شبه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور آران و بیدگل در سال تحصیلی 98-97 می باشند که 60 نفر از آن ها (30 نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل) با روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه آزمایش در محیط آموزش از راه دور با استفاده از فناوری موک و گروه کنترل به روش سنتی در هشت جلسه سه ساعته آموزش دیدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه عملکرد یادگیری یانگ، کلمز و مورفی (2003)، خودآگاهی هیجانی کائر و همکاران (2012)، تفکر سطح بالا سرمد و همکاران (1390) می باشد. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد آموزش از راه دور مبتنی بر فناوری موک بر عملکرد یادگیری، خودآگاهی هیجانی و تفکر سطح بالا در دانشجویان تأثیر دارد (0/001>P). آموزش از راه دور مبتنی بر فناوری موک بر مؤلفه های خودآگاهی هیجانی (بازشناسی، شناسایی، تبدیل سازی، حل مسئله) در دانشجویان تأثیر دارد (0/001>P). نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد آموزش از راه دور مبتنی بر فناوری موک باعث افزایش و بهبود عملکرد یادگیری، خودآگاهی هیجانی و تفکر سطح بالا می شود. با توجه به هزینه های کمتر، عدم محدودیت زمانی و مکانی آموزش از راه دور و فواید کاربرد فناوری موک بهتر است آموزش به این روش انجام گیرد، از این رو می توان از فناوری موک در جهت آموزش به یادگیرندگان در دروس مختلف استفاده کرد.