حسین فرخی

لازمه حکمت خداوند، بیهوده خلق نشدن مخلوقین است. از این رو فرستادگان خود را وسیله هدایت بندگان به این اهداف قرار داده است. بدین ترتیب هدف نبوت، تحقّقِ هدف خلقت خواهد بود. از طرفی با ختم نبوت، قطع جریان اهداف خلقت، نقض حکمت خداوند است. از چالش های مهم کلامی در مسأله امامت، نگاه متفاوت متکلمان امامیه و اهل سنّت به جایگاه امامت پس از نبوت است. امامیه امام را جایگاهی در تداوم جریان نبوت می داند و اهل سنّت با ترسیم جایگاه حکومتی از امام، این نگاه را در همه حوزه های امامت پژوهی دخیل می دارند. واکاوی اهداف خلقت، نبوت وامامت، و اثبات وحدت آنها، علاوه بر روشن شدن بیش از پیش ضرورت بعثت انبیاء و ائمه(ع)، لزوم ضرورت امامت را نیز در راستای ضرورت نبوت معرفی کند، نه مقامی صرفا در راستای حکومت وحفظ نظام اجتماعی که اکثر متکلمان در اثبات ضرورت امامت به آن اهتمام داشته اند. همچنین اثبات وحدت اهداف، بخشی از منظومه اثبات وحدت جایگاه امامت ونبوت در مسیر هدایتگری خواهد بود که سبب می گردد آنچه برای نبوت در شرایط وشئون بیان می شود در امامت نیز اثبات گردد. وحدت مذکور در منابع فریقین پیگیری شده است.

پروژه معیارهای حوزه پژوهشی (RDoC) موسسه ملی بهداشت روان (NIMH) در واکنش به نقص ها و ضعف های کتابچه آماری و تشخیصی اختلالات روانی (DSM) و کتابچه راهنمای طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICD) توسعه یافت. پروژه معیارهای حوزه تحقیقاتی چارچوبی را برای تسهیل تحقیقات یکپارچه برای روشن کردن مکانیسم های اصلی اختلالات روانی انسان براساس روانپزشکی فردنگر و رویکردی فراتشخیصی، عصبی-زیستی رفتاری ارائه می دهد. هدف پروژه RDoC رسیدن به یک سیستم تشخیصی مبتنی بر علوم اعصاب برای سبب شناسی، پیشگیری و درمان اختلالات روانی است. از آن جایی که این پروژه یک سیستم تشخیصی جدید است، پژوهش های زیادی روی آن انجام نشده است و ادبیات مربوط به آن هنوز در حال گسترش است. هدف از این مقاله مروری، در ابتدا توصیف تاریخچه ای کوتاه از طبقه بندی اختلالات روانی و سپس پرداختن به نحوه ی شکل گیری پروژه معیارهای حوزه تحقیقاتی و معرفی و توضیح ماتریس و واحدهای تحلیل RDoC است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی کارکرد های اجرایی کودکان دارای اختلال سلوک و مقایسه آنها با کودکان بهنجار در شهر مشهد انجام گرفت. طرح پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای و نمونه آماری شامل 50 آزمودنی بود که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در 2 گروه کودکان دارای اختلال سلوک (25 نفر) و بهنجار (25 نفر) گمارده شدند. جهت انتخاب افراد گروه نمونه، از مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات DSM-5 ( SCID- 5 -CV ) و پرسشنامه علائم مرضی کودکان ( CSI- 4 ) استفاده شد. داده ها با آزمون N-BACK و آزمون جامع عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری ( IVA + PLUS ) جمع آوری و با روش تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که در زمینه عملکرد حافظه کاری و توجه پایدار دیداری بین کودکان مبتلا به اختلال سلوک و بهنجار تفاوت معنادار وجود دارد؛ ولی از لحاظ متغیر بازداری پاسخ دیداری و بازداری پاسخ شنیداری تفاوت معناداری دیده نشد. بنابراین، عملکرد کودکان دارای اختلال سلوک در کارکردهای اجرایی ضعیف تر از افراد بهنجار است.

