پژوهش های فقهی (پژوهش های دینی)

پژوهش های فقهی (پژوهش های دینی)

پژوهش های فقهی سال ششم پاییز و زمستان 1389 شماره 3

مقالات

۱.

واکاوی تعهدات بر ذمه میت در فقه اسلامی

کلیدواژه‌ها: تعهد فقه اسلامی میت تقاص مالی و غیر مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۳ تعداد دانلود : ۷۴۱
بعضی تصور می کنند که انسان پس از وفات، تعهدی ندارد؛ ولی واقع چیز دیگری است. باید دانست که آدمی بعد از حیات خویش نسبت به مسائلی متعهد است که از ویژگی های مهمی برخوردار هستند؛ مسائلی مانند قرض، دیه، عاریه که هر کدام در جای خود، دارای مباحث متنوع و متعددی است. تعهدات انسان پس از مرگ وی، قابل تقاص و تادیه است و این امری غیرممکن نیست. در فقه اسلامی به این مقوله توجه شده و در مواضع مختلف به طور مستقیم و غیرمستقیم در خصوص آن بحث های گوناگونی صورت گرفته است. نتیجه پژوهش پیش رو، آن است که از نظر فقهای امامیه و اهل سنت، تعهدات بر ذمه میت چه در امور مالی و چه در امور غیرمالی، قابل تقاص و ادا بوده و با مرگ وی منتفی نمی شود.
۲.

تاملی بر رویکرد فازی در نظام فقهی اسلام

کلیدواژه‌ها: اجتهاد شریعت فازی استنباط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۳ تعداد دانلود : ۶۹۸
نظام شریعت اسلامی به عنوان یک سیستم ارزشی وحقوقی کامل با منابع پایدار کتاب و سنت و بهره مندی از عقل به عنوان رسول باطنی، سازگارترین نظام ارزشی با تغییرات و تحولات جهان است؛ به طوری که منطق به کار رفته در کتاب و سنت، منطقی چند ارزشی و پیوسته است. در این نظام ارزشی، گزاره های دینی درجه بندی و پیوسته، با متغیرهای زبانی بیان گشته است. این مقاله کوششی است در تبیین نظام ارزشی پیوسته و فازی، تا فرایند استنباط احکام شرعی در نظام شریعت اسلامی را با رویکرد فازی توصیف نموده و بخشی از تاثیرات این رویکرد را در پویایی فقه و کارآمدی اجتهاد بیان کند.
۳.

بررسی جرم کودک آزاری از دیدگاه قانون مجازات اسلامی و فقه امامیه

کلیدواژه‌ها: کودک کودک آزاری تادیب معیار تمیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۹۹
هر جنایتی که در جامعه رخ می دهد، هرچند کوچک، ابتدا جامعه را به خطر می اندازد و موجب بی نظمی و ایجاد ناهنجاری در جامعه شده و در وهله دوم در اذهان مردم برای مجنی علیه احساس ترحم می کند. اگر این جنایت را در کودکان تصویر کنیم، انتظار ما از جامعه این است که به سرعت آن را حل و فصل کند. تحقیق ما در مورد بزهکاری اطفال و مجرم نمودن صغار نیست، بلکه چگونگی وقوع جرایم علیه اطفال جامعه و به عبارتی عواملی است که موجب می شود اطفال قربانی جرم و بزه دیده شوند. انواع آزار و جرایم علیه آن ها؛ جایگاه کودک آزاری در قوانین جاری و راهکارهای مبارزه با این پدیده نیز مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است. کودک آزاری امروز در غالب کشورهای جهان مورد بررسی قرار می گیرد، به نحوی که در کنار دادگاه های اطفال سازمان های مجهزی به منظور کمک و حمایت نسبت به کودکانی که مورد ...
۴.

