مجید ولی شریعت پناهی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ظرفیت سنجی توسعه میان افزا در کلانشهر اهواز است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان شهری و مدیران اداره های مرتبط با امور شهری در شهر اهواز که در زمینه توسعه میان افزای شهری فعالیت کرده و دارای تجربه اجرایی در این زمینه هستند، بوده که به صورت تصادفی 100 نفر از بین آنها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه ی محقق ساخته ای است که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفته است. تحلیل داده ها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS انجام شده است. نتایج پژوهش نشان دادند عوامل اجتماعی (با ضریب 75/0)، اقتصادی (با ضریب 85/0)، زیست محیطی (با ضریب 66/0)، کارکردی عملکردی (با ضریب 55/0) و کالبدی فضایی (با ضریب 78/0) در سطح 99 درصد اطمینان عوامل تأثیرگذار بر ظرفیت توسعه میان افزای کلانشهر اهواز می باشند. همچنین، براساس نتایج بدست آمده می توان گفت کمترین میزان تأثیرگذاری مربوط به متغیرهای کارکردی عملکردی (55/0) بوده و بیشترین تأثیرگذاری ها نیز مربوط به متغیرهای اقتصادی (85/0) و کالبدی فضایی (78/0) هستند. Abstract The purpose of the present study is to be considered as an applied research. The method of this research was like correlation research that specifically was based on the structural equation model. In this study, library studies, papers and research related to the subject of research are used for collecting subject literature and also for another part of information needed, questionnaire and field method are used. In this study, two methods of descriptive statistics (frequency, frequency percentage, mean and standard deviation) and inferential statistics (correlation analysis, regression and structural equation model) were used for analyzing data. In order to increase the accuracy of data analysis, the related software such as SPSS and AMOS have been used. The statistical population of the present study includes experts and urban experts and administrators of city affairs departments in Ahvaz metropolis who have been active in the field of infill urban development and have executive experience in this field. The statistical population of the present study have sampled this community and also data source is used to answer the main research question. The results showed, the impact factor on infill development in Ahvaz metropolis is acquired by five components of economic, social, environmental, functional and physical, namely, the correlation coefficients between the impact assessment and each of the five components are 0, 0.75, 0.66, 0.55 and 0.78, respectively. Referring to standard error estimates, critical ratios, and meaningful levels show that all of these standard estimates are meaningful at 99%. Therefore, based on the results, the most indirect effects on the evaluation of the effective indicators on infill development in the Ahvaz metropolis with the sustainable development approach are related to the observed variables of avoiding displacement of residents during project execution (S6 or X12), Land prices in the target area (E5 or X18), access to the passageway (Ph9 or X8), permitted density (Ph14 or X10), construction cost (E11 or X19), access to urban facilities (Ph1 or X6), Residents income (E2 or X24) and Local Contribution (S2 or X17). Regarding these coefficients, the least effect is on functional variables and the most influences are related to economic and physical variables. It should be noted that the meaningful level for all direct final effects is reported based on standard error and critical ratios. The meaningful levels are for all direct final effects which smaller than 0.01. Therefore, it can be concluded that all direct effects obtained at the 99% confidence level are meaningful.

شهرستان صومعه سرا با توجه به دارا بودن پتانسیل ها و جاذبه های فراوان از موقعیت خوب گردشگری برخوردار است. همچنین موقعیت جغرافیایی شهرستان صومعه سرا به گونه ای است که مسافران برای رسیدن به آستارا و ... لاجرم باید از صومعه سرا عبور کنند. بنابراین موقعیت جغرافیایی شهرستان صومعه سرا نیز یک فرصت طلایی برای توسعه گردشگری به شمار می رود. در این راستا هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی در توسعه پایدار گردشگری در شهرستان صومعه سرا است. در واقع تلاش شد تا با استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان عوامل مؤثر شناسایی و با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل، عوامل کلیدی به عنوان نیروهای پیشران انتخاب شوند. در این راستا ابتدا 27 عامل شناسایی شده، سپس با استفاده از روش اثرات متقابل در محیط نرم افزار میک مک و با نظر خواهی از کارشناسان به تحلیل عوامل پرداخته شد. براساس مطالعات انجام شده در زمینه توسعه پایدار گردشگری در شهرستان صومعه سرا، در مجموع تعداد هشت عامل، به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شد. در این زمینه می توان به عواملی همچون بازار یابی و تبلیغات، هزینه اقامت، کیفیت خدمات، شیوه مدیریت و هماهنگی سازمان ها و شبکه حمل و نقل منطقه ای اشاره کرد.

