منصور وثوقی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه مولفه های موثر بر توانمندسازی خانوادگی زنان جوان آسیب پذیر  شهر تهران در سال 1396 تدوین گردید. پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر رهیافت نظریه زمینه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل زنان آسیب پذیر شهر تهران بوده است که به طور داوطلبانه در  طرح های اصلی شهرداری تهران در راستای بهبود شریط زندگی و ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب، شرکت نموده اند که از این بین تعداد 59 نفر بر اساس روش نمونه گیری نظری به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها، از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته استفاده گردید. روایی مصاحبه بر اساس اعتبار، قابلیت وابستگی، تاییدپذیری و قابلیت انتقال مورد بررسی و تایید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس بازآزمون برابر با 74/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده گردید. بر اساس نتایج تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه، ارائه مدل پارادایمی در قالب ابعاد 6 گانه شامل موجبات علی (3مقوله)، پدیده اصلی (1مقوله)، راهبردها (3 مقوله)، ویژگی های زمینه ای (2 مقوله)، شرایط مداخله گر (4 مقوله) و پیامدها (4 مقوله) بوده است. شرایط علّی مشتمل بر مهارت های ارتباطی، شبکه حمایت خانوادگی و دسترسی به خدمات مشاوره ای؛ شرایط زمینه ای شامل تجربه زیستن و تجارب مکمل؛ شرایط مداخله گر  شامل تحصیلات، مواجهه با خشونت خانگی، اختلاف زناشویی، الگوی روابط قدرت در خانواده؛ راهبردها  شامل تغییر در سبک زندگی، مشارکت در فرایندهای تصمیم گیری و توازن بخشی به ساختار قدرت خانواده و پیامدها شامل موفقیت در حل اختلافات زناشویی، فعلیت بخشی به پتانسیل های تربیتی و اجتماعی کننده خانواده، احیای کارکردهای عاطفی- روانی محیط خانواده و بهبود توانایی اداره و سرپرستی خانواده بوده است.   ازین رو، مدیران و مسئولان امر می توانند با استفاده از مدل ارائه شده، میزان توانمندی زنان جوان آسیب دیده را و بهبود بخشند.

مقدمه: بر اساس شواهد علمی به نظر می رسد که توسعه فعالیتهای اقتصادی از طریق افراد کارآفرین و نوآور، بر کیفیت زندگی روستاییان تأثیرگذار است. در پژوهش حاضر، تأثیر طرحهای کارآفرینانه و نوآورانه ای که در حوزه های مختلف در روستاهای شهرستان نظرآباد اجرا شده اند، بر کیفیت زندگی روستاییان شهرستان نظرآباد، در شهرستان هشتگرد، موردبررسی گرفت. روش: روش تحقیق مورداستفاده، از نوع آمیخته بود که در بخش کیفی از نظریه زمینه ای و در بخش کمی از روش پیمایش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، همه روستاییان در حومه شهرستان نظرآباد استان البرز در سال 1399 بودند که 323 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. یافته ها: شخصیت کارآفرین و نوآور ارتباط معناداری با کیفیت زندگی روستاییان و مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی و محیطی کیفیت زندگی آنها دارد. افزون بر این، کارآفرین و نوآوربودن درمجموع 35 درصد از تغییرات کیفیت زندگی روستاییان را پیش بینی می کند. ضمن آنکه دراین بین، شخصیت کارآفرین هم در نمره کلی کیفیت زندگی و هم در مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی-محیطی تأثیر بیشتری در مقایسه با شخصیت نوآور دارد. بحث: با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود شرایط تأسیس سازمانهای مردم نهاد حامی کارآفرینی و نوآوری در روستاها تسهیل شود.

