ارزیابی استراتژیک

تداوم بحران های زیست برکره، انسان را به ضرورت بازنگری در شیوه برخورد خویش با محیط زیست در جریان توسعه یافتگی واقف نمود. در همین راستا،‌ فنون و روش های علوم محیط زیست گسترش یافت که متداول ترین آن، انجام ارزیابی آثار طرح های توسعه بر محیط زیست (EIA) بود. اما این فنون و بخصوص EIA، از یک سو رویکردی اصلاحی دارند نه پیشگیرانه و از سوی دیگر قادر به تجزیه و تحلیل جامع اقدامات متنوع انسان که اغلب دارای اثرات تجمعی، القایی و ترکیبی می باشد، نیستند. وجود چنین نواقصی توجه به ارزیابی راهبردی محیط زیست را که رویکردی با نگرش راهبردی (p.p.p) است. ضروری می سازد تا ارزیابی های زیست محیطی در سطوح مختلف خط مشی گذاری، برنامه ریزی و عملیاتی صورت گیرد. اما این رویکرد نیز به دلیل اینکه در مراحل "مفهومی و تدوین" یک الگو تصمیم گیری دخالت ندارد، نمی تواند نقش فعال خود را در توسعه پایدار به خوبی بازی کند.نتیجه گیری: بنابراین با توجه به اینکه الگوهای تصمیم گیری از نظام ارزشی پیروی می نماید، تلفیق نمودن اخلاق محیط زیست که شالوده نظام ارزشی می باشد با ارزیابی راهبردی محیط زیست، با رفع نواقص پیشین، می توان حفظ و ارتقا، محیط زیست را هدف قرار داده و چارچوبی نو و جدید برای حل بحران های زیست محیطی ارایه دهد. در این مقاله نگارندگان با ارایه نظریه "تلفیق اخلاق محیط زیست با رهیافت ارزیابی راهبردی محیط زیست"، فرایندی جدید را برای ارزیابی های زیست محیطی طرح های توسعه برای نیل به «توسعه پایدار» پیشنهاد می کنند.

هدف این تحقیق ارزیابی استراتژیک و ارائه استراتژی های بهینه بخش گردشگری کلانشهر مشهد در چارچوب رویکرد توسعه پایدار گردشگری است. روش تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی مبتنی بر مشاهدات میدانی و تهیه چک لیست و استفاده از ابزارهای تحلیلی SWOT ,IEA, QSPM بوده است. در فرایند تحقیق ضمن بررسی داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از منابع مختلف و بررسی های میدانی، مجموعه یافته ها با استفاده از ابزار SWOT طبقه بندی وجمع شد. سپس به منظور تعیین موقعیت استراتژیک مقصد و اولویت بندی عوامل درونی و بیرونی و تعیین نوع استراتژی های چهارگانه در راستای اهداف از ابزار IEA استفاده شد و در نهایت با استفاده از روش QSPM اولویتهای استراتژیک تعیین شد. نتایج نشان می دهد حوزه گردشگری مشهد در راستای توسعه پایدار گردشگری با ضعفهای عمیق تری نسبت به قوتها روبرو ست. اما به لحاظ محیط بیرونی با فرصتهای متعدد و قوی تر روبروست که در صورت اتخاذ و پیاده سازی استراتژی های WO به ویژه تلاش در جهت تحقق مدیریت یکپارچه گردشگری می توان به نتایج مطلوب تری دست یافت.

اهداف: گردشگری روستایی فرآیندی در توسعه روستایی است که میتواند زمینه توسعه اقتصادی و زیست محیطی روستایی را در زمینه افزایش درآمد، اشتغالزایی و معیشت پایدار روستایی فراهم کند. هدف مقاله حاضر ارزیابی استراتژی مناسب توسعه گردشگری با استفاده از مدل SWOT در روستای لایزنگان بود. ابزار و روشها: این پژوهش در سال ۱۳۹۵ انجام شد و با استفاده از مدل SWOT و با روش توصیفی - تحلیلی و پیمایش میدانی و روش تجزیه وتحلیل IEA به ارزیابی استراتژیک قابلیتهای توسعه گردشگری این روستا پرداخت و با وزندهی و اولویتبندی عوامل مذکور، استراتژیهای مناسب پیشنهاد شد. یافتهها: تعداد ۱۳ نقطه قوت داخلی در برابر ۱۰ نقطه ضعف داخلی و تعداد ۱۰ فرصت خارجی در برابر ۸ تهدید خارجی شناسایی و بررسی شد. در مجموع ۲۳ نقطه قوت و فرصت بهعنوان مزیتها و ۱۸ ضعف و تهدید بهعنوان محدودیتها و تنگناهای گردشگری روستای لایزنگان شناسایی شد. نتیجه گیری: اقلیم مناسب در فصول گرم سال و محیط آرام و بدون سروصدای منطقه، بهترتیب به عنوان مهمترین مزایای توسعه گردشگری محدوده مورد مطالعه به حساب میآیند. فقدان فرهنگ گردشگرپذیری در بین جامعه میزبان و عدم اطلاعرسانی و تبلیغات مناسب برای روستا بهترتیب مهمترین نقاط ضعف توسعه گردشگری محدوده مورد مطالعه هستند. معرفی جاذبه های فرهنگی منطقه از قبیل صنایع دستی، آدابورسوم و غیره و وجود پتانسیل های بالای منطقه برای گسترش اکوتوریسم مهمترین فرصتهای منطقه محسوب می شوند. آسیب رساندن به محیط زیست و بافت مسکونی روستا و ازبین رفتن نسل حیات وحش بر اثر شکار توسط شکارچیان به عنوان مهمترین تهدیدهای خارجی منطقه قلمداد میشوند.

