داریوش بوستانی

رینوپلاستی یا جرّاحی بینی یکی از پدیده هایی است که اخیراً در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران و حتّی در شهرهای کوچکی مانند آستارا، رایج شده است. پژوهش حاضر در پی کندوکاو و فهم شرایط، بسترها و پیامدهای فرآیند پدیده رینوپلاستی در شهر آستارا است. این مطالعه از روش شناسی نظریه زمینه ای بهره می برد. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه عمیق می باشد. بیست مشارکت کننده (سنین ۴۵-۱۸) شامل ۱۰ زن و ۱۰ مرد در این پژوهش مشارکت کردند. برای انتخاب مشارکت کنندگان و مفاهیم از یکی از استراتژی های روش نمونه گیری هدفمند؛ یعنی حدّاکثر تنوّع و هم چنین، نمونه گیری نظری استفاده شده است. مقولات استخراج شده در یک مدل پارادایمی تنظیم شد که شامل ۱۰ مقوله است. تحلیل داده ها نشان داد که دلایلی از جمله رسانه ها و نفوذ مدل های نقش، ادراک و اهمیّت زیبایی و انگیزه همسریابی به عنوان شرایط علّی شناخته شد، فراگیری عمل و فشار هنجاری و شرایط مالی، شرایط زمینه ای و مداخله گر درباره عمل بینی است. راه بردهای کنش/ کنش متقابل نیز عبارت اند از: بازاندیشی و انجام عمل. نتیجه حاصل از سوی مشارکت کنندگان، مطلوب و مثبت ارزیابی شد. رضایت-مندی، تسهیل روابط اجتماعی و تأیید اجتماعی پیامد این عمل برای بخش عمده ای از مشارکت کنندگان بوده است. در نهایت، رینوپلاستی به مثابه بازاندیشی و تغییر رضایت بخش به عنوان مقوله هسته استخراج شد.

این مقاله در صدد بررسی عوامل مؤثر بر میزان استفاده دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان از لوازم آرایشی است. روش پژوهش پیمایشی است و داده های آن از طریق پرسش نامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان (5413 نفر) و نمونه آماری نیز شامل 378 نفر است. چارچوب نظری مستخرج از نظریه های پیربوردیو، آنتونی گیدنز و برایان ترنر است. یافته ها نشان دادند که متغیر هایی از قبیل تنوع طلبی، مصرف گرایی، سرمایه فرهنگی، مصرف رسانه ای، هویت بازاندیشانه و طبقه اجتماعی، گرایش به آرایش، سن، مقطع و ترم تحصیلی رابطه معناداری با میزان استفاده از لوازم آرایشی دارند. در مجموع، متغیرهای مستقل توانسته اند 37 درصد از متغیر وابسته را تبیین کنند. متغیر تنوع طلبی، بهترین پیش بینی کننده میزان استفاده دانشجویان دختر از لوازم آرایشی است.

این پژوهش به دنبال شناسایی و فهم بسترهای تسهیل کنندة مصرف مواد مخدر درمیان دانشجویان مبتلا به اعتیاد در دانشگاه شهید باهنر کرمان است. در این زمینه، پانزده تن از دانشجویان وابسته و مبتلا به مصرف مواد تحت بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش شناسی کیفیِ نظریة زمینه ای صورت گرفته است. پنج مقولة اصلی و یک مقولة هسته ازخلال کدگذاری داده ها استخراج شدند. اعتیاد از نمای نزدیک (اعتیاد در خانواده)، هم گشتی و معاشرت با افراد مصرف کننده، هم ذات پنداری و الگوپذیری از الگو های نقش، عادی سازی ذهنیت مصرف مواد، تداول مکانی و محله ای مصرف مواد و بستر مهیای زود آشنایی و مشاهده گری رفتارها و تعاملات مصرف محور، از مقوله های استخراجی اثرند. می توان با مداقة کلی در مقوله های پژوهش گفت که گرایش و ابتلا به اعتیاد درمیان دانشجویان تحت بررسی، تحت تأثیر بسترهای تسهیل کننده ای چون مشاهده، هم گشتی و تداول محله ای و مکانی مصرف، قبل از ورود آنها به دانشگاه بارگذاری شده و هم ذات پنداری، الگو پذیری و عادی شدن ذهنیت مصرف مواد در چنین بسترهایی در اعتیاد آنها نقش بسزایی داشته است.