گردشگری شهری یکی از ابزارها و راهبردهای توسعه پایدار شهرها به شمار می رود و در این میان گردشگران خارجی و بازار و نقاضای گردشگری در توسعه گردشگری شهرها اهمیت بسیاری دارد. بر همین اساس است که برنامه ریزان شهری همواره به دنبال برنامه ریزی و اولویت بندی سرمایه های شهری، شناخت تقاضای گردشگری و مدل های توسعه گردشگری خارجی در شهرها بودند. ضرورت توسعه مطلوب گردشگری خارجی تبریز، شناخت عوامل موثر، تقاضای گردشگری خارجی شهر و ارائه مدل مطلوب توسعه گردشگری شهری است. بنابراین هدف اصلی پژوهش، ارائه مدل پیشنهادی مطلوب برای توسعه گردشگری خارجی در شهر تبریز می باشد. برای این منظور ابتدا از طریق روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی و با داده های حاصل از مردم، گردشگران داخلی و خارجی، کارشناسان و مشاهدات میدانی، مقوله ها و عوامل اصلی موثر بر گردشگری خارجی شهر تبریز شناسایی شد و سپس با تکمیل پرسشنامه از 221 گردشگر خارجی، تقاضای گردشگری بررسی شد. نتایج نشان می دهد که تقاضای گردشگری در شهر تبریز دارای کشش پذیری بالایی است و توان های گردشگری و امنیت بالا و برنامه های تازه در کنار رقبای گردشگری، چالش های شهری و ضعف حفاظت و مسائل قومی و نژادی در شکل گیری سیستم گردشگری خارجی تبریز، نقش آفرین هستند. در نهایت مدل مطلوب توسعه گردشگری در این شهر بر پایه گردشگران چند کارکردی، آژانس های چند منظوره، فرهنگ سازی گردشگری، تجربه های گردشگری، رقبای گردشگری، مدیریت یکپارچه گردشگری، تطبیق محصول – بازار گردشگری، نوآوری و کارآفرینی و پیوندهای قومی و فرهنگی طرح ریزی و ارائه شده است

با پایان جنگ سرد، شاخص قدرت راهبردی، دیگر قدرت نظامی نیست زیرا در حال ورود به عصری هستیم که نزاع مستقیم و رودرو که نیازمند پشتیبانی نیروهای نظامی است، فرصت بروز پیدا نخواهد کرد. اندیشمندان علوم سیاسی و روابط بین الملل قدرت اقتصادی را تعیین کننده قدرت ملی کشورها می دانند؛ بنابراین امروزه قدرت ملی ارتباط مستقیمی با درک مفاهیم اقتصاد ملی دارد. منطقه خاورمیانه نیز در این دوران شاهد منازعات و چالش های متعددی بوده است که نیازمند مدلی برای تنش زدایی و ایجاد همگرایی منطقه ای است. هدف اصلی این مقاله تحلیل منازعات منطقه خاورمیانه از منظر مؤلفه های ژئواکونومیک است. سؤال اصلی مقاله این است که مهم ترین شاخص ها و مؤلفه های اقتصادی و جغرافیایی مؤثر در ایجاد و تداوم تنش ها و منازعات منطقه خاورمیانه کدام اند؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است که در ان با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی پژوهشی به تبیین و تحلیل موضوع پژوهش پرداخته خواهد شد. فرضیه ای را که در این مقاله در پی بررسی آن هستیم این است که در منطقه خاورمیانه جبر اقتصادی و جغرافیایی به دلیل ناهمگونی، آشفتگی و نزاع و عدم توسعه مؤلفه های جغرافیای انسانی دارای قدرت تعیین کنندگی بیشتری در وقوع منازعات و تحولات هستند. نتایج این مقاله نشان می دهد که اقتصاد، جغرافیا و سیاست در منطقه خاورمیانه همواره محل نزاع و کشمکش قدرت ها و گروه های منطقه ای و فرامطقه ای است و این وضعیت همگرایی را از منطقه دور نموده و تنش و منازعه را برای آن به ارمغان آورده است.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان سیستم پویا و فراگیر،همه ارکان وجودی یک جامعه وسیستم جهانی را در بر گرفته است.توریسم از بزرگترین صنایع دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی ،پدیده ای است که از تحرک بالایی در تغییرات اقتصادی،سیاسی،اجتماعی ومحیطی برخوردار است که با اثر گذاری بربنیانهای اقتصادی، اجتماعی، ومحیطی ، اثرات و پیامدهای گوناگونی را در پی دارد.از مسائل و مشکلات بخش گردشگری در ایران نبود جایگاه بخش گردشگردی در نظام برنامه ریزی کشور، برنامه ریزی و ضعف مدیریتی، فقدان برنامه و راهبرد مدون برای گردشگری، ضعف در امکانات زیربنایی و خدمات گردشگری،فقدان فرهنگ پذیرش گردشگر، ضعف آموزش وتبلیغات در زمینه گردشگری می باشد،که تحولات این بخش را با چالش روبرو کرده است. محدوده مورد مطالعه این پژوهش شهرستان صومعه سرا می باشد.این شهرستان با داشتن پتانسیلهای طبیعی و انسانی می تواند به یکی از قطب ههای گردشگری تبدیل گردد و یکی از محورهای مهم گردشگری باشد. مقاله حاضر با تبیین و رتبه بندی شاخص های موثر برتوسعه پایدار گردشگری می باشد.که روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه بوده و بر این فرض استوار است که چه شاخصهایی در توسعه گردشگری شهرستان موثر بوده.نتایج نشان می دهد که این منطقه یکی از زیباترین و با استعداد ترین مناطق در سطح استان است.و یکی از قطب های گردشگری می باشد.وباتوجه به قابلیتها وپتانسیلهای محدوده مورد مطالعه باتحول در امکانات زیربنایی وخدمات گردشگری به لحاظ کمی و کیفی می توان گامهای در زمینه تحولات گردشگری در این محدوه برداشت.

