جواد مصرآبادی

در طول دو دهه اخیر محققان زیادی در داخل کشور به بررسی رابطه راهبردهای فراشناختی با شاخصه های پیشرفت تحصیلی در قالب تحقیقات آزمایشی و همبستگی پرداخته اند.بازنگری نتایج این تحقیقات نشان می دهد که تمام یافته های آنها یکسان نبوده است. بنابراین لزوم استفاده از پژوهش فراتحلیل جهت حل تناقض ها و ارائه نتیجه کلی در این حوزه احساس می شود. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف ترکیب نتایج کمّی حاصل از پژوهش های همبستگی و آزمایشی در مورد روابط(همزمانی و علی) راهبردهای فراشناختی با پیشرفت تحصیلی طراحی و اجرا شد. برای این منظور از یافته های 56 پژوهش این حوزه داخل کشور استفاده شد که از این مطالعات 114 اندازه اثر به دست آمد. مطالعاتی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند از دانشگاه ها و مراکز مختلف پژوهشی شامل دانشگاه های شهید رجایی، شهید بهشتی، تربیت معلم تهران، تهران، الزهرا(س)، علامه طباطبایی، تربیت مدرس، شهید چمران اهواز، شیراز، اصفهان، تبریز و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، مرکز اسناد و اطلاعات مدارک علمی ایران و پایگاه های اطلاعاتی SID, noormags, magiran جمع آوری شدند و بعد از بررسی ملاک های ورود و خروج یافته های کمی پژوهش های منتخب با نرم افزار CMA تحلیل شدند. نتایج ترکیبی نشان دادند که راهبردهای فراشناختیدر همه تحقیقات(همبستگی و آزمایشی) رابطه معناداری با پیشرفت تحصیلی فراگیران داشته است و اندازه اثر رابطه این دو متغیر طبق ملاک کوهن در تحقیقات آزمایشی زیاد( ES=0.70) و در تحققات همبستگی متوسط(ES=0.44) ارزیابی شد. همچنین دیگر نتایج جانبی پژوهش نشان دادند که از بین مؤلفه های راهبرد فراشناختی، مؤلفه برنامه ریزی بیشترین تاثیر را بر پیشرفت تحصیلی دارد.

یکی از مؤثرترین روش های مدیریت کلاس، شناخت عوامل مؤثر بر نظم و انضباط دانش آموزان است. در این راستا هدف اصلی این پژوهش تمایز دانش آموزان منضبط و غیرمنضبط براساس ذهن خوانی و پنج مؤلفه هوش هیجانی (خودانگیزی، خودآگاهی، خودکنترلی، هشیاری اجتماعی، مهارت های اجتماعی) می باشد. نمونه این پژوهش 384 نفر از دانش آموزان دوره متوسطه شهر تبریز بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و روش هدفمند انتخاب شدند. برای انتخاب دانش آموزان منضبط و غیرمنضبط از دو نقطه برش برای نمرات انضباط دختران و پسران و نیز نظرات مسؤلان مدرسه استفاده شد. همچنین جهت جمع آوری داده های پژوهش از پرسش نامه هوش هیجانی شیرینگ و آزمون ذهن خوانی بارون کوهن استفاده گردید. داده های به دست آمده با روش های آماری تجزیه تابع تشخیص و رگرسیون لوجستیک تجزیه و تحلیل شدند. یافته های تجزیه تابع تشخیص منجر به یک تابع تشخیص معنادار شد. طبق این تابع چهار متغیر ذهن خوانی، خودکنترلی، هشیاری اجتماعی و خودانگیزی دارای بالاترین توان در تمایز دو گروه بودند. همچنین نتایج تابع تشخیص نشان داد که 60 درصد از افراد دو گروه طبق تابع به دست آمده به طور صحیح مجدداً طبقه بندی شدند. نتایج معنادار رگرسیون لوجستیک نشان داد که این مدل می تواند 60 درصد دانش آموزان را در دو گروه منضبط و غیرمنضبط طبقه بندی کند.