در عصر جدید جوامع مختلف از جمله ایران، با تحولات گسترده ای در حوزه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مواجه شده اند که این دگرگونی ها، تفاوت هایی از نظر جهت گیری ارزشی، دانشی و رفتاری در بین نسل ها ایجاد کرده است. بر این اساس این پژوهش با استفاده از نظریه ارزشی شوارتز (SVS)، نظریه های اینگلهارت و مانهایم به بررسی تفاوت ساختار و محتوای ارزشی نسل ها پرداخته است. داده ها با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه استاندارد، از نمونة 405 نفری از شهروندان بالای 18 سال کرمان جمع آوری شد. یافته ها نشان می دهند که نسل سوم (نسل جدید) در ارزش هایی غیر از ارزش های جهان گرایی و قدرت، حداقل با یکی از نسل ها تفاوت دارند. با مقایسه جهت گیری ارزشی نسل ها نیز مشاهده می شود: ارزش های فرد گرایی جزء اولویت های بالای نسل سوم و ارزش های جمع گرایی و سنتی در اولویت های بالای نسل های قدیمی تر قرار دارند.

هدف این مقاله، بررسی کیفی ورزش زورخانه با رویکرد امیک و تفسیری است. ده نفر از باستانی کاران زورخانه های شهر کرمان در این تحقیق مشارکت کردند. تحلیل داده ها با بهره گیری روش شناسی کیفی نظریه زمینه ای، 9 مقوله و یک مقوله هسته به دست داد. به طور کلی تحلیل یافته ها نشان داد: نفوذ ارزش ها و قوانین ورزش های نوین با ارزش های سنتی زورخانه، مانند عیاری، جوانمردی و پهلوانی در تقابل بوده، آنها را سست نموده و به تبع آن، کارکردهای مثبت زورخانه در جامعه تنزل یافته است، به نحوی که در حال تبدیل از یک نهاد اجتماعی ورزشی به یک نهاد صرفاً ورزشی است. از آنجا که ماهیت زورخانه با نظام ورزش مدرن چندان سازگار نیست، نیاز جدی به تجدید نظر در سیاست گذاری در مدیریت این نهاد اجتماعی ضروری است.

مقاله حاضر به بررسی تأثیر برابری جنسیّتی (در خانواده میان زن و شوهر)، بر باروری زنان 20 تا 40 سال ساکن در شهر سبزوار می پردازد. بدین منظور نمونه ای 400 نفری از زنان مورد مصاحبه قرار گرفتند. متغیّر وابسته ی تحقیق با شاخص تعداد فرزندانی که زن قصد دارد به دنیا بیاورد، سنجیده شد. علاوه بر متغیّر مستقل برابری جنسیّتی، رابطه متغیّرهای تحصیلات، درآمد، وضعیّت اشتغال زن و شوهر، تعداد حاملگی های ناخواسته، تعداد سقط، تعداد مرگ و میر فرزندان و محلّ تولد زن نیز با متغیّر وابسته مورد بررسی قرار گرفت؛ تا تأثیر متغیّر برابری جنسیّتی در تحلیل چندمتغیّره بهتر مشخص شود. نتایج تحلیل تک متغیّره نشان می دهد که برابری جنسیّتی رابطه ی مستقیم و معنی داری با متغیّر وابسته دارد. تحلیل چندمتغیّره نیز نشان می دهد که با کنترل متغیّرهای اجتماعی اقتصادی، متغیّر برابری جنسیّتی وارد معادله می شود. این یافته ها مؤیّد نظریه برابری جنسیّتی مک دونالد است. او معتقد است زنان که در جامعه امروزی تحت تأثیر عقاید جدید برابری خواهانه در نهادهای فرد محور هستند، در صورتی که در نهاد خانوده، برابری جنسیّتی را تجربه نکنند، برای رسیدن به اهداف خود، از باروری شان می کاهند.

