حسن فارسیجانی

شرایط آشفته بازار امروز مدیران تولید را مجبور می نماید تا به منظور مقابله با چالش های تحمیل شده توسط عواملی چون رقابت جهانی،تقاضاهای متغیر مشتریان،افزایش سرعت توزیع به بازار و رشد سریع فناوری به سیستم های تولید انعطاف پذیر) FMSs (توجه بیشتری نمایند.علاوه بر وجود موانع متعدد در برابر پیاده سازی و توسعه FMS ،توانمندسازهایی وجود دارند که به تسهیل این امر کمک می کنند.یکی از موضوعات مهم در این حوزه که هدف نهایی این پژوهش نیز می باشد، تحلیل رفتار توانمندسازها به منظور بهره برداری موثر از آن ها در پیاده سازی و توسعه FMS می باشد. توانمندسازها از طریق مرور ادبیات و نظرات خبرگان صنعت و دانشگاه شناسایی شده اند. از مدلسازی ساختاری تفسیری) ISM ( به منظور توسعه یک ساختار سلسله مراتبی به منظور تحلیل روابط میان توانمندسازها استفاده شده است و سپس فرایند رتبه بندی تفسیری) IRP ( به منظور مطالعه رابطه تسلط میان توانمندسازها به کار گرفته شده است. ISM اهمیت تعهد مدیریت ارشد و سرمایه گذاری مالی را نسبت به سایر توانمندسازها نشان می دهد، در حالیکه IRP مدیریت زنجیره تامین و تکنیک های عملیاتی و کنترل را به عنوان مهمترین توانمندسازها با توجه به حوزه های عملکردی معرفی می نماید. این پژوهش ضمن مقایسه دو رویکرد ISM و IRP ، نشان می دهد که IRP ابزار قوی تری می باشد چرا که یک قدم به پیش رفته و روابط میان توانمندسازها را با شاخص های قابل اندازه گیری عملکرد مورد توجه قرار می دهد

سازمان ها در گذر از تغییرات انقلاب گونه از عصر صنعتی به عصر اطلاعات هستند. ورود به بازارهای جهانی یکی از مسائل مهم کشور است که ذهن مدیران صنایع را به خود مشغول کرده است. جهانی شدن پدیده ای تک بعدی نیست و فرآیندی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محسوب می شود و هرچه جهان به سمت انسجام پیش می رود، اهمیت درک صحیح تفاوت های فرهنگی افزایش می یابد. توجه به فرهنگ های مختلف و توصیه به شناخت نظام های فرهنگی و چارچوب های ادراکی مختلف در این فرهنگ ها فقط در پژوهش های دانشگاهیم وردتوجه قرار نگرفته است؛ بلکه در کتب آسمانی، ازجمله قرآن کریم (سوره مائده: 44، حج: 14 و 76، روم: 22 و 12، حجرات: 31، زمر: 34) نیز به وجود نظام های اجتماعی و فرهنگی متفاوت در میان قبایل و ملل اشاره شده است. نظر به اهمیت مدیریت کلاس جهانی در قرن بیست و یکم و حضور در فضای تجارت جهانی تولید محصولات در کلاس جهانی ضرورت برنامه ریزی استراتژیک در کلاس جهانی را اجتناب ناپذیرمی کند تا قابلیت عملکردی رقباشناسایی شود؛ به طوری که مبنایی برای ایجاد تغییرات دائمی باشد. هدف از این پژوهش طراحی شاخص های کلیدی عملکرد به منظور ارزیابی عملکرد سازمان های کلاس جهانی است. برای رسیدن به این هدف نتایج استراتژی های سازمانی، اهداف استراتژیک و عوامل کلیدی موفقیت از طریق فرایند تحلیل شبکه مشخص شده اند؛ سپس برنامه ها و شاخص ها با استفاده از روش دلفی فازی انتخاب شدند؛ درنهایت اولویت و وزن شاخص ها با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مشخص شدند.

