وبگاه های کتابخانه ای

هدف: هدف پژوهش، شناسایی وضعیت پیوندهای وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور از طریق تحلیل انواع پیوندهای وب می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، تحلیل پیوند است که یکی از روش های وب سنجی است. گردآوری داده ها با استفاده از نرم افزار لکزی یو آر ال و موتور کاوش یاهو انجام گرفته است. حجم نمونه آماری مورد پژوهش، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های کشور (شامل 30 وب گاه) است. اطلاعات گردآوری شده در یک پایگاه اطلاعاتی در نرم افزار آماری اِکسل وارد و پس از آن با توجه به پرسش های مطرح شده، داده ها شمارش و رتبه بندی تحلیل گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و قم دارای بیشترین تعداد پیوند دریافتی هستند و در نتیجه از بالاترین میزان رؤیت برخوردارند. به لحاظ تعداد صفحات و میزان حضور در وب، و همچنین تعداد خودپیوندها، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی، مازندران و آذربایجان شرقی در وضعیت بهتری نسبت به دیگر وب گاه ها قرار دارند. از نظر نوع دامنه پیوندهای دریافتی، 21/61 درصد پیوندهای دریافتی متعلق به دامنه.ir است. به لحاظ ضریب تاثیرگذاری، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی تهران، کردستان و قم به ترتیب با ضریب تأثیر422/0، 362/0 و 345/0 در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. به لحاظ تبادل پیوند، تنها میان 8 مورد از این وب گاه ها (26 درصد) ارتباط و همکاری برقرار شده است. اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش مجزایی درباره تحلیل پیوندهای موجود در وب گاه کتابخانه های عمومی یا وب گاه ادارات کل کتابخانه های عمومی ایران صورت نگرفته است. بررسی وب گاه کتابخانه ها مزایای مهمی برای کتابخانه ها دارد و منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها شده و می تواند به حضور مؤثر در اینترنت و بهبود خدمات اینترنتی کمک شایانی نماید

هدف پژوهش حاضر پرداختن به برخی راهکارهای هوش مصنوعی برای کمک به ارتقای کاربردپذیری وبگاه های کتابخانه ای برای کاربران با آسیب بینایی است.پژوهش حاضر کیفی است که با ابزار مصاحبه و پروتکل بلنداندیشی انجام گرفت. در این پژوهش از طریق مصاحبه با کاربران با آسیب بینایی، بهترین و بدترین ویژگی های وبگاه های کتابخانه ای مورد سؤال قرار گرفت. کاربران در حین استفاده از یک وبگاه کتابخانه ای و در حال انجام وظایف در امور روزمره مورد مصاحبه قرار گرفتند و در عین حال افکار، احساسات و نظرات خود را به صورت کلامی در مورد تجربه تعامل خود بیان نمودند. مصاحبه به صورت فردی و به صورت آنلاین یا در مکان مشخصی انجام شد. چهار وبگاه کتابخانه ای بزرگ کشور (سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی؛ کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ و کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران) برای انجام وظایف انتخاب شدند. جامعه پژوهش، کاربران با آسیب بینایی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به تعداد 33 نفر انتخاب شدند. تحلیل صحبت های کاربران بر اساس تحلیل محتوای کیفی انجام شد و از نرم افزار «مکس کیودی ای» استفاده شد و در 90 کد نهایی و 3 مقوله کلی و 8 زیرمقوله جای گذاری شد. این کدها در حین بررسی رونوشت ها به طور مداوم گسترش و بازنگری شدند. یک محقق دیگر در تحلیل محتوا شرکت کرد و رونوشت ها و مقوله های مستخرج را بررسی کرده و داده ها چندین بار مورد ارزیابی قرار گرفتند.بهترین ویژگی های وبگاه ها از دید کاربران عبارت بودند از: استاندارد و دسترس پذیر بودن عناصر موجود در صفحات، محتوای ارزشمند و صداقت در معرفی و ارائه محتوا، بخش بندی و هدینگ بندی منطقی و سازماندهی مناسب عناصر صفحه، اختصاص تگ Alt برای گرافیک ها، سازماندهی مطلوب نتایج جست وجو و ... . بدترین ویژگی های وبگاه ها عبارت بودند از: کُدهای امنیتی (کپچاها) تصویری و نامعلوم؛ عدم تصحیح خودکار غلط های املایی کلیدواژه ها؛ مشکلات گفت وگوهای اینترنتی و نامعلوم بودن ارسال و دریافت پیام، محتوای پویا، و دینامیک؛ تنظیم نبودن عناصر موجود در صفحه با صفحه کلید، برچسب نداشتن گرافیک ها و عناصر ورودی کاربر، و طراحی غیراصولی صفحات و ... .تصحیح خودکار، دستیارهای صوتی هوشمند، خوشه بندی نتایج، فیلتر هوشمند، پرسش و پاسخ هوشمند، پردازش متن و تصویر/ توصیف تصاویر، خلاصه سازی متن، جست وجوی معنایی و به زبان طبیعی و شخصی سازی رابط کاربری از راهکارهای ارتقای کاربردپذیری وبگاه های کتابخانه ای است.