تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق)

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال هفدهم تابستان 1390 شماره 65 (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

مقالات

۱.

بررسی وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی ایران: مطالعه وب سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وب سنجی تحلیل پیوند کتابخانه های عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور وبگاه های کتابخانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۳ تعداد دانلود : ۷۲۷
هدف: هدف پژوهش، شناسایی وضعیت پیوندهای وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور از طریق تحلیل انواع پیوندهای وب می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، تحلیل پیوند است که یکی از روش های وب سنجی است. گردآوری داده ها با استفاده از نرم افزار لکزی یو آر ال و موتور کاوش یاهو انجام گرفته است. حجم نمونه آماری مورد پژوهش، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های کشور (شامل 30 وب گاه) است. اطلاعات گردآوری شده در یک پایگاه اطلاعاتی در نرم افزار آماری اِکسل وارد و پس از آن با توجه به پرسش های مطرح شده، داده ها شمارش و رتبه بندی تحلیل گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و قم دارای بیشترین تعداد پیوند دریافتی هستند و در نتیجه از بالاترین میزان رؤیت برخوردارند. به لحاظ تعداد صفحات و میزان حضور در وب، و همچنین تعداد خودپیوندها، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی، مازندران و آذربایجان شرقی در وضعیت بهتری نسبت به دیگر وب گاه ها قرار دارند. از نظر نوع دامنه پیوندهای دریافتی، 21/61 درصد پیوندهای دریافتی متعلق به دامنه.ir است. به لحاظ ضریب تاثیرگذاری، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی تهران، کردستان و قم به ترتیب با ضریب تأثیر422/0، 362/0 و 345/0 در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. به لحاظ تبادل پیوند، تنها میان 8 مورد از این وب گاه ها (26 درصد) ارتباط و همکاری برقرار شده است. اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش مجزایی درباره تحلیل پیوندهای موجود در وب گاه کتابخانه های عمومی یا وب گاه ادارات کل کتابخانه های عمومی ایران صورت نگرفته است. بررسی وب گاه کتابخانه ها مزایای مهمی برای کتابخانه ها دارد و منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها شده و می تواند به حضور مؤثر در اینترنت و بهبود خدمات اینترنتی کمک شایانی نماید
۲.

نگاشت تولیدات علمی و جایگاه ایران در حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در پایگاه وب آو سایِنس طی سال های 2009-1994(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران علوم کتابداری و اطلاع رسانی تولیدات علمی نگاشت علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۶ تعداد دانلود : ۵۵۹
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تولیدات علمی حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی کشور ایران در محدوده زمانی 2009-1994 است. روش: روش پژوش حاضر تحلیل استنادی است. جامعه پژوهش را کلیه مدارک (مقاله، گزارش، نقد و بررسی، ...) ارائه شده در حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی توسط کشور ایران تشکیل می دهد که طی سال های 1994 تا 2009 وارد پایگاه وب آو ساینس شده اند. به منظور جست وجوی این مدارک در پایگاه، ابتدا کلیه نشریات مربوط به حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی که در قسمت JCR پایگاه وب آو ساینس نمایه شده بودند، شناسایی شدند که مشتمل بر 61 مجله بود. سپس میزان تولیدات علمی کشور ایران در 61 مجله حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن رشد سالانه انتشارات کشور براساس رگرسیون نمایی نیز محاسبه گردید. یافته ها: براساس میزان R2 مربوط به رشد سالانه تولیدات علمی، میزان رشد کشور ایران طی 16 سال مورد بررسی معنی دار است (05P
۳.

وضعیت بازیابی اطلاعات در دو پایگاه نمایه و نما و سنجش اثربخشی استفاده از واژگان کنترل شده در نمایه سازی این دو پایگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جامعیت اصطلاحنامه مانعیت ارزیابی بازیابی اطلاعات مدت زمان جست و جو پایگاه مقالات نما پایگاه مقالات نمایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۷۴۵
هدف: هدف از این پژوهش تعیین میزان جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو در دو پایگاه نما و نمایه و همچنین مقایسه دو ابزار نمایه سازی اصطلاحنامه و رده بندی ده دهی دیویی در این دو پایگاه است. روش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی- تحلیلی صورت پذیرفته است. اطلاعات مورد نیاز آن با مشاهده مستقیم منابع پایگاه مقالات نما و نمایه گردآوری شده است. جامعه آماری، مقالات مشترک در دو پایگاه مقالات فارسی نما و نمایه در دو حوزه موضوعی کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ (610 مقاله) است که 240 مقاله به روش نمونه گیری نسبی و تصادفی انتخاب گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان جامعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 56 درصد و در پایگاه نمایه40 درصد و میزان مانعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 58 درصد و در پایگاه نمایه 35 درصد، و نیز مدت زمان جست وجو در پایگاه نما 1 دقیقه و 13 ثانیه و در پایگاه نمایه 2 دقیقه و13 ثانیه است. استفاده از آزمون آماری تی برای نمونه های مستقل در این پژوهش بیانگر این است که از نظر جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو اختلاف معنی داری بین پایگاه نما و پایگاه نمایه وجود دارد؛ اما همبستگی در این معیارها در دو پایگاه مستقیم و معنی دار است. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که پایگاه نما از نظر میزان جامعیت و مانعیت و مدت زمان جست وجو در وضعیت مطلوب تری نسبت به پایگاه نمایه قرار دارد و می توان گفت استفاده از اصطلاحنامه در نمایه سازی پایگاه نما بر نتایج بازیابی از آن پایگاه تأثیر مثبت و موثر گذاشته است. اصالت/ارزش: براساس نتایج پژوهش جست وجوگران اطلاعات می توانند در انتخاب پایگاه متناسب با نیاز خود بهتر تصمیم گیری کنند و نیز طراحان پایگاه ها دریابند که برای تولید پایگاه از کدام زبان کنترل شده در سازمان دهی منابع استفاده کنند.
۴.

