۱.
کلیدواژه‌ها:
توزیع عادلانه اقتصاد منابع طبیعی کار و تولید قناعت و اسراف
اسلام به اقتضای جامعیت خود پاسخ گوی نیازهای بشر در همه ابعاد زندگی است و یکی از این ابعاد زندگی را مشکلات اقتصادی تشکیل می دهد، و با توجه به اینکه اقتصاددانان محدودیت منابع طبیعی و نامحدود بودن نیازهای بشر را مشکل اصلی اقتصاد در اداره زندگی انسان می دانند، این پرسش مطرح است که آیا در منابع فقه و آموزه های دینی در این خصوص راه حل هایی وجود دارد یا نه؟ در این مقاله ضمن اشاره به شرایط اقتصادی پیش از اسلام و وضعیت اقتصادی بشر در شرایط کنونی، به چند اصل از اصول کلی اقتصاد اسلامی و راهکارهایی که در آموزه های دینی و منابع فقهی برای حل مشکلات اقتصادی پیشنهاد می شود، پرداخته شده است.
۲.
کلیدواژه‌ها:
آزادی انسان مسئولیت اراده اکراه و رفع مسئولیت
انسان بر اساس اصل آزادی اراده، مسئول کارهایی است که انجام می دهد و بر اساس آن مجازات می شود؛ از این رو، در اسلام برای کارهای خلاف شرع، مجازات تعیین شده و برای هر جرمی حدی مشخص شده است. بنابراین اگر کسی با اراده و اختیار خود مرتکب جرمی شود، مثل اینکه مرتکب زنا، شرب خمر، سرقت، سقط جنین و یا... شود، برای هر یک از این جرم ها حدی مشخص شده که بر جرم اجرا می گردد، اما در این میان گاه عواملی وجود دارد که از انسان سلب مسئولیت نموده و خد را از او برمی دارد، مانند اکراه؛ که اگر شخص با اکراه مرتکب یکی از این جرایم شود، حد از او برطرف می گردد؛ زیرا اکراه مسئولیت را بر طرف می کند. در این مقاله سعی بر این است که اکراه و نقش آن در رفع مسئولیت و انتقای مجازات مورد بررسی قرار گیرد.
۳.
کلیدواژه‌ها:
بزهکاری خودکشی کیفر مخلد نار
از دیدگاه فقه اسلامی، خودکشی یک بزهکاری و یک جرم سنگین و جنگ با خداست که حتی اجبار و اکراه این و آن به عنوان یک « عذر» پذیرفته نیست. در فقه اسلامی که انسان را مملوک خالق متعال به شمار می آورد؛ کسی حق ندارد این ودیعه گران بهای الهی را نابود سازد. در فقه اسلامی خودکشی از گناهان کبیره است و باعث می شود که آدمی برای همیشه در جهنم حبس گردد. خودکشی مصادیق مختلفی دارد که پنج مورد آن در اینجا مورد توجه قرار می دهیم. بنابراین خودکشی هرگز یک راه حل و راه برون رفت از مشکلات دشواری های زندگی نیست و به غلط بعضی از کج فهمان غرب زده و شرق زده و افراد بیگانه از ایمان به خداٰ به سراغ آن می آورند.
۴.
کلیدواژه‌ها:
احتیاط اجتهاد و تقلید عسر و حرج جواز تفقه
نفقه در دین، اجتهاد و مساله تقلید از فقیه عادل در احکام الهی از مسایل بنیادی و اساسی حکومت اسلامی است که استمرار حیات دین الهی وابسته به آنها است.از این رو، مقاله حاضر در حد خویش کوشیده است که تصویری کوتاه از شناخت مفهوم، ضرورت، بدایت، سیر تطور اجتهاد، تقلید و ادله نقلی و عقلی آن با رویکرد آیات و نیز تصویری اجمالی از مساله احتیاط- عسری بودن و یا عدم امکان آن و موارد جواز آن را ارایه نماید و سعی مولف بر این بوده که در هر مورد به حد ضرورت اکتفا نموده و از طرح مسایل، آراء و نظراتی که فقط جنبه نظری دارند، پرهیز نماید.
۵.
کلیدواژه‌ها:
خمس بنی هاشم فرزندان دختری و پسری فامیل و قبیله قول مشهور و اجماع
به لحاظ این که در مصرف خمس درفقه شیعی، سه سهم ازشش سهمی که درآیه شریفه خمس آمده، مربوط به سادات مستحق و اصطلاحاً بنی هاشم است. سوال در این است که آیا به کسانی که مادر آنها سیده است، ولی پدر غیرسید، می توان به عنوان مستحق این سهم،خمس دارد؟ با توجه به این نکته که فرزندان دختری حقیقتاً فرزند محسوب می شوند و در سایر ابواب فقه هر جا موضوع ولد و فرزند باشد، مثل فرزندان پسری مشمول حکم خواهند بود.
۶.
کلیدواژه‌ها:
قتل عمد قتل شبه عمد ماه های حرام خطای محض تغلیط دیه
اگر قتل در یکی ازماه های حرام صورت گیرد، یک سوم دیه بر میزان تعیین شده افزوده می گردد که از آن به تغلیظ دیه تعبیر می شود. موضوع تغلیظ دیه در فتاوای فقهای امامیه مورد اشاره واقع شده و به صورت عموم بین انواع قتل فرقی گذاشته نشده است. در قانون مجازات اسلامی برای همه انواع قتل ها (عمد، شبه عمد و خطای محض) تغلیظ دیه در نظریه گرفته شده است. قرآن کریم حکم حرمت های ماه های حرام را بیان نموده، اما سخنی از تغلیظ دیه در آن دیده نمی شود. این نوشتار ضمن بازکاوی روایات وارده در خصوص تغلیظ دیه در ماه های حرام با توجه به عدم صراحت روایات مربوط به تغلیظ دیه مقدر به میزان یک سوم در قتل خطایی و با توجه به عدم تحقق هتک حرمت در این نوع قتل به این نتیجه رسیده است که ... .
۷.
کلیدواژه‌ها:
عقد اجازه مکره کشف و نقل
از این رو، گروهی از این فقیهان بر این باورند که با ابراز رضا، آثار عقد از هنگام صدور اجازه، مترتب می شود و در اصطلاح اجازه را ناقل می دانند. ودرمقابل برخی دیگر (مشهور) معتقدند که اجازه از هنگام انعقاد عقد موجب تاثیر آن می شود و در اصطلاح اجازه را کاشف می دانند و البته قایلین به کشف در انتخاب نوع کشف نیز با هم اختلاف دارند. در این مقاله ضمن بیان تحلیل فقیهان از معاملات اکراهی و برشمردن ثمرات عملی کشف و نقل و انواع کشف، به بررسی دیدگاه های مهم، با مراجعه به منابع معتبر فقهی و ارای فقهای شیعه پرداخته می شود. نویسنده سرانجام برخلاف رای مشهور متاخران به این نتیجه دست یافت که اجازه به نحو کشف حقیقی موثراست.