بررسی فقهی افضلیت سجده بر تربت امام حسین

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نماز خاک سجده تربت امام حسین(ص) کربلا. خمره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴۳ تعداد دانلود : ۷۱۱
مقاله ای که پیش رو دارید، سجده بر تربت امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور ابتدا افضلیت سجده بر تراب از دیدگاه اخبار و روایات شیعه و سنی مورد پژوهش قرار گرفته و براساس این روایات، افضلیت سجده بر تراب به اثبات رسیده و روشن شده است که مسلمانان صدر اسلام که با پیامبر9 نماز می خواندند، در حال اختیار بر چیزی که از زمین نبود، سجده نمی کردند و نیز روشن شده که سجده بر فرش و لباس و اطراف عمامه باطل و از مستحدثاتی است که بر صحت آن دلیلی وجود ندارد. نیز از روایات و آثار و سیره پیامبر(ص) و صحابه و تابعین از شیعه و سنی در فضیلت تربت امام حسین(ع) و اخبار سجده پیامبر و امامان معصوم: بر خمره که از لیف خرما ساخته می شده به اثبات رسیده که تربت امام حسین(ع) از همه مصادیق خاک افضل است و اهتمام شیعه به سجده بر.....
۵.

اجرای حدود در عصر غیبت از منظر فقه امامیه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حدود فقه امامیه عصر غیبت فقیه جامع الشرایط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۹۵۶
اجرای حدود در عصر غیبت یکی از موضوعات پر ماجرا در فقه امامیه است. در بعد درون فقهی، در خصوص این که در عصر غیبت اقامه کننده حدود چه کسی خواهد بود، بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. عده ای از فقها اجرای حدود را جزء وظایف اختصاصی امام معصوم و نایب خاص آن حضرت می دانند و با استناد به اصل عدم ولایت، معتقدند اجرای حدود در زمان غیبت باید تعطیل شود. در مقابل، گروه کثیری از فقها با استناد به اطلاقات دلایل حدود و روایاتی دال بر نیابت عام فقها از سوی امام معصوم در عصر غیبت، به وجوب اجرای آن از سوی ولی فقیه جامع الشرایط معتقدند....
۶.

بررسی مدیریت و سرپرستی خانواده از دیدگاه فقه اسلامی

کلیدواژه‌ها: خانواده زوجه سرپرستی زوج متابعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۱۱۷
تحقیق حاضر به بررسی مدیریت و سرپرستی خانواده و تبیین دیدگاه فقهی اسلام در این باره می پردازد. آنچه از دلایل شرعی در این ارتباط قابل استفاده است، را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود: الف) تعبیرهایی نظیر قوام، قیم، راعی و... که در دلایل به کار رفته است، بیان می کند که در نظر اسلام، مدیریت و سرپرستی در خانواده عبارت است از: عهده دار شدن مسئولیت محافظت و مراقبت از همسر و فرزندان و توجه و رسیدگی به امور آنان در جهت تامین مصلحت و سعادت خانواده. اسلام به دلیل ویژگی ها و توانایی های فطری نظیر توان جسمانی بیش تر مردان و برتری قدرت اندیشه و تدبیر آنان در زندگی نسبت به زنان، این مسئولیت را برعهده مردان قرار داده است. ...
۷.

ارتداد و احکام مربوط به آن در فقه

کلیدواژه‌ها: ایمان فطری کفر مرتدّ ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۹ تعداد دانلود : ۹۵۲
«ارتداد» یکی از پدیده های شوم در زندگی فرد مسلمان است و منظور از آن، بازگشت از ایمان به کفر می باشد. مرتد، اصلی از اصول دین و حکمی از احکام ضروری دین را بعد از اقرار و پذیرش انکار می کند. اگر پدر و مادر شخص و یا یکی از آن دو مسلمان باشند و فرزند آن ها بعد از بلوغ، به اسلام مقر باشد و بعد، از اسلام برگردد، «مرتد فطری» است. اگر کسی که مسلمان زاده نیست بعد از بلوغ، اسلام را بپذیرد و سپس از اسلام برگردد، او را «مرتد ملی» می گویند. مرتد فطری اگر مرد باشد، با وجود شرائط خاص متحمل عقوبت های ویژه و اعدام می شود؛ اما به مرتد ملی و بانوان مهلت توبه می دهند. مقاله حاضر بعضی از احکام مرتدین و نیز حکمت شدت عمل در مقابل این افراد را بررسی نموده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۸