تجربه یک دوره هیجانات منفی در نوجوانی، یک عامل خطر برای بروز نشانه های اضطراب و همچنین کاهش نظم جویی هیجانی و شناختی محسوب می شود. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر تنیدگی برکاهش نشانه های اضطرابی و بهبود نظم جویی شناختی هیجانی نوجوانان با مشکلات اضطرابی بود. جامعه مورد مطالعه شامل نوجوانان سنین 10 تا 14 ساله با تشخیص اختلال اضطرابی شهر مشهد که از طریق نمونه گیری در دسترس 64 نفر انتخاب و در هر گروه 32 نفر جایگزین شدند. ابزار به کار رفته در این پژوهش، پرسشنامه اضطراب چند بعدی (1997)، پرسشنامه نظم جویی شناختی-هیجانی گارنفسکی (2002) بود. طی 8 جلسه، هر جلسه به مدت 90 دقیقه، ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس برای گروه آزمایشی انجام گرفت و گروه کنترل هیچگونه مداخله ای دریافت ننمود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی بر کاهش نشانه های اضطرابی نوجوانان با مشکلات اضطرابی از نظر آماری معنادار است (005/0>0 P = ). همچنین آموزش ذهن اگاهی مبتنی بر تنیدگی بر بهبود نظم جویی شناختی-هیجانی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری ایجاد کرد (005/0>0 P = ). بنابراین، آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر تنیدگی برکاهش نشانه های اضطرابی و بهبود نظم جویی شناختی-هیجانی نوجوانان با مشکلات اضطرابی موثر است .

مقدمه: اعتیاد به الکل پدیده مهمی است که به دلیل طبیعت چندگانه ی آن در سال های اخیر دانشجویان را به سمت خود جلب کرده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی فراشناخت درمانی به شیوه گروهی بر میزان استعداد الکلیسم دانشجویان پسر انجام پذیرفت. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان پسر دوره کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 96-1395 بودند که از میان آنان با روش نمونه گیری خوشه ای، 30 آزمودنی انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. در این پژوهش از پرسشنامه فراشناختی ( MCQ-30 ) و مقیاس آمادگی به اعتیاد ( APS ) استفاده شد. یافته ها : داده های به دست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمرات کوواریانس پس آزمون آمادگی به اعتیاد نشان داد که اثربخشی فراشناخت درمانی بر میزان استعداد الکلیسم دانشجویان پسر معنادار بود ( 0/01 > P ). نتیجه گیری: به طور کلی نتایج پژوهش حاکی از آن است که درمان فراشناختی، استعداد الکلیسم دانشجویان را کاهش داده و تأثیر اثر فراشناخت درمانی بر میزان استعداد الکلیسم دانشجویان در مرحله پیگیری بعد از 3 ماه ماندگار هست.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی معنادرمانی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در زنان سالمند انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه زنان سالمند شهر بیرجند در سال 1396 بود که از میان آن ها به روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) به صورت تصادفی ساده جایگزین شدند. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار اندازه گیری مقیاس احساس تنهایی راسل، پپلوا و فرگوسن( 1998) و اضطراب مرگ کالت- لستر (1969) بود. سالمندان گروه آزمایش به مدت 10 جلسه ی ۹۰ دقیقه ای تحت مداخله معنادرمانی اندرسون(2007)، بلر (2004) و هوتزل (2002) قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون کوواریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شد و یافته ها نشان داد معنادرمانی بر کاهش احساس تنهایی و اضطراب مرگ گروه آزمایش اثربخش است و تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد( 01/.>P ).

