مطالعات مدیریت ترافیک

تابلوهای اطلاع رسانی جاده ها، وظیفه تعیین جهت و آدرس دهی به موقع به رانندگان به منظور هدایت حرکت به سمت مسیر مورد نظر را به عهده دارند که این فرآیند باید به طور کامل، دقیق و در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود. بدین منظور اندازه و فونت نوشتار روی تابلو باید متناسب با محل نصب تابلو و سرعت حرکت خودروها در مکان نصب تابلو باشد. این مقاله مدل اندازه گیری فرآیند خواندن نوشتار فارسی را ارائه می کند. در این مدلسازی از یک دوربین عکسبرداری که مشخصات فنی آن با قدرت خوانایی چشم یک انسان با قدرت دید عادی همسان است، استفاده شده است. در فرآیند شبیه سازی با اندازه گیری ارتفاع حرف «الف»یک تابلو در فواصل مختلف از آن، مدلی ارائه شده و جهت تکرارپذیری برای چند تابلو به کار رفته است. در این تحقیق، تمامی مراحلی که یک راننده طی می کند تا یک تابلو در ذهن پردازش شود و مدتی که هر مرحله پردازش نیاز دارد، مدلسازی و سعی شده است فرآیند خواندن تابلو را که یک روند کیفی است به روندی کمی تبدیل کند.

با توسعه جوامع بشری، ظرفیت اقتصادی نقش مهمی در روابط بین کشورها یافت و حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان اساسی شاخص رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی مطرح شد. تا سال 1996 حدود 40 درصد وام های بانک جهانی به حمل و نقل اختصاص می یافت. در هر کشور با توجه به شرایط جغرافیایی، اقلیمی و توانمندی های اقتصادی و زیرساخت های خود، یکی از روش های حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی استفاده می شود و در کشور ما حمل و نقل جاده ای وجه غالب است. استان خراسان رضوی به دلیل وجود بارگاه امام رضا (ع)، تعدد مراکز صنعتی و ظرفیت بالای کشاورزی و غیره، سالانه پذیرای بیش از 25 میلیون نفر مسافر است. پیشینه تحقیق، شامل مراحل تدوین قوانین و مقررات، ظرفیت ها، مقررات بار و مسافر، کنوانسیون ها و تحقیقاتی در آمریکا و کانادا بوده که بیشتر مربوط به ظرفیت وسایل نقلیه است. روش تحقیق میدانی و جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه از جامعه آماری حمل و نقل جاده ای استان (رانندگان و کارشناسان) بوده و نمونه به روش تصادفی انتخاب شده است. در این مقاله به بررسی نقش اضافه بار بر تصادفات و چگونگی این تاثیر پرداخته شده است. بر اساس نتایج این تحقیق اضافه بار به طور غیر مستقیم بر وقوع تصادفات استان موثر است.

امروزه رشد سریع جمعیت، گسترش شهرنشینی، تغییر سبک زندگی، ضعف فرهنگ شهرنشینی، ازدیاد وسایل نقلیه، عدم اطلاع از فلسفه قوانین و مقررات عبور و مرور، نبود جاده ها و معابر کافی و استاندارد و عدم مهارت در شهرسازی باعث بروز ترافیک های سنگین و تصادف های بسیار و تحمیل خسارت های مالی، جانی و درمانی سرسام آوری بر جامعه و اقتصاد شده است بنابراین نیاز مبرمی احساس می شود که برخی از مسائل حوزه راهنمایی و رانندگی از جمله قوانین استفاده صحیح از اتومبیل، جاده ها و تابلوهای راهنمایی و رانندگی، هدایت و کنترل وسایل نقلیه، نحوه استفاده از وسایل نقلیه عمومی و فواید آن برای آموزش رانندگان و عابران پیاده، مقررات اختصاصی دوچرخه و موتورسیکلت، فلسفه وجود قوانین و مقررات و مسائل زیست محیطی در کتاب های درسی مدارس گنجانده شود. در این نوشتار این عوامل مورد بررسی قرار می گیرند و پیشنهادهای کاربردی ارائه می شود.