بررسی تأثیر استنادی مقاله های مجلات علمی- پژوهشی فارسی زبان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران مجلات علمی- پژوهشی تأثیر استنادی مقاله های علمی- پژوهشی پایگاه SID

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴۸ تعداد دانلود : ۸۳۷
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر استنادی مقاله های مجلات علمی- پژوهشی فارسی زبان ایران در سه حوزه موضوعی علوم پزشکی، علوم کشاورزی و علوم انسانی است که در پایگاه استنادیSID نمایه شده اند. روش: در این پژوهش از روش تحلیل استنادی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مقاله های دارای 2 استناد و بیش از 2 استناد مجلات علمی- پژوهشی فارسی سه حوزه علوم پزشکی، علوم کشاورزی و علوم انسانی که بین سال های 80 تا 85 منتشر شده و در پایگاه SID نمایه شده اند تشکیل میدهد. برای انتخاب مقالات از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. ابتدا اطلاعات کتابشناختی هر مقاله و نیز اطلاعات کتابشناختی مربوط به استنادهای آن ها از پایگاه SID استخراج گردید. برای تحلیل آماری داده ها نیز از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد. یافته ها : با توجه به نتایج پژوهش میانگین استنادی سه حوزه مورد بررسی 08/3 استناد به دست آمد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل های استنباطی تفاوت معنی داری بین سه حوزه موضوعی از لحاظ تأثیر استنادی وجود ندارد. در کل، یافته های این پژوهش نشان داد نرخ استنادی مقاله های مجلات علمی- پژوهشی فارسی زبان ایران بسیار پایین است و بسیاری از آن ها هیچ استنادی دریافت نکرده اند؛ بنابراین باید در استفاده از استنادهای این مقاله ها در امر ارزیابی تأثیر علمی پژوهشگران با احتیاط عمل شود. اصالت/ارزش: تعداد استنادهای مقاله های مجلات علمی به عنوان یک شاخص مهم برای ارزیابی تأثیر انتشارات یک کشور بر جامعه علمی مورد استفاده قرار می گیرد؛ ازاین رو این پژوهش وضعیت تأثیر استنادی مقاله های مجلات علمی- پژوهشی فارسی زبان ایران در سه حوزه موضوعی علوم پزشکی، علوم کشاورزی و علوم انسانی را روشن می کند.
۵.

بررسی الگوی خودآرشیوی نویسندگان ایرانی: مقایسه حوزه های علوم و علوم اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خودآرشیوی آرشیوهای دسترسی آزاد پایگاه اطلاعاتی شرپا پیش چاپ پس چاپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۹ تعداد دانلود : ۵۴۲
هدف: هدف از پژوهش حاضر، کشف میزان آگاهی از خود-آرشیوی توسط نویسندگان پرتولید ایرانی بر اساس نمایه های استنادی مؤسسه اطلاعات علمی (آی. اس. آی) در حوزه های علوم و علوم اجتماعی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- پیمایشی و از نوع مشاهده است و داده های مورد نیاز پژوهش با مرور وبسایت های 80 نویسنده پرتولید ایرانی در چهار رشته از علوم (شیمی، زیست شناسی، ریاضیات، علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی) و چهار رشته از علوم اجتماعی (علوم اجتماعی، اقتصاد، روان شناسی و مدیریت) به دست آمده است. نرم افزار به کار رفته جهت تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار اکسل می باشد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آگاهی نویسندگان پرتولید ایرانی از این مفهوم بسیار کم است؛ چنانچه از چهار رشته علوم، نویسندگان پرتولید ایرانی در رشته ریاضیات با %25/3 درصد بیشترین سطح خود-آرشیوی را در زمان انجام پژوهش داشته اند. همچنین، پژوهش نشان می دهد که نویسندگان پرتولید ایرانی در حوزه علوم اجتماعی هیچ اقدامی مبتنی بر خود-آرشیوی نداشته اند. علاوه بر این، نسبت خود-آرشیوی ممکن به خود-آرشیوی تحققیافته در کلیه رشته ها قابل ملاحظه است. بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به زیست شناسی و کمترین سطح مربوط به علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی است؛ در حالی که کمترین اختلاف میان خود-آرشیوی ممکن و خود-آرشیوی تحققیافته نیز در علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی به چشم می-خورد. علاوه بر این، بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به رشته اقتصاد است. اصالت/ارزش: به نظر می رسد علی رغم اینکه در سال های اخیر خود-آرشیوی به عنوان یکی از مؤثرترین روش های اشاعه اطلاعات بوده است، اما این مفهوم آن چنان که شاید در میان محققان پرتولید ایرانی به کار گرفته نشده است. نتایج این پژوهش به پژوهشگران امکان آشنایی با این مفهوم و وضعیت خود-آرشیوی در حوزه های مورد مطالعه را می دهد و از این طریق افق های نوینی را جهت اشاعه و دسترس پذیر ساختن آثار علمی آشکار می سازد.
۶.

