کیخسرو یاکیده

هدف: دوسوتوانی سازمانی به ظرفیت سازمان در پیگیری هم زمان دو هدف نامتجانس اشاره دارد و مهم ترین معیار دستیابی به مزیت رقابتی شناخته می شود. در خصوص مفهوم دوسوتوانی و تأثیر آن بر عملکرد تحقیقات زیادی انجام شده است، اما مطالعات کمی به بررسی ابعاد دوگانه آن پرداخته اند. شواهد حاکی از آن است که دوسوتوانی برای بهبود مستمر عملکرد، ابزار ارزشمندی به شمار می رود. در این پژوهش، دوسوتوانی سازه ای با دو بعد تعادلی و ترکیبی در نظر گرفته شده و تلاش شده است رابطه بین این دو بعد که مبتنی بر سازوکار های خاصی هستند، با عملکرد صنعت بانکداری سنجیده شود. روش: ابتدا با مطالعه ادبیات، مدل مفهومی پژوهش استخراج شد؛ سپس به منظور بررسی مدل و فرضیه های پژوهش، 161 شعبه بانک بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از وجود تأثیر مثبت و معنادار دوسوتوانی بر عملکرد است؛ به این معنا که چنانچه سازمان به حداکثر مقدار بهره برداری و اکتشاف دست یابد، عملکرد بهبود خواهد یافت. نتیجه گیری: در این پژوهش بر افزایش مقدار ترکیبی دو فعالیت بهره برداری و اکتشاف یا بر قدر مطلق اختلاف این دو فعالیت اشاره شد و با توجه به دو دیدگاه بیان شده، نقش دوسوتوانی بر عملکرد بررسی گردید. نتایج متضاد تحقیق در دو رویکرد تعادلی و ترکیبی نشان داد آنچه بر عملکرد تأثیر مثبت دارد، تعادل بین دو بعد بهره برداری و اکتشاف نیست و افزایش هر یک از دو بعد می تواند به بهبود عملکرد منجر شود.  

تحلیل پنجره ای، روش شناخته شده ای برای ارزیابی عملکرد در طول دوره های زمانی بر مبنای تحلیل پوششی داده ها است. در کاربرد تحلیل پنجره، فرض می شود که مرزهای کارا در طول دوره های مورد بررسی تغییر نکرده اند. بر خلاف تحلیل پنجره، شاخص مالم کوئیست تلاش می کند تفاوت مرزهای کارا را شناسایی و تفکیک کند. اما منظور از تفاوت مرزها از دیدگاه تحلیل پنجره، تغییرات کلی آنهاست که با روش های آماری قابل مطالعه است؛ در حالی که از دیدگاه مالم کوئیست، منظور میزان افتراق در نقاط محدودی از مرزهاست که با روش های ریاضی قابل تفکیک است. در این پژوهش با توجه به انطباق مجموعه امکان تولید در دو نوع شاخص مالم کوئیست با تحلیل پنجره ای با عرض های برابر با 2 یا بیشتر، چارچوبی پیشنهاد می شود که کاربر را قادر می کند با تعیین طول مناسب پنجره، از نقض فرض اساسی آن اجتناب کند و با به کارگیری نوع مناسب شاخص مالم کوئیست، تفاوت های نقطه ای در مرزها را در محاسبات عملکرد محاسبه کند. 

برای سنجش عملکرد رقابت پذیری مقصد های گردشگری، الگوهای گوناگونی وجود دارد. یکی از متداول ترین آن ها،  الگوئی است که مجمع جهانی اقتصاد ارائه کرده است. شاخص رقابت پذیری گردشگری براساس چهار مؤلفه اصلی و چهارده رکن، شامل توانمندسازی محیط (محیط کسب وکار، امنیت و ایمنی، بهداشت و سلامت، منابع انسانی و بازار کار، آمادگی در حوزه فنّاوری اطلاعات) سیاست های سفر و گردشگری (اولویت دهی به گردشگری، گشودگی بین المللی، رقابت پذیری قیمتی و پایداری محیطی)، زیرساخت (زیرساخت حمل ونقل هوایی، زیرساخت زمینی و زیرساخت خدمات گردشگری) و منابع (منابع طبیعی و منابع فرهنگی و تجارت سفر) سنجیده می شود. روش رتبه بندی در مجمع جهانی روش میانگین گیری ساده فاقد وزن است؛ بنابراین با وزن دهی ابعاد، می توان الگوی فوق را بهبود داد کرد هدف از پژوهش حاضر، استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره است  که وزن دهی  در آنها معمول است. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به دلیل استفاده از پرسش نامه به منظور گردآوری داده ها، در حوزه تحقیقات پیمایشی قرار می گیرد. برای سنجش اهمیت گویه ها از پرسش نامه استاندارد و نظریات هشت نفر از خبرگان آگاه در عرصه گردشگری استفاده شد و ازطریق نرم افزار گمز اهمیت هر گویه مشخص شد. درنهایت نتایج پژوهش به رتبه بندی ۱۴ معیار و ۸۷ زیرمعیار منجر شد. مهم ترین معیارها به ترتیب عبارت اند از: گردشگری، بهداشت و سلامت، زیرساخت حمل و نقل هوایی، امنیت و ایمنی، گشودگی بین المللی، زیرساخت خدمات گردشگری، پایداری محیطی، منابع انسانی و بازار کار، آمادگی در حوزه فنّاوری اطلاعات، محیط کسب وکار، رقابت پذیری قیمتی، منابع طبیعی، زیرساخت حمل ونقل زمینی و بنادر و منابع فرهنگی و تجاری.

هدف: بسیاری از سازمان ها برای کنترل صحیح حجم زیاد موجودی های خود از روش طبقه بندیABC  استفاده می کنند و این روش رایج ترین شیوه برای طبقه بندی موجودی هاست. در طبقه بندی ABC سنتی، اقلام تنها بر اساس یک معیار واحد دسته بندی می شوند. اما معیارهای دیگری نیز وجود دارند که توجه به آنها در طبقه بندی موجودی ها ضروری است. هدف این پژوهش ارائه مدل جدید در طبقه بندی چندمعیاره اقلام موجودی است. روش: از میان روش های چند معیاره برای طبقه بندی موجودی ها، مدل های مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها به قضاوت تصمیم گیرنده برای تعیین وزن معیارها نیازی ندارند؛ اما در ادبیات پژوهش فقط از روش های شعاعی تحلیل پوششی داده ها برای طبقه بندی اقلام موجودی استفاده شده است. در این مقاله کارایی متقاطع یک مدل غیر شعاعی برای بهبود روش میانگین کارایی متقاطع مدل آر که مدلی شعاعی است، پیشنهاد شده است. یافته ها: روش پیشنهاد شده به دلیل استفاده از یک مدل غیرشعاعی، ضعف مدل آر را ندارد و از مزایای روش کارایی متقاطع نیز برخوردار است. نتیجه گیری: مدل ها روی 47 قلم از اقلام موجودی مربوط به یک مثال عددی مشترک موجود در ادبیات پژوهش و همچنین روی 80 قلم از اقلام موجودی شرکت صنعتی پارس خزر به اجرا درآمد و نتایج آنها تحلیل شد. نتایج مقایسه مدل پیشنهاد شده با برخی از مدل های موجود در ادبیات پژوهش، نشان دهنده برتری مدل پیشنهاد شده است.