سازمان تولید در کلاس جهانی قادر است بهترین تولیدکننده در جهان باشد و ب اارزش ترین محصولات را تولید کند و بیشترین نرخ بازگشت را ازطریق اجرای راهبرد رقابتی سازمان به دست آورد. در آینده ای نزدیک تنها بنگاههای اقتصادی می توانند در فضای بین المللی حضور داشته باشند که در کلاس جهانی قرار گیرند تا بتوانند به سرعت مشتری مداری را توسعه دهند. در پژوهش حاضر با مطالعه منابع کتابخانه ای معیارهای بنگاه های اقتصادی کلاس جهانی شناسایی شد و 14 عامل که تناسب بیشتری با جامعه آماری داشتند و بیشتر مدنظر کارشناسان و مشتریان بودند، انتخاب شدند؛ بدین منظور رویکرد ماتریس تحلیل عملکرد برای شناسایی و دسته بندی و شاخص های اثرگذار برای دستیابی به تولید محصول در شرکت به کار » ایران خودرو « ماشین ابزار گرفته شد؛ سپس با توجه به مدل نهایی، راهبرد بهینه برای مدیریت هر یک از شاخص ها ارائه شد؛ درنهایت با استفاده از روش وو ) Wu ( با توجه به خروجی های ماتریس، رتبه بندی نهایی هر یک از عامل ها مشخص شد. نتایج نشان می دهد که 5 عامل قیمت، کیفیت محصول و پاسخگویی سریع، بهبود مستمر و اعتبار شرکت زیربنای دستیابی به تولید محصول در کلاس جهانی هستند.

در این پژوهش، ابتدا مولفه ها، ویژگی ها و الگوهای سازمان کلاس جهانی بررسی و با تطبیق مدل های تولید و مدل های خدمات بانکی در کلاس جهانی 13مولفه و 39 شاخص متناظر برای دستیابی صنعت بانکداری به کلاس جهانی شناسایی شد. سپس، با اخذ نظر خبرگان بانکی در قالب برسشنامه های مقایسه های زوجی به روش فازی، صمن مقایسه زوجی هر یک از معیارهای کلاس جهانی ابعاد کیفیت خدمات نیز با توجه به این معیارها و دو معیار رضایت مشتریان از هر بعد و اهمیت ابعاد از نظر مشتریان با رویکردAHP  فازی مقایسه شده و در نهایت، اولویت بندی شد. از مهم ترین مولفه های کلاس جهانی بر اساس اولویت حاصله می توان به اهداف کلان، رسالت و چشم انداز، مدیریت دارایی و بدهی، برنامه ریزی، کنترل و سیستم مدیریت اطلاعات اشاره کرد که هر مولفه شامل شاخص های گوناگونی است.

یکی از عمده ترین ریسک های تجاری بنگاه های تولیدی و خدماتی درکلاس جهانی، ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا است. برای پاسخ گویی به نوسانات تقاضا، تغییر ظرفیت یکی از راهکارهای پرهزینه ای است که برخی سازمان ها درپیش می گیرند. افزایش ظرفیت درمواقع افزایش تقاضا ضمن اینکه مستلزم تحمیل هزینه های ایجادی می شود، باکاهش تقاضا منجر به ظرفیت بلااستفاده و سرمایه راکد خواهد شد. کاهش ظرفیت در مواقع کاهش تقاضا نیز مستلزم فروش دارایی های سازمان گردیده و با افزایش تقاضا موجب تحمیل هزینه فروش ازدست رفته خواهد شد. برای مواجهه با این چالش پیش روی سازمان های تولیدی کلاس جهانی، انعطاف پذیری ترکیب تولید، به مفهوم ایجاد امکان تولید همزمان بیش از یک محصول در یک بنگاه یا خط تولیدی، راهکاری با هزینه اثربخش است که می تواند تا حدود زیادی ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا را جذب نماید. دراین مقاله راهکارهای ایجاد انعطاف پذیری باهزینه اثربخش در بنگاه های تولیدی کلاس جهانی مورد بررسی قرار گرفته و مدلی ریاضی برای این منظور پیشنهاد می گردد. بعنوان مطالعه موردی، انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا تحلیل شده و با استفاده از مدل ریاضی پیشنهادی و نرم افزار شبیه سازی، راهکارهایی جهت افزایش انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا پیشنهاد می گردد.

