حمیدرضا دهقان

بهبود و توسعه عملکرد تحصیلی فراگیران یکی از اهداف اصلی مراکز آموزشی می باشد. نحوه ی استفاده از زمان و همچنین عادات مطالعه در دانش آموزان متفاوت است که این خود یکی از دلایل برتری آنها در تحصیل می باشد. هدف پژوهش حاضر مقایسه عادات مطالعه، خودکارآمدی و تعلل ورزی در دانش آموزان مدارس تیزهوش و عادی دوره متوسطه شهر اردبیل بود. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه دانش آموزان تیزهوش و عادی متوسطه شهر اردبیل در سال تحصیلی 91-1390 می باشد. نمونه پژوهش به حجم 50 نفر (25 دانش آموز تیزهوش و 25 دانش آموز عادی) به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه عادات مطالعه PSSHI))، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و همکاران و پرسشنامه تعلل ورزی لای استفاده شده است. روش تحقیق از نوع علی- مقایسه ای بوده و برای تجزیه و تحلیل داده از تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که بین دانش آموزان عادی و تیزهوش در سه مؤلفه از مؤلفه های عادات مطالعه یعنی حافظه، برگزاری امتحانات، تندرستی و کل عادات مطالعه و همچنین تعلل ورزی تفاوت معنی دار وجود دارد. اما از لحاظ خودکارآمدی بین دانش آموزان تفاوت معناداری وجود نداشت. بر اساس نتایج این پژوهش به نظر می رسد که دانش آموزان تیزهوش از وقتشان به بهترین وجه استفاده می کنند و از تعلل ورزی کمتر و تلاش بیشتری در رسیدن به اهدافشان برخوردارند.

سابقه و هدف: بی خوابی یا کیفیت خواب نامناسب می تواند به پیامدهای ناگواری همچون حواس پرتی، غیبت از کلاس، افت عملکرد تحصیلی و نهایتاً صدمه به سلامت جسمی یا روانی دانشجویان منجر گردد. هدف این پژوهش بررسی کیفیت خواب دانشجویان با در نظر گرفتن نقش میانجی فراشناخت ها بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی بود. نمونه پژوهش شامل 230 دانشجوی دختر و پسر بود که بر اساس جدول حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از شاخص کیفیت خواب و فرم کوتاه پرسشنامه فراشناخت ها و جهت کشف رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بیش از 58% دانشجویان کیفیت خواب نامطلوب داشتند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد، بین متغیرهای سن، تحصیلات، مصرف دخانیات، نمره کل باورهای فراشناختی و برخی از مؤلفه های آن با انواع مشکلات خواب دانشجویان همبستگی معنادار وجود داشت. دراین بین، متغیر سطح تحصیلات به صورت منفی و معنی دار (214/0- β= و 05/0 p˂ ) و متغیرهای مصرف دخانیات (132/0 β= و 05/0 p˂ ) و باورهای منفی درباره خطرناک بودن افکار (244/0 β= و 01/0 p˂ ) به صورت مثبت و معنی دار کیفیت خواب دانشجویان را پیش بینی کردند. نتیجه گیری: به نظر می رسد که باورهای فراشناختی می توانند از طریق محدود کردن فرد در انتخاب و اجرای راهبردهای شناختی بر روی تجربه علائم ادراک شده منفی، بر بهبود خواب دانشجویان تأثیر داشته باشند.