مقاله حاضر در تلاش است تا با رویکردی کیفی به هویت یابی جوانان (دانش آموزان کلاس سوم دبیرستان شهر شیراز) بپردازد. روش شتاسی مورد استفاده نظریه زمینه ای است. داده ها به کمک مصاحبه عمیق و ساختارنیافته جمع آوری شد. پس از  تجزیه و تحلیل داده ها  هفت مقوله بدست آمد که عبارتند از: 1- فضای مجازی در حال چیره شدن، 2- فراغت خطرساز 3- گزینش هم ذات پندارانه؛ رسانه ها، 4- شکل گیری دائقه ی پاپ، 5- گزینش مکان: چانه زنی برای هویت 6- مطالعه: کسب معرفت از منابع نوین، 7- اهمیت بدن. مقوله ی هسته نیز عبارت است از بازاندیشی و منابع فراسنتی هویت یابی در اوقات فراغت. در پایان نیز یک طرح واره نظری از پژوهش استخراج گردید.

مساله: مفهوم سلامت روانی یا جسمانی به آشکارا با مسوولیت پذیری مهاجران بستگی دارد. از جمله عوامل تعیین کننده ی سلامت روان در میان مهاجران، می­توان به نقش مسوولیت پذیری آنها اشاره کرد. این مقاله برآن است تا به تحلیل رابطه­ی بین مسوولیت پذیری مهاجران و سلامت روانی آنها براساس مدل رگرسیون لجستیک بپردازد. روش تحقیق: روش تحقیق در این مقاله پیمایش؛ ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ی ساختار یافته، جامعه ی آماری مهاجران شهر طبس هستند. تعداد 200 نفر به عنوان جمعیت نمونه مطالعه شدند. تحلیل ها براساس آزمون مقایسه ی میانگین ها و همبستگی و آزمون مدل تحقیق براساس رگرسیون لجستیک انجام شده است. یافته ها: نتایج حاصل نشان می دهند که میانگین نمره ی سلامت روانی مهاجران در بعد سلامت فیزیکی برابر 94/26، در بعد اضطراب برابر 23/25، در بعد استرس برابر 16/20 و در بعد کارکرد اجتماعی برابر 50/31 است. تفاوت مشاهده شده بین میانگین ها براساس آزمون F با مقدار 92/71 در سطح معنا داری تایید شده است. نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک نشان می دهند که پنج متغیر وضعیت مسکن، مسوولیت اجتماعی، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات و سن پاسخ گویان وارد معادله شده­اند. مقدار بتا برای پنج متغیر وضعیت تاهل (27/0 B= )، مسوولیت اجتماعی (62/0 B= )، وضعیت مسکن (12/0 B= )، میزان تحصیلات (19/0 B= ) و سن پاسخ گویان(17/0 B= ) معنادار بوده و توانسته­اند در پیش­بینی سلامت روانی مهاجران نقش موثری داشته باشند.