خوشه های صنعتی یکی از رویکرد های نوین در توسعه صنعتی کشور های در حال توسعه است که اخیراً توجه بسیاری از پژوهشگران و سیاستگذاران را به خود جلب کرده است. خوشه سازی باعث اثرات اقتصادی مثبت بر منطقه و همچنین افزایش رقابت پذیری بنگاه های کوچک و متوسط می شود، اما میزان موفقیت همه خوشه ها یکسان نیست زیرا عملکرد آن ها متفاوت است. بحث عملکرد خوشه ها دارای جوانب گوناگون است و گستره وسیعی از حوزه های بروز نتایج را شامل می شود. این امر ناشی از ماهیت فراسازمانی و پیچیدگی کنش های درونی و اثرات بیرونی خوشه است؛ چنانچه تابه حال مدل جامعی از ابعاد عملکردی خوشه صنعتی ارائه نشده است. تعریف دقیق ابعاد عملکردی می تواند از بخشی نگری مبتنی بر زاویه نگاه به خوشه ها بکاهد و بررسی اقدامات توسعه خوشه ها با رویکرد جامع، قابل اجرا شود. این تحقیق برآن است تا با طبقه بندی سنجه های عملکرد خوشه های صنعتی، ابعاد عملکردی خوشه های صنعتی را شناسایی کند و مدلی برای سنجش جامع عملکرد خوشه های صنعتی ارائه دهد. روش بکارگرفته شده در تحلیل داده های این تحقیق، تحلیل خوشه ای است که به روشی ابتکاری، طبقه بندی های مد نظر 82 نفر از خبرگان موضوع را یکپارچه ساخته است و بر اساس آن، چهار بعدعملکردی خوشه صنعتی شامل بعد مالی، بعد رقابتی، بعد اقتصادی و بعد زیست محیطی به همراه مولفه ها و سنجه های هر یک استخراج گردیدند.

هدف از طراحی و اجرای این پژوهش ارائه سازمان خدماتی به عنوان یک سیستم است و کوشش شده با بهره گیری از مفهوم مبتنی بر «بهبود مستمر» تئوری محدودیت ها و همچنین استفاده از روش های اکتشافی و شیوه های نوآورانه، الگویی برای چگونگی اجرای این فلسفه در سازمان «همکاران سیستم» به منظور رقابتی شدن، ارائه شود؛ بدین منظور از روش فرآیند تمرکز پنج مرحله ای که روشی مبتنی بر سیستم است و برای ساختاردهی تصمیم گیری مدیریتی در چارچوب بهبود مستمر و شناسایی نقاط حیاتی فرآیند به کار می رود، استفاده شده است. برای اجرای تئوری محدودیت ها در شرکت مورد مطالعه و به منظور تعمیم نتایج و نزدیک ترکردن مسئله به واقعیت از روش شبیه سازی با کمک نرم افزار «آرنا» استفاده شد. یافته های این پژوهش توانایی مدیران صنایع خدماتی در شناسایی عوامل حیاتی مؤثر بر روی رقابتی شدن سازمان آنها با اجرای چرخه تکراری تئوری محدودیت ها برای شکستن و یافتن محدودیت های جدید را افزایش داده و باعث ایجاد تعادل در کل سیستم می شود. این پژوهش می تواند برای انجام پژوهش های آتی به منظور دستیابی به راه کارهای عملی جدیدتر برای حل مسئله و ارائه راه کارهای پیشنهادی، راه گشا باشد؛ همچنین نتایج این پژوهش در کلیه سازمان های خدماتی و تولیدی قابل استفاده است

بسیاری از سیستم های تولید با تغییر چیدمان و به کارگیری اصول اولیه عملیاتی به شکل سلولی تغییرآرایش می یابند و در مرحله تبدیل به سلول تولید ناب قرار می گیرند. بهبود عملکرد سلول های تازه استقراریافته به تخصیص مطلوب کارکنان به سلول و عملکرد مناسب آنان وابسته است. در این راستا، مقاله حاضر با تأکید بر اهمیت جنبه های انسانی و ضرورت گردش شغلی در سلول های تولید ناب، خستگی ناشی از تکرار وظایف درقالب سیکل های کاری متعدد را برای محیط سلول تولید ناب مفهوم سازی و مدل برنامه ریزی غیرخطی از سیستم سلول تولید ناب را طراحی کرده است. این مدل بهترین ترکیب از کارکنان معمولاً تک مهارته در سیستم تولید کنونی برای تخصیص به سلول مشخص و برنامه گردش شغلی آن ها طی افق برنامه ریزی هفتگی را تعیین می کند؛ به طوری که اهداف چندگانه عملکرد ناب محقق شود. با توجه به قرار گرفتن مسئله در زمره مسائل بهینه سازی ترکیباتی و پیچیدگی الگوریتمی آن، هیچ یک از بسته های بهینه سازی معتبر در دسترس، مانند لینگو 10 و گمز، نتوانستند جواب های موجه را ارائه دهند؛ بنابراین، مدل تحقیق با توسعه الگوریتم ژنتیک تحلیل شده است.

