علوم و فنون نظامی

هدف پژوهش کاربردی حاضر، بومی سازی فرآیند طرح ریزی عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (با شناسایی و تعیین گام های فرآیند بومی طرح ریزی عملیات مشترک آجا و اقدامات هر کدام از گام ها) است تا فرماندهان، افسران ستاد مشترک و طراحان عملیات مشترک بتوانند از آن بهره برداری لازم را به عمل آورند. در این تحقیق به منظور جمع آوری اطلاعات از ابزارهای مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه اسناد و مدارک استفاده شده است. روش تحقیق توصیفی و موردی زمینه ای و رویکرد آن آمیخته است. نتایج پژوهش نشان داد 8/96 درصد از جامعه نمونه معتقدند گام های هفت گانه: مأموریت، تشکیل فرماندهی و ستاد مشترک، توسعه تدابیر، تحلیل تدابیر و بازی جنگ، تصمیم و تدبیر فرمانده، تهیه طرح یا دستور، بازنگری، تصویب و انتشار طرح یا دستور، و اقدامات مرتبط با هر یک از این گام ها در فرآیند بومی طرح ریزی عملیات مشترک آجا اثرگذار هستند.

هدف این پژوهش تبیین نحوه ایجاد هماهنگی در راستای هم افزایی بین هوانیروز و سازمان مدیریت بحران کشور در حوادث غیرمترقبه آینده، در دو مرحله قبل و هنگام وقوع بحران است؛ لذا از حیث هدف، کاربردی و به لحاظ نوع روش و ماهیت، توصیفی است. جامعه آماری این مقاله را خلبانان پایگاه های هوانیروز و مسئولین سازمان مدیریت بحران کشور تشکیل می دهند. از مصاحبه، پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای به عنوان ابزار جمع آوری داده ها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اکثریت افراد جامعه نمونه بر این اعتقادند که پرداختن به مؤلفه های برنامه ریزی، پیش بینی، فرماندهی و کنترل در عملیات امدادرسانی (در مرحله قبل و هنگام وقوع حوادث) به میزان زیاد و خیلی زیاد در جهت  هماهنگی در راستای هم افزایی بین هوانیروز و سازمان مدیریت بحران کشور  نقش دارد.

درگاه های الکترونیک سازمانی، به عنوان چارچوبی برای تجمیع و یکپارچگی اطلاعات، افراد و فرایندهای سازمانی مورد استفاده قرار می گیرند. انتخاب صحیح زیرساخت های ابری برای این درگاه ها به دلیل تنوع شاخصه ها کیفی و کمی ارائه شده همواره یکی از چالش های مدیران فاوایی بوده است. هدف اصلی این پژوهش تعیین و اولویت بندی شاخصه های انتخاب زیرساخت ابری موردنیاز درگاه های الکترونیک آجا است. در گام اول با بررسی نظام مند ادبیات این حوزه و همچنین بررسی تطبیقی دو استاندارد صنعتی توافق نامه های سطح خدمت ابری، 24 شاخص انتخاب زیرساخت ابری شناسایی گردید. در گام دوم با اجرای یک مطالعه دلفی فازی و بهره گیری از تجارب صاحب نظران این حوزه در آجا شاخصه های شناسایی شده، اعتبارسنجی و پالایش، و در ادامه بر اساس اجماع خبرگان 21 شاخصه انتخاب زیرساخت ابری در چهار دسته طبقه بندی و نهایی شد. در گام سوم شاخصه های تأییدشده از مرحله قبل با روش بهترین-بدترین اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد که در انتخاب زیرساخت ابری جهت درگاه های الکترونیک آجا به ترتیب مؤلفه های امنیتی 38.1 درصد ، عملکردی 32 درصد، حفاظت از داده شخصی 19.2 درصد و محیطی و سازمانی 10.7 درصد تأثیر گزار هستند.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت های بسیار ارزشمندی نظیر زمین، آب، تجهیزات و نیروی انسانی بوده که در صورت توجه به این ظرفیت ها نتایج مطلوبی نصیب مجموعه نیرو خواهد شد. ازاین رو تحقیق حاضر با هدف تبیین چگونگی بهره برداری از ظرفیت های اقتصادی موجود با احداث حوضچه های پرورش آبزیان در اراضی پایگاه دریایی خرمشهر انجام شده است. روش این تحقیق توصیفی با رویکرد آمیخته و جامعه موردمطالعه به تعداد 125 نفر و تعداد 68 نفر به عنوان حجم نمونه انجام شده است. نتایج حاصله گویای این است که مهم ترین منبع جهت به کارگیری و تأمین نیروی انسانی " استفاده از کارکنان بازنشسته با مهارت و تخصص (شیلات) با ضریب تغییرات 0.183 (زیاد و خیلی زیاد)، میانگین 32/4 و اولویت اول" می باشند. از دیدگاه جامعه ی نمونه مهم ترین منبع جهت تأمین تجهیزات و تأسیسات " خرید و استفاده از تجهیزات به روز و نوین با ضریب تغییرات 0.114 (زیاد و خیلی زیاد)، میانگین 59/4 و اولویت اول" و در پایان نیز مهم ترین منبع جهت تأمین اعتبار و سرمایه " تأسیس و ایجاد شرکت تعاونی با عضویت کارکنان داوطلب جهت تأمین منابع مالی موردنیاز با ضریب تغییرات 0.139 (زیاد و خیلی زیاد)، میانگین 56/4 و اولویت اول" می باشند.

