عبدالرزاق رحمانی

بهبود کیفیت محتوای کتب درسی براساس مبانی توسعه پایدار یکی از موضوعات مهم هر نظام آموزشی است که نقش مهمی در ارتقای مهارت های عمومی فراگیران دارد. در همین راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش پیمایشی به بررسی معیارهای توسعه پایدار در سازماندهی محتوای کتاب های عربی دوره متوسطه اول بپردازد. ابزار اصلی این پژوهش را پرسش نامه محقق ساخته معیارهای توسعه پایدار شامل معیارهای دینی، اجتماعی، محیطی، اقتصادی و فکری علمی تشکیل داد. به منظور توصیف و تحلیل داده ها، از آماره های توصیفی و آزمون های هم بستگی پیرسون، آنوا (ANOVA) و فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان داد که به طور کلی سطح پایداری معیارهای توسعه در سازماندهی محتوای کتاب های عربی متوسطه اول در وضعیت ضعیف قرار دارد؛ بدین معنا که به طور خاص، سه معیار محیطی، اجتماعی، اقتصادی در سطح مطلوبیت ضعیف قرار دارند و تنها دو معیار دینی و فکری علمی در سطح مطلوبیت متوسط قرار دارند. همچنین از لحاظ هم بستگی میان معیارها با توسعه پایدار، یافته ها حاکی از این بود که معیارهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی بیشترین هم بستگی را با توسعه پایدار دارند، ولی به سطح مطلوب نرسیده اند. پیشنهاد می شود در راستای بهبود سازماندهی محتوای کتب عربی دوره متوسطه اول بر مبنای معیارهای توسعه پایدار، ضمن حفظ معیارهای دینی و فکری علمی در کتاب ها به گنجاندن معیارهای توسعه محیطی، اجتماعی و اقتصادی توجه در محتوای این کتاب ها نیز توجه بیشتری شود.

این مطالعه با هدف کارآمدی و أثر بخشی کتاب «مبادئ العربیه» از لحاظ رعایت معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر دانشجویان انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش، دانشجویان رشته زبان و ادبیات عرب دانشگاه شیراز تشکیل می دهند که شامل 79 نفر، و به صورت سرشماری، پرسشنامه را برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شده تکمیل کردند. این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی بوده که پایایی پرسشنامه با روش الفبای کرونباخ 73/0 محاسبه شد، در این تحقیق از دو آزمون تی تک نمونه ای و فریدمن جهت سنجش کارآمدی و أثربخشی کتاب «مبادئ العربیه» استفاده شد. و این پژوهش به جهت پاسخگویی به چهار سوال در رابطه با میزان کارآمدی و أثر بخشی کتاب «مبادئ العربیه»، روش تدریس به کار گرفته شده توسط استاد، سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی و نهایتاً مقبولیت سوالات امتحانات گرفته شده، طراحی شده است. یافته ها نشان داد که کارآمدی و أثر بخشی کتاب «مبادئ العربیه» در کمترین حد میزان رعایت شده است. روش تدریس به کار گرفته شده توسط استاد از نظر دانشجویان، بیشترین میزان و سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی و مقبولیت سوالات امتحانات گرفته شده تقریبا تا حد متوسط میزان رعایت را در کتاب مبادئ العربیه نشان می دهند.

روش تحقیق از دروس بنیادی است که در دهه های اخیر رشد مناسبی داشته و مورد اقبال خوبی قرار گرفته؛ اما متاسفانه با وجود تأکیدی که امروزه بر روش تحقیق و به کارگیری صحیح آن در حوزه های مختلف علوم وجود دارد، شاهد بی توجهی و کمتر پرداخته شدن به این مبحث و شیوه ها و اصول آن در تحقیقات دانشجویی هستیم. از آنجا که اغلب دانشگاه ها به پژوهش و برنامه های پژوهشی می پردازند، سعی بر آن دارند که آگاهی و شناخت دانشجو نسبت به روش های تحقیق در زمینه های تخصصی افزایش دهند. کتاب «الموجز فی المنهج البحث العلمی فی التربیه و العلوم الإنسانیه» نوشته دکتر سیف الاسلام سعد، کتابی است که در آن سعی شده است تا روش پژوهش علمی و اصول پایان نامه نویسی برای دانشجویان تبیین شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد این کتاب پرداخته و برخی از امتیازها و کاستی های آن را برشمرده است. بر اساس یافته های این پژوهش، توانایی نویسنده در تبیین مطالب، انسجام و ترتیب موضوعات، تأکید لزوم استفاده از رایانه در پژوهش های علمی و رعایت علائم نگارشی از جمله مهم ترین نقاط قوت کتاب مذکور است. اما ایراداتی چون، کم توجهی به ارجاع دهی درون متنی، عدم استفاده از منابع، و جامع نبودن برخی مطالب و عدم تبیین تفاوت روش شناسی و روش پژوهش از کاستی های کتاب می باشد.

رنگ ها در زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارند. به همین جهت در حوزه های مختلفی چون شیمی، فیزیک، روان شناسی، هنر و شعر مورد مطالعه قرار می گیرند. در این میان هنرمند و شاعر به جنبه های زیباشناسانه رنگ توجه دارند. شاعران با قدرت خلاق خود می توانند به وسیله رنگ ها مفاهیم مختلفی چون غم و اندوه، شادمانی، یأس و ناامیدی، دنیای آرمانی و ... را برای مخاطب خود تصویر کنند. از طرف دیگر با بررسی رنگ ها و شیوه های مختلف بیان این رنگ ها توسط شاعر، می توان شخصیت اجتماعی، اخلاقی و روانی وی را تا حدودی به دست آوریم؛ هر دو شاعر گاهی اوقات رنگ ها را با همان اسم اصیل خود به کار می برند و گاهی نیز با مفاهیم نزدیک بدان رنگ، مقصود خود را بیان می کنند. در این مقاله با نگاهی تطبیقی به دو شاعر معاصر ایران و عرب یعنی سهراب سپهری و نزار قبانی به شیوه کتابخانه ای و توصیفی میزان تأثیرپذیری این دو شاعر از رنگ ها مورد بررسی قرار گرفته است.

التفکیکیه نظریه فلسفیه ظهرت فی ستّینات القرن العشرین، ورائدها الفیلسوف الفرنسی جاک دریدا . أساس التفکیکیه هو ترجیح الکتابه علی الکلام وهذا الترجیح یتطلب التفسیرات والتأویلات المتعدده فی الفترات المختلفه، هذه الممارسه تتضمن مصطلحات مهمه مثل الاختلاف/ الإرجاء، الحضور/ الغیاب، التشتیت والانتشار؛ هذه المصطلحات تتوضح فی ضوء الثنائیات. توفیق الحکیم فهو کاتب نشیط له آثار کثیره فی الصیغ والأسالیب المختلفه رائد المسرحیه الذهنیه، تشغل مسرحیه أهل الکهف حیزا مهما بین آثار توفیق الحکیم وفقا لأسلوب المسرحیه الذهنیه، حیث إن مضمونها عالج قضایا المجتمع المصری فی زمن الاستعمار. هذه المقاله تدرس الثنائیه الشخصیه، المکانیه والفکریه فی مسرحیه «أهل الکهف» لتوفیق الحکیم فی ظل نقد التفکیکیه، هذه الدراسه ترینا أن المسرحیه تتطلب القراءات المختلفه وتتضمن المعانی المختلفه الکامنه فی جملات وکلمات یستطیع القاری أن یستند إلیها فی تحلیل نصه ویبدع نصّاً جدیداً.