فرزاد موحدی سبحانی

سازمان ها برای ارتقای عملکرد خود باید به بهبود فرآیندها توجه داشته باشند. مسئله اصلی حجم زیاد فرآیندها همراه با تنوع وسیع ویژگی های آنها است که باعث افزایش پیچیدگی در روش های بهبود فرآیندها می شود. روش های قبلی به بهبود فرآیندها در حجم زیاد فرآیندها قادر نیستند. رویکرد داده کاوی با شناسایی الگوهای ارزشمند پنهان در حجم زیاد فرآیندها از روش های بهبود پشتیبانی می کند. در این مقاله چارچوبی برای به کارگیری روش های داده کاوی برای استخراج الگوهای ارزشمند پنهان در حجم زیاد فرآیندها با هدف ارائه پیشنهادهای بهبود توسعه داده شده است. برای ارزیابی چارچوب پیشنهادی، مجموعه ای واقعی از فرآیندها به همراه ویژگی های آنها جمع آوری شده است. سپس با الگوریتم های طبقه بندی، خوشه بندی و انتخاب ویژگی ها، الگوهایی با ارزش در حجم زیاد فرآیندها شناسایی شدند. بعد از ارزیابی این الگوها، پیشنهادهای بهبود ازطریق الگوهای شناسایی شده پیشنهاد شده است. نتایج نشان می دهد الگوهای شناسایی شده قادر هستند با ارائه پیشنهادهای بهبود اقدامات بهبود فرآیندها را پشتیبانی کنند.

دوسوتوانی سازمانی مفهومی جدید در مدیریت است، به معنای توجه به دو هدف ناسازگار سازمانی به طور برابر، که به عملکرد بالا در محیط کسب وکار منجر می شود. همچنین، وجود ظرفیت جذب دانش، که به معنای توانایی کشف دانش جدید است، در بهبود دوسوتوانی سازمانی و عملکرد شرکت مؤثر است. فرهنگ سازمانی دوسوتوان می تواند بر رابطه میان ظرفیت جذب دانش و دوسوتوانی سازمانی تأثیر بگذارد. با توجه به اهمیت این موضوع در شرکت های تولیدی، هدف از نگارش این مقاله بررسی تأثیر ظرفیت جذب دانش بر دوسوتوانی سازمانی و تبیین نقش میانجی فرهنگ سازمانی دوسوتوان در این زمینه بود. جامعه آماری تحقیق شرکت های تولیدی استان قم بود. نود و سه شرکت در این پیمایش شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها، از سه پرسش نامه (ظرفیت جذب دانش، دوسوتوانی سازمانی، فرهنگ سازمانی دوسوتوان) استفاده شد. روایی پرسش نامه از طریق صوری و محتوایی و پایایی، با محاسبه مقدار کرونباخ 81/0، تأیید شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزار لیزرل، به منظور ارزیابی مدل معادلات ساختاری، صورت گرفت. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که رابطه ای مثبت و معنادار بین متغیرهای تحقیق وجود دارد و فرهنگ سازمانی دوسوتوان در رابطه بین ظرفیت جذب دانش و دوسوتوانی سازمانی نقش میانجی دارد.

امروزه، کارکنان سرمایه های هر سازمان بشمار می آیند که سازمان ها را قادر می سازد با بهره گیری از منابع انسانی توانمند عملکرد رقابتی خود را بهبود بخشند. در همین زمینه، آموزش و توسعه منابع انسانی شایسته، به عملکرد سازمان ها در خصوص اجرای مؤثر مجموعه خط مشی های مدیریت منابع انسانی وابسته است تا بتواند زمینه ساز ایجاد خلاقیت و نوآوری در سازمان باشد. از سوی دیگر، در بازارهای به سرعت در حال تغییر امروز، دانش و ظرفیت جذب آن در ایجاد فرصت های نوآوری و مزیت رقابتی شرکت ها نقش محوری دارد. با توجه به اهمیت این موضوع در شرکت گاز، هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر خط مشی های مدیریت منابع انسانی بر عملکرد سازمانی و تبیین نقش میانجی ظرفیت جذب دانش در این رابطه بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه کارکنان رسمی شرکت گاز استان قم بوده است که 85 نفر بر اساس فرمول کوکران در این پیمایش شرکت داشتند. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه (خط مشی های مدیریت منابع انسانی، عملکرد سازمانی و ظرفیت جذب) استفاده شده است. روایی پرسشنامه از طریق صوری و محتوایی و پایایی با محاسبه مقدار کرونباخ 87/0 تائید شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزار لیزرل به منظور ارزیابی مدل معادلات ساختاری صورت گرفت. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که رابطه مثبت و معناداری بین متغیرهای تحقیق وجود داشته و ظرفیت جذب دانش در رابطه بین خط مشی های مدیریت منابع انسانی و عملکرد سازمانی، نقش میانجی دارد.