هدف از این تحقیق تحلیل و ارزیابی اثر صنعت توریسم بر توسعه اجتماعی – اقتصادی شهر کرمانشاه می باشد. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است. ابتدا، با داده ها آشنا شدیم پس از آن کدهای اولیه ایجاد شناسایی شدند. مقوله های اصلی تحقیق، صنعت تروریسم، توسعه اشتغال، افزایش درآمد، توسعه زیرساخت های گردشگری، توسعه انسجام اجتماعی، توسعه هویت اجتماعی، توسعه ارتباطات اجتماعی شناسایی شدند که هر کدام از این مقوله ها، شامل چندین مقوله فرعی نیز بودند. مدل اندازه گیری این پژوهش دارای 93 متغیر مشاهده شده و 44 متغیر مکنون بوده است. مقدار معیار GOF برای مدل ارائه شده برابر است با 808/0 بوده است. در این تحقیق از نرم افزار Smart PLS برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از تحقیق استفاده شده است. نتایج حاصل از برآوردهای تحقیق همه ی فرضیات تحقیق را مورد تایید قرار داده است. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که: نقش سرمایه گذاری بر توسعه توریسم لازم وضروری می باشد، ضعف داخلی و تهدیدات خارجی در این منطقه بالاست و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع ضعف ها و تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و فرصت می باشد و م دیریت ش هری از عوام ل تاثیرگ ذار در توس عه و بهب ود گردشگری پایدار می باشد.

صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین راه های توسعه مورد توجه برنامه ریزان اقتصادی و فرهنگی قرار گرفته است. توسعه گردشگری تحت تاثیر مولفه های مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، وضعیت اقیلمی، شرایط سیاسی و روابط بین المللی و در نهایت تحت تاثیر شاخص های فرهنگی و اجتماعی قرار دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عوامل اجتماعی موثر بر توسعه گردشگری در شهر همدان انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی با رویکرد کمی و تحلیلی انجام شده است. تعداد 384 نفر از گردشگران حاضر در شهرهمدان به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده جهت پاسخگویی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه با داده های بسته بود که اعتبار و پایایی آن در مطالعه مقدماتی مورد تایید قرار گرفته است. داده ها پس از کدگذاری در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین راه های توسعه مورد توجه برنامه ریزان اقتصادی و فرهنگی قرار گرفته است. توسعه گردشگری تحت تأثیر مولفه های مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، وضعیت اقیلمی، شرایط سیاسی و روابط بین المللی و در نهایت تحت تأثیر شاخص های فرهنگی و اجتماعی قرار دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عوامل اجتماعی مؤثر بر توسعه گردشگری در شهر همدان انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی با رویکرد کمی و تحلیلی انجام شده است. تعداد 384 نفر از گردشگران حاضر در شهر همدان به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده جهت پاسخ گویی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه با داده های بسته بود که اعتبار و پایایی آن در مطالعه مقدماتی مورد تأیید قرار گرفته است. داده ها پس از کدگذاری در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داده است که بین مؤلفه های تبلیغات و اقناع، احساس امنیت گردشگران، نحوه برخورد و میزان مشارکت تعاملات جامعه میزبان با میزان رضایت و جذب گردشگران همبستگی معناداری وجود دارد. همچنین بیشترین میزان همبستگی رضایت گردشگران با مؤلفه مشارکت و تعاملات جامعه میزبان 537/0 بود. همچنین یافته های حاصل از آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر نشان داده است که مؤلفه های اجتماعی مورد نظر به میزان 707/0 می توانند تغییرات حاصل در میزان رضایت گردشگران را پیش بینی نمایند. می توان نتیجه گرفت که تقویت مؤلفه های اجتماعی از جمله تقویت میزان تعاملات جامعه میزبان با گردشگران، تقویت سرمایه اجتماعی برون گروهی شهروندان و میزان مشارکت آنها در شهرهای توریست پذیر از جمله همدان و مهم تر از همه تأمین امنیت گردشگران از اصلی ترین مولفه های اثرگذار بر توسعه گردشگری است.

