اشراف اطلاعاتی

زمینه و هدف: سازمان های مردم نهاد (سمن) در برخی موارد صورت جدیدی از نهادها و سازمان هایی هستند که در مسیر خدمت گزاری برای گروه های خاص پدید آمده اند. این نهادها در مسیر فعالیت های خود گاهی مورد سوءاستفاده گروه های فرصت طلب قرارگرفته و از اهداف اصلی خود دور شده و در نتیجه منشاء برخی تهدیدات می گردند. بر این اساس اشراف اطلاعاتی سازمان های متولی نظم و امنیت بر این تشکل ها حائز اهمیت بسیار است. هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر اشراف اطلاعاتی پلیس اطلاعات و امنیت عمومی بر سازمان های مردم نهاد شهر همدان در سال1387بوده است. روش: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش همبستگی می باشد. جامعه آماری را کارشناسان اطلاعاتی پلیس اطلاعات و امنیت عمومی استان همدان تشکیل دادند که 110 نفر از آنان با روش نمونه گیری طبقه ای به صورت تصادفی انتخاب شدند. روایی ابزار با نظر خبرگان انجام شد و پایایی آن نیز تایید گردید (89/.=a). آزمون های همبستگی، رگرسیون و فریدمن برای تحلیل داده ها به کار گرفته شدند. یافته ها: تأثیر سه عامل صدور مجوز برای فعالیت سمن های شهر همدان توسط پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان همدان، به کارگیری منابع خبری و استفاده از روش های آشکار جمع آوری اخبار در اشراف اطلاعاتی بر سمن های شهر همدان، مورد تایید قرار گرفت و تأثیرتعدد ارگان های صدور مجوز در اشراف اطلاعاتی پلیس مورد تایید قرار نگرفت. نتیجه گیری: به منظور اشرافیت اطلاعاتی بر سمن ها به ترتیب اولویت صدور مجوز فعالیت توسط پلیس، به کارگیری منابع خبری و روش های جمع آوری آشکار باید در کانون توجه قرار گیرد و قرار گرفتن صدور مجوز در اختیار یک واحد ارجحیت داشته و این تحقیق آن را توصیه می کند.

زمینه و هدف: اشراف اطلاعاتی فرماندهان از نیازهای اساسی و عوامل موفقیت برای پیش بینی آسیب ها و تهدیدات امنیّتی و اخذ تصمیم مناسب توسط آنان است، این مهم در تأمین امنیّت پایدار مرزی از نقش بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر درصدد طراحی الگو اشراف اطلاعاتی فرماندهان در کنترل تردد گروهک های تروریستی در هنگ مرزی پاوه است. روش : این پژوهش ازنظر نوع، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی است. جامعه مشارکت کننده بخش کیفی شامل فرماندهان و مدیران مرزبانی استان کرمانشاه و هنگ مرزی پاوه بودند که با روش هدفمند و براساس اصل اشباع نظری 15 نفر از آن ها انتخاب شدند. در بخش کمّی، جامعه آماری 100 نفر است که حجم نمونه 81 نفر با استفاده جدول مورگان تعیین شد. روایی کیفی پژوهش از طریق دو نیمه کردن نتایج مصاحبه ها و کنترل آن و کار مستمر محقق با داده ها و روایی کمّی تحقیق با بهره گیری از نظر خبرگان و پایایی آن براساس آلفای کرونباخ (871/.) تأیید شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی و تحلیل عاملی اکتشافی به وسیله نرم افزارهای Maxqda و SPSS و AMOS انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که درمجموع سه مقوله اصلی اشراف اطلاعات موضوعی، محیطی و فردی و 9 مقوله فرعی: 1- اطلاعاتی، 2- اقتصادی،  3- سیاسی، 4- سازمانی، 5- نیازهای فیزیکی مرز، 6- امکانات و تجهیزات، 7- ویژگی های محیطی، 8- نیروی انسانی و 9- معضلات اجتماعی مرزنشینان در قالب 54 گویه الگو اشراف اطلاعاتی فرماندهان در کنترل تردد گروهک های تروریستی را تبیین می کند. نتیجه گیری : توجه به ابعاد اشراف اطلاعات موضوعی، محیطی و فردی از اصول مهمی است که موفقیت یگان های انتظامی را در تأمین امنیّت مرزی تضمین می کند.

