مطالب مرتبط با کلیدواژه

النص


۱.

کاربرد تحلیلِ ساختاری روایت: تحلیل روایی نمایش ­نامه ملاقات بانوی سالخورده اثر «فریدریش دورنمات»، با تکیه بر دیدگاه رولان بارت (عنوان عربی: النقد البنیوی للروایة فی ظل التحلیل الروائی لمسرحیة زیارة السیدة العجوز لفردریش دورنمارت بالنظر إلی آراء رولان بارت)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ساختارگرایی متن نمایشنامه تحلیل روایت دورنمات تحلیل الروایة البنیویة النص المسرحیة دورنمارت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی روایت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : ۶۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۸۲۲
نمایشنامه ملاقات بانوی سالخورده که فریدریش دورنمات (1990- 1921) در سال 1955 آن را به رشته تحریر درآورد، ازسوی بسیاری از منتقدان ادبی به عنوان بهترین اثر وی شناخته و سبب شد تا این نویسنده شهیر سوئیسی شهرتی جهانی کسب کند. در این مقاله، با کاربرد تحلیل ساختاری روایت و به طور خاص رویکرد رولان بارت فرانسوی در این باب، به تحلیل روایی این نمایشنامه پرداخته و ضمن کاوش در کارکردها و کنش های- این نمایشنامه به منزله یک روایت- لایه های زیرین این روایت، کنکاش و دلالت ها و معانی پنهان آن کشف و آشکارسازی می شود؛ آنچه رولان بارت در تحلیل روایت در پی آن است. در واقع آنچه پس از خوانش این روایت رویت پذیر میشود، منفعت جویی و سست بودن باورهای افراد جامعه است؛ افرادی که برای سود اقتصادی، به راحتی اصول اخلاقی را زیر پا می گذارند و بدین منظور، برخلاف آنچه در ظاهر می گویند، در پی کسب منفعت و نفع شخصی، حتی حاضر می شوند دست به جنایت بزنند.چکیده عربی:اعتبر کثیر من نقاد الأدب مسرحیة زیارة السیدة العجوز من أکثر نتاجات فردریش دورنمارت (1912ـ1990) جودة.کتب دورنمارت هذه المسرحیة عام 1950 وأحرز هذا الکاتب السویسری، شهرة عالمیة بعد کتابتها. یقوم هذا المقال بالتحلیل الروائی لهذه المسرحیة باستخدام أسالیب النقد البنیوی للروایة، ووفقا لمدرسة رولان بارت النقدیة.وبعد أن یدرس ما تؤدیه هذه المسرحیة کروایة، یدرس المقال الطبقات السفلیة لها، لتوضیح معانیها الخفیة الکامنة. وفی الحقیقة ما یمکن رؤیته بعد قراءة هذه الروایة هو اهتمام أفراد المجتمع بالمنافع الشخصیة، وضعف العقائد عندهم؛ هؤلاء هم الذین لایقیمون وزنا للأصول الأخلاقیة لأجل المقاصد الاقتصادیة بل یرتکبون أبشع الجرائم فی سبیل تلک الأغراض المادیة خلاف ما یقولون فی الظاهر.
۲.

دراسه العلاقه بین النص والصوره فی کتب اللغه العربیّه للمرحله الإعدادیه بناءاً علی تصنیف "وارش ومایت"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: المرحله الإعدادیه کتب اللغه العربیه تصنیف «وارش ومایت» الصوره النص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۱۷۰
تعتبر الصور من أبرز الوسائل التعلیمیّه فی الکتب المدرسیه، إذ تؤدّی دوراً لافتاً فی تعزیز تعلّم محتوی المادّه الدراسیه وتدعیمها لدی الطالب کما تساهم مباشره فی تسهیل تعلیم المواد الدراسیه لدی المدرّس. وکثیر من الباحثین فی مجال التعلیم یولون اهتماماً بالغاً لمدی تکاملیه العلاقه بین الصوره والنص اللغوی، حیث کلما زادت العلاقه بین الصوره والنص زاد مستوی تحسین عملیتی التعلیم والتعلّم. انطلاقاً من هذه المسأله یهدف البحث الحالی إلى دراسه العلاقه بین النص والصوره فی کتب اللغه العربیّه للمرحله الإعدادیه بناءاً علی ثلاثه مستویات لتصنیف "وارش ومایت"، فقد تم إجراء البحث علی کتب اللغه العربیّه للمرحله الإعدادیه، وقد اقتصر مجتمع الدراسه علی کل الصور لهذه الکتب کما تکوّنت عینه الدراسه من 470 صوره مرافقه للنص بطریقه هادفه متجانسه. طبّقت الدراسه منهج تحلیل المحتوی. وما توصّلت إلیه المقاله هو أنّ معظم الصور المرافقه لنصوص کتب اللغه العربیّه للمرحله الإعدادیه ترتبط وتلتحم بالنصوص فی تناسق وتکامل بلغت نسبته 85.74% ویعزی ذلک لمدی اهتمام لجنه التألیف بأهمیه تکاملیه العلاقه بین الصوره والنص لما لها من تأثیر لافت فی تنمیه عملیه التواصل بین الدارس والمدرّس وتطویر الجانب المعرفی لدیهم؛ فی المقابل نلاحظ أنّ 14.25%، أی ما یعادل 67 صوره تحتوی علی مکوّنات النص بشکل ناقص؛ حیث إنّها تؤدّی وظیفه التزیین؛ ولا تؤثّر إیجاباً علی فهم النصوص التعلیمیّه، وذلک راجع إلی أنّ هذه الصور لا تکاد تکون واضحه أحیاناً أو جاءت مبتوره لا تدعم النصّ اللغوی بشکل تام بل تظهر جزءاً بسیطاً وقلیلاً من مجریات النص بما فیها الشخصیات الحواریه وعملیات التفاعل والتواصل بین الشخصیات، والأمکنه وأیقوناتها.
۳.