در بازارهای پویا و رقابتی امروز صنایع و خدمات نیازمند روشهایی هستند که بتوانند به کمک آن بر چالش های محیطی فائق آمده و محصولات و خدمات بدون اتلاف به مشتریان ارائه دهند.چنین ابزاری با شیوه تولید ناب حاصل می شود. از این رو با مطالعه ادبیات و پیشینه مدل های تولید ناب در زنجیره تامین 14 عامل اصلی شناسایی در قالب پرسشنامه ای در اختیار خبرگان و مدیران زنجیره تامین صنعت خودرو قرار گرفت تا ارتباط و توالی این عوامل با روش ISM مشخص شده و سپس با تکنیک تحلیل مسیر تائید شود. در این راستا این عوامل درپنج سطح قرار گرفتند. سطح اول شامل :اتلافات و رضایت مشتری ، سطح دوم شامل : کنترل منابع و بهبود مستمر ، سطح سوم شامل : ساختار جریان مواد، توسعه تامین کننده و انتخاب تامین کننده ، سطح چهارم : آموزش و توانمند ساز ، ارتباط با مشتری، ارتباط با تامین کننده و ساختار جریان اطلاعات ، سطح پنجم شامل : رفتار مدیریت ، روشهای مدیریت و مهارت کارکنان می باشد. این ترتیب عوامل به مدیران کمک کرده تا در صورت پیاده سازی این عوامل برای بهبود روشهای تولید و نزدیک شدن به تولیدی ناب از کدام عوامل شروع کنند.

یکی از مهم ترین تغییرات فعالیت های اقتصادی، صنعتی و خدماتی رقابتی شدن انها میباشد. جهانی شدن باعث گستردگی تجارت میان ملت های مختلف شده است به این ترتیب رقابت از بازارهای محلی و ملی به بازارهای بین المللی کشیده شده است و در آینده ای نزدیک تنها بنگاه های اقتصادی می توانند در فضای بین المللی حضور داشته باشند که در کلاس جهانی قرار گیرند. بنگاه های اقتصادی باید بتوانند هرچه سریع تر منابع سازمان را برای هم سویی با تغییرات محیط آماده کنند تا با چابکی به تغییرات پاسخ دهند. حرکت درجهت مدیریت و تولید در کلاس جهانی که از آن به عنوان انقلاب مدیریتی و صنعتی قرن بیست ویکم یاد می کنند، مستلزم اجرای مدیریت ناب و مدیریت چابک است که پیش نیازهای مدیریت کلاس جهانی هستند. چابکی مجموعه ای از توانمندی ها و شایستگی هاست که باعث بقا و پیشرفت سازمان در محیط کسب و کار می شود و وجوه تمایز مدیریت و تولید (انبوه ، ناب ، چابک و کلاس جهانی) نیز با توجه به اهمیت آنها از ابعاد مختلف در این مقاله بررسی شده است و با مطالعه منابع کتابخانه ای معیارهای بنگاههای اقتصادی کلاس جهانی شناسایی شده که یکی از مهمترین آنها چابکی است.  مؤلفه ها با تهیه پرسش نامه دراختیار خبرگان و کارشناسان و مدیران تولید خودرو تندر قرار گرفت. Abstract In recent years, supplier selection problem has become one of the most important issues for establishing an effective supply chain system. Many quantitative and qualitative factors such as quality, price, and flexibility and delivery performance must be considered to determine suitable supplier. Then, supplier selection is a multi-attribute decision making (MADM) problem.  Several models and techniques have been developed to deal with this problem. In this study, FRS application is described in supplieir evaluation and selection problem. The Shannon entropy method has been used to calculate the each of indicators weights. The advantage of this method is that the positive or negative indicators, does not affect the calculation method.This is a descriptive-survey study which is done in large automotive components in Semnan. The results indicate that Parmida, Samfar, Gharb Steel and Shishe Imeni Kabir companies are at the first to fourth, respectively in the ranking based on competitive capabilities.