هدف مقاله حاضر، ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی نواحی روستایی استان های مختلف کشور است. روش پژوهش، بنا به ماهیت موضوع تحقیق، گستردگی و پراکندگی شاخص ها، روش اسنادی است و بر روش تحلیل بر تحلیل ثانویة داده های سرشماری، سالنامه های آماری استان ها، داده های سازمان ثبت احوال، داده ای وزارت تعاون، بهداشت و آموزش پزشکی متکی است. یافته ها حاکی از آن است که، در همة شاخص های مورد بررسی، اختلاف و نابرابری از نظر دسترسی به شاخص های کیفیت زندگی در بین نواحی روستایی استان های مختلف کشور وجود دارد. بر اساس 17 شاخص بهداشتی، اجتماعی و سکونتی ارزیابی شده در این تحقیق، نواحی روستایی استان های اصفهان، یزد، سمنان، مازندران، چهارمحال بختیاری، فارس، قم، خوزستان و بوشهر در سطح برخوردار از شاخص های کیفیت زندگی بودند. همچنین استان های سیستان و بلوچستان، لرستان، ایلام، کرمانشاه، آذربایجان غربی، کهکیلویه و بویراحمد، زنجان و گیلان در سطح محروم از امکانات قرار داشتند و نقاط روستایی سایر استان ها جزء روستاهای نیمه برخوردار به شمار می آیند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای پرخطر و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی در میان دانش آموزان دبیرستانی شهر کرمان صورت گرفت. در حوزه ی سرمایه ی اجتماعی، نظریه ی کلمن و پاتنام به عنوان چارچوب نظری، انتخاب گردید. متغیرهای مستخرج از مدل، عبارتند از : سرمایه ی اجتماعی ( شبکه روابط پاسخگو با معلمان و مسئولان مدرسه، شبکه روابط خانواده پاسخگو با مدرسه، شبکه ی روابط پاسخگو با اعضای خانواده و گروه دوستی)، سرمایه ی مالی(درآمد خانوار) و سرمایه ی انسانی (تحصیلات والدین). متغیرهای وابسته ی تحقیق نیز در قالب شش رفتار پرخطر مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از : خشونت، فکر کردن به خودکشی و اقدام به خودکشی، مصرف سیگار، مصرف مشروبات الکلی، رابطه جنسی و مصرف تریاک. به طور کلی، یافته های این پژوهش، مبنتی بر حجم نمونه (565 n= ) با آشکارسازی نقش محوری مولفه های سرمایه اجتماعی در کاهش بروز رفتارهای پرخطر، چارچوب نظری پژوهش را تایید می کند. آن جا که نقش سرمایه ی انسانی و مالیِ خانواده( تحصیلات والدین و درآمد خانواده) در بروز رفتارهای پرخطر کم رنگ شده و گاه به آن دامن می زند، مولفه های سرمایه ی اجتماعی قوی تر ظاهر شده و نقش بازدارنده ایفا می کند.