اشغال برق آسای شهر موصل از سوی نیروهای داعش و عملیات بازپس گیری پرزحمت آن، ابعاد جدیدی از جنگ شهری در قرن بیست و یکم را متبلور ساخت. در این تحقیق جهت تحلیل شاخص های تأثیرگذار در تاکتیک ها و راهبردهای جنگ شهری موصل، با تجزیه وتحلیل به عمل آمده از طریق مطالعه میدانی و طراحی پرسشنامه، ضریب پایایی 85 درصدی پرسشنامه اثبات کرد شاخص های چهارگانه در تاکتیک ها و راهبردهای جنگ شهری پیاده شده در صحنه عملیات موصل تأثیرگذار بوده است. در ادامه به منظور اولویت بندی شاخص های چهارگانه تأثیرگذار در اجرای عملیات موصل(اشغال و آزادسازی)، از آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد که با اطمینان 95/0 درصد در سطح خطای 05/0، تفاوت معناداری بین ابعاد شاخص های چهارگانه وجود دارد. با مقایسه شاخص ها مشخص شد در اجرای عملیات اشغال و آزادسازی موصل در رتبه اول: نیروهای داعشی با میانگین (45/4)، در رتبه دوم: طرح های نظامی و امنیتی با میانگین (99/2)، در رتبه سوم: جمعیت ساکن شهر با میانگین (25/4) و در رتبه چهارم: شاخص های کالبدی و جغرافیایی شهر با میانگین (1/4) قرار گرفته است.

هدف اصلی پژوهش کاربردی حاضر، تبیین و تشریح راه کارهای"ارتقاء بهره وری اساتید دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش مبتنی بر رضایت مندی از خدمات دریافتی"، بر اساس مدل کانو در قالب نیازهای اساسی، نیازهای عملکردی، نیازهای انگیزشی، نیازهای بی اثر و نیازهای معکوس است. جمع آوری داده ها از طریق روش های میدانی و کتابخانه ای انجام شد. با توجه به مراحل استاندارد تکنیک کانو، سؤالات پرسشنامه در دو حالت مثبت (عملکردی) و منفی (غیرعملکردی) و بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده شد. جامعه آماری، اساتید داخلی دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران با رتبه علمی استاد، دانشیار، استادیار و مربی بود. یافته های تحقیق نشان داد که در صورت برآورده ساختن نیازهای عملکردی شانزده گانه، میزان رضایت مندی اساتید برابر با 80 درصد و در صورت عدم برآورده ساختن، میزان نارضایتی آنان برابر با (52-) درصد خواهد بود؛ در صورت برآورده ساختن نیازهای انگیزشی هشت گانه مشخص شده، میزان رضایت مندی اساتید برابر با 73 درصد و در صورت عدم برآورده ساختن، میزان نارضایتی آنان برابر با (32-) درصد خواهد بود.