هدف این پژوهش، بررسی ساختار عاملی، اعتبار و پایایی فرم فارسی مقیاس باورهای مثبت و منفی نشخوار فکری (PBRS) و مقیاس پاسخ نشخوار فکری (RRS) بود. روش پژوهش از نوع توصیفی-مقطعی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کل دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علامه طباطبائی که 422 نفر از دانشجویان به صورت تصادفی انتخاب شدند و این سه مقیاس بر روی آن ها انجام شد. ابزار مورداستفاده در این پژوهش سیاهه افسردگی بک و پرسشنامه فراشناخت ولز بود. روایی سازه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. همسانی درونی با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد و اعتبار مقیاس ها از طریق ضریب باز آزمایی به دست آمد. تحلیل عاملی مقیاس باورهای مثبت و منفی نشخوار فکری نشان داد، این ابزار از دو عامل تشکیل شده است که 85 و 87 درصد از واریانس این آزمون را توضیح می دهد و مقیاس پاسخ نشخوار فکری از سه عامل تشکیل شده است که 78 درصد از واریانس را تبیین می کند. ضریب روایی هم زمان سه مقیاس باورهای مثبت و منفی نشخوار فکری و مقیاس پاسخ نشخوار فکری با آزمون افسردگی بک به ترتیب 856/0 و 756/0 و 875/0 و باورهای فراشناخت به ترتیب 876/0 و 789/0 و 723/0 به دست آمد که هر سه ازلحاظ آماری معنادار بودند. ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 876/0 و 789/0 و 875/0 و ضریب اعتبار باز آزمایی به ترتیب 85/0 و 87/0 و 78/0 محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد ابزارها از روایی و همسانی درونی مناسبی برخوردارند و برای کاربردهای تشخیصی، درمانی و پژوهشی پیرامون نشخوار فکری، ابزارهای مناسبی هستند.

زمینه و هدف: با توجه به مشکلات کودکان با اختلال رفتار هنجاری در شناخت اجتماعی و نظریه ذهن، هدف از اجرای این پژوهش بررسی تأثیر مداخله مبتنی بر نظریه ذهن و آموزش مهارت های اجتماعی بر نشانه های کودکان مبتلابه اختلال رفتار هنجاری بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر مبتلابه اختلال رفتار هنجاری 11-7 سال شهر مشهد در سال 1395 بود که از بین آنها 22 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دومرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون نظریه ذهن ( استیرنمن، 1999) و مقیاس مهارت های اجتماعی (ماتسون، 1983) فرم کودکان بود. آزمودنی ه ای گروه آزمایش در 12 جلسه 45 دقیقه ای به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند. داده ها سه هفته بعد از اتمام جلسات با استفاده از آزمون تحلیل واریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله نظریه ذهن و آموزش مهارت های اجتماعی توانسته است مهارت های اجتماعی و مؤلفه های نظریه ذهن کودکان را افزایش دهد و این تغییرات موجب کاهش نشانه های اختلال رفتار هنجاری در آزمودنی ها شد (00 1 /0 p < ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان استنباط کرد که آموزش نظریه ذهن و مهارت های اجتماعی با افزایش شناخت اجتماعی و مهارت های بین فردی باعث می شود نشانه های اختلال رفتار هنجاری کاهش یابد.

قصه های قرآن مجید، به سه گون? متفاوت بیان شده اند که هر کدام آنها از ویژگی های دراماتیک برخوردارند؛ نخست قصه هایی که پردازش پیوسته و ساختاری محتوایی نزدیک به تراژدی، بر اساس تعریف ارسطویی دارند و در یک روند کامل روایت می شوند. مانند قص? "یوسف"، دوم قصه هایی که بصورت پراکنده در سوره های متفاوت قرآن ارائه شده اند و دارای خصوصیات تراژدی هستند، مانند "داستان آدم و حوا". سوم قصه هایی که دارای بن مای? نزدیک به درام هستند، مثل داستان "نوح و کشتی اش". شخصیت پردازی و تعلیق، مهم ترین عناصر نمایشی در قصه های قرآنی به روشنی آشکارند. هم? قصه ها طوری بیان شده اند که خواننده را تا پایان ماجرا به انتظار نگه می دارند و هم? ابعاد روانی، اجتماعی و اعتقادی فردسان ها به خوبی نشان داده شده است. بیان این ابعاد کاملاً باورپذیرند. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی شخصیت پردازی و تعلیق، در پنج نمونه از قصه های قرآن با عناوین "آدم"، "ابراهیم"، "نوح"، "صالح"، و "یوسف"، پرداخته شده و در این راستا به این نتیجه رسیده ایم که ویژگی های قصه های قرآنی و محتوای نمایشی آنها با داشتن عناصر درام و برخورداری از دو عنصر شخصیت پردازی و تعلیق، می تواند زمینه های بسیار گسترده ای برای نگارش نمایشنامه و دیگر آثار نمایشی بوجود آورد.