علیرضا شیخ

بی تردید لذت طلبی، شأنی تمامیت خواه دارد و می تواند یکسره، زندگی انسانی را در بر بگیرد و معنا و مفهومی لذت گرایانه به آن بدهد. این مسئله موجب شده تا این سؤال مطرح شود که به لحاظ اخلاقی، لذت طلبی تا چه حد صحیح است؟ و در ساحت نظری چه نسبتی می تواند بااخلاق داشته باشد؟ آیا لذت طلبی می تواند امری موجه و اخلاقی باشد؟ روش تحقیق، در این مقاله توصیفی - تحلیلی است. یافته های تحقیق نشانگر این است که نسبت اخلاق و لذت طلبی از مسیر بررسی غایت انگاری لذت و ماهیت لذت طلبی (حسن فعلی) ترسیم می شود. علی رغم اینکه گروهی از فیلسوفان اخلاق تا آنجا پیش رفته اند که لذت را خوب ذاتی تلقی کرده اند و معیار ارزش اخلاقی و حکم اخلاقی را به آن وابسته دانسته و اخلاقی لذت گرا را سامان داده اند؛ اما لذت نمی تواند خوب ذاتی و ملاک و معیار ارزش اخلاقی باشد و اعمال لذت طلبانه تنها در مواردی، می توانند اخلاقی تلقی شوند. طبق آموزه های اسلامی نیز؛ هرچند لذت امری شر و بد نیست و لذات اخروی حقیقی و اصیل اند؛ اما بااین حال غایت قصوی نیست.

موفقیت فرماندهان برای مقابله با شرایط نامطمئن و متغیر محیطی در سازمان های نظامی امروزی و در نتیجه رهبری صحیح به منظور رسیدن به اهداف مطلوب سازمان بستگی به تصمیم های اتخاذ شده و درجه صحت و منطقی بودن آنها دارد. مدیریت دانش در تلفیق با مدیریت فناوری اطلاعات کسب اطلاعات از طریق روش های  علمی، تصمیم گیری فرماندهان را تسهیل و این امکان را فراهم می آورد که تصمیم اخذ شده کارایی و اثربخشی لازم را دارا باشد. هدف  مقاله پیش رو ارائه الگوی اثربخشی فرایند مدیریت دانش بر تصمیم گیری راهبردی سازمانی می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش اجرای آن موردی زمینه ای بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل فرماندهان ستاد آجا در سه حوزه ی، رزمی، پشتیبانی رزمی و پشتیبانی خدمت رزمی می باشند. ابزار گردآوری داده ها، بررسی اسناد و مدارک کتابخانه ای، مصاحبه با خبرگان این حوزه و یک پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به منظور تجزیه  وتحلیل داده های جمع آوری شده از روش های کمی و کیفی استفاده شده است. یافته های تحقیق بیان گر آن است که فرایند مدیریت دانش از تصمیم گری راهبردی فرماندهان آجا پشتیبانی به عمل می آورد. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که الگوی اثربخشی سامانه مدیریت دانش بر فرایند تصمیم گیری فرماندهان از طریق فرایند مدیریت دانش و نیز زیرساخت فاوا تاثیر گذار می باشد.

در یگان های شناور سطحی و زیرسطحی، ماشین آلات همواره در حال فرسوده شدن هستند. زیان های ناشی از توقف انجام ماموریت یگان ها به مراتب بیشتر از تعمیر ماشین آلات مربوطه می باشد. عدم اجرای صحیح نگهداری و تعمیر می تواند موجب توسعه ی عیوب و نقایص، وقفه در عملیات ها و ماموریت ها، افزایش حجم تعمیرات، کاهش ایمنی و افزایش هزینه ها گردد. بنابراین محقق موضوع تحقیق خود را با عنوان عوامل موثر بر بهره وری نگهداری و تعمیر در نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران انتخاب نموده است. هدف محقق از انجام این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر بهره وری نگهداری و تعمیر در منطقه یکم نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. عوامل تاثیرگذار بر بهره وری نگهداری و تعمیر در شش بعد نیروی انسانی، فن آوری، فضای عملیاتی، مدیریت، تخصیص اعتبارات، برنامه ریزی شناسایی گردیدند. جمع آوری داده ها بر اساس استفاده از مطالعه منابع و انجام مصاحبه اکتشافی با 7 نفر از فرماندهان متخصص صورت گرفته است. ابعاد و مولفه های احصا شده با استفاده از روش تاپسیس فازی از طریق پرسش نامه توسط 150 نفر از پرسنل منطقه یکم وزن دهی گریدند. سپس درخت تصمیم گیری منطبق با ابعاد و مولفه ها بر اساس ادبیات موضوع طراحی شده و در نهایت وزن اهمیت آن ها بر اساس مقایسه های زوجی سنجیده شد. هم چنین در گام آخر با توجه به وزن های حاصله، وضعیت کنونی سازمان در هر معیار سنجش شد. بر اساس نتایج بدست آمده در بین معیارها جنبه مدیریتی مهمترین معیار شناسایی گردید و پس از جنبه مدیریتی، جنبه مالی و اعتباری، جنبه فناوری، جنبه ساختار و جنبه محیطی معیارهای بعدی می باشد. در بین زیر معیارها خدمات رفاهی به کارکنان، انگیزه در منابع انسانی، دانش تخصصی منابع انسانی، تخصیص به موقع اعتبارات، شرایط فیزیکی کارگاه، انتقال دانش فنی و همتا سازی، آماد و پشتیبان بومی، انتخاب فناوری در وضعیت نامطلوبی در منطقه یکم قرار داشته و در اولویت بالاتری برای بهبود قرار می گیرد. سایر زیر مولفه ها به ترتیب اولویت بهبود در شرایط منطقه مشخص گردید.