بازدارندگی ازجمله مفاهیم راهبردی است که به معنی جلوگیری از بروز اقدام های تهدیدآمیز از راه تهدید کردن و نمایش قدرت می باشد و در هر دو حوزه استراتژى و دیپلماسى کاربرد دارد. در این پژوهش بازدارندگی دفاعی در سیاست امنیت ملی ج.ا.ایران در پرونده هسته ای مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این خصوص جایگاه بازدارندگی دفاعی در سیاست امنیت ملی ج.ا.ایران در پرونده هسته ای ایران از زمان شکل گیری پرونده هسته ای تا برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، در دولت های هشتم تا یازدهم به صورت کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نظر روش شناسی توصیفی قلمداد می شود و محققین سعی دارند با تحلیل توصیفی پرونده هسته ای ایران نقش و جایگاه آن را در بازدارندگی دفاعی کشور مورد ارزیابی قرار دهند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش  تبیین تأثیر پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در پرونده هسته ای بر امنیّت ملّی کشور می باشد. نتایج ارزیابی پیمایشی در خصوص اینکه عامل اصلی شروع و پیگیری برنامه هسته ای ج.ا.ایران تا رسیدن به فناوری و تکمیل تکنولوژی چرخه سوخت هسته ای در همه سطوح، از سوی نظام ج.ا.ایران کدامیک از موارد: 1- امنیت هویتی، 2-امنیت نظامی(کسب بازدارندگی دفاعی) و3- امنیت اقتصادی بوده است؟ نشان می دهد که «کسب بازدارندگی دفاعی» در سیاست امنیت ملی دولت های مختلف ج.ا.ایران در پرونده هسته ای، نسبت به مقوله های هویت خواهی(امنیت هویتی) و ثروت خواهی(امنیت اقتصادی)، اثرگذاری کمتری داشته است. بنابراین، از منظر این پژوهش، هر چند امنیت نظامی و کسب بازدارندگی دفاعی جایگاهی محوری در سیاست امنیت ملی ج.ا.ایران دارد اما -با توجه به اینکه ساخت تسلیحات هسته ای جایی در بازدارندگی دفاعی ج.ا.ایران ندارد- جایگاه امنیت نظامی و بازدارندگی دفاعی در سیاست امنیت ملی در برنامه و پرونده هسته ای، به مراتب کمتر از سایر مقوله های امنیت و به خصوص امنیت هویتی بوده است.

مدیریت و فرماندهی از ارکان اصلی و جزء جدایی ناپذیر نیروهای مسلح بوده و برای موفقیت در انجام مأموریت ها و کسب پیروزی در نیروهای نظامی باید فرماندهانی لایق، مدیر و مدبر در تمامی سطوح آن وجود داشته باشد و انتخاب این افراد بر اساس معیارهای علمی و روان شناختی باشد. یکی از عواملی که می تواند بر رفتار بعضی از فرماندهان تأثیر گذاشته و باعث شود تا در شرایط مساوی عملکرد بهتری داشته باشند؛ هوش هیجانی است. این تحقیق از نوع کاربردی است و روش آن توصیفی- همبستگی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات، اسناد و مدارک، مصاحبه و پرسشنامه بوده و نیز تحلیل اطلاعات و داده ها با دو روش کیفی و کمی (آمیخته) انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران ستاد نزاجا و حجم نمونه آن با استفاده از فرمول کوکران 91 نفر تعیین و از پرسشنامه استاندارد سایبریا شرینگ برای سنجش هوش هیجانی استفاده شده که روایی سازه ای آن با آزمون عزت نفس کوپر اسمیت در سطح 001/0= p معنادار بوده و روایی محتوایی آن توسط محقق محاسبه و برابر با 88/0 و مقدار ضریب پایایی آن 86/0 و نیز برای سنجش متغیر تابع از پرسشنامه محقق ساخته رهبری اثربخش استفاده شده، که روایی محتوایی آن نیز 86/0 و مقدار ضریب آلفای کرون باخ آن برابر با 88/0 بوده است. یافته ها و نتایج کلی این تحقیق نشان داده که بین عوامل هوش هیجانی به عنوان متغیرهای مستقل جزء (خودآگاهی 448/0=r ، خودتنظیمی 582/0= r، خود انگیزشی 527/0=r ، همدلی 447/0 =r و نیز عامل روابط اجتماعی با همبستگی 642/0=r) با رهبری اثربخش مدیران ستاد نزاجا در سطح خطا (05/0= p) رابطه مثبت و معناداری وجود داشته و نیز هوش هیجانی با متغیر رهبری اثربخش (728/0= r) در سطح خطای 05/0 مثبت و معنادار بوده است.