یکی از عوامل اصلی استرس در شغل معلمی بدرفتاری های دانش آموزان است. این پژوهش برای دستیابی به دو هدف طراحی شد: الف. تشخیص تنوع بی انضباطی های دانش آموزان و ب. تعیین میزان رخداد این بی انضباطی ها در کلاس های درس مدارس متوسطه.  برای انجام تحقیق از روش های کیفی، تحلیل محتوا و یک طرح درون گروهی استفاده شد. این پژوهش دارای دو نمونه آماری بود که برای هدف اول 47 نفر معلم به روش در دسترس و برای هدف دوم 255 نفر معلم به روش تصادفی ساده به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. برای اندازه گیری داده ها از دو ابزار محقق ساخته استفاده شد. اولین پرسش نامه دارای یک سؤال باز بود که در آن از معلمان نمونه اول خواسته شد رفتاری های استرس زای دانش آموزان را فهرست نمایند. دومین پرسش نامه یک مقیاس 35 سؤالی بود که آیتم های آن به طریق تحلیل محتوا و تحلیل عاملی اکتشافی از بین رفتارهای استرس زای دانش آموزان انتخاب شده بود. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که کلیه رفتارهای استرس زای دانش آموزان را می توان در پنج دسته توهین به معلم، بی توجهی به قوانین، حواس پرتی، مبارزه طلبی و آزار همکلاسی ها دسته بندی کرد. نتایج تحلیل واریانس با اندازه های مکرر نشان داد که میزان استرس زایی رفتارهای مبارزه طلبانه از نظر معلمان دارای بیشترین مقدار و رفتارهای مرتبط با آزار همکلاسی ها کمترین استرس را دارد. دیگر نتایج نشان داد که میزان رخداد رفتارهای مرتبط با بی توجهی به قوانین و مقررات دارای بیشترین بسامد و توهین به معلم از کم ترین بی انضباطی ها است.  تشخیص تنوع و میزان شیوع بی انضباطی ها در انتخاب شیوه های برخورد مناسب با این رفتارها مؤثر خواهد بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه و همچنین تعیین سهم هوش های چندگانه (هوش زبانی یا کلامی، منطقی- ریاضی، فضایی، موسیقایی، بدنی- جنبشی، درون فردی، میان فردی و طبیعت گرایانه) و ویژگی های شخصیتی (برون گرایی، سازش پذیری، وظیفه شناسی، روان رنجورخویی و انعطاف پذیری یا پذیرابودن نسبت به تجارب جدید) در پیش بینی رویکردهای یادگیری راهبردی، عمقی و سطحی دانشجویان بود. بدین منظور، 413 نفر از دانشجویان گروه های علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز (283 زن و 130 مرد) با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های هوش های چندگانه، پنج عامل اصلی شخصیت و رویکردها و مهارت های مطالعه توسط این دانشجویان تکمیل شدند. آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استاندارد یا همزمان برای تحلیل داده های جمع آوری شده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که همبستگی منفی و معنی دار بین هوش های زبانی یا کلامی، منطقی ریاضی، فضایی، درون فردی و طبیعت گرایانه و رویکرد یادگیری سطحی وجود دارد، ولی رابطه بین اکثر هوش ها با رویکردهای یادگیری عمقی و راهبردی مثبت و معنی دار بود. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ویژگی شخصیتی وظیفه شناسی، هوش کلامی یا زبانی و هوش میان فردی (با ارزش بتای منفی) عامل های پیش بینی کننده معنی داری برای رویکرد یادگیری راهبردی بودند. در پیش بینی رویکرد عمقی متغیرهایی نظیر هوش کلامی یا زبانی، پذیرا بودن نسبت به تجربه، هوش طبیعت گرایانه، وظیفه شناسی (با ارزش بتای مثبت) و هوش موسیقیایی و برون گرایی (با ارزش بتای منفی) از لحاظ آماری معنی دار بودند. بهترین عامل پیش بینی کننده برای رویکرد سطحی یادگیری دانشجویان هوش میان فردی بود و متغیرهای پذیرا بودن نسبت به تجربه، روان رنجورخویی، وظیفه شناسی، هوش کلامی یا زبانی و هوش موسیقیایی از لحاظ ارزش بتا در اولویت بعدی قرار داشتند. از بین این متغیرها، پذیرا بودن به تجربه، وظیفه شناسی، هوش کلامی و هوش موسیقیایی در پیش بینی رویکرد یادگیری سطحی بتای منفی داشتند.

یادگیری مشارکتی یکی از گسترده ترین حوزه های نظری، پژوهشی و اجرایی ثمربخش در تعلیم و تربیت است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر گذاری یکی از شیوه های یادگیری مشارکتی، به نام روش تقسیم بندی دانش آموزان به گروه های پیشرفت (STAD)1، بر شاخص های شناختی، فراشناختی و عاطفی در یادگیری درس ریاضی در دوره راهنمایی تحصیلی انجام شد. نمونه آماری پژوهش313 نفر از دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهر تبریز بودند. در این پژوهش از یک طرح نیمه آزمایشی درون گروهی و بین گروهی با پیش آزمون و پس آزمون و با گروه کنترل استفاده شد و روش یادگیری مشارکتی به شیوه تقسیم بندی به گروه های پیشرفت در طول 6 هفته بر روی آزمودنی های گروه آزمایشی اجرا شد. در این پژوهش از سه ابزار: 1: آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی برای سنجش پیشرفت تحصیلی ریاضی، 2: پرسش نامه تجدید نظر شده سنجش نگرش نسبت به مدرسه برای سنجش بازده های عاطفی و 3: پرسش نامه دانش و راهبردهای شناختی- فراشناختی برای سنجش میزان تغییر در دانش و راهبردهای فراشناختی ورودی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش به روش STAD در مقایسه با آموزش مرسوم تاثیر بیشتری بر نمرات پیشرفت تحصیلی و بخشی از شاخص های عاطفه تحصیلی دانش آموزان دارد. امّا این تأثیر در بازده های فراشناختی مشاهده نشد. با توجه به یافته های این پژوهش و نیز مرور مبانی نظری و تجربی حوزه یادگیری مشارکتی می توان نتیجه گرفت که کاربست این شیوه می تواند بر رشد مهارت های شناختی، عاطفی تحصیلی و زبانی کودکان نسبت به شیوه های آموزش انفرادی تأثیرگذار باشد.

استفاده از نقشه های مفهومی به عنوان ابزارهای ارزشیابی تحصیلی چندین دهه است که در کانون توجه محققان و مربیان قرار دارد. هدف از تدوین این مقاله معرفی و اعتباربخشی شیوه های استفاده از نقشه مفهومی به عنوان ابزارهای ارزشیابی تحصیلی است. به طور مشخص در اینجا شیوه های ترسیم و تکمیل (آزاد و هدایت شده) نقشه مفهومی معرفی می شود و این نقشه ها از لحاظ شاخص های رواییِ محتوایی، رواییِ ملاکی، رواییِ افتراقی و پایاییِ نمره گذاران مورد بررسی قرار می گیرد. نمونه آماری پژوهش 221 نفر از دانش آموزان سال دوم متوسطه رشته علوم تجربی شهر تبریز در سال تحصیلی 88-1387 بودند که در هشت کلاس حضور داشتند. یافته های پژوهش حاضر به طور کلی نشان داد که آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی از روایی محتوایی بالایی برخوردارند. همچنین این آزمون ها دارای مقادیر متفاوت همبستگی (با مقدار متوسط 50/0) با یک آزمون چهارگزینه ای بودند. همه آزمون های نقشه مفهومی به خوبی از عهده تشخیص تفاوت بین نمرات دو گروه تحصیلی بالا و پائین برآمدند. همچنین نتایج نشان داد که ضریب توافق نمره گذاران آزمون های نقشه مفهومی در حد بالایی است. با مقایسه چهار شیوه آزمون مشخص شد که روش تکمیل هدایت شده در روایی محتوایی و پایایی نمره گذاران نسبت به دیگر روش ها بهتر است و شیوه ترسیم آزاد در روایی ملاکی و روایی افتراقی، نسبت به دیگر شیوه های آزمون نقشه مفهومی، دارای شاخص های بالاتری است.   

در این پژوهش سه شیوه نمره گذاری به آزمون های نقشه مفهومی معرفی می شود: 1- روش رابطه ای 2- روش ساختاری 3- روش شباهت. برای تشخیص مناسب ترین شیوه نمره گذاری از بین این شیوه ها از سه شاخص روایی ملاکی، پایایی نمره گذاران و روایی افتراقی استفاده شد. نمونه آماری پژوهش 105 نفر از دانش آموزان سال دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 88-1387 بودند که در چهار کلاس حضور داشتند. یافته های پژوهش نشان داد که روش نمره دهی رابطه ای از لحاظ این شاخص ها نسبت به دو روش دیگر مقادیر بالاتری دارد و روش نمره دهی شباهت نیز نسبت به دو روش دیگر پایین ترین شاخص های آماری را دارد.