امور مربوط به رانندگی از آن جهت که اموری غیرقابل پیش بینی بوده که دائماً اتفاق می افتند و امور خطرناکی را شامل می شوند، مسایل هیجانی چالش برانگیزی هستند. رانندگان در این امر بسیار متفاوتند. بسیاری از رانندگان این شرایط را تنشی هیجانی تلقی کرده ودر نتیجه مقابله و برخورد با آن را دشوار می دانند. از سوی دیگر رانندگان اغلب دارای انگیزه رقابت جویی بوده و از آزردگی هیجانی خود، آگاه نیستند. این امر انگیزه ها و اهداف آنان را متاثر ساخته و موجب تحریف تفکر راننده و افزایش هیجانات خارج از کنترل فرد می شود. رانندگانی که درگیر این گونه هیجانات می شوند دست به رفتارهای تکانشگرانه و پرخطر می زنند که این هیجانات رانندگان را ترغیب به تکروی و خودپسندی می کند. توجه به مفهوم هوش هیجانی به عنوان سازه روانشناختی که با داشتن مولفه های درون فردی و بین فردی تمامی مناسبات فرد را با خود و دنیای پیرامونش دستخوش تغییر می سازد از اهمیت ویژه ای در رانندگی برخوردار است . مقاله حاضر به بررسی اهمیت آثار هوش هیجانی در رانندگی اشاره دارد و درصدد است شیوه های جدیدی را که می توان از آن در اصلاح الگوهای رانندگی استفاده کرد، مطرح سازد.

یکی از ابزارهای هوشمند حمل و نقل (ITS) برای بهبود سطح سرویس بدنه بزرگراه های درون شهری سامانه کنترل رمپ است که با محدود کردن نرخ ورود خودروها از رمپ های ورودی به بدنه بزرگراه و کنترل آن در ساعات اوج به ایمنی بزرگراه، سرعت متوسط، عبوردهی و در نهایت کاهش آلایندگی های زیست محیطی ناشی از ترافیک توقف-حرکت کمک می کند. در این مقاله به مطالعه یک رمپ ورودی از بزرگراه صدر به جهت شمال به جنوب بزرگراه مدرس و امکان سنجی به کارگیری سامانه کنترل رمپ در آن پرداخته شده است و با استفاده از نظرات کارشناسی (روش تحلیل سلسله مراتبی) و ترکیب آن با ابزار شبیه سازی که از کم هزینه ترین راه های آزمون سیستم های جدید و بدیع حمل و نقلی است به تصمیم گیری درباره استفاده یا عدم استفاده از این سامانه در صورتی که استفاده از آن سودمند تشخیص داده شد و همچنین تصمیم گیری درباره نوع زمان بندی و محدودیت اعمالی به ترافیک (زمان بندی ثابت، زمان بندی تطبیقی) صورت پذیرفت. با توجه به نتایج به دست آمده، مشخص شد با وجود اینکه زمان بندی تطبیقی منافع بیشتری نسبت به زمان بندی ثابت به همراه دارد اما با در نظر گرفتن فاکتور هزینه ها، شاخص مطلوبیت کل زمان بندی ثابت از تمامی سناریوهای مورد بررسی بیشتر بوده و ترجیح دارد.