مسرحیه «أهل الکهف» لتوفیق الحکیم فی ضوء نقد التفکیکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: النص المسرحیه الذهنیه الثنائیّه الشخصیه المکانیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۸
التفکیکیه نظریه فلسفیه ظهرت فی ستّینات القرن العشرین، ورائدها الفیلسوف الفرنسی جاک دریدا . أساس التفکیکیه هو ترجیح الکتابه علی الکلام وهذا الترجیح یتطلب التفسیرات والتأویلات المتعدده فی الفترات المختلفه، هذه الممارسه تتضمن مصطلحات مهمه مثل الاختلاف/ الإرجاء، الحضور/ الغیاب، التشتیت والانتشار؛ هذه المصطلحات تتوضح فی ضوء الثنائیات. توفیق الحکیم فهو کاتب نشیط له آثار کثیره فی الصیغ والأسالیب المختلفه رائد المسرحیه الذهنیه، تشغل مسرحیه أهل الکهف حیزا مهما بین آثار توفیق الحکیم وفقا لأسلوب المسرحیه الذهنیه، حیث إن مضمونها عالج قضایا المجتمع المصری فی زمن الاستعمار. هذه المقاله تدرس الثنائیه الشخصیه، المکانیه والفکریه فی مسرحیه «أهل الکهف» لتوفیق الحکیم فی ظل نقد التفکیکیه، هذه الدراسه ترینا أن المسرحیه تتطلب القراءات المختلفه وتتضمن المعانی المختلفه الکامنه فی جملات وکلمات یستطیع القاری أن یستند إلیها فی تحلیل نصه ویبدع نصّاً جدیداً.
۴.

دراسه البنیه فی شعر التوقیعات لعزالدین المناصره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: التوقیعه التحلیل البنیویه النص عزالدین المناصره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۸
یعد النقد البنیوی فی النقد الحدیث، أحد منهاج النقد الکثیره الاستخدام حیث یقوم الناقد من خلاله بدراسه وتحلیل العناصر الأساسیه للنص. توجد صله قویه وأهمیه فائقه بین دراسه وتحلیل بنیه النص والإتجاهات المعاصره للشعر. علی هذا الأساس اتخذ المنهج الوصفی- التحلیلی فی دراسه أشعار عزالدین المناصره القصیره جداً(التوقیعات) شکلاً ولغهً. ففی هذه المحاوله الغایه أن نصل إلی الکشف عن القانون الذی ینتج نسق البنیه ویتحکم فی صمیم العلاقات الباطنیه بین عناصرها وهذا یتم حین یستطیع الباحث إنشاء النموذج أو النماذج البنیویه التی یعمد علی طریقها إلی تبسیط الواقع وإحداث التغیرات التی تسمح لنا بإدراک البنیه للنص. تؤکد هذه الدراسه علی أن بنیه التوقیعات فی شعر المناصره تفتح المجال لطرح السؤال أمام القارئ وتمنحه لذه الکشف من خلال أهم میزه فی شعر توقیعات المناصره. و أهم نتیجه لهذه الدراسه هی أن هذا الانحراف عن المألوف اللغوی و القواعد العامه هو الرکن الأساس فی شعر توقیعات عزالدین المناصره .
۵.