تشخیص و سنجش عوامل عاطفی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی از حوزه های فعّال و با اهمیت در روانشناسی تربیتی است. در این مطالعه هنجاریابی، روایی و پایایی پرسشنامه تجدید نظر شده سنجش نگرش نسبت به مدرسه را مورد بررسی قرار داده شده است. این پرسشنامه شامل 35 سؤال است که پنج عامل عاطفی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی (ادراک خود تحصیلی، نگرش نسبت به معلمان و کلاس ها، نگرش نسبت به مدرسه، ارزش گذاری هدف های مدرسه و انگیزش/خود نظم دهی) را اندازه می گیرد. آزمودنی های پژوهش 317 نفر از دانش آموزان دبیرستانی بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای بررسی روایی پرسشنامه SAAS-R از روش تحلیل عاملی تأییدی به روش تجزیه به مؤلفه های اصلی و از روش آلفای کرانباخ برای بررسی میزان پایایی استفاده شد. همچنین بر اساس عملکرد آزمودنی ها جدول های هنجاری برای هر کدام از این آزمون های فرعی تهیه شد. یافته های بخش تحلیل عاملی نشان داد که با حذف سه سؤال از کل پرسشنامه و تحلیل عاملی بقیه سؤالات و چرخش نتایج با روش واریماکس پنج مؤلفه آشکار می شود که تعداد این مؤلفه های به دست آمده و نیز سؤالاتی که با این مؤلفه ها بار عاملی بالایی داشتند تا حد زیادی با یافته های مؤلفین پرسشنامه و یافته های یک پژوهش داخلی دیگر همخوان است. همچنین مشخص شد که هم کل پرسشنامه و هم تمام آزمون های فرعی از ضریب پایایی بالایی برخوردار هستند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ساختارهای ادراکی کلاس درس و انگیزش چیرگی(تبحر) دانشجویان با روش همبستگی انجام گرفت. آزمودنی های پژوهش، شامل 187 دانشجو(73 دانشجوی پسر و114 دانشجوی دختر) بودند که بوسیله نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی از دانشکده های علوم تربیتی و اجتماعی و زبان و ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انتخاب شدند و از پرسشنامه های ساختار اهداف کلاس درس بلک بورن و پرسشنامه هدف گرایی تحصیلی بوفارد، وزیو، رومانو، کوئینارد، بوردلیو و فیلبو برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که تکالیف جالب و برانگیزاننده کلاس درس مهم ترین پیش بینی کننده انگیزش چیرگی(تبحر) دانشجویان است. نتیجه دیگر این پژوهش نشان داد که 19% درصد از واریانس انگیزش هدف چیرگی(تبحر) از طریق یک ترکیب خطی از عوامل تکالیف جالب و برانگیزاننده کلاس درس و ارزشیابی چیرگی تعیین می شود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات روش های آماری تحلیل رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر به کار رفت.

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر عزت نفس دانش آموزان دختر پایه ی سوم متوسطه شهر تبریز بود. به این منظور به روش نمونه گیری خوشه ای و به طور تصادفی از دو دبیرستان شهر تبریز 56 نفر انتخاب شد که 34 نفر از آنان در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. پرسشنامه ی عزت نفس کوپر اسمیت(میزان پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 78/0 برآورد شده است) به عنوان پیش آزمون توسط هر دو گروه تکمیل شده سپس گروه آزمایش هشت جلسه آموزش مهارت های زندگی(مهارت همدلی، مهارت تصمیم گیری، مهارت حل مسئله، مهارت ابراز وجود) را دریافت نمود و گروه کنترل برنامه عادی روزانه خود را گذراند. سپس از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی بر عزت نفس کلی، عزت نفس تحصیلی و عزت نفس اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارد. عزت نفس خانوادگی و فردی آزمودنی ه ا پس از آم وزش، افزایش یافت ولی این افزایش معنادار نبود.