مقدمه: سازمان های کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی مهم ترین سازمان های حمایتی کشور هستند که به هدف حمایت از خانواده های تهیدست، زنان فقیر و کاهش محرومیت آن ها تأسیس شده و هزاران نفر از این افراد یا خانواده ها را تحت پوشش خود دارند. با این حال، باوجود تلاش های این دو سازمان، این سؤال مطرح است که سازمان های مذکور تا چه اندازه در زمینه کاهش فقر یا آنچه اغلب به عنوان فقرزدایی عنوان می شود، موفق بوده و با چه چالش هایی روبه رو هستند. این پژوهش با در نظر گرفتن این مسئله در پی آن بوده تا به ارزیابی عملکرد سازمان های مذکور در جهت کاهش فقر زنان سرپرست خانوار در شهر ساری بپردازد. روش: در این مطالعه، با استفاده از روش شناسی کیفی و فنون مشاهده و مصاحبه با اطلاع رسان ها و 25 نفر از افراد تحت پوشش این دو سازمان، در کنار مطالعه اسناد و مدارک به گردآوری داده ها پرداخته شد؛ سپس با روش تحلیل تماتیک یا موضوعی، داده ها و یافته های گردآوری شده مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در خلال تحلیل داده ها، 8 مقوله عمده برگرفته از عملکرد دو سازمان مذکور شناسایی شدند که عبارتند از: تعاریف پروبلماتیک، موازی کاری نهادها ، هدف سازی کوتاه مدت، غلبه نگرش حمایتی، رواج وابستگی و بی تحرکی، تلقی ساختاری از فقر، نارسایی اعتبارات خُرد، انبساط سازمان و رواج فرهنگ فقر. مقوله های استخراج شده در بخش برآیند در قالب یک الگوی موضوعی با عنوان «چالش های عملکردی سازمان های بهزیستی و کمیته امداد» ارائه شده اند. نتایج: نتایج این پژوهش کیفی نشان داد که باوجود تلاش های فراوان این دو سازمان حمایتی، بسیاری از اهداف و شاخص های کاهش فقر در میان زنان سرپرست خانوار برآورده نشده است؛ نگاه ساختاری به فقر، تمرکز بر انبساط سازمانی، عدم تعریف اهداف بلندمدت معطوف به فقرزدایی، حمایت های جزئی و کم تأثیر، کم توجهی به ابعاد ذهنی و فرهنگی تولید و بازتولید فقر و فرهنگ مرتبط با آن از جمله موانع دستیابی این سازمان ها به کاهش مؤثر فقر هستند. بر همین اساس، پژوهش حاضر بر تغییر ژرف در نگاه کنونی به فقر و بازتعریف بسیاری از ابعاد و سیاست های مرتبط با آن تأکید دارد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر هویت بازاندیشانة دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان صورت گرفت. چارچوب نظری پژوهش، از نظریات آنتونی گیدنز و پیتر برگر استخراج شد و بر این اساس مدل و فرضیات تحقیق طراحی شدند. متغیرهای مستقل عبارت اند از: میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (اینترنت و تلفن همراه)، مقطع تحصیلی، تحصیلات والدین، پایگاه شغلی پدر و اشتغال مادر، جنسیت، محل تولد، هویت مذهبی در بُعد مناسکی، درآمد خانوار، میزان استفاده از منابع مطالعاتی غیر درسی و آنتن ماهواره. حجم نمونه 377 نفر برآورد گردید که برای اطمینان از نتایج 391 پرسش نامه تکمیل شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش نمونه­گیری با توجه به تنوع رشته ها و دانشکده ها تصادفیِ طبقه بندی انتخاب شد. برای سنجشِ ابعادِ هویت بازاندیشانه، هویتِ مذهبی (در بعد مناسکی)، و وابستگی به اینترنت، از طیف لیکرت استفاده به عمل آمد. به طور کلی، در تحلیل دو متغیره در میان متغیرهای مستقلِ 12گانه، 8 متغیر رابطة معناداری با هویت بازاندیشانه نشان دادند. این متغیرها عبارت اند از: 1. میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی 2. تحصیلات پدر 3. تحصیلات مادر 4. جنسیت پاسخگو 5. محل تولد 6. هویت مذهبی 7. استفاده از آنتن ماهواره 8. منابع اطلاعاتی. همة متغیرهای فوق با متغیرهای وابسته رابطة مثبت داشتند، به استثنای متغیر هویت مذهبی و یکی از زیرمجموعه­ های منابع مطالعاتی؛ یعنی منابع مطالعاتی مذهبی، که این دو در برابر رشد هویت بازاندیشانه مانع عمده و جدی محسوب می شوند. متغیرهایی که رابطة­ معناداری با هویت بازاندیشانه نداشتند عبارت اند از: مقطع تحصیلی، پایگاه شغلی پدر، وضعیت اشتغال مادر و درآمد ماهیانه. در میان متغیرهای زیرمجموعة منابع مطالعاتی غیر درسی نیز دو متغیر، یعنی میزان مطالعه و علاقه­مندی به تاریخ و ادبیات ایران، رابطة­ معناداری با هویت بازاندیشانه نشان نداد.