گردشگران خارجی و تقاضای گردشگری در توسعه گردشگری شهرها اهمیت بسیاری دارد. بر همین اساس است که برنامه ریزان و مدیران شهری همواره به دنبال سنجش تقاضای گردشگری و شناخت عوامل و مقوله های موثر بر آن بوده و اقدام به شناسایی و اولویت بندی این عوامل کردند تا در چارچوب این امر، برنامه ریزی لازم را بر پایه هر گروه و خوشه از عوامل تاثیرگذار در تقاضای گردشگری خارجی انجام دهند. شهر تبریز با داشتن سرمایه های گردشگری مختلف، یکی از مقصدهای گردشگری برای گردشگران خارجی به شمار می رود. ضرورت توسعه بهینه گردشگری خارجی شهر تبریز، شناخت عوامل موثر بر تقاضای گردشگری خارجی شهر و خوشه بندی و اولویت بندی آن است. بنابراین هدف اصلی پژوهش، خوشه بندی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری خارجی در شهر تبریز به منظور برنامه ریزی راهبردی آتی می باشد. برای این منظور از طریق روش های کتابخانه ای و میدانی، مجموعه عوامل موثر بر تقاضای گردشگری تبریز، شناسایی شده و پس از ارزیابی میزان این عوامل از طریق 221 گردشگر خارجی ورودی به شهر تبریز که نمونه آماری حاصل از فرمول کوکران در این پژوهش بودند، مورد ارزیابی قرار گرفت

امروزه، صنعت گردشگری یکی از پررونق ترین فعالیت های اقتصادی جهان است. این صنعت به عنوان فعالیتی اثرگذار بر تمامی ارکان توسعه بیش از گذشته نیازمند توجه است. گردشگری از عوامل مهم عمران نواحی و فعالیتی ارزآور و متعادل کننده است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح منطقه می شود و توسعه آن بر پایه برنامه ریزی صحیح گردشگری همواره عامل مؤثری در بهبود کیفیت زندگی مردم بوده است. بخش شاهو با توجه به سابقه تاریخی سکونت و داشتن جاذبه های طبیعی و فرهنگی یکی از پایگاه های مهم گردشگری کشور محسوب می گردد. با توجه به کمبودهایی که در زمینه گردشگری در این بخش وجود دارد هدف پژوهش حاضر این است که با استفاده از روش SWOTو روش برنامه ریزی کمّی QSPM ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات بهترین راهبرد را برای مقابله با تهدیدات و ضعف ها و بهره گیری از قوت ها و فرصت ها در زمینه گردشگری بخش شاهو ارائه دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، که در آن داده ها و اطلاعات موردنیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی ( پرسشنامه) پیمایشی جمع آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که استراتژی SO3 مهمترین استراتژی منتخب برای اجرا در جهت توسعه گردشگری در بخش شاهو می باشد