مفهوم واسط دانشی، یک مفهوم سهل و ممتنع است. سهل است، زیرا واسط دانشی، وظیفه برقراری ارتباط میان شخص نیازمند دانش و شخص صاحب دانش را دارد. ممتنع است، زیرا انتقال دانش بدون نهادینه شدن دانش اثربخش نیست. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های واسط دانشی برای اثربخش نمودن فرآیند اشتراک دانش است. پژوهش حاضر از نظر روش شناسی، یک پژوهش کیفی با رویکرد داده بنیاد است. بر این اساس، وظایف واسط های دانشی و ویژگی های آنها در بستر یک سازمان دانش بنیان داخل کشور مورد بررسی قرار گرفت و ارتباط ساختاری میان ویژگی های فوق و وظایف واسط های دانشی برای اثربخش نمودن فرآیند اشتراک دانش تبیین شد. داده های پژوهش از طریق انجام مجموعه ای از مصاحبه های نیمه ساخت یافته با مدیران و خبرگان سازمان مورد مطالعه، جمع آوری گردید و با استفاده از شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش، چهار ویژگی برون گرایی، جاذبه شخصیتی، برخورداری از جایگاه و اختیارات سازمانی و توانایی رهبری را برای واسط های دانشی آشکار ساخت. همچنین مدل مفهومی ارائه شده در این پژوهش نشان داد که واسط های دانشی، علاوه بر ایجاد ظرفیت ارتباطی، ظرفیت تغییر در سازمان را ارتقاء می بخشند و از این طریق منجر به اثربخش نمودن فرآیند اشتراک دانش می شوند.

نگهداری و تعمیرات و بحث تعیین نرخ بهینه تولید، دو مبحث مجزا هستند که امروزه به دلیل وابستگی متقابل بین آن ها، با هم ادغام و به عنوان دو جزء جداناپذیر مطرح می شوند. در این پژوهش سیستم تولیدی مستعد شکست شبکه ای غیرپایدار با فرض وجود کالاهای فسادپذیر که دارای فعالیت های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و اصلاحی است، بررسی می شود. هدف از ارائه این پژوهش، تعیین نرخ بهینه تولید و به تبع آن کمینه کردن مجموع هزینه های تولید، کمبود، فساد، نگهداری تعمیرات پیشگیرانه و اصلاحی، دوباره کاری و نگهداری کالا در یک افق زمانی بلندمدت است. عدم قطعیت به دلیل خرابی های تصادفی ماشین آلات می شود تا حل چنین مسائلی با مدل های ریاضی بسیار پیچیده شود؛ بنابراین در این پژوهش از ابزار شبیه سازی گسسته پیشامد و نرم افزار ARENA.14 برای محاسبه شاخص های عملکردی سیستم استفاده شد. برای ارزیابی کارایی سیستم و تعیین سناریوی بهینه نیز از تکنیک تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است که نتایج آن، کارایی مدل ارائه شده را نشان می دهد.

امنیت عرضه گاز برای تامین سلامت اجتماعی- اقتصادی و توسعه پایدار حیاتی است. وقوع اختلالات عملیاتی، فیزیکی و سازمانی در سطح شرکت های گاز استانی موجب شده است تا تقویت حکمرانی برای غلبه بر آن ها و پشتیبانی از امنیت عرضه و ارائه خدمات عمومی ضرورت بیابد. در این مطالعه که برای شرکت گاز استان تهران پیاده سازی شده است، حکمرانی به عنوان یک سازه چند بعدی و سلسله مراتبی تحلیل شده تا ارکان اصلی آن همراه سنجه های اندازه گیری پایای هر بعد توسعه داده شوند. نتایج حاصل از مطالعه که با روش تحلیل عاملی تاییدی انجام گرفته است نشان می دهد که حکمرانی درسطح شرکت توزیع گاز شامل سه بعد اصلی: سیاست گذاری و تنظیم مقررات و برنامه ریزی، نظارت و نهایتا ساختار و سیستم هاست.. ضمنا سطوح اختیارات شفاف، تسهیم اطلاعات و دستورالعمل های مدیریت ریسک، برای تقویت کنترل های داخلی و کاهش اختلالات مورد تاکید قرار گرفته و لذا برنامه تداوم برای ایجاد توزیع تاب آور موثر خواهد بود. نتیجه ی این مطالعه بینشی علمی و عملی در خصوص توانمندسازهای سخت (فیزیکی) و نرم (غیرفیزیکی) توسعه حکمرانی را فراهم نموده و به بهبود اثربخشی، مسئولیت پذیری، تصمیم گیری آگاهانه و سیستم ها و ساختار مدیریت ریسک برای کاهش در نوسانات دسترسی به گاز و پشتیبانی از امنیت عرضه کمک می نماید.