واژه تاب آوری خانواده به فرایندهای انطباقی و مقابله ای خانواده به عنوان یک واحد کارکردی اشاره دارد. در سطوح مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی مفهوم سازی می کند که ؛ نه تنها خانواده ها را اصلاح می کند، بلکه آنها را آماده می سازد تا با چالش های آینده نیز روبه رو شوند. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش تاب آوری خانوادگی بر خودکارآمدی خانواده های نظامی در کوی سازمانی لویزان انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 60 نفر به صورت داوطلبانه که دارای کمترین نمره تاب آوری را داشتند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش گردیدند. سپس آموزش مؤلفه های تاب آوری خانوادگی برای گروه آزمایش به مدت 10 جلسه در گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل از هیچگونه درمانی برخوردار نشد. در این پژوهش از پرسشنامه سطوح خودکارآمدی شرر(1982) استفاده گردید و داده های به دست آمده به شیوه تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش مؤلفه های تاب آوری خانوادگی بر روی میزان خودکار آمدی (61.76=F و 0.46= P= 0.000=Eta) خانواده های نظامی بود. بسته آموزش تاب آوری خانوادگی تدوین شده ارتباط مثبت معناداری با خودکارآمدی خانواده نظامی دارد. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن بودند که کاربرد آموزش مؤلفه های تاب آوری در فضای کار برای خانواده های نظامی می تواند در ارتقاء مؤلفه های خودکارآمدی و همچنین افزایش آگاهی و بالا بردن میزان خودکار آمدی اجتماعی آن ها موثر باشد.

تخصیص بهینه تجهیزات جهت خنثی سازی اهداف که اغلب با عنوان مسئله ی تخصیص سلاح به هدف از آن یاد می شود به یکی از کانون های اصلی تفکر نظامی نوین تبدیل شده است. تخصیص سلاح با در نظر گرفتن اصل صرفه جویی در منابع، بدون کاستن از قدرت نابودکنندگی سامانه ها همواره جهت محافظت از زیرساخت های حیاتی مورد توجه بوده است. زیرساخت های حیاتی شامل دارایی های فیزیکی یک سیستم است که از دست دادن آن ها منجر به اختلال قابل توجهی در سیستم های عملیاتی و کاربردی می شود. در این مقاله یک مدل ریاضی استکلبرگ به عنوان یک تکنیک در نظریه بازی ها جهت مدیریت صحنه نبرد ارائه می گردد. بازی در نظر گرفته شده شامل دو بازیگر(دشمن و نیروی خودی) است که هر یک جهت بهینه کردن اهداف خویش در تلاش هستند. در نظر گرفتن نیروهای هوایی و زمینی به صورت همزمان و در نظر گرفتن دارایی های طرف خودی و دشمن از جمله نوآوری های در نظر گرفته شده است. ابتدا یک مدل دو سطحی استکلبرگ ارائه می شود و پس از خطی سازی، مدل دو سطحی با استفاده از شرایط کاروش کان تاکر (KKT) به مدل تک سطحی معمولی تبدیل شده است. در نهایت جهت نمایش کارایی مدل، تعدادی مثال با بهره گیری از نرم افزار گمز حل شده است.