مطالعات قرآنی نامه جامعه

پیروان جهان بینی مادی همواره به دنبال این هستند که با استناد حوادث به علل مادی آنها ویا حتی با تکیه بر"تصادف"، وجود خداوند عالم را انکار کنند؛ در حالی که استناد حوادث به علت های مادی منافاتی با مخلوق بودن عالم ندارد. "ثبات انواع" به معنای خلقت جداگانه هر یک از انواع موجود است. "تبدل انواع" به معنای این است که انواع موجودات در اثر تکامل گونه های قبل از خود ایجاد شده اند. نظریه تکامل انواع دارای قدمت بسیاری است اما با طرح فرضیه تکامل چارلز داروین، در قرن نوزدهم میلادی، به شکل گسترده مطرح گردید. طرح این نظریه در محافل دینی، علمی، فلسفی، اجتماعی و سیاسی تاثیر بسیاری بر جای گذارد. مکاتب مختلف با استفاده از فضای فکری و سیاسی حاکم ، از نظریه داروین در راستای اهداف خودسوء استفاده کردند. تا به حال نقد های گوناگونی بر نظریه داروین و تقریرهای موجود از آن وارد شده است . دیدگاه شهید مطهری (ره) بین اندیشمندان مسلمان مبتکرانه وراهگشا است. ایشان با روشی علمی و مبنایی علاوه بر اثبات خدا باوری داروین، به تفکیک نظر واقعی داروین از داروینیسم رایج پرداخته است. این متفکر معاصر با ژرف نگری خودمغالطه داروینیست ها راافشاکرده ونشان داده است که نظریه تکامل به اعتقاد داروین، بدون وجود یک عامل ماوراء طبیعی که داروین باعنوان "نفخه الهی" و "قوه فعاله ماوراء طبیعی" از آن نام می برد، به هیچ عنوان قابل تبیین نیست.

مسئله « تأویل قرآن »به عنوان یکی از مسائل علوم قرآنی، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چراکه نقش زیربنایی را در بهره گیری از معارف قرآن کریم ایفا میکند هدف این مطالعه ارزیابی گستره تاویل از دیدگاه معتزله و شیعه می باشد که به روش کتابخانه ای و تحلیل و بررسی آیات قرآن به سرانجام رسیده است. یافته های این تحقیق حاکی از این است که در نگاه شیعه، عقل در کنار دیگر منابع، نه حاکم مطلق و نه محکوم مطلق اس ت. در مذهب معتزله عقلگرایی مهمترین مبناست و آن را بر همه انواع نقل، حاکم میکنند. از منظر روایات مسلِّم شیعی، قرآن دارای سطوح مختلف ی از مع انی اس ت ک ه ب ه پاره ای از این سطوح، بطون گفته میشود و مرحله عالی فه م عمی ق ق رآن ک ه ش امل بطون هم میشود، به معصوم اختصاص دارد؛ ولی معتزلیان غالباً به وج ود بط ن ب رای آیات اعتقاد ندارند. نگرش شیعه با معتزله در مسائل دیگری مثل سرانجام م ؤمن مرتک ب گن اه کبی ره، تفسیر آیات شفاعت، برتری پیامبران از فرشتگان، مسئله بداء، رجعت، عصمت، وفای به وعیدهای موجود در قرآن و ... متفاوت است.

ضرورت پیش فرض در فهم متن امری غیر قابل انکاراست.پیش فرض هایی که درفهم صحیح ازنیت مؤلف یاری رسان بوده و معنایی غیر ازمراد مؤلف رابرمتن تحمیل نکند مورد پذیرش وقابل بهره بردن است .برخی چون گادامر بدلیل واقعه انگاری فهم ،نقش زیادی برای پیش فرض در فهم قایلند تاآنجاکه معنای نهایی برای متن را ممکن ندانسته و ازنظر او حتی مؤلف یک فهم کننده ی متن است ویکی ازنتایج پذیرش این نظر وجود نسبیت درفهم خواهد بود .اما آیه الله سبحانی با دسته بندی پیش فرض ها،فقط نقش پیش فرض های مشترک را در فهم پذیرفته است. بدلیل اثرات زیانبارهرمنوتیک گادامری برفهم، به ویژه در فهم متون مقدس،این نظر نقد هایی رابدنبال داشته مانند انتحاراین نظر به دست خویش ، ایجاد تسلسل در پذیرش بی حدومرز نقش پیش فرض ها،عدم امکان ارزیابی فهم ها وتشخیص فهم سره ازناسره است . بدلیل وجود فهم یکسان ازمتون در تمامی اعصار بخصوص فهم صحیح و مشترک بین مخاطبان ازمتون مقدس نشانگر نقض این نظر است و بطور کلی هدف ازتفسیر وفهم یک متن رسیدن به نیت مؤلف است نه آنچه در عصر وزمان مفسر از متن ، قابل فهم است .

یکی از مسائل مورد نیاز هر مسلمانی که باید به آن آگاهی داشته باشد، احکام وطن است؛ زیرا وطن موضوع مباحثی از جمله: اتمام و قصر صلاه، وجوب و عدم وجوب روزه، بخشی از فروعات فقهی حج و... است. با توجه به پیشرفت روز افزون بشریت و گسترش روابط، اهمیت هرچه بیشتر آگاهی به این مسئله مشخص می شود، اما آگاهی از احکام وطن و عمل به آنها، در گرو این است که مکلف با ماهیت وطن و اقسام آن آشنایی داشته باشد. در این مقاله که به روش کتابخانه ای نوشته شده است، تلاش کرده ایم اقسام وطن (عرفی و شرعی) در فقه را بررسی کرده و ادله و شروط هر کدام را مطرح کنیم.وطن و اقسام آن آشنایی داشته باشد. در این مقاله که به روش کتابخانه ای نوشته شده است، تلاش کرده ایم اقسام وطن (عرفی و شرعی) در فقه را بررسی کرده و ادله و شروط هر کدام را مطرح کنیم.

عیون اخبار الرضا یکی از کتاب های شیخ صدوق است که در دو جلد سامان یافته و دکتر مستفید به ترجمه و شرح جلد اول آن پرداخته است. این وجیزه با هدف معرفی و بررسی فعالیت های محتوایی و فقه الحدیثی استفاده شده توسط مستفید، به کنکاش بر ترجمه جلد اول عیون اخبار الرضا پرداخته و هر یک از مواردی که وی در ترجمه خود از آن استفاده کرده را به روش تحلیلی به طور مختصر بررسی و گزارش می کند. بر این اساس، می توان به تبیین واژگان دشوار و مجمل، توضیح و تفسیر حدیث در مواردی که حدیث مجمل بیان شده و یا شبهه ای در آن نهفته است، جرح و تعدیل برخی راویان و بیان مصادیق اشاره کرد. همچنین نکات ادبی و مباحث تاریخی را به اقتضای نیاز بحث بیان کرده و در موارد دیگر، به استناددهی مضمون روایات با آیات قرآن پرداخته و یا روایات را در کتب دیگر مورد بررسی قرار می دهد.