درخت حوزه‌های تخصصی

عنوان مقاله حاضر «مثنویمولویو نجوم» است. وقتیکه وضعیت علوم را در قرن هفتم و هشتم هجریمطالعه میکنیم، متوجه پیش رفت و توسعه علوم عقلیو نجوم در کنار علوم نقلیمیشویم و در مییابیم که از بین ستارگان عرصه ادب فارسی، مولویشاعر آفاق و انفس است. در این پژوهش نیز مجالیفراهم آمده است تا با طریق استفاده مولانا از دانش نجوم، ابزار نجومی، پدیده هایجوی، پیوستگیبا اختران، سعد و نحس، افلاک، ستارگان و برج هایدوازده گانه مثنویو کاربرد آن ها در شعر او بیش تر آشنا شویم.

اندیشه رویداد تکرارى بلایاى کیهانى-فاجعه متناوب سیل و آتش سوزى فراگیر-را به دنیا قرون وسطى و فلسفه راقیون و فیثاغورسیان و ایران و بابل باستان ردیابى کرده اند.فاجعه هاى متناوبى که مى پنداشتند به هنگام قران تمام سیّارات، در نقطه صفر دایرة البروج وقوع مى یابد. 1 انگاره سال عالم»[ایّام العالم، ایّام سند هنّد]از آنجا که اصولا با دانش نجوم ارتباط دارد، مورد توجه و استفاده مورخ علم است.براى روشن کردن نقش ایران ساسانى در زمینه سر چشمه و انتشار فرضیه هاى علمى-بخصوص چگونگى انتقال آنها به هندوستان-مى توان از انشعابات این انگاره استفاده کرد.آنچه ذیلا ترجمه مى شود، دو روایت ناقص از فصلى درباره«سال علام»است، که در اصل اثر ابو معشر بخلى، 1 عالم احکام نجم [متوفى 272 ه ق.] 2 ، آمده است، وى در اروپاى قرون وسطى، به آلبوماسار شهرت داشته و رساله اى به نام کتاب الألوف تألیف کرده است که اکنون نسخه اى از آن در دست نیست.اما احمد بن عبد الجلیل سجزى 3 [متوفى 414 یا 415 ه ق.]خلاصه اى از آن را فراهم آورد که به گونه اى مغشوش به ما رسیده است.