این پژوهش، در یک شهرک صنعتی دارویی، شامل روابط بین تأمین کنندگان، مجموعه تولیدکنندگان و مشتریان، با استفاده از مفهوم هاب تأمین تحت مدیریت 3PL بهینه شده است. در این راستا یک مدل جدید ریاضی برای زنجیره تأمین این مجموعه صنعتی در حالت پایدار پیشنهاد شده است که محورهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در این مدل لحاظ و سپس توسط نرم افزار گمز به طور دقیق حل شده است. هدف، کمّینه کردن هزینه های تحمیل شده به سیستم، شامل هزینه عملیاتی هاب تأمین، هزینه حمل ونقل مواد خام و محصولات، هزینه سفارش گذاری، هزینه انبارداری مواد خام و محصولات نهایی، هزینه کمبود محصولات نهایی که به شکل پس افت در نظر گرفته شده اند، هزینه استخدام و اخراج نیروی انسانی و هزینه معدوم کردن ضایعات این کارخانه های دارویی است. همچنین یک روش ابتکاری مبتنی بر آزادسازی در این پژوهش پیشنهاد شده است؛ سپس مجموعه ای از مسائل نمونه ای با الهام از مطالعه موردی اجرا و پیاده سازی شده اند. در ادامه نتایج دقیق به دست آمده توسط نرم افزار گمز و روش ابتکاری با یکدیگر مقایسه شدند. در انتها به منظور درک بهتر میزان حساسیت پذیری محورهای مختلف رویکرد پایداری (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی)، چندین تحلیل حساسیت مختلف صورت پذیرفته و یافته های مدیریتی و عملیاتی مفیدی در این خصوص برای مدیریت ارشد چنین صنایعی ارائه شده است.

تولید انرژی در بخش نیروگاه های تلمبه ای، استراتژی ذخیره و بهره برداری دائم از این نیروگاه ها یکی از سیاست های موفق دولت ها است. از این رو در این پژوهش حداقل سازی میزان هزینه های تولید انرژی و نگهداری و تعمیرات در یکی از نیروگاه های بزرگ تلمبه ذخیره ای در ایران در راستای سیاست گذاری های سبز بر اساس راهبرد شبیه سازی- بهینه سازی پرداخته شده است. در مدل MINLP معرفی شده بدنبال بهینه سازی هزینه نگهداری و تعمیرات بر اساس میزان تولید، ساعت کارکرد نیروگاه، سطح کسری تولید انرژی با در نظر گرفتن عدم قطعیت در سطح تقاضای شبکه با استفاده از روش برنامه ریزی امکانی ارائه شده است. جهت حل مدل ریاضی در ابعاد کوچک از الگوریتم حل دقیق CPLEX در نرم افزار GAMS حل شده است و در ابعاد بزرگ از دو الگوریتم فرا ابتکاری GA و ICA با کدنویسی دودویی در نرم افزار مت لب بهره گیری شد. نتایج این پژوهش نشان داده است که حل الگوریتم فرا ابتکاری با وجود تقریب جواب های بهینه با ضریب اطمینان 95 درصد در مدت زمان مناسبی اجرا شده است و نتایج پژوهش به کاربردی بودن مدل ارائه شده در نیروگاه مورد مطالعه اشاره دارد.

بلایای طبیعی به دلیل ماهیت غیرمنتظره بودن و وسعت وقایع، تنوع و مقدار تدارکات و خدمات مورد نیاز قربانیان، نیازمند بسیج فوری و اقدام ذینفعان متعدد است. تمرکز عملیات های امداد بحران بر طراحی حمل و نقل مواد کمکهای اولیه، غذا، تجهیزات و پرسنل نجات از نقاط عرضه به تعداد زیادی از گره های مقصد که در سراسر ناحیه بحران از نظر جغرافیایی پراکنده شده اند و تخلیه و انتقال سریع افراد آسیب دیده از بحران به مراکز پزشکی و پناهگاه های امن می باشد. لذا از مسائل مهم و کارآمد در حمل و نقل بشردوستانه، مساله مسیریابی وسیله نقلیه امدادی است. در این مقاله، مساله مکان یابی تسهیلات فازی متراکم با ظرفیت چند سطحی در عملیات نجات مبتنی بر پهپاد مورد مطالعه قرار می گیرد. هدف این مساله تعیین بهترین مکان ها برای راه اندازی و سوخت گیری جایگاه ها به گونه ای است که زمان انتظار حادثه دیدگان برای دریافت امداد مورد نیاز از یک آستانه مشخص فراتر نرود. به دلیل ماهیت غیر قطعی بحران در مدل پیشنهادی تقاضا فازی در نظر گرفته شده است سپس این مدل فازی با استفاده از روش خیمنز به مدل قطعی تبدیل شده است. در نهایت مدل ریاضی پیشنهادی با استفاده از الگوریتم NSGA-II حل و نتایج ارائه گردید.