مقدمه: خودکشی کودکان و نوجوانان، از دغدغه های حوزه سلامت بوده و سیر صعودی آن حیطه های بیولوژی، سایکولوژی و اجتماعی را در برمی گیرد. هدف: بررسی خصوصیات دموگرافیکی و ارتباط مصرف مواد، سیگار و الکل توسط والدین و شخص با اقدام به خودکشی در گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال بود. روش: این پژوهش به روش مورد-شاهدی در گروه سنی ۶ تا ۱۸ در سال ۱۳۹۸ و در شهر سنندج و برآورد حجم نمونه ۴۰ نفر در هر گروه اصلی و کنترل انجام و شیوه نمونه گیری تصادفی و بر اساس ترتیب زمانی مراجعه به بیمارستان ها بوده است. ۴۴ نفر شامل ۲۶ دختر و ۱۸ پسر در گروه اصلی و ۴۲ نفر در گروه کنترل از نظر سن، جنس، سکونت روستا یا شهر همسان سازی گردیدند. ابزارها: ۱) چک لیست خودساخته ۲) پرسشنامه خودکشی بک. همچنین، اطلاعات وارد نرم افزار آماری ۲۲ SPSS گردید و از میزان و درصد، میانگین و انحراف استاندارد برای محاسبه اهداف توصیفی و از کای سکوار برای تحلیل اهداف تحلیلی استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه در گروه اصلی ۱۴/۲۹ سال و در گروه کنترل ۱۳/۵ سال بود. در اقدام کنندگان به خودکشی ۱۳ نفر سیگار، ۱۲ نفر الکل و ۷ نفر مصرف مواد و در پدران ۲۸ نفر سیگار، ۱۳ نفر الکل و ۱۰ نفر مواد مصرف داشتند که با خودکشی فرزند رابطه معنی دار گزارش گردید ( P <۰/۰۵). بین مصرف سیگار، مواد و الکل توسط مادر با خودکشی فرزند رابطه معنی داری یافت نشد. (۰/۰۵< P ). نتیجه گیری: فراوانی این مشکل در کردستان و همبودی با مصرف مواد، سیگار و الکل، برنامه ریزی و مداخله سیاست گذاران و مجریان سلامت و امور اجتماعی برای توقف سیر صعودی را می طلبد.

هدف پژوهش حاضر اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر حل مسئله و کفایت اجتماعی نوجوانان دارای اختلال رفتاری بود. روش پژوهش تجربی از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس-آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دبیرستان شهرستان نوشهر در سالتحصیلی97-1396 بودند که تعداد آنها2060نفر می باشد. نمونه پژوهش شامل 36دانش آموز با اختلال رفتاری بودند که به صورت تصادفی ساده از میان دانش آموزان دارای اختلال رفتاری انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری داده از چک لیست تجدید نظرشده مشکلات رفتاری(RBPC)،فرم کوتاه پرسشنامه حل مسئله اجتماعی(SPSI-R)و آزمون کفایت اجتماعی(فلنر و همکاران،1990) استفاده شده است. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چندمتغیره(MANCOVA)با نرم افزارSPSS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانش نشان داد که درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان در گروه آزمایش با افزایش حل مسئله مثبت و منطقی و کاهش حل مسئله منفی، تکانشی و اجتنابی و افزایش کفایت اجتماعی نوجوانان دارای اختلال رفتاری همراه بوده است(001/0P<). براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که با اصلاح شناخت های کژکار و روش های بروز هیجانات و سبک حل مسئله در نوجوانان دارای اختلال رفتاری سبب بهبود کفایت اجتماعی در تعامل با خود، همسالان و سایر افراد شد؛ این به نوبه خود می تواند بر سایر ارتباطات آنان تاثیر گذاشته و رفتارهای مختل آنان را اصلاح کند. در پایان با توجه به یافته های این پژوهش پیشنهاد می شود که، اثر بخشی درمان شناختی مبتنی بر تنظیم هیجان بر سایر اختلالات کودکان و نوجوانان مدنظر قرار گیرد.

مقدمه: عموماً نخستین اطلاعاتی که در شرح حال بیمار به دست می آید شامل علائم و مشکلاتی است که از جانب وی و با بیان خودش عنوان می شود و در واقع مجموع شرایطی است که بیمار را وادار به جستجوی درمان کرده است. این اطلاعات به منظور تدوین تشخیص افتراقی های مناسب و ایجاد یک الگوی تشخیصی به پزشک کمک مؤثری می کند. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی شکایات اصلی زائران در حج تمتع در مراجعه به پزشکان کاروان به منظور برنامه ریزی و تدوین پروتکل های درمانی در حج می باشد. روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، تمامی پرونده های پزشکی زائران در حج 89 بررسی شد و اطلاعات مربوط به تشخیص بیماری به وسیله پزشک کاروان استخراج گردید. یافته ها: در مجموع 133375 شکایت بررسی شد. بیشترین میزان فراوانی مربوط به بیماری های تنفسی با 02/53 درصد و در مرحله بعد مشکلات عضلانی و اسکلتی با 08/6 درصد بود. درد های عضلانی و اسکلتی، بیماری های مغز و اعصاب و گوارشی در ترتیب های بعدی قرار گرفتند. نتیجه گیری: بیماری های تنفسی، دردهای عضلانی و اسکلتی، سردرد و بیماری های گوارشی از مهم ترین علل مراجعه بیماران به پزشکان کاروان در طول دوران حج تمتع است. این بیماری ها عمدتاً از طریق آموزش صحیح و رعایت نکات سلامت در طول دوران حج و زیارت قابل پیشگیری است.