هدف این پژوهش کیفی، بررسی اوقات فراغت به عنوان بستری برای شکل گیری هویت دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز است. بیست تن از دانش آموزان سال سوم دبیرستان از مدارس مختلف شهر شیراز در این مطالعه شرکت کردند. تحلیل داده ها با بهره گیری از روش شناسی کیفی نظریه زمینه ای، هفت مقوله و یک مقوله هسته به دست داد. این مقولات عبارتند از: فضای مجازی در حال چیره شدن، فراغت خطرساز، گزینش هم ذات پندارانه: رسانه های داخلی و خارجی، شکل گیری ذایقه موسیقی پاپ، گزینش مکان: چانه زنی برای هویت، مطالعه: کسب معرفت از منابع جدید، ورزش: اهمیت بدن. مقوله هسته نیز عبارت است از بازاندیشی و منابع فراسنتی هویت یابی در اوقات فراغت. به طور کلی یافته ها نشان دادند که بستر و منابع فراسنتی فراغت از قبیل تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی، فضاهای رسانه ای، تحولات بازار موسیقی و همچنین خط مشی های محلی- جهانی ورزشی در کنار شرایطی از قبیل فضای گروه دوستی، خاستگاه اقتصادی-اجتماعی و بافت محل سکونت، منجر به بازاندیشی در هویت مشارکت کنندگان شده است.

فوکو یکی از اندیشمندان بین رشته ای و حتی بین پارادایمی معاصر است که دامنه وسیعی از علایق نظری، موضوعات و حوزه ها را پوشش می دهد. بر همین اساس، می توان وی را در قالب طیفی از رهیافت ها و پارادایم های متفاوت چون پارادایم انتقادی، تفسیرگرایی اجتماعی، پست مدرنیسم و پساساختارگرایی قرار داد، با این وجود، پیوستگی واحدی نیز با هیچ یک از رویکردهای مذکور ندارد. آرا و اندیشه های فوکو از یک طرف مبتنی بر تلفیقی گسترده از سنت های مهم فلسفی معاصر و از طرف دیگر، به شکل دهی و گسترش ترکیب نظری جدیدی نیز منتهی شده است. بنابراین، رویکرد وسیع فوکو ترکیبی از عناصر نظری برداشت شده در امتداد با انتقادات بنیادی وی از رویکردهای مسلط در علوم انسانی و اجتماعی است که در قالب یک دستگاه نظری خلاقانه، بنیاد نظری وی را شکل می دهد. این دستگاه جدید نظری دارای مواضع پارادایمی خاص خود چون هستی شناسی، انسان شنا سی فلسفی، معرفت شنا سی و روش شناسی است. این مقاله در نظر دارد به بررسی آرا و اندیشه های نظری و روشی فوکو پرداخته و تلفیق نظری و مواضع پارادایمی عمده وی را مورد بررسی قرار دهد. در این راستا، ابتدا به آثار اصلی وی و شرح مختصری از هر کدام پرداخته می شود. سپس، مبانی اندیشمندی و ترکیب های نظری وی واکاوی می شوند. در ادامه مقاله، ابعاد مختلف انسان شناسی فلسفی، هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی خاص فوکو شامل دیرینه شناسی و تبارشناسی مورد بحث قرار می گیرند. مقاله با ذکر برخی انتقادات مهم وارده بر دیدگاه های فوکو و برآیند نهایی به پایان می رسد

هدف این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ سیاسی افراد 20 سال به بالای شهر شیراز می‏باشد.در این پژوهش، نظریات پارسونز، آلموند و وربا بعنوان چارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفت.داده‏ها بوسیله پرسشنامه از یک نمونه 525 نفری از افراد 20 سال به بالا، در خرداد ماه 1379، جمع آوری شدند.متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از: تحصیلات، محل سکونت، منزلت شغلی، میزان نفوذ بر تصمیمات خانوادگی، بحث اجتماعی در مدرسه، مشارکت در تصمیم گیری در محل کار، فراوانی صحبت کردن در مورد مسائل سیاسی، سن، جنس و وضعیت تأهل.متغیر وابسته نیز شامل فرهنگ سیاسی است که طبق نظریه آلموند و پارسونز به سه بخش تقسیم می‏شود:1-جهت‏گیری شناختی 2-جهت‏گیری احساسی 3-جهت‏گیری ارزشیابانه.متغیرهای مستقل بطور انتخابی بر روی جهت گیریهای سه گانه سنجیده شدند و نتایج نشان دادند که اغلب متغیرهای رابطه معناداری با متغیر وابسته دارند و فرهنگ سیاسی آنها یک فرهنگ سیاسی تابع می‏باشد.