مواد روانگردان

با توجه به تولید و توزیع گسترده اکستازی و روند رو به افزایش مصرف آن و آثار خطرناک مصرف هنگام رانندگی و همچنین تناقض و تشتت آرا در خصوص پیامدهای زیانبار آن و کاستی های تحقیقات گذشته در این مقاله به بررسی تاثیر اکستازی و بروز رفتارهای پرخطر رانندگی به روش مروری از نوع تشریحی می پردازیم. در سال های گذشته مصرف اکستازی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته و نظرات مختلفی در این باره ارائه شده است. با کاربرد واژه های کلیدی در اینترنت و سایت های مرتبط و استفاده از مجلات تخصصی این رشته، جست وجوی مقالات و پژوهش ها انجام شد و در نهایت تعداد 25 منبع واجد شرایط انتخاب و ضمن نقد و بررسی این مطالعات به تاثیر اکستازی خصوصاً در بروز رفتارهای پر خطر رانندگی اقدام شد. اکستازی خطرات بیشماری از قبیل تحریک سیستم اعصاب مرکزی، احساس خواب آلودگی و بی توجهی فرد نسبت به محیط، توهم، تشنج، افزایش ضربان قلب و فشار خون و در نهایت سکته قلبی را به همراه دارد و به نظر می رسد رانندگی بعد از مصرف سبب کاهش هوشیاری، توهم و اعتماد به تفس کاذب و رفتارهای پر خطر در هنگام رانندگی شود و سلامت فرد و سایر افراد جامعه را به خطر بیندازد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین آگاهی نسبت به مواد روانگردان و مصرف آن در دانشجویان انجام شد؛ نمونه آماری شامل 220 نفر ( 110 مرد و 110 زن )، که در محدوده سنی 25-19 سال بودند. سؤال اصلی تحقیق عبارت بود از: آیابین آگاهی دانشجویان از عوارض و اثرات قرص های اکستازی، ارتکاب جرم،جنسیت و گرایش به مصرف این مواد رابطه وجود دارد؟ ابزار استفاده شده، پرسشنامه محقق ساخته در ابعاد متفاوت و با مؤلفه های مختلفی بود که پایایی کلی آن 75/0 محاسبه شده است. روش تحقیق، توصیفی، از نوع همبستگی بود. آزمونهای آماری استفاده شده عبارت بود ازهمبستگی،رگرسیون چند متغیره، و تی تفاوت.نتایج پژوهش حاکی از تفاوت معنادار بین دو مؤلفه آگاهی و گرایش به مصرف مواد روانگردان بود. (هر چه آگاهی بیشتر، گرایش به مصرف کمتر ). همچنین تحقیق نشان داد هر چه ارتباطات درون خانوادگی ضعیف یا مختل، تحریفات شناختی بالاوموانع محیطی اندک باشد، گرایش به مصرف مواد افزایش مییابد.

توسل بیش از حد مقنن به مجازات های شدید، از جمله حبس های طولانی مدت و اعدام به وضوح در قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر به چشم می خورد. اما مداقه در رویه قضایی موجود در این زمینه حکایت از این دارد که علی رغم اینکه به موجب نصوص قانونی درخصوص بسیاری از بزهکاران این حوزه باید احکام سنگین اعدام یا حبس ابد صادر و اجرا شود، در بسیاری از موارد شاهد این هستیم که تمایل رویه قضایی به صدور چنین احکامی بسیار کم است و بنا به دلایل متعددی قضات از صدور چنین احکامی امتناع می ورزند. در این پژوهش برای نشان دادن عدم هم سویی سیاست جنایی تقنینی و قضایی موجود در حوزه جرائم مواد مخدر، نگارندگان نمونه هایی از آراء محکومیت صادره در این خصوص را مورد تحلیل قرار داده اند. با عنایت به آنکه مجرمان بالقوه در محاسبات قبل از ارتکاب جرم موارد اجرای یک حکم و نه شدت مجازات قانونی را مدنظر قرار می دهند، در این راستا و با یک کار میدانی نگرش متهمین و محکومین به اعدام در جرائم این حوزه نیز با طراحی پرسش نامه ای (قبل از تصویب ماده واحده الحاقی اخیر) مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آنکه عدم هم سویی سیاست جنایی تقنینی و قضایی در این حوزه بر نگرش متهمین و محکومین مواد مخدر اثرگذار بوده است و نهایتاً منتهی به کاهش اثر ارعابی مجازات های سنگین این حوزه خصوصاً اعدام شده است. این موضوع اخیراً توسط مقنن در ماده واحده الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مورد توجه قرار گرفت و به نوعی می توان گفت تصویب این ماده حکایت از درک پیام رویه قضایی توسط مقنن دارد.