 با وجود سابقه برنامه ریزی توسعه در ایران، نابرابری های منطقه ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن ها می باشد. نابرابری های توسعه ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازه گیری سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی می تواند، موقعیت ها و نارسایی های موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخش های توسعه نیافته ی برخی مناطق باعث می شود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدف های برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگی های توسعه بین روستاها می باشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامه ریزی ناحیه ای را قادر می سازد تا در سیاست گذاری ها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان های شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس می باشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی و تحلیل داده های آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاه های روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه یافتگی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در بخش های مختلف متفاوت می باشد. اما در بیشتر بخش ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می باشد.

با وقوع انقلاب صنعتی روند توسعه شهرنشینی در دهه های اخیر ، فزونی یافته و باعث تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شده است. شواهد نشان می دهد که در دهه های اخیر شهرها به صورتی بی برنامه رشد کرده و محدوده های شهری به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده اند.گسترش بی رویه و کنترل نشده شهرها،آسیب زیادی به بافت شهر از لحاظ انسجام فضایی و هم چنین پراکندگی مناسب خدمات وارد کرده است. به همین خاطر برنامه ریزان و سیاست گذاران در سراسر جهان تلاش می کنند تا با شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر، رشد آن را در راستای توسعه پایدار شهری هدایت و مدیریت کنند. شهر ملایر نیز در طی 4 دهه، مستثنی از این حادثه عظیم شهرنشینی نبوده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن و تراکم و نیز با به کارگیری نقشه های موجود و عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ایی، به تجزیه و تحلیل چگونگی توسعه فیزیکی شهر وتعیین پهنه ها و محلات شهری با هدف ساماندهی الگوی فیزیکی توسعه و توسعه درونی شهر ملایر می پردازد. براساس نتایج حاصل از یافته های تحقیق، باتوجه به گسترش شکاف عمیق بین ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهری، طی دهه های مختلف که خود متأثر از رشد قطاعی شهر می باشد، الگوی توسعه تمرکز درون بافتی با استفاده از افزایش تراکم ساختمانی و الگوی گسترش قطاعی- پیوسته، با توجه به محدودیت فیزیکی به دلیل عوامل طبیعی و وجود زمینهای کشاورزی، به عنوان الگوی توسعه آتی شهر پیشنهاد شده است.

کیفیت زندگی، مفهوم پیچیده شرایط زندگی و وضعیت جمعیت در یک ناحیه است. این مفهوم دربرگیرنده ابعاد ذهنی و عینی است که شاخص هایی مانند رضایت، شادمانی و امنیت را شامل می شود و در برخی موارد، رضایت های اجتماعی نیز نام می گیرد. در پژوهش توصیفی-پیمایشی حاضر، شاخص های کیفیت زندگی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، محیطی و اقتصادی در روستاهای دهستان بهمئی گرمسیری جنوبی در شهرستان بهمئی از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی شد. پس از مطالعه اسنادی، مطالعات میدانی در 8 روستای نمونه (بالای 60 خانوار) صورت گرفت. همچنین 243 پرسشنامه (با استفاده از فرمول کوکران) به صورت نظام مند میان سرپرستان خانوار توزیع شد. اطلاعات جمع آوری شده، دسته بندی و در نرم افزارهای SPSS و GIS پردازش (تحلیل توصیفی و استنباطی) شد. یافته ها نشان می دهد که براساس دیدگاه سرپرستان خانوار جامعه نمونه از نظر کیفیت آموزش، کیفیت سلامت و امنیت و کیفیت روابط اجتماعی و همبستگی در بعد اجتماعی و فرهنگی شرایط قابل قبولی دارند، اما کیفیت اوقات فراغت (بعد اجتماعی)، کیفیت محیط مسکونی و کیفیت زیرساخت ها در بعد کالبدی، کیفیت محیط فیزیکی در بعد محیطی و کیفیت درآمد و اشتغال در بعد اقتصادی شرایط مطلوبی ندارند و پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند؛ بنابراین، می توان گفت کیفیت زندگی در این روستاها با شرایط نرمال و مطلوب زندگی فاصله دارد و عامل مهمی در کندی روند توسعه روستایی و فاصله گرفتن از توسعه پایدار در محیط مورد مطالعه به شمار می آید.  