ترافیک به عنوان یکی از پدیده های نوین شهری، جایگاه خاصی را در مدیریت شهری به خود اختصاص داده است. دیدگاه های جامعه شناسی و علوم ارتباطات مشخص کرده که برقراری یک نظم ترافیکی صرفا با به کارگیری اصول فنی مرتبط نبوده بلکه ضروری است که با به کارگیری اصول فرهنگی و رفتاری و جلب نظرات مردم و همکاری آنها با پلیس در قالب تعمیق تعاملات اجتماعی پلیس مردم را تشویق و رهنمون به رعایت قوانین ترافیکی کند. این مهم دربردارنده اصل سرمایه اجتماعی پلیس راهور است . آنچه اهمیت دارد این است که سرمایه اجتماعی به نظامی از مشارکت، آگاهی، اعتماد و شبکه ای از هنجارها اطلاق می شود که موجب هماهنگی و کارایی پلیس راهور و شهروندان خواهد شد. عموماً سرمایه اجتماعی موجب شناخت انتظارات اجتماعی و افزایش مشارکت و مناسبات بین آنها می شود. در این تحقیق چارچوب های تعاملات و سرمایه اجتماعی رابرت پاتنام، جیمز کلمن گیدنز، فوکویاما و کریشنا برای بررسی و تجزیه و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی پلیس راهور و تدوین الگوی مناسب استفاده می شود. نتایج حاصله از تحقیق پیمایشی بوده و داده های به دست آمده از دو جامعه آماری رانندگان و افسران راهنمایی و رانندگی نشان می دهد مردم خواهان ارتباطات انسانی با پلیس راهور بوده و این موضوع را در رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی بسیار موثر می دانند.

تحقیق حاضر به منظور بررسی و مقایسه ویژگی های شخصیتی رانندگان متخلف و رانندگان عادی اجرا شده است. برای بررسی ویژگی های شخصیتی این دو گروه، نمونه ای به تعداد 200 نفر (از هر گروه 100 نفر) انتخاب شده اند. روش نمونه گیری گروه اول به طور سرشماری (رانندگانی که خودرو آنها در منطقه 2 راهنمایی و رانندگی متوقف شده بود) و برای گروه دوم به صورت تصادفی است که ویژگی های شخصیتی آنها از طریق آزمون شخصیتی MMPI مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد رانندگان متخلف از نظر علائم شخصیتی با رانندگان عادی متفاوت هستند به طوری که در مقیاس های خود بیمارانگاری (Hs) ، افسردگی (D) ، انحراف روانی- اجتماعی (Pd) ، پارانویا (Pa) ، ضعف روانی (Pt) ، اسکیزوفرنی (Sc) و مانیا (Ma) میانگین علائم رانندگان متخلف از گروه عادی بالاتر و این تفاوت از نظر آماری معنی دار است اما تنها در مقیاس هیستری (Hy) بین این دو گروه تفاوت معناداری یافت نشد. یافته های حاضر با اکثر تحقیقات قبلی همخوانی داشته زیرا بر حسب نظر محققان عامل انسانی به ویژه ویژگی های شخصیتی می تواند در رفتار های ترافیک نقش عمده ای داشته باشد. بدین لحاظ در پایان تحقیق پیشنهادهایی ارائه شده است که با به کارگیری آن می توان پیامدهای مثبتی را برای مسئله ترافیک و رانندگی در کشور انتظار داشت.

با توجه به تولید و توزیع گسترده اکستازی و روند رو به افزایش مصرف آن و آثار خطرناک مصرف هنگام رانندگی و همچنین تناقض و تشتت آرا در خصوص پیامدهای زیانبار آن و کاستی های تحقیقات گذشته در این مقاله به بررسی تاثیر اکستازی و بروز رفتارهای پرخطر رانندگی به روش مروری از نوع تشریحی می پردازیم. در سال های گذشته مصرف اکستازی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته و نظرات مختلفی در این باره ارائه شده است. با کاربرد واژه های کلیدی در اینترنت و سایت های مرتبط و استفاده از مجلات تخصصی این رشته، جست وجوی مقالات و پژوهش ها انجام شد و در نهایت تعداد 25 منبع واجد شرایط انتخاب و ضمن نقد و بررسی این مطالعات به تاثیر اکستازی خصوصاً در بروز رفتارهای پر خطر رانندگی اقدام شد. اکستازی خطرات بیشماری از قبیل تحریک سیستم اعصاب مرکزی، احساس خواب آلودگی و بی توجهی فرد نسبت به محیط، توهم، تشنج، افزایش ضربان قلب و فشار خون و در نهایت سکته قلبی را به همراه دارد و به نظر می رسد رانندگی بعد از مصرف سبب کاهش هوشیاری، توهم و اعتماد به تفس کاذب و رفتارهای پر خطر در هنگام رانندگی شود و سلامت فرد و سایر افراد جامعه را به خطر بیندازد.