هدف پژوهش، مطالعه تجارب زیسته معلمان، والدین و متخصصان، پیرامون چالش های حاکم بر جلسات انجمن اولیا و مربیان و ارائه راهکارها است. در این پژوهش از روش کیفی و از نوع پدیدارشناسی استفاده شد. مصاحبه شوندگان پژوهش، شامل همه معلمان، والدین و متخصصان شهر اردبیل در سال تحصیلی 1401 -1402 بودند. برای انتخاب شرکت کنندگان، از نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع استفاده شد و 21نفر معلم، 16 نفر والد و 19 نفر متخصصان انتخاب گردید. داده ها با استفاده از مصاحبه و با سوالات باز و نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. تعیین روایی و پایایی مصاحبه ها، از طریق تکنیک تثلیث یا مثلث سازی، تکنیک کنترل اعضاء، تکنیک کسب اطلاعات دقیق موازی و خودبازبینی محققان صورت گرفت. در مصاحبه با معلمان، اکثریت آنها به وجود چالش ها در جلسات انجمن اولیا و مربیان تاکید و راهکارهایی را برای آن ارائه دادند. والدین نیز برای این جلسات چالش ها و راهکارهایی را برشمردند و در نهایت متخصصان بعد از تبیین دلایل تشکیل یا عدم تشکیل جلسات اولیا و مربیان و مباحث و موضوعات و محتوای لازم جهت ارائه در این جلسات، جهت اجرای مطلوب جلسات به ذکر شیوه ها و ملزوماتی همچون به کارگیری وسائل الکترونیکی، ملزومات بحث و گفتگو در جلسه، آداب شرکت در جلسات و به کارگیری امکانات لازم پرداختند و در پایان برای غلبه بر مشکلات و چالش های موجود، پیشنهاداتی همچون تبیین مسائل برای اولیا، سازوکارهای مناسب زمانی، پرورش انگیزش در اولیا و مربیان، شرایط مناسب در جلسات و تعامل اعضای انجمن با یکدیگر ارائه گردید.

زمینه : در عصر حاضر، تمرکز بر توسعه و پیشرفت مهارت های مختلف از جمله ارتباطات، تفکر خلاق و سازگاری با محیط اطراف، ضروری است. هدف: هدف این پژوهش، مطالعه تجارب زیسته معلمان و اساتید دانشگاه در حوزه چالش های مرتبط با تربیت فناورانه و ارائه راهکارهایی برای اصلاح آن ها است. روش: روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. مصاحبه شوندگان پژوهش، شامل معلمان و اساتید دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. برای انتخاب شرکت کنندگان، نمونه گیری هدفمند و تا رسیدن به حد اشباع انجام شد. مصاحبه از معلمان به صورت حضوری با تعداد 16 نفر و پنج نفر غیرحضوری و در میان متخصصان 15 نفر حضوری و چهار نفر غیرحضوری صورت گرفت. دلیل این نوع مصاحبه های غیرحضوری، بهره مندی از تجارب شناخته شده در سظح استان و محدودیت های دسترسی بود. یافته ها : در مصاحبه ها اغلب معلمان و اساتید بر وجود چالش هایی در مدارس بر حوزه تربیت علمی و فناوارنه تأکید کردند. این چالش ها در ابعاد مختلفی مانند استفاده مسئولانه و تصرف طبیعت، اصول خلاقیت، نوآوری، تفکر انتقادی، و توجه متعادل به علوم نظری و ارتباط محتوا با زندگی فردی و اجتماعی حال و آینده دانش آموزان ظاهر شدند. همچنین، راهکارهایی برای غلبه بر این چالش ها ارائه شد. نتیجه گیری: به طور کلی، تربیت فناورانه در سطح مدارس با چالش هایی روبرو است که نیازمند راهکارهای متنوع و نوین برای رفع آن ها است. پیشنهاد می شود عوامل مدرسه و همچنین والدین، با طرح مسائل و چالش های مرتبط در مفاهیم درسی و حوزه های دیگر، دانش آموزان را به تفکر خلاق و حل مسئله ترغیب کرده و زمینه رشد استعدادهای آنان را فراهم آورند.