در دو دهه گذشته راهبرد رشد هوشمند در چارچوب نظریه توسعه پایدار شهری و حمایت از الگوی شهر فشرده بنا شده است. در حقیقت، توجه به شهر فشرده و رشد هوشمند به عنوان یکی از راه های رسیدن به این فرم شهری، به دلیل آثار نامطلوب الگوهای توسعه پراکنده در زمینه های سیاسی و زیست محیطی به صورت وسیعی افزایش یافته است. در این راستا هدف از این پژوهش، تحلیل فضایی توزیع شاخص های رشد هوشمند در محلات شهر ملایر می باشد. بدین منظور 18 محله از لحاظ شاخص های زیربنایی در قالب 82 شاخص قابل سنجش بررسی شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل آنتروپی شانون تعمیم یافته، تکنیک ویکور (Vikor)، ضریب همبستگی پیرسون در قالب نرم افزارهای GIS و SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که توزیع فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری در محلات 18 گانه شهر ملایر یکسان نبوده و بین محلات فاصله زیادی وجود دارد. بر این اساس محله های 17، 1، 14، 4، 3، 16، 18، 11، 9، 10، 12، 13 به ترتیب بیشترین برخورداری را از شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی رشد هوشمند شهری را دارا می باشند و این شاخص ها در محلات 7،8،6،2،5،15 به ترتیب کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. نتایج دیگر پژوهش نشانگر این است که بین شاخص های رشد هوشمند در شهر ملایر و میزان جمعیت آنها تقریباً رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد. بطوری که میزان برخورداری از شاخص های رشد هوشمند شهری و جمعیت شهر 512/0 و در سطح 007/0 از لحاظ آماری معنادار است. پس در حالت کلی می توان نتیجه گیری کرد که در شهر ملایر امکانات و زیرساخت های رشد هوشمند شهری به سمت محلاتی سوق دارد که از جمعیّت بیشتری برخوردارند.

گردشگری امروزه به یکی از مهم ترین محرک های اقتصادی در سطح بین المللی درآمده و کارشناسان مسائل اقتصادی آن را در کنار بیمه و بانکداری به عنوان صنایع پویا و مهم قرن حاضر قلمداد می کنند و گردشگری روستایی یکی از اجزای مهم صنعت گردشگری به شمار آمده و نیروی اصلی در زمینه بهبود رشد اقتصادی روستاها محسوب می گردد و با ایجاد فرصتی راهبردی سبب تنوع اقتصاد محلی شده است. صنعت گردشگری به عنوان رویکردی جدید برای توسعه همزیستی انسان و اجتماع به منظور بهره وری اقتصادی امروزه در توسعه مناطق جایگاه چشمگیری یافته است. دهستان سهند به سبب طبیعت زیبا از مزیت نسبی برخوردار است. هدف این پژوهش ارزیابی و توان های روستایی کندوان می باشد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربری و از نظر روش ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. روش تحقیق از بررسی توان های این دهستان در زمینه گردشگری حاکی از این واقعیت این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص خود ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری کشور را دارا است و ضعف بزرگ درراه رسیدن به این هدف به ضعف در زیرساخت ها برمی گردد و راهکارهای این پژوهش می تواند در بهینه سازی وضع موجود و ساماندهی گردشگری در این روستا موثر باشد.

