مهارتهای تفکر انتقادی

مقدمه: تفکر انتقادی توانایی دانشجویان را در مهارت حل مسأله افزایش می دهد و یکی از برون دادهای اصلی آموزش عالی و معیارهای اعتباربخشی مؤسسات است. تفکر انتقادی برای رشته های علوم پزشکی اهمیت ویژه ای دارد زیرا دانش آموختگان آن برای بالین بیمار آماده می شوند. انتقال دانش و مهارت ها از محیط کلاس به کلینیک و کاربرد آنها، به تفکر انتقادی نیازمند است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین مهارت های تفکر انتقادی با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم صورت گرفت. روش : در این پژوهش توصیفی همبستگی در سال 1394، نمونه ای شامل 303 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر حسب جنسیت انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم(ب) و خلاقیت عابدی جمع آوری شد. سپس اطلاعات با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته: میانگین نمره تفکر انتقادی در بین دانشجویان این دانشگاه(3/15±9/84) و در حد ضعیف بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مهارتهای تفکر انتقادی با خلاقیت رابطه مثبت و معناداری وجود داشت(0/267 =r ؛ 000/0 =p). اما بین نمره تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی(0/081 =r ؛ 0/284 =p) و نمره خلاقیت با پیشرفت تحصیلی(0/025 =r ؛ 0/741 =p) رابطه معناداری وجود نداشت. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که بین میانگین نمره مهارت های تفکر انتقادی و خلاقیت دانشجویان دختر با پسر تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین پیشرفت تحصیلی دانشجویان دختر با پسر تفاوت معناداری وجود داشت (0/001=p). در نهایت، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تنها مؤلفه خلاقیت پیش بینی کننده مناسبی برای تفکر انتقادی است. نتیجه گیری: بهبود فرایند مهارت های تفکر انتقادی به ارتقای سطح خلاقیت دانشجویان منجر می گردد. به ویژه این که مهارت های تفکر انتقادی در دانشجویان رشته های مرتبط با مشاغل پزشکی و بهداشتی، ضرورتی مضاعف دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش مهارتهای تفکر انتقادی بر خودنظمدهی دانشآموزان انجام گرفت. روش پژوهش، نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری پژوهش را تم امی دان شآم وزان پس ر پای هی اول دورهی متوس طهی دوم ناحیهی دو شهر اردبیل در سالتحصیلی 1394-95تشکیل میدادند که از میان آنها با اس تفاده از روش نمون هگی ری تص ادفی خوش های، 60 دانشآموز انتخاب شده و بهطور تصادفی در گروه آزمایش ) 30نفر( و گروه کنترل ) 30نفر( جایگزین شدند. به شرکتکنندگان گروه آزمایش، 6جلسه مهارتهای تفکر انتقادی آموزش داده شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامهی خودنظمدهی بوفارد استفاده ش د. دادهه ا ب ا روش آماری کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها نشان داد که فرضیهی پژوهش مبنی بر تأثیر آموزش مهارتهای تفکر انتق ادی ب ر خودنظمدهی دانشآموزان مورد تأیید قرار گرفته است. بدین صورت که میانگین نمرههای پسآزمون دانشآموزان گ روه آزم ایش نس بت ب ه دانشآموزان گروه کنترل بهطور معناداری در خودنظمدهی بیشتر بود. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که آموزش مهارتهای تفک ر انتق ادی در افزایش خودنظمدهی دانشآموزان تأثیر معناداری دارد

هدف ارزیابی و تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان بر مبنای تفکر انتقادی لیپمن در سطوح (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری کل کتب هدیه های آسمان است که شامل کلیه کتابهای دوم تا ششم تحصیلی است که کل کتابها بعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات (چک لیست) محقق ساخته بر اساس مولفه های لیپمن با روایی صوری متخصصین است. تحلیل داده های جمع آوری شده از متون کتابهای مذکور نشان داد: 1- بین میزان توجه کتب در پایه های تحصیلی به مهارتهای تفکر انتقادی در سطوح مختلف(تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی، توضیح) متفاوت است. 2- سطح تجزیه و تحلیل در خصوص مهارتهای تفکر انتقادی در کل کتابها پایین تر از حد مطلوب است. 3- مهارت ترکیب از مهارتهای تفکر انتقادی درکتب هدیه های آسمان کمتر از حد انتظار می باشد. 4- سطح ارزشیابی در ارتباط با مهارتهای تفکر انتقادی در کل کتابهای هدیه های آسمان دوره ابتدایی پایین تر از حد مطلوب است. 5- مهارت توضیح از مهارتهای تفکر انتقادی درکتب هدیه های آسمان دوره ابتدایی گر چه نسبت به دیگر مهارتها بالاتر است ولی کمتر از حد انتظار می باشد.6- در کل میزان توجه کتب هدیه های آسمان به مهارتهای تفکر انتقادی در سطح پایین است.

هدف از انجام این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگویی برای تقویت مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان در محیط یادگیری برخط بود. روش تحقیق مورد استفاده از نوع روش آمیخته و شامل تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و تحقیق پیمایشی بود. جامعه آماری از منظر تحلیل محتوای قیاسی کلیه منابع و مقالات معتبر علمی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی بود. روش نمونه گیری تحلیل محتوای قیاسی روش انتخاب هدفمند بود. جامعه آماری از منظر تحقیق پیمایشی نیز کلیه ی متخصصان حوزه ی تکنولوژی آموزشی بودند. روش نمونه گیری در تحقیق پیمایشی روش تصادفی ساده بود. برای این منظور از جامعه ی آماری 20 نفر به شکل نمونه ی در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش در بخش پیمایش یک پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به تایید 7 نفر از متخصصان حوزه ی تکنولوژی آموزشی رسید. برای تعیین پایایی نیز از روش بازآزمایی استفاده شد. ضریب همبستگی به دست آمده (94/0) بین دو آزمون در سطح 01/0 معنادار بود. یافته های تحقیق نشان داد که عناصر الگوی پیشنهادی برای تقویت مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان در محیط یادگیری برخط شامل ارائه مساله و رخدادهای تهییج کننده، کاوش و جستجو در ماهیت مساله، مباحثه و استدلال در مورد مساله ی ارائه شده، ارائه راه حل، حضور شناختی و حضور اجتماعی است. همچنین، بر اساس عناصر به دست آمده نحوه ی طراحی الگوی پیشنهادی مورد نظر تهیه و تدوین شد. در نهایت عناصر و نحوه ی طراحی الگوی پیشنهادی از نظر 20 متخصص حوزه ی تکنولوژی آموزشی اعتباربخشی گردید.