زمینه و هدف: پدیده مجرمانه قاچاق کالا از پیچیدگی، تنوع و گستردگی برخوردار است. پلیس برای موفقیت در پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا باید با تدوین راهبردها و با بهره گیری از منابع موجود به مسائل و موضوعات راهبردی در این حوزه توجه پیدا کرده و به اساسی ترین مسائل راهبردی در حوزه پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا پاسخی مؤثر بدهد. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردهای پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا در فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران انجام شد.روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر ماهیت، توصیفی و از نظر روش شناسی جزو پژوهش های آمیخته است. مشارکت کنندگان شامل خبرگان پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا در فرماندهی انتظامی و هشت سازمان مسئول در این حوزه بود که مصاحبه پس از اشباع نظری با 21 نفر به پایان رسید. مرحله کمّی با استفاده از فرمول کوکران تعداد 92 نفر درنظر گرفته شد. در بخش کیفی از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و با تحلیل محتوای کیفی، یافته های حاصل از مصاحبه ها در قالب 343 مضمون دسته بندی شد. براساس نتایج داده های نظری و مصاحبه های انجام شده، پرسش نامه محقق ساخته تهیه شد، که روایی آن به وسیله واپایش بیرونی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ بیشتر از (7/0) تأیید شد. از تکنیک تحلیل SWOT برای استخراج راهبردها استفاده شد. راهبردها توسط عوامل محیطی، تشکیل جدول IFE و EFE، تعیین موقعیت و اقدام راهبردی، تشکیل ماتریس های زوجی، تعیین و اولویت بندی شد.یافته ها: نمودار ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی نشان می دهد که فراجا از نظر پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا در وضعیت فعلی در ربع تدافعی قرار گرفته و وضعیت مطلوب در ربع تهاجمی خفیف قرار دارد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمّی، اولویت راهبردها به ترتیب عبارت اند از: ارتقای فعالیت های اطلاعاتی و عملیاتی، پیشگیری، کنترل و مقابله چندلایه و فراگیر، مدیریت کارآمد ظرفیت ها و منابع، اعمال و نهادینه کردن مدیریت ریسک، تمرکز بر قاچاق سازمان یافته، اِشراف بر نظام گردش های مالی و پولی، تکمیل دسترسی به اطلاعات سامانه ها، نهادینه سازی مصرف کالای کیفی ایرانی، اِشراف اطلاعاتی، مقابله با رانت و انحصار، حمایت و صیانت از کارکنان.

زمینه و هدف: موضوع اشراف اطلاعاتی یکی از اولویت های مهم پلیس است و تلاش می شود تا در تمام بخش های مأموریتی فراجا نهادینه سازی شود؛ ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی ارتقای اشراف اطلاعاتی با تأکید بر نقش تجهیزات هوایی انجام شده است.روش: پژوهش حاضر ازنوع آمیخته اکتشافی است. داده های پژوهش به صورت میدانی و ازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی و توزیع پرسش نامه در بخش کمی تدوین شده و روایی پرسش نامه ها ازطریق روایی صوری به تأیید رسیده است. برای محاسبه پایایی پرسش نامه در بخش کیفی، از روش پایایی بین دو کدگذار با توافق 92% و برای سنجش پایایی پرسش نامه در بخش کمی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر با 88% گزارش گردید. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل 19 نفر از خبرگانِ هوافراجا، پهپاد فراجا، سازمان اطلاعات و سایر پلیس های تخصصی فراجا و جامعه آماری بخش کمی نیز تعداد 73 نفر از کارشناسان سازمان های مربوطه بودند. در تحلیل داده های کیفی که در آن از روش تحلیل مضمونی جهت دار استفاده شد، نرم افزار مکس کیو دی ای و برای تحلیل توصیفی و استنباطی داده های پرسش نامه بخش کمی از نر افزار اس. پی. اس. اس. بهره برداری شد.یافته ها: طبق یافته های حاصل از تحلیل مضامین در بخش کیفی، در فرآیند ارتقای اشراف اطلاعاتی فراجا با تأکید بر نقش تجهیزات هوایی، تعداد 3 مضمون فراگیر، 15 مضمون سازمان دهنده و 79 مضمون پایه ای مدّ نظر قرار گرفته است. نتایج بخش کمی نیز بیانگر این مهم است که ابعاد مربوطه در سطح خطای 5 درصد پیش بین های مناسبی برای تدوین الگوی ارتقا اشراف اطلاعاتی فراجا با تأکید بر نقش تجهیزات هوایی هستند.نتایج: ابعاد مؤثر در ارتقای اشراف اطلاعاتی هوایی فراجا می توانند در قالب جهت سازها، الزامات و اشراف چندوجهی مطرح شوند و دراین خصوص، پیشنهادهایی کاربردی جهت ارتقای اشراف فراجا ازطریق کاربرد تجهیزات هوایی ارائه شده است. 