محیط جغرافیایی، به ویژه بستر طبیعی آن، پهنه تمامی کنش ها و واکنش های حاصل از پدیده های مستقر در سطح زمین است. شناخت خصوصیات جغرافیایی محیط از لحاظ طبیعی، اجتماعی و اقتصادی آن از یک طرف می تواند موجب وسعت بینش و معرفت از محیط گشته و از طرف دیگر امکان هرگونه حرکت سنجیده و اندیشیده را در محیط از سوی انسان در قالب یک سیستم منظم فراهم سازد. هدف این مقاله تحلیل و تبیین نقش عوامل محیطی در توسعه اقتصاد روستایی به طور کلی و به ویژه بخش دیلمان شهرستان سیاهکل است. سؤال اصلی مقاله این است که عوامل محیطی چه نقشی در توسعه اقتصاد روستایی به ویژه در بخش دیلمان شهرستان سیاهکل ایفاء می کنند؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می شود از جمله اینکه توسعه اقتصادی دارای چه ویژگی هایی است و منظور از محیط جغرافیایی چیست و چه نظریاتی در مورد تأثیر محیط جغرافیایی بر زیست انسانی مطرح شده است. فرضیه ای که در این مقاله در صدد بررسی ان بوده ایم این است که عوامل محیطی و توسعه اقتصاد روستایی دارای رابطه ای دو سویه و متقابل هستند به نحوی که از یک طرف شرایط مساعد محیطی بستر توسعه اقتصاد روستایی را فراهم می کند و از سوی دیگر توسعه اقتصادی نیز کیفیت بهره برداری از طبیعت را ارتقاء داده و توسعه پایدار برای منطقه به وجود می آورد. نتایج این مقاله نیز نشان می دهد که بخش دیلمان با توجه به توان های غنی طبیعی، انسانی، تاریخی و اجتماعی از توان مناسبی جهت رشد و توسعه برخوردار است؛ بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز نمودارها و نقشه های جغرافیایی نقش عوامل محیطی را در توسعه اقتصاد روستایی به ویژه در بخش دیلمان شهرستان سیاهکل تحلیل و تبیین نمائیم.

 با وجود سابقه برنامه ریزی توسعه در ایران، نابرابری های منطقه ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن ها می باشد نابرابری های توسعه ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. در این تحقیق به بررسی سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در مقطع زمانی کنونی (آمارهای رسمی سال 1390)، با استفاده از 103 شاخص سنجش توسعه در 9 بخش آموزشی، فرهنگی، سیاسی-اداری، زیربنایی، بهداشتی، بازرگانی-خدمات، ارتباطات و حمل و نقل، جمعیتی-اقتصادی و کالبدی از طریق مدل تحلیلی تاکسونومی عددی پرداخته شده است. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان های شهرستان ساوه با استفاده از مدل های تحلیلی یکپارچه و ارائه الگوی بهینه خدمات رسانی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در بخش های مختلف متفاوت می باشد. اما در بیشتر بخش ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می باشد. بیشترین دامنه تغییرات و انحراف معیار رتبه مربوط به دهستان های آق کهریز و بیات و کمترین تغییر مربوط به بقیه دهستان ها می باشد.

توان های محیطی به مجموعه توانایی ها و استعدادها و قابلیت های محیطی گفته می شود که در محیط طبیعی-اجتماعی و اقتصادی وجود دارند. این توان ها شامل شکل زمین، جهت و جریان آب ها، جنس خاک و رویش گیاهی در محیط طبیعی و ویژگی های جمعیتی از نظر خصوصیات کیفی جمعیت و فعالیت و نحوه چگونگی توزیع فضایی آن از بعد اجتماعی و ایفای نقش معیشتی گروه های اجتماعی در بستر محیط، چگونگی سازمان یابی فضایی این نقش معیشتی و محیط اقتصادی را به وجود می آورد. هدف از این مقاله تنظیم رابطه انسان، محیط و فعالیت های او در زمینه گردشگری در پهنه مورد مطالعه است، به گونه ای که فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی، موجبات ساماندهی فضایی، مکانی و توسعه یافتگی و یا به عبارتی کامل تر، توسعه پایدار منطقه را فراهم کند و می تواند نقش بسزایی در گسترش گردشگری منطقه داشته باشد. روش تحقیق در این مقاله شامل روش کتابخانه ای، اسنادی و مراجعه به منطقه مورد مطالعه و عملیات میدانی است. همچنین بعد از جمع آوری داده ها جهت تحلیل این داده ها و شاخص ها، از روش AHP استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل AHP نشان داد که عامل خاک با وزن نسبی 18/0، عامل شیب با وزن نسبی 15/0 و آب زیرزمینی با وزن نسبی 14/0 بیشترین نقش را در توسعه آبادی های بخش دیلمان داشته اند. بعد از این عوامل محیطی عامل اقلیم و کاربری اراضی با وزن نسبی به ترتیب 13/0 و 12/0 قرار دارند. این عوامل به صورت مستقیم و غیرمستقیم در گسترش گردشگری روستایی می تواند بسیار مؤثر باشد و خود جاذب یا دافع گردشگران می گردد.

ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ می کنیم، ﺟﻬﺎن ﺷﻬﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن، دوری از ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﻮزون انسان ها و ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﻧﺸﺄت می گیرد. روش متنوعی های ﺑﺮای ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ و ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آن ها می توان ﺑﻪ ﻣﺪل CA ﻣﺎرﻛﻮف اﺷﺎره ﻛﺮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺻﺪد اﺳﺖ اﻟﮕﻮی روش ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺟﺪﯾﺪ را ﺑﺮای ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی، ﺑﺎ اﺳ ﺘﻔﺎده ازﺳ ﻨﺠﺶ از دور، GIS و ﻣ ﺪل سلول های ﺧﻮدﮐﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ.در اﻳ ﻦ پژوهش، شمال ﺷ ﻬﺮ اﺻ ﻔﻬﺎن و حدودتقریبی اراﺿ ﻲ اﻃﺮاف آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای ﺳ ﺎل 1991 و ﺳ ﺎل 2001 وسال 2017 ﺑﺮای ﺗﻬﻴﻪ نقشه های ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. این پژوهش ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛ ﻪ در پیش بینی ده سال آینده در ابتدا تصویر طبقه بندی شده سال 1991 و بعد تصویر طبقه بندی شده سال 2001 به مدل معرفی گردید که از این طریق ماتریس تبدیلات به دست آمد، برای پیش بینی سال 2025، که بعد از این مرحله، تصویر سال 2017 را همراه با ماتریس تبدیلات به دست آمده از دوره قبل و لایه های محدودیت رشد به مدل معرفی گردید و پیش بینی سال 2025 به دست آمد نشان می دهد از ﻣﺪل زنجیره ای CA ﻣﺎرﻛﻮف و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮای ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ در ده ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ، اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﻄ ﻮر ﺗﻠﻔﻴﻘ ﻲ CA-Markov ﻧﺎﻣﻴﺪه می شود. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف ﻧﻴﺰ از روش دقت کلی و ضریب کاپا ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ، مدل CA-MARKOV دارای شاخص کاپای 13/88 می باشد.

کیفیت زندگی از دهه1960 وارد مباحث علمی شد و هدف کیفیت از زندگی در نواحی روستایی، تثبیت جمعیت خانوارهای روستایی و دسترسی عادلانه آنها به زمین و منابع در روستاهاست. این پژوهش سعی دارد نقش شاخصهای کیفیت زندگی در توسعه پایدار روستاهای دهستان بهمئی گرمسیری،شهرستان بهمئی از استان کهگیلویه و بویراحمد را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بوده ، پس از مطالعه اسنادی، تعداد 8 روستای بالای 60 خانوار با تعداد 987 خانوار مورد مطالعه قرار گرفت.حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 243 پرسشنامه برای سرپرستان خانوار در نظر گرفته شد. پس از جمع آوری اطلاعات، دسته بندی و پردازش آماری در قالب تحلیل توصیفی وتحلیل استنباطی(آزمونT تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل خوشه ایCluster) در نرم افزارهای SPSS و GIS صورت گرفت و یافته ها نشان می دهند که شاخصهای اجتماعی و فرهنگی شرایط مطلوبی دارند اما شاخصهای زیست محیطی و کالبدی و اقتصادی شرایط خوبی ندارند و پایینتر از میزان متوسط ارزیابی شده اند. از اینرو می توان گفت شاخصهای مطلوب توسعه پایدار در این روستاها در بیشتر سطوح پایینتر از حد معمول اند و نقش بازدارنده ای در روند توسعه روستایی، پایداری و بهبود وضعیت روستائیان دارند

درمیان پیش نیازهای ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی، حفاظت منابع از اهمیتی خاص برخوردار است و اکوتوریسم می تواند زمینه های لازم برای اجرای برنامه های توسعه و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و فرهنگی را فراهم آورد. هدف این مقاله شناسایی عوامل مؤثر برای پایداری منابع روستاهای شهرستان خوانسار و نقش اکوتوریسم در امر توسعه پایدار است، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و با استفاده از مدل ترکیبی SWOT-ANP می باشد و اطلاعات با روش کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده اند. نتایج نشان می دهد، مناطق روستایی خوانسار علیرغم قابلیتها و ظرفیتهای توسعه ای فراوان در زمینه گردشگری پایدار تاکنون نتوانسته، جایگاه واقعی خود را بدست آورند و با وجود منابع غنی طبیعی و فرهنگی با توجه به توسعه گردشگری از معیارهای پایداری دور شده است و فقدان یک رویکرد کارآمد وسازمان یافته باعث شده تا مجموعه ای از تهدیدهای زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی فراروی این مناطق قرارگیرد.