اهمیت پایگاه اقتصادی- اجتماعی در زندگی افراد درگیر اعتیاد به خصوص در فرایند ترک و بازگشت به اعتیاد، شایان توجه است. این افراد بعد از ترک، برای بازگشت به زیست اجتماعی نیاز به بازسازی و کسب پایگاه اقتصادی- اجتماعی دارند تا بتوانند در فرایند هم کنشی اجتماعی، مورد پذیرش قرار گیرند. این پژوهش که بخشی از یک مطالعه در باره عوامل اجتماعی مؤثر بر بازگشت به اعتیاد است، به تبیین نقش جامعه شناختی پایگاه اقتصادی- اجتماعی در بازگشت به اعتیاد می پردازد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تئوری زمینه ای انجام گرفته، جامعه مشارکت کننده آن از میان افراد معتاد دارای سابقه بازگشت به اعتیاد با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شده است و گرد آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 21 نفر از این افراد صورت گرفت و تجزیه و تحلیل داده ها هم زمان شروع شد و تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه یافت. در نهایت مفهوم ناکامی در بازسازی و بازیابی پایگاه اقتصادی- اجتماعی به عنوان پدیده اصلی انتخاب شد و سایر مقولات جزئی مانند: پنج مؤلفه در شرایط زمینه ای، چهار مؤلفه عوامل علّی، سه مؤلفه به عنوان شرایط مداخله گر ، چهار مؤلفه در بخش راهبردها و هشت مؤلفه به عنوان پیامدهای ناشی از پدیده را پوشش می دهد. نتیجه این پژوهش نشان داد که بازسازی پایگاه اقتصادی و بازیابی پایگاه اجتماعی نقش به سزایی در جلوگیری از بازگشت به اعتیاد دارد. عدم توجه به این عوامل، افراد را در دوران پس از ترک در فشار مضاعفی قرار می دهد و ناکامی در این مسیر، گرایش به مصرف مجدد از نوع مصرف تسکینی و مصرف خلاصی را به دنبال دارد و در ادامه منجر به بازگشت به اعتیاد می شود.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر آن است که کار افراد داوطلب در سازمانهای غیردولتی حامی کودکان کار و خیابان در شهر تهران را شناسایی و علل جامعه شناختی، شرایط فرهنگی و باورهای سوق دهنده افراد به کار داوطلبانه در این حوزه را مطالعه کند. ازاین رو، کنکاش در مقاصد، کارایی، پیشینه فرهنگی، آرمانهای ذهنی و علل اقبال به کودکان کار و خیابان می تواند به روشن شدن علل جلب افراد به مشارکت اجتماعی و بهره گیری از سرمایه انسانی و فرهنگی ایشان منجر شود. روش: این مطالعه با اتکا به روش کیفی نظریه زمینه ای، تکنیکهای مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده به تحلیلی جامعه شناختی از موضوع مطالعه پرداخته است. 22 مصاحبه از طریق نمونه گیری هدفمند با استراتژیی نمونه گیری نظری انجام شد. کدگذاری داده های حاصل از مصاحبه با بهره از نرم افزار مکس کیودی در سه مرحله (باز، محوری، گزینشی) انجام شد و در آخر با رسیدن به اشباع نظری و کسب تنوع کافی، نمونه گیری پایان یافت. یافته ها: در این پژوهش، تعداد 1761 کد به دست آمد و درنهایت به 57 مقوله تقلیل پیدا کرد. مقوله های اصلی شامل «خلق هویتی تازه، پذیرش اجتماعی، پاسخ به دغدغه مندی اجتماعی، کارآمدی و مفیدبودن، جبران کاستی دولت، عضویت داوطلبانه» حول مرکز «پدیده داوطلبی» و طی یک مدل پارادایمی شامل «شرایط علی»، «پدیده»، «زمینه»، «شرایط مداخله گر»، «پیامدها» شکل گرفته است. بحث: کار داوطلبانه در سازمانهای غیردولتی حامی کودکان کار و خیابان، پدیده ای چندوجهی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی چون ابعاد ساختاری- اجتماعی، عوامل فردی، عوامل مذهبی و عوامل خانوادگی قرار می گیرد.