دراسه أسباب عدم إتقان الحوار الأدبی العربی لکبار خریجی اللغه العربیه وآدابها(دراسه حاله مدینه أصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دافع التعلم اللغه العربیه المنهج التعلیمی النص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۴
نظراً لأهمیه تعلم المحادثه العربیه ومکانتها بین خریجی اللغه العربیه وآدابها، تهدف هذه الدراسه إلی دراسه العوامل التی تؤثر علی عدم إتقان الحوار الأدبی العربی بین خریجی هذا المجال وبعد الاعتراف به تقییم عوامل الدور لکل منهم، ولتحقیق هذا الهدف، تم استخدام طریقه المسح وأدوات البحث فی تقییم استبیان خریجی اللغه العربیه وآدابها فی مدینه أصفهان کإحصاء سکانی ونتائجها بصیغه spss أوضحت النتائج أن العوامل المؤثره علی عدم إتقان درجه الماجستیر فی أدب اللغه العربیه یمکن تصنیفها إلی أربعه عوامل منها: القدره علی تدریس الأساتذه، ومحتوی النصوص التعلیمیه، وطرق التدریس، وتحفیز الخریجین. النتائج یوضح الاستبیان أن جمیع العوامل الأربعه فعاله فی تعلم الحوار الأدبی، ولکن أی عامل یتم وفقًا للمبادئ التربویه وأی عامل لا یتم تنفیذه وفقًا للمبادئ التعلیمیه، وهو السبب فی عدم إتقان کبار الخریجین فی هذا المجال من الحوار الأدبی.
۶.

المتاهه دراسه نصیّه في تحلیل الخطاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: المتاهه النص تحلیل الخطاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۵۶
تعلّمتُ من الحیاهِ أنَّ الإبداعَ مسافهُ حکایهٍ اشترکَ فیها کلُ المبدعینَ الذین کانوا على موعدٍ مع النص بوصفهِ فضاءً یُحلقُ فیه المبدع بحثاً عن الجمال والذوق والأناقه النصیّه؛ ومن أعماق هذه الفکره نبضت لدیَّ أفکار لتحلیل الخطاب فی مرحله الدراسات العلیا تقومُ على فکره (المتاهه)، وأزعم أنّها فکرهٌ جدیده فی الدراسات النصیّه لتحلیل الخطاب حاولت تطبیقها من خلال تحلیل مجموعه من النصوص لطلبه الدکتوراه والماجستیر على حد سواء، وفی الواقع لاقت أصداءً طیبه ومقبوله لدیهم حتى طلب منی البعض منهم بجمع هذه النصوص وطباعتها فی بحث علمی. أعمل على جعل الطالب فی منطقه التیه الدائم وکلما یصل إلى حقیقه أدفع به إلى منطقه بحث أخرى حتى أجعله یشعر بأنّه فی منطقه متاهات علمیه لا یخرجُ من متاهه حتى یجدُ نفسه فی متاهه أخرى، ومن هنا نجحت إلى حد کبیر فی تعلیم الباحث فی هذه المرحله البحثیه المهمه من حیاته العلمیه کیف یفکر؟ وکیف یربط بین المختلف؟ وکیف یخرج من المتاهه؟ ومن ثم یستنبط النتائج من مقدماتها وعندما یشعرُ أنّه ضائعٌ فی النص کیف یتصرف؟ فضلا عن المفاتیح المهمه لتفکیک الخطاب فی النص، ورکزتُ على تمرین ذهنه وجعله یتحرکُ فی مناطق معرفیه متنوعه حتى یتمکن من الإبداع والابتکار ویخرج بنتائج علمیه رصینه وممیزه. وسوف أحاول أن أقدم تأسیسا لمفهوم المتاهه ومفهوم الخطاب والنص بوصفها مفاتیح معرفیه للبحث، ولو بنحو موجز بوصفها مدخلاً لعتبه العنوان فی البحث ومن ثم أسجّل الأفکار والنصوص التی تمت معالجتها وعلى وفق طریقه المتاهه النصیّه، والغایه العلمیه والمعرفیه من البحث هی التعریف بمفهوم النص، وکیف یستطیع طالب الدراسات العلیا أن یمیز بین النصوص ویفهم کنهها وأطراف الاتصال فیها ومن ثم الاعتراف بها، فضلا عن ضروره فهم الطلبه والباحثین أسباب تعطل عملیه التواصل أو انحرافها بین النصوص والمتلقین، والهدف من هذا البحث تعلیم الطلبه معاییر التواصل للنصوص لأنّه فی حاله فقدان هذه المعاییر لا یصبح النص تواصلیا، عسى أن ینتفع بها طلبه الدراسات العلیا فی کل الجامعات وأسأل الله العلی القدیر أن یجعل لی الأجر والثواب لأنّ القصد فی ذلک خدمه البحث العلمی.
۷.

دور المشارکین في النص عند دیبوجراند وتطبیقاته علی النص القرآني(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: القرآن الکریم النص دیبوجراند القصدیه المقبولیه الاتساق والانسجام التداولیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۵۳
کل نصٍّ له رساله تقوم على جملهٍ من الأهداف والمقاصد التی یمکن أن تکون ظاهراً سطحