امید محمودی خوشرو

موضوع و هدف مقاله: اقلیم کردستان عراق علیرغم دارا بودن درآمدهای بالای نفتی، گمرکی و کمک سایر کشورها همواره با فساد مالی رو به رو است. یکی از علل فساد وجود اتفاقات و ریسک های احتمالی است که سبب ضعف پاسخگویی و شفافیت می شود. یکی از مولفه های اصلی پاسخگویی، راهبری سازمانی است و یکی از اجزای کلیدی آن کنترل های داخلی پیشرفته است که توان مدیریت ریسک های احتمالی را دارد. هدف از این پژوهش تعیین تأثیر کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک بر شفافیت گزارشگری مالی در بخش عمومی اقلیم کردستان عراق می باشد. روش پژوهش: بدین منظور پس از شناسایی مولفه های کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک در مقالات پیشین، تعداد 175 پرسشنامه بسته توسط کارکنان مالی و بودجه بخش عمومی اقلیم کردستان تکمیل و سپس با تکنیک معادلات ساختاری در نرم افزار اسمارت پی ال اس تحلیل شد. یافته های پژوهش: یافته ها نشان داد که کنترل های داخلی مالی مبتنی بر ریسک بر شفافیت گزارشگری مالی بخش عمومی اقلیم کردستان عراق تأثیر معناداری دارد. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک با مدیریت ریسک های دستگاه های دولتی سبب افزایش شفافیت گزارشگری مالی و در نهایت انضباط مالی می شود. امروزه با توجه به نوسانات و اتفاقات مخاطره آمیز سازمان ها باید کنترل های داخلی مبتنی بر ریسک را به صورت کاملاً اختصاصی جهت اقدامات پیشگیرانه در دستگاه های دولتی مستقر نمایند.

در شرایط بحران، نقش نظارت و حسابرسی پر رنگ تر می شود. پژوهش های مالی نشان داده که بین میزان ریسک پذیری و سود رابطه مستقیمی وجود دارد و هر چقدر میزان سودآوری در صنعتی بیشتر باشد، میزان ریسک آن نیز بالاتر است. بحران سلامت در سال 2019 همه صنایع و به خصوص صنعت دارو را با نوساناتی رو به رو کرد. در این بین حسابرسان نیز نظارت خود را افزایش دادند. هدف از این پژوهش بررسی رابطه ریسک پذیری مالی و سودآوری در شرکت های بورسی موجود در صنعت دارو با توجه به بحران سلامت و کیفیت حسابرسی است. برای تحلیل داده ها از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد که ریسک پذیری مالی با سودآوری در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری دارد. شرایط کرونا ویروس گرچه بر سودآوری در سطح اطمینان 95 درصد تاثیر گذار بود، اما بر رابطه ریسک پذیری مالی با سودآوری تاثیر معناداری نداشت. کیفیت حسابرسی بر رابطه ریسک پذیری مالی و سودآوری تأثیرگذار بود. در همه شرایط باید علاوه بر در نظر گرفتن ریسک پذیری مالی، بحران های موجود، کیفیت حسابرسی و سایر عوامل اثرگذار در جهت بهبود سودآوری شرکت ها مورد توجه قرار گیرند.

شناخت کیفیت حسابرسی برای استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری به دلیل ارزیابی عملکرد، پیش بینی سود آوری و تعیین ارزش واقعی شرکت بسیار حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش برآورد مدلی برای شناخت معیارهای کیفیت حسابرسی با استفاده مدل AHP فازی و سپس استفاده از آزمون T-Test برای تبیین مدل سیستمی کیفیت حسابرسی به گونه ای که بتواند مدل اولیه را بهینه نماید. برای این منظور از 17 متغیر تأثیر گذار بر گرفته از ادبیات و پیشینه پژوهش در قالب سه گروه (ورودی، فرایندی و خروجی) در طی سال 1395 در گستره سازمان حسابرسی و مؤسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ایران انجام گرفت. نتایج حاصل نشان می دهد که کاربرد مدل منطق فازی معیارهای با اهمیت کیفیت حسابرسی را رتبه بندی می نماید. ارزیابی عملکرد الگوهای منطق فازی و آزمون T حاکی از تأیید این الگو است، به طوری که معیارهای میانگین سوابق، تخصص صنعت، حجم کار شرکا، جابجایی شرکا و تجدید ارائه صورت های مالی بیش ترین تأثیر اهمیت بر کیفیت حسابرسی مورد تبیین قرار گرفت. این شش معیار در مجموع بیش از 76 درصد اهمیت کیفیت حسابرسی را به ترتیب در گروه معیارهای ورودی، معیارهای خروجی و معیارهای فرایندی را ارائه نمودند.

در این پژوهش کیفیت حسابرسی با رویکرد سیستمی، مورد بررسی قرار گرفته است و علی رغم نگاه پیشین به کیفیت حسابرسی که محصول گرا بود، به صورت فرآیندگرا و سیستمی نیز به مساله توجه شود. شاخص های بالقوه مطرح شده در این پژوهش شامل عوامل ورودی حسابرسی، فرآیند حسابرسی و نتایج حسابرسی است. جامعه آماری این پژوهش خبرگان حسابرسی، مدیران و شرکای مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی می باشد. استنباط آماری پژوهش به کمک منطق فازی صورت می پذیرد. مطابق با نتایج، بیش ترین تاثیر ناشی از شاخص های میانگین سوابق کاری، تخصص و تجربه صنعت، زمان بندی و ساعات کار شرکا، مدیران و بازبینی های کیفی به نسبت کل کار حسابرسی، شاخص های مرتبط با استقلال و رعایت آن شاخص ها، انتشار مجدد صورت های مالی و تاثیر آن بر بازار، حجم کار شرکا و کارکنان و جابجایی مکرر شرکا و مدیران ارشد موسسه می باشد. این 7 شاخص در مجموع نزدیک به 80 درصد از درصد تجمعی شاخص های مطالعه کنونی را به خود اختصاص می دهند.