با توجه به رقابت روزافزون در فضای کنونی کسب وکار، ایجاد محیط کارآفرینانه در سازمان، به نیاز اساسی بسیاری از سازمان ها تبدیل شده است. از آن جا که فرهنگ سازمانی بر روی تمامی فرآیندهای سازمانی اثرگذار است، سازمان ها به منظور تسهیل در بروز رفتار کارآفرینانه، به بسترسازی فرهنگی متوسل می شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی اهمیت نسبی ابعاد فرهنگ سازمانی در بروز رفتار کارآفرینانه است. در راستای نیل به هدف یادشده و با به کارگیری شیوه ای نظام مند، «شاخص فرهنگ سازمانی» و «مقیاس رفتار کارآفرینانه» به ترتیب به عنوان مناسب ترین چارچوب های نظری فرهنگ سازمانی و کارآفرینی سازمانی انتخاب شده و در نهایت این دو چارچوب در قالب یک شبکه پیچیده با یکدیگر ترکیب شده اند. در این پژوهش از قابلیت های روش های «گروه کانون» و «فرآیند تحلیل شبکه ای» استفاده شده است. با توجه به اینکه این پژوهش از راهبرد «مطالعه ی موردی» استفاده می کند، دامنه ی آن به «موسسه هدایت فرهیختگان جوان» محدود شده است. نتایج حاکی از آن است هنگامی که ابعاد فرهنگ سازمانی و مؤلفه های رفتار کارآفرینانه، به منظور بررسی زمینه های بروز رفتار کارآفرینانه در سازمان، در قالب یک شبکه در نظر گرفته می شوند، از بین ابعاد فرهنگ سازمانی، پیوستگی اجتماعی و اعتماد نقش مهمی در بروز رفتار کارآفرینانه خواهند داشت.

امروزه با گسترش رقابت میان شرکت ها، ساخت محصول یا خدمت مطابق با الزامات مشتریان، مسئله ای مهم تلقی می شود. به گفته دیگر، شرکت ها می بایست شناسایی مطلوبی از نیازمندی های مشتریان داشته باشند و بتوانند آنها را در الزامات فنی محصول خود پیاده سازی کنند و برای عملی کردن الزامات فنی محصول، باید تضادهای میان این الزامات را در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف کنند. پژوهش حاضر، ابزاری برای طراحی محصول ترانسفورماتور مبتنی بر الزامات مشتری، در شرکت ایران ترانسفوری ارائه می دهد. برای این کار، ابتدا از ابزار QFD فازی استفاده شده است. در فرایند ماتریس خانه کیفیت، برای وزن دهی به الزامات مشتریان، فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی به کار رفته و از نرم افزار تصمیم گیری پیشرفته برای محاسبه پایایی استفاده شده است. در خروجی ماتریس خانه کیفیت، اهمیت الزامات فنی طراحی بر اساس الزامات مشتریان بیان می شود، اما بین این الزامات فنی تضادهایی وجود دارد که براساس اهمیت این الزامات، از ابزار TRIZ برای رفع تضادها در کمترین زمان ممکن استفاده شده است و این به معنای انتقال تکنولوژی است.

امروزه اهمیت انتخاب درست طرح های سرمایه گذاری در کشور بسیار روشن است. اگر روشی صحیح بر پایه ی الگوی علمی برای سنجش طرح ها و معیارهای مناسب جهت تخصیص منابع و برنامه ریزی وجود داشت، هم اکنون شاهد نیمه کاره ماندن یا غیر اقتصادی شدن بسیاری از طرح ها نبودیم. در بخش خصوصی شرط سودآوری محض ملاک بوده، اما از دید مسئولان دولتی، عوامل دیگری ازجمله ضرورت اجرای طرح و ملاحظات سیاسی و... مدنظر است. سرمایه گذاری و نحوه ی ارزیابی طرح ها در بانک های خصوصی ایران از یک سو باید به مقوله سودآوری طرح و از سوی دیگر باید با برنامه های توسعه ی دولت و طرح های کلان کشور هماهنگ باشد. سیستم خبره ارائه شده در این پژوهش، بر اساس عوامل کمّی و کیفی مطرح از نظر کارشناسان در فرآیند ارزیابی درخواست وام بانکی در یک بانک خصوصی است. برای ارائه ی این سیستم خبره با مطالعه ی مستندات بانک و مطالعات انجام شده در دنیا و استفاده از مصاحبه و پرسش نامه ی چارچوب تصمیم گیری، سیستم خبره ارزیابی معیارهای مطرح برای رد یا پذیرش درخواست وام های بانکی مشتریان ارائه می شود.