سلامت اجتماعی افراد به چگونگی تعامل فرد با دیگران، عکس العمل مردم نسبت به او و چگونگی تعامل او با مؤسسات اجتماعی و آداب و رسوم اجتماعی مربوط می شود. سؤال اصلی پژوهش این گونه شکل می گیرد که: بنا به اهمیت و جایگاه سرماییه اجتماعی در توسعه، آیا می توان از آن به منزلیه عاملی اثرگذار بر سلامت اجتماعی سود جست؟ و تأثیر سرماییه اجتماعی بر سلامت اجتماعی در حضور متغیرهای حمایت اجتماعی و شادابی اجتماعی چگونه است؟ این پژوهش با رویکرد اثبات گرایی و از نوع توصیفی تبیینی است و در آن از روش پیمایش استفاده شده است. در اندازه گیری متغیرها، سلامت اجتماعی براساس شاخص های کییز، سرماییه اجتماعی بر اساس شاخص های بانک جهانی سرماییه اجتماعی، شادابی اجتماعی بر اساس شاخص های لیندنبرگ و حمایت اجتماعی با تلفیق شاخص های فیشر و ولمن عملیاتی شده اند. پرسشنامه پس از بررسی روایی و پایایی، با تلفیق روش نمونه گیری طبقه بندی و خوشه ای چند مرحله ای، با برآورد حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، در بین 810 خانوار در پنج منطقیه شهر تهران در سال 1392 اجرا شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که سه متغیر سرماییه اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی با میزان R2=0.29 بر سلامت اجتماعی مؤثرند که بیشترین تأثیر از سوی سرمایه اجتماعی است. متغیرهای شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سرماییه اجتماعی نیز مؤثرند و در نهایت متغیر حمایت اجتماعی موجب افزایش شادابی اجتماعی می شود.

در تحقیق حاضر با استعانت از نظریه های مردسالاری آبدا سلطانا (2010)، هشام شرابی (2010)، جودیت باتلر (1990)، سیمن (1959)، سیوتلاس (2010)، والدفوگل (2001) و نظریه های احساس محرومیت نسبی دیویس (1959)، دیوب و گیموند (1986)، واکر و مان (1987)، تیرابوسکی و ماس (1998) می کوشد تاثیرات مردسالاری بر احساس محرومیت نسبی، احساس بیگانگی از خود و احساس بیگانگی از زندگی زناشویی را در زنان متأهل بسنجد. جامعه آماری تحقیق را کلیه زنان متأهل ساکن در 14 منطقه شهر اصفهان (54921=N) بر اساس سرشماری سال 1390 تشکیل می دهد. نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران و جدول کرچی و مورگان 384 نفر محاسبه شده است. با استفاده از ابزار پرسشنامه و کاربرد روش تحقیق پیمایش اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. متغیرهای مردسالاری، احساس محرومیت نسبی، احساس بیگانگی از خود و از زندگی زناشویی در جامعه تحت مطالعه از طریق ساخت مقیاس و شاخص با روایی و پایایی قابل قبول سنجیده شده است. یافته های تحقیق نشان داد: -رابطه معنی داری میان متغیرهای مردسالاری در خانواده و احساس محرومیت نسبی زنان وجود دارد.- رابطه معنی داری میان متغیرهای مردسالاری در خانواده و احساس بیگانگی زنان از خود وجود دارد.- رابطه معنی داری میان متغیرهای مردسالاری در خانواده و احساس بیگانگی زنان از زندگی زناشویی وجود دارد.- رابطه معنی داری میان احساس محرومیت نسبی و احساس بیگانگی از خود در زنان وجود دارد.- رابطه معنی داری میان احساس محرومیت نسبی و احساس بیگانگی از زندگی زناشویی در زنان وجود دارد.- متغیرهای مردسالاری و احساس محرومیت نسبی براساس تحلیل رگرسیون چندگانه 58 درصد از تغییرات متغیر بیگانگی از خود و 63 درصد از تغییرات متغیر بیگانگی از زندگی زناشویی را تبیین می کنند.