بررسی و رتبهبندی وبسایتهای فارسی مذهب شیعه با استفاده از معیارهای سیلبرگ، اس. ام. آر. تی. و اَکشن فور هلس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی وب سایت وب سایت های شیعی رتبه بندی وب سایت سیلبرگ اس ام آر تی اکشن فور هلس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۱ تعداد دانلود : ۵۸۴
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی وبسایت ها ی شیعی فارسی بر اساس سیاههوارسی طراحی شده توسط محقق براساس معیارهای سیلبرگ، اس.ام.آر.تی. و اَکشن فور هلس است تا برترین وبسایتها را برای استفاده علاقهمندان معرفی نماید. روش: پژوهش از نوع ارزیابانه است بهطوری که از طریق جستوجو در محیط اینترنت، اطلاعات 75 وبسایت فارسی زبان با موضوع تشیع استخراج شد سپس این اطلاعات این وبسایتها در مقایسه با سیاهوارسی طراحی شده، مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان میدهد که میانگین کلی مطابقت این سایتها با سیاههوارسی 17/57 درصد است که در این میان دسترسی به مطالب با 100 درصد بیشترین، و روزآمدسازی با 68/23 درصد کمترین میزان مطابقت با سیاههوارسی را دارا بودهاند. از میان وبسایتها، وبسایت تبیان با 35 امتیاز و وبسایت غدیر و جلگه با 11 امتیاز بهترتیب بهترین و ضعیفترین وبسایتها بودند. در کل، میانگین نمرات 76 سایت مورد مطالعه 18/22 از 47 با انحراف معیار 32/5 بود که نشاندهنده عملکرد ضعیف وبسایتهای مورد مطالعه است. اصالت/ارزش: از آنجایی که به مقوله ارزیابی وبسایت های مذهبی در کشور پرداخته نشده است، این پژوهش میتواند نقطه شروعی برای انجام این کار بوده و ضمن آشناسازی طراحان این وبسایتها با استانداردهای این حیطه، به نشان دادن نقاط قوت و ضعف موجود در آنها کمک کند. همچنین این تحقیق میتواند با نشان دادن فاصله بین وضع موجود تا
۷.

سطح سواد اطلاعاتی و نقش آن در فرایند آموزش یادگیری الکترونیکی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش از راه دور سواد اطلاعاتی یادگیری الکترونیکی استانداردهای سواد اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۵۰
هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی سطح سواد اطلاعاتی و نقش آن در فرایند آموزش دانشجویان یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای شیراز، صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت است. روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی است و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامهای محقّقساخته است. جامعه آماری پژوهش شامل1400 دانشجوی سال آخر مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسیارشدِ مشغول به تحصیل در بخش آموزش الکترونیکی سه دانشگاه مورد بررسی است که طبق جدول مورگان و با روش نمونهگیری خوشه ای تصادفی تک مرحله ای، 300 نفر بهعنوان نمونه تعیین شدند. یافتهها: نتایج تحلیل داده ها که با استفاده از آزمون نیکویی برازش کای دو، تیاستودنت و همبستگی پیرسون بهدست آمد، نشان داد که 1. سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان پایین است 2. بین سطوح مختلف سواد اطلاعاتی اختلاف وجود دارد و 3. بین سطح سواد اطلاعاتی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشکده های یادگیری الکترونیکی در دانشگا ه های مورد بررسی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. اصالت/ارزش: بهدلیل ویژگیها و تفاوتهایی که یادگیری الکترونیکی با آموزش مرسوم دارد، اهمیت و ضرورت سواد اطلاعاتی در این فرایند آموزشی بیشتر است و با توجه به بررسی های انجام شده، تاکنون پژوهشی به بررسی نقش و سطح سواد اطلاعاتی افراد در فرایند های یادگیری الکترونیکی نپرداخته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۸