با توجه به مبانی اعتقادی و اصول اسلامی حاکم بر جامعه، شرب خمر و مسکرات از جمله بزه های کیفردار محسوب می شود. شراب و دیگر مسکرات نیز بدون در نظر گرفتن منبع تولید آن طبیعی یا مصنوعی در دین اسلام تحریم شده و شرب آن مستحق حد گردیده است. مسلمانان واقعی شیعه و سنی نیز در این باب با هم اجماع داشته و شرب خمر را حرام می دانند. تنها برخی از فرقه های گمراه و تحریف شده با قبول شرایطی شرب خمر را حرام نمی دانند. بر همین اساس هدف از نگارش این مقاله بررسی حدود وحکم شرب خمر از دیدگاه علمای شیعه وسنی می باشد. از مهمترین یافته های این تحقیق این است که در موضوع شرب مسکرات، فقهای شیعه وسنی هر دو آن را از گناهان کبیره دانسته و آن را مستحق حد و تعزیر دانسته اند، همچنین مواد صنعتی و شیمیایی ومخدری جدید و امروزی مانند روانگردان ها و... حکم مسکرات اند.

آمارهای رسمی نهادهای بین المللی حکایت از رشد قابل توجه جرایم مواد روانگردان در سطح جهان دارد؛ قاچاق مواد روانگردان از میان تمامی بلاهایی که جامعه جهانی را تهدید می کند به عنوان یکی از عذاب آورترین بلاها محسوب می شود، بالا بودن نرخ قاچاق و از هم پاشیدگی خانواده ها، موجب افزایش بی رویه این نوع بزهکاری شده است، ریشه کن ساختن قطعی مواد روانگردان کاری است بس مشکل و حتی غیر ممکن؛ اما می توان با استفاده از روش های نوین به طور محسوسی ارتکاب جرایم مواد روانگردان را تقلیل و از گسترش روز افزون آن جلوگیری نمود. این امر مستلزم اندیشیدن تمهیداتی برای مقابله با مواد روانگردان می باشد تا در عین اینکه جامعه از این گونه بزهکاری ها در امان باشد، شخص بزهکار نیز جهت بازگشت به جامعه حفظ و بازسازی شود، به گونه ای که وی بتواند یک زندگی منطبق بر معیارهای اجتماعی را در پیش گرفته و از دنیای جرم و جنایت فاصله بگیرد، نباید در صدد انتقام از مجرم بر آمد، بلکه باید در اصلاح و ارشاد او کوشید و با استفاده از لوازم موجود زمینه بازگشت او را به اجتماع فراهم آورد، این موضوع در مواد روانگردان به لحاظ خصوصیات ویژه دارای اهمیت دو چندان است زیرا شخصیت مجرمین مواد روانگردان هم چون زمین خالی است که هر بذری در آن پاشیده شود می پذیرد.

هدف این پژوهش، مطالعه تطبیقی سیاست کیفری ایران در باب جرایم مواد مخدر در الحاقیه ماده 45 با کنوانسیون 1988 می باشد که به روش توصیفی – تحلیلی و کتابخانه ای- اسنادی انجام می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که توسل بیش از حد مقنن به مجازات های شدید، از جمله حبس های طولانی مدت و اعدام، به وضوح در قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر به چشم می خورد که در سیاست های جنایی دوره بعد از انقلاب، همواره جزو برنامه های مبارزه با مواد مخدر بوده است و علی رغم پیوستن به کنوانسیون 1988 وین و مخالفت های بین المللی با مجازات های سنگین از جمله اعدام، باز هم این رویه به قوت خود باقی مانده است. عناصر مرتبط با مواد مخدر در ماده 45 حول کاهش مجازات، با در نظر گرفتن اقدام های مضاعف مجرمانه در همراهی با جرایم مواد مخدر ازجمله استفاده از سلاح، داشتن نقش سرکردگی، داشتن سابقه محکومیت قطعی، وجود وزن خاصی از مواد موضوع جرم و استفاده از کودکان و مجانین اعمال خواهد شد.