هدف پژوهش کاربردی حاضر، بومی سازی فرآیند طرح ریزی عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (با شناسایی و تعیین گام های فرآیند بومی طرح ریزی عملیات مشترک آجا و اقدامات هر کدام از گام ها) است تا فرماندهان، افسران ستاد مشترک و طراحان عملیات مشترک بتوانند از آن بهره برداری لازم را به عمل آورند. در این تحقیق به منظور جمع آوری اطلاعات از ابزارهای مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه اسناد و مدارک استفاده شده است. روش تحقیق توصیفی و موردی زمینه ای و رویکرد آن آمیخته است. نتایج پژوهش نشان داد 8/96 درصد از جامعه نمونه معتقدند گام های هفت گانه: مأموریت، تشکیل فرماندهی و ستاد مشترک، توسعه تدابیر، تحلیل تدابیر و بازی جنگ، تصمیم و تدبیر فرمانده، تهیه طرح یا دستور، بازنگری، تصویب و انتشار طرح یا دستور، و اقدامات مرتبط با هر یک از این گام ها در فرآیند بومی طرح ریزی عملیات مشترک آجا اثرگذار هستند.

امروزه نمی توان نگاه به فرایند همپایی را به بررسی نحوه ی ارتباط میان دو منبع داخلی و خارجی دانش تقلیل داد و نیاز است جهت رسیدن به فهمی عمیق تر از علل موفقیت و شکست این فرایند در فضاهای مختلف، رویکرد جدیدی در پیش گرفته شود. در رویکرد تحلیل جامع مورد به شناسایی عوامل بیرونی و درونی کیس مورد بررسی و نحوه ارتباط سیستمی آن ها پرداخته می شود و سعی می گردد به کمک آن دشواری های موجود در مسیر شرکت های «دنباله رو» که می خواهند فرایند همپایی را به صورت موفقیت آمیز طی کنند، شناسایی شود. در این پژوهش با اتخاذ این رویکرد به مطالعه ی موردی شرکت سیناژن به عنوان شرکت ایرانی موفق در عرصه ی تولید انواع بایوسیمیلارها پرداخته شده است و تلاش شده با شناسایی فاکتورها و چالش های مؤثر بر مسیر توسعه ی این شرکت و نحوه ی رویارویی و مدیریت آن ها، الگوی توسعه ی آن استخراج شود. همچنین نقش تلاش های فناورانه ی داخلی همچون تحقیق وتوسعه بر شکل گیری قابلیت های فناورانه در این شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه از نوع کیفی است و اطلاعات به دست آمده از آن، حاصل مصاحبه های هدفمند با مدیران شرکت سیناژن و مطالعه ی اسناد شرکت بوده است. نتایج این پژوهش به روش تحلیل محتوا به دست آمده و نشان می دهد که سیناژن با اتکا بر تلاش های فناورانه ی داخلی و بهره گیری از منابع خارجی دانش توانسته است ضمن دستیابی به کلیه ی توانمندی های تولید بایوسیمیلارها، به دانش توسعه ی فرایند نیز دست یابد و همچنین به-تازگی به حوزه ی توسعه ی مستقل سویه وارد شود. همچنین الگوی به دست آمده از راهبردهای توسعه در این شرکت نشان می دهد که موفقیت آن در فرایند همپایی حاصل مدیریت صحیح فاکتورهای اثرگذار بر توسعه ی «فناوری» و «بازار» بوده است.