بررسی میزان قانون گرایی در بین شهروندان استان آذربایجان غربی است. برای تبیین قانون گرایی شهروندان از نظریه های جامعه شناسی و روان شناسی استفاده شده است.روش شناسی: جامعه آماری شامل کلیه افراد گروههای سنی و جنسی 20 الی 75 ساله در استان آذربایجان غربی بود (2145012 نفر) که 800 نفر از آنان به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند و برای گرد آوری اطلاعات این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش پیمایشی است.یافته ها: یافته های بر اساس تحلیل رگرسیون چند متغیره گام به گام، نشان دهنده چهار مرحله معنا دار در پیش بینی متغیر وابسته (قانون گرایی) است. دراولین مرحله، مولفه عمومیت قانون (عام گرایی) بیشترین رابطه را با متغیر ملاک نشان داد (R=0.51). درمرحله دوم، عمومیت قانون و مذهب افراد بالاترین میزان توان پیش بین قانون گرایی را نشان دادند، (R=0.59; F=0.001). در سومین مرحله، عمومیت قانون، مذهب و شناخت فرد 42 درصد واریانس متغیر قانون گرایی را پیش بینی کرد(R2=0.42) . در مرحله آخر، چهار متغیر (عمومیت قانون، مذهب افراد، میزان شناخت فرد نسبت به قانون و ترس از مجازات) دارای بیشترین توان پیش بینی کنندگی متغیر وابسته بود (R=0.67; F=0.001).نتایج: در مجموع می توان نتیجه گرفت که قانون گرایی با عمومیت قانون، ترس از مجازات، مذهب فرد و اطاعت از قوانین از روی شناخت و آگاهی رابطه معنا داری دارد.

مقالة حاضر به مقایسة اثربخشی دو شیوة ساخت نقشه های مفهومی توسط فراگیران و ارائة نقشه های از قبل آماده شده بر یادداری، درک و حل مسئله برای در نظرگرفتن سبک یادگیری آزمودنی ها پرداخته است. اثرات کاربندی ها از طریق دو آزمون پیشرفت تحصیلی که دارای شاخص های قابل قبول روایی و پایایی بودند، مورد اندازه گیری قرار گرفتند. برای اندازه گیری سبک یادگیری وابسته به زمینه و نابسته به زمینه، آزمودنی ها از آزمون گروهی اشکال نهفته استفاده شد. پژوهش بر اساس طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون طراحی شده است. شش کلاس به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان 4 گروه آزمایشی و 2 گروه کنترل انتخاب شدند. در دو گروه آزمایشی، نقشه های از قبل آماده شده به آزمودنی ها ارائه شد و اعضای دو گروه آزمایشی دیگر به تهیة نقشه های مفهومی پرداختند. در گروه های کنترل نیز آزمودنی ها به شیوة مرسوم به یادگیری متن های درسی مشابه پرداختند. یافته های پژوهش نشان می دهند که ارائة نقشة مفهومی در شرایطی که سبک یادگیری آزمودنی ها وابسته به زمینه باشد نسبت به ساخت تأثیر بیشتری دارد و ساخت نقشة مفهومی در شرایطی که آزمودنی ها دارای سبک نابسته به زمینه باشند بر ارائة نقشة مفهومی برتری دارد. بدون در نظر گرفتن سبک یادگیری هیچ کدام از این دو روش برتری چشم گیری نسبت به هم نداشتند.

یکی از اصلی ترین موضوعاتی که هر مکتب دینی و فلسفی به آن می پردازد، ماهیت انسان و کمال اوست و مکاتب مختلف نگرش های گوناگونی نسبت به این موضوع دارند. دیدگاه ادیان آسمانی به ویژه دیانت اسلام نسبت به انسان کل نگرانه است و کمال او را در رشد متعادل تمام ابعاد وجودی او می دانند. یکی از جدیدترین رویکردها در علوم انسانی و روان شناسی، انسان گرایی است که در مقایسه با دیدگاه های قدیمی اهمیت و توجه بیشتری برای انسان قائل است. نکته ای که مورد تأکید مکتب اسلام نیز هست. اما با وجود مشترکات بین دو دیدگاه می توان نکات اختلافی را نیز بین نظرات دو مکتب مشاهده کرد. در این مقاله ابتدا به بررسی نظرات روان شناسان انسان گرا و بالاخص راجرز نسبت به ماهیت و کمال انسان می پردازیم و در ادامه نظر مکتب اسلام را با تکیه بر آیات قرآن کریم در این رابطه بیان می کنیم. در پایان بحثی تطبیقی در ارتباط با نکات اشتراک و اختلاف دو دیدگاه نسبت به ماهیت انسان خواهیم داشت.