ارزیابی استراتژیک، روشی برای بهبود در فرایند تصمیم گیری ها، سیاست گذاری و در نهایت برنامه ریزی است. روش ارزیابی تناسب کاربری اراضی از جمله روش هایی است که برای ارزیابی استراتژیک محیط به کار گرفته می شود. با توجه به منطق حاکم بر این روش قابلیت های مناسبی در ارزیابی استراتژیک ارائه می سازد. این روش، نشان می دهد که برنامه ریزی انجام شده تا چه میزان به سمت اهداف استراتژیک گام برداشته است. بر این مبنا، تحقیق حاضر در پی استفاده از  شاخص تناسب کاربری اراضی در منطقه یک تهران است. این امر، با دو هدف انجام شده است: اول اینکه برنامه پیشنهادی نسبت به وضعیت موجود تا چه میزان بهبود یافته است. دوم اینکه آیا این روش پاسخگوی اهداف تعیین شده است. نتایج نشان می دهد این روش قابلیت ارائه پاسخ مناسب به اهداف را دارد. ضمن اینکه بررسی انجام شده نیز نشان از بهبود نسبی در برنامه پیشنهادی در منطقه یک کلان شهر تهران را دارد. این بهبود به کاهش ناسازگاری ها و افزایش سازگاری نسبی کاربری اراضی منجر می شود. این نتایج نشان می دهد اگر در بخش های مختلف دقت بیشتری به عمل آید امکان بهبود بیشتری در شاخص حاصل شده و در نتیجه شرایط برای پایداری بیشتر توسعه شهری فراهم خواهدشد. 

امروزه بانک ها به عنوان مهم ترین عنصر بازار مالی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد کشورها، به ویژه ایران که بر نظام بانکی اتکا دارد، ایفا می کنند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی استراتژیک اثرات نظام ارزی بانک ها و یکسان سازی نرخ ارز بر عملکرد بانک تجارت هست. این پژوهش از نوع همبستگی است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه طیف پنج گزینه ای لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، روسا و معاونین مدیریت شمال غرب بانک تجارت شهر تهران است. جامعه آماری این پژوهش شامل 260 نفر بود که از این تعداد نمونه 152 نفری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و داده ها از طریق پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. هم چنین جهت آزمون فرضیات پژوهش، مدل معادلات ساختاری و به ویژه تکنیک تحلیل مسیر به کار گرفته شده و به این منظور از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس 17 و اسمارت پی ال اس استفاده شده است. یافته های پژوهش پس از تحلیل مسیر نشان داد بین نظام های ارزی و یکسان سازی نرخ ارز رابطه معناداری وجود دارد و همچنین بین یکسان سازی نرخ ارز عملکرد بانک ها رابطه معناداری نشان داده می شود ولی رابطه معناداری بین نظام های ارزی و عملکرد بانک ها به وضوح قابل رؤیت نیست.

در کشتارگاه دام سبزوار نظیر اغلب صنایع غذایی، مواد زایدی تولید می شود که نیاز به مدیریت منسجم دارد و تاکید بر کمینه سازی زائدات و کاهش این مواد، سیاستی است که در دنیا طی دو دهه اخیر در مدیریت مواد زائد صنعتی مورد توجه قرار گرفته است . به دنبال تعدیل اثرات پسماندهای ناشی از کشتارگاه های صنعتی در محیط شهری سبزوار، ارزیابی زیست محیطی استراتژیک (SEA) با هدف نظارت یکپارچه زیست محیطی و بهداشتی جهت تقلیل تهدیدهای ناشی از اقدامات این کشتارگاه ها مورد توجه قرار گرفت. از این رو در پژوهش حاضر 15 راهبرد پیشنهادی توسط کارشناسان ارزیابی و 10 شاخص برآمده از چارچوب نظری پژوهش مبنای ارزیابی قرار گرفت که در قالب ماتریس دستیابی به اهداف اقدام به مقایسه دو دویی شاخص ها شد. این میان راهبرد جلوگیری از نفوذ فاصلاب به زمین های اطراف که به سمت عدد یک بیشترین گرایش را داشته، اولویت اول محسوب می شود بعد از آن، راهبردهای مدیریت نظارتی زیست محیطی به طرح ها و پروژه های کشتارگاه های صنعتی، بهسازی کیفی محیط کشتارگاه با هدف کنترل آلودگی های زیست محیط و مکان یابی مجدد جهت انتقال کشارگاه صنعتی به جهت فاصله نامناسب با فرودگاه جهت زدودن بوی استشمام شده در این فردودگاه که در فاصله بین عدد 1 و 0.5 قرار گرفته اند به ترتیب اولویت دوم را به خود اختصاص داده اند.