در دنیای پیچیده امروز مفهوم کیفیت زندگی کاری به عنوان یکی از متغیّرهای مهم مدیریت، مورد توجه متخصصان منابع انسانی قرار گرفته و بهبود شاخص های این حوزه موجب افزایش رضایت شغلی، تعهد سازمانی، رشد و پیشرفت کارکنان و کاهش غیبت و جابجایی و ترک خدمت کارکنان گردیده و در نهایت منجر به بهبود عملکرد و افزایش توانایی های سازمان در ارائه خدمات مناسب به ذی نفعان می گردد؛ از این رو این تحقیق با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان های نظامی و ارتباط آن با توسعه دفاعی انجام پذیرفته است که بر مبنای دستاوردها، از نوع کاربردی بوده و بر مبنای اهداف از نوع تحقیقات توصیفی می باشد که با روش پیمایشی داده های لازم جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق کارکنان ستادی یکی از سازمان های نظامی می باشند که با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، تعداد 140 نفر انتخاب و داده های لازم با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری و با آزمون های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ویژگی های محیط شغلی با میانگین 236/3 و سطح معنی داری کمتر از 05/0 (05/0>000/0 P=) از وضعیت مناسبی برخوردار می باشد و ویژگی های شغلی با میانگین 807/2 و سطح معنی داری کمتر از 05/0(05/0>000/0 P=) با میانگین مطلوب تفاوت معناداری دارد و از وضعیت مناسبی برخوردار نمی باشد و در بین گروه های مختلف تحصیلی، تفاوت معناداری وجود دارد و همچنین بین کیفیت زندگی کاری کارکنان و توسعه دفاعی همبستگی مثبت وجود دارد.

ماهیت جنگ همواره در حال تغییر و تحول بوده و سرعت این تغییر در عصر حاضر از هر زمان دیگری بیشتر بوده است و با گذر زمان و پیشرفت فناوری صحنه های جنگ پیچیده تر و گسترده تر می گردند؛ همین تغییرات نیاز به مطالعه در خصوص جنگ های آینده و توانمندی های مقابله با آن را مخصوصاً در حوزه فرماندهی ضروری تر می نماید. هدف این تحقیق تبیین و ارائه ابعاد و مولفه های الگوی توانمندسازی عمومی فرماندهی در صحنه جنگ های آینده جمهوری اسلامی ایران است. این تحقیق از حیث جهت گیری کاربردی و حیث هدف توصیفی - اکتشافی و از نوع ترکیبی (کیفی- کمی) می باشد. ابتدا به روش تحلیل محتوا و با مطالعه پیشینه و ادبیات نظری و مصاحبه با خبرگان، و کدگذاری باز، توانمندسازهای فرماندهی در صحنه جنگ های آینده شناسایی و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل عاملی اکتشافی، شاخص هایی که بار عاملی مورد قبول را داشته اند، تعیین شدند؛ سپس مقوله بندی و کدگذاری محوری شاخص های دسته بندی شده با استفاده از نظر خبرگان انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید و دانش آموختگان دانشگاه عالی دفاع ملی به تعداد 199 نفر بوده و تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 85 نفر برآورد شده است. در نتیجه تحقیق چهار بعد اصلی اثرگذار بر توانمندسازی عمومی فرماندهی در صحنه جنگ های آینده شامل تحلیل راهبردی(با هفت شاخص)، دانش و مهارت راهبردی(با سه شاخص)، بصیرت فرماندهی ( با سه شاخص)، تصمیم گیری راهبردی (با دو شاخص) ارائه گردیده است.

برای موفقیت در دفاع از کشور با توجه به شرایط و ویژگی های جنگ های آینده عوامل زیادی مؤثر هستند؛ مروری کوتاه بر جنگ هایی که در دهه های اخیر به وقوع پیوسته نشان می دهد به کارگیری نیروهای مختلف تحت یک فرماندهی واحد و یکپارچه الزام آور است. بنابراین هدف اصلی از انجام این تحقیق، تدوین الگوی مناسب فرماندهی مشترک منطقه ای مبتنی بر تهدیدات آینده می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد آمیخته انجام شده است. جامعه آماری خبرگی شامل خبرگان، صاحب نظران نظامی شاغل یا بازنشسته و متخصص در طرح ریزی عملیات مشترک می باشد. جامعه آماری کلی شامل امیران، سرداران و افسران ارشد شاغل در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد می باشند. جهت تعیین جامعه مورد مطالعه در این تحقیق پژوهشگر مواردی از اسناد، مدارک، منابع مختلف و نظرات صاحب نظران را جمع آوری نموده است؛ پس از تعیین شاخص ها و زیرشاخه های اصلی اقدام به تنظیم پرسشنامه نموده و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی داده های به دست آمده را تجزیه و تحلیل کرده و در آخر با تحلیل نهایی نتایج نسبت به ارائه الگوی فرماندهی مشترک منطقه ای مبتنی بر تهدیدات آینده اقدام نموده است. از نتایج تحقیق می توان به ارائه الگویی جهت هم افزایی ظ رفی ت های نیروهای مسل ح در یک منطقه، تسه یل فرماندهی و هدایت نی روها در مقابله با تهدیدات، ام ک ان ب ه کارگیری ظرفیت های ملی در مقابله با تهدیدات، افزایش قدرت تصمیم گیری و سرعت عکس العمل در مقابل تهدیدات آینده اشاره کرد.