هدف این مقاله بررسی رابطه سیاست گذاری های مواد مخدر با کارآمدی سیاست گذاری های امنیتی جمهوری اسلامی ایران در راستای ارتقای جایگاه ژئوپلیتیک ایران است. بی شک بخش قابل توجهی از معضلات امنیتی ایران متأثر از مواد مخدر است. موضوع مواد مخدر هم متأثر از جایگاه ژئوپلیتیک ایران است و هم توانسته است جایگاه ژئوپلیتیک ایران را از جهت امنیتی با مشکل مواجهه کند. سؤال اصلی این مقاله این است که با توجه به جایگاه ژئوپلیتیک ایران سیاست گذاری های مواد مخدر چه تأثیری بر کارآمدی سیاست گذاری های امنیتی جمهوری اسلامی ایران و در نتیجه ارتقای جایگاه ژئوپلیتیک ایران دارند؟ سیاست گذاری امنیتی یا طراحی ساز و کار امنیتی به معنای ایجاد یک فضا برای حرکت به سمت وضعیت مطلوب از منظر سیاست گذار است. نتایج این مقاله نشان می دهد که سیاست گذاری های مواد مخدر در ایران بایستی کلان نگر و بلندمدت باشد و کم تر مقید به زمان و بودجه و هزینه باشد. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین رابطه سیاست گذارهای مواد مخدر با کارآمدی سیاست گذاری های امنیتی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود.

در زمانیکه قوانین و مقررات دریایی رفتار محیط طبیعی دریایی را که به طور مداوم در حال دگرگون شدن است را مورد مطالعه قرار می دهد بالا آمدن سطح آب دریاها که یکی از عواقب غم انگیز تغییرات آب وهوایی است و پیامد آن اصلاح پیکربندی ها و عوامل جغرافیایی سواحل، جزایر و دریاهاست که تاثیرش بر رژیم حقوقی دریاها اجتناب ناپذیر است. در ضمن بیشتر عواقب جدی که برای منافع و مصالح کشورها به همراه دارد این است که قوانین و مقررات مصوب و پذیرفته شده را غیره مصوب می کند و پیامد مهم این کار رقابت کشورها برای کسب منافع بیشتر در برابر یکدیگر را بدنبال دارد.ژئوپولتیک علم مطالعه روابط قدرتهاست .هیدروپولیتیک ،طول ساحل و کیفیت دسترسی در خلیج فارس باعث دگرگونی هایی در ژئوپولیتیک و رویکردهای بازیگران منطقه ای شده است .هدف این پژوهش این است که با یک چشم انداز از طبیعت و احتمالا فشارهای تغییرات آب و هوایی بر خطوط ساحلی و جزایر و توجه به قوانین موجود دریایی در جهان که احتمالا به وسیله همان تغییرات تحت تاثیر قرار می گیرند  به این سوال پاسخ دهد که کدام یک از بخشهای جهان در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها با بیشترین چالش های حقوقی دریاها مواجهند،که منطقه خلیج فارس و کشور عراق با توجه به منابع عظیم نفتی و نیاز فراوان به صادرات ان و طول ساحل کمی که عراق در اختیار دارد از مناطق حساس و بحران زای جهان میباشد که هم در گذشته و حال و هم در آینده با توجه به احتمال بالا آمدن سطح اب دریاها و تغییر اندازه و مساحت و نوع این سواحل پتانسیل و قابلیت پیدا کردن بحران و تنش و احتمال درگیری در آینده را خواهد داشت .در آخر هم، بحث را با بیان نظراتی در زمینه اینکه چطور تغییرات آب و هوایی و مناقشات و چالش ها با هم در ارتباطتند  به پایان می رسانیم.