این پژوهش با هدف تعیین میزان اثر بخشی شیوه های ارایه نقشه مفهومی، ساخت نقشه مفهومی و عدم استفاده از نقشه مفهومی بر بازده های شناختی (یادداری، درک و حل مساله) و عاطفی (نگرش نسبت به مدرسه، نگرش نسبت به معلم و کلاس، انگیزش / خود - نظم دهی، ادراک خود - تحصیلی و ارزش گذاری هدف ها) در یادگیری درس زیست شناسی اجرا شد. اثرات کاربندی ها بر بازده های شناختی فراگیران از طریق آزمون پیشرفت تحصیلی و بر بازده های عاطفی از طریق پرسشنامه سنجش نگرش نسبت به مدرسه که هر دو دارای شاخص های قابل قبول روایی و پایایی بودند، مورد اندازه گیری قرار گرفت. این پژوهش مبتنی بر یک طرح شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون بود. کلاس های درسی از قبل تشکیل شده به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان 4 گروه آزمایشی و 2 گروه کنترل انتخاب شدند. در دو گروه آزمایشی، نقشه های از قبل آماده شده در فرآیند آموزش کلاسی به آزمودنی ها ارایه شد و اعضای دو گروه آزمایشی دیگر به تهیه نقشه های مفهومی از متن های آموزش داده شده پرداختند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که هر دو شیوه ارایه و ساخت نقشه مفهومی در مقایسه با شیوه مرسوم آموزش بر متغیرهای یادداری و درک تاثیر مثبت بیشتری دارند، اما این دو روش اثر معنی داری بر عملکرد حل مساله ندارند، در این مقایسه ها هیچ کدام از دو روش تهیه و ارایه برتری مشخصی نسبت به هم نداشتند. یافته ها در ارتباط با متغیرهای عاطفی نشان می دهند که ارایه نقشه های از قبل آماده شده، موجب بهبود نگرش نسبت به معلم و کلاس می شود اما ساخت نقشه های مفهومی بر انگیزش و خود - نظم دهی فراگیران تاثیر مثبتی دارد.

"رویکرد سازنده گرایی یکی از چارچوب های نظری مهم در شکل گیری و هدایت بازنگری ها و فعالیت های جدید آموزشی است. تاکید ساختن گرایان بر این است که افراد دانش را فعالانه می سازند. یکی از روش های آموزشی نوین که ارتباط بسیار نزدیک با رویکرد سازنده گرایی دارد، نقشه مفهومی است. نقشه مفومی بازنمایی تجسمی روابط معنادار میان مفاهیم است. هدف کلی پژوهشی که مقاله حاضر بر اساس یافته های آن تهیه شده، تعیین اثر بخشی استفاده از نقشه مفهومی به عنوان راهبرد یاددهی– یادگیری است. اهداف جزیی این پژوهش مقایسه اثربخشی ارایه نقشه های مفهومی از پیش آماده شده با نقشه های مفهومی تهیه شده از سوی فراگیران و همچنین مقایسه اثربخشی شیوه های انفرادی و گروهی تهیه نقشه مفهومی است. آزمودنی های پژوهش 55 معلم مقطع ابتدایی بود که در یک دوره آموزشی ضمن خدمت در سه کلاس شرکت داشتند. طرح پژوهشی یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون بود. در این پژوهش آزمودنی ها در سه گروه آزمایشی مشارکت داشتند. برای گروه اول آزمایشی نقشه های از پیش آماده شده در فرآیند آموزشی کلاسی ارایه شد. گروه دوم به صورت انفرادی و گروه سوم به صورت گروهی به تهیه نقشه های مفهومی پرداختند. یافته های پژوهش نشان می دهند که میانگین نمرات پس آزمون های هر سه گروه نسبت به پیش آزمون ها افزایش یافته است، اما بیشترین تاثیر نقشه مفهومی در شیوه ساخت انفرادی نقشه مفهومی و کمترین تاثیر آن در ارایه نقشه های مفهومی مشاهده شده است. "