 واقعیت های موجود و روندهای راهبردی نشان می دهد که دست یابی به اهداف کلان، بدون داشتن اطلاعات اساسی و کلیدی از روندهای موجود بر سر راه امروز و آینده و آگاهی از موانع و تنگناهای رقابت و کشاکش های جهانی و طی مسیرهای پُرفراز و نشیب و دل بریدن از برنامه های متعارف و معمولی محقق نخواهد شد و لذا یافتن سیاست های اطلاعاتی و شناختن شیوه ها و کارکردهای اشراف در سطح کلان و اشاعه شبکه ی یکپارچه از علوم و دانش های اطلاعات پایه و تولید و توزیع اثربخش، تنها راه رسیدن به این هدف مهم و کلیدی می باشد. در این میان الگوی راهبردی اشراف اطلاعاتی ناجا جامع ترین الگویی است که می تواند ساختار لازم را در مسیر رسیدن به امکان مناسب و برتر اطلاعاتی، در تصمیم سازی مناسب برای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران فراهم نماید.  الگوی اشراف اطلاعاتی از الزامات و پیشران های کلیدی در کارآمدسازی مدیریت غافل گیری و آینده نگاری برخوردار است و شناخت و به کارگیری آن ها بسترهای لازم را در تأمین کارکردهای اساسی تصمیم سازی از طریق این الگو به وجود می آورد و ضرورت طراحی جامع در این رویکرد را به عنوان یکی از الزامات اصلی الگوی اشراف اطلاعاتی ناجا را مطرح می نماید. در این مقاله سعی شده ارکان، عناصر، پیش فرض ها و چارچوب نظری حاکم بر طراحی اشراف اطلاعاتی ناجا احصاء و تبیین گردد. سپس ابعاد مختلف آن اعم از کارکرد، موضوع، منشاء، نیازهای اطلاعاتی و سطوح و نیز مولفه های آن در مقابل رویکردهای مرسوم و متعارف تشریح گردیده و در پایان نیز با استفاده از تکنیک اولویت بندی ابعاد و مؤلفه های آن تعیین گردد.

فضای سایبری به عنوان پدیده ای نوظهور در زندگی بشر، محصول عملکرد شبکه جهانی اینترنت است که امکان گردآوری، تمرکز، جابه جایی، پردازش و کاربری اطلاعات را با استفاده از فناوری اطلاعات بین کاربران اینترنت و بازیگران فضای مجازی در سراسر جهان فراهم می کند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی، تدوین، رتبه بندی و ارائه راهبردهای اشراف اطلاعاتی با استفاده از ابزارهای سایبری انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل مشاهده و پرسش نامه محقق ساخته می باشد که روایی پرسشنامه با مصاحبه خبرگان و صاحب نظران و پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS نسخه 22 برابر 832/0 محاسبه و تأیید شده است. این تحقیق از نوع کاربردی است و با روش توصیفی پیمایشی در قلمرو زمانی سال 1398 انجام پذیرفته است و در پی پاسخ به این سوال اصلی است که «راهبردهای اشراف اطلاعات با استفاده از ابزارهای سایبری چیست؟». محاسبات آماری و توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و درصد فراوانی است و روش تجزیه و تحلیل یافته ها با آزمون ماتریس و سطح معنی داری متغیرها انجام شده است. جامعه آماری شامل خبرگان مطالعات راهبردی و کارشناسان اشراف اطلاعاتی، پدافند غیرعامل و جنگ سایبری می باشند که حجم نمونه با توجه به جدول مورگان برابر با 79 نفر است و نمونه گیری نیز به روش تمام شمار انجام پذیرفته است. نتایج نشان می دهد که راهبردهای تحلیل اشراف اطلاعاتی بر اساس ابزار فضای سایبری وابسته به دو عنصر نیروی انسانی با تعداد 9 مؤلفه و عنصر تجهیزات و امکانات با تعداد 5 مؤلفه است. تحلیل ماتریس مؤلفه ها ضمن تأیید فرضیه تحقیق، نشان می دهد که بین اشراف اطلاعات و عنصر نیروی انسانی و عنصر تجهیزات و امکانات با اقدام اطلاعاتی توسط ابزار فضای سایبری رابطه معناداری وجود دارد.