ارزیابی استراتژیک تعیین چشم انداز برای یک منطقه گردشگری از آن جهت ضروری می نماید که به شیوه ای اثربخش موجب انگیزش و تحرک افراد برای دستیابی به آینده ای مطلوب می گردد. هنگامی که چشم انداز منطقه گردشگری با بهره گیری از نظرات ذینفعان تعیین گردید، سند حاصل بازتابی از چشم انداز های شخصی می شود که در قلب و مغز مدیران و کارکنان(درباره آینده) وجود دارد. در این مقاله با توجه به مباحث مطرح شده و در چارچوب روش ارزیابی استراتژیک توسعه گردشگری در شهرستان خاش، در چهار چوب مدل SWOT مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج به دست آمده در مدل QSPM تجزیه و تحلیل گردیده و نتایج حاصل در شناخت استراتژی اقدام و عملیاتی مورد استفاده واقع شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که استراتژی اقدام در توسعه گردشگری شهرستان خاش بر مبنای استراتژی محافظه کارانه (ثباتی) بوده و بر این مبنا در چارچوب این استراتژی کلان، پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

کشاورزی از مهمترین بخش های اقتصادی کشورهای دنیا است و نقش آن در توسعه و ثبات اقتصادی و سیاسی و بین المللی انکار ناشدنی است. توسعه کشاورزی مهمترین اولویت در برنامه های توسعه ملی کشورهای در حال توسعه محسوب می شود و از مهمترین بخش های تاثیر گذار در اقتصاد ایران می باشد، که نقش مهمی در استقلال سیاسی و اقتصادی کشور ایفا می کند. در کشور ایران، بخش کشاورزی به جهت تأثیر فراگیری که در زمینه رفع چالش های اقتصادی - اجتماعی (تأمین استقلال و امنیت غذایی، ایجاد اشتغال، توسعه پایدار و حفظ محیط زیست) در طول تاریخ و درینه این کشور داشته، از جایگاه مهمی برخوردار و ضرورت انجام سرمایه گذاری های جدید در این بخش را آشکار می سازد. بنابراین توجه به تولید گلخانه ای از نظر سبزیجات و صیفی جات، به عنوان یکی از بخش های پر بازده در امر بازاریابی محصولات کشاورزی تبدیل شده است. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف شناسایی محدودیت توسعه کشت گلخانه ای و استراتژی موثر بازاریابی محصولات آن در مناطق روستایی شهرستان شهرستان جیرفت است. هدف بررسی عوامل و محدودیت های توسعه کشت های گلخانه ای در مناطق رو ستایی شهرستان جیرفت است. برای این منظور، جامعه آماری این پژوهش 5 منطقه دهستان روستایی شهرستان جیرفت است، که در سال سال های اخیر به دلایل فعالیت های متنوع گلخانه گلخانه ای و داشتن شرایط لازم جهت صادرات گلخانه گلخانه ای توجه زیادی از کشاورزان و کارشناسان این حوزه را به خود جلب کرده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و به روش پیمایشی(پرسشنامه) و توزیع آن بین 30 کارشناس متخصص در حوزه کشاورزی، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. به منظور شناخت نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدیدهای بازاریابی محصولات گلخانه ای، از مدل استراتژیک SWOT استفاده شد و سپس به کمک ماتریس QSPM، مهمترین راهبردهای برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک بازاریابی در روستاهای منطقه شناسایی و تعیین اولویت شد. نتایج ماتریس داخلی و خارجی نشان داد، راهبرد در مناطق شهرستان جیرفت در یک موقعیت تهاجمی قرار گرفته است، که این به معنای دارا بودن حداکثر قابلیت و توانایی برای تحقق چشم چشم انداز مورد نظر است. با توجه به نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی کمی، چشم چشم انداز مدنظر برای پتانسیل های بازاریابی محصولات گلخانه ای این منطقه، برای تحقق موقعیت رقابتی در 4 مورد گنجانده شد، که اولویت اول با «مستعد بودن منطقه جهت سرمایه گذاری و تثبیت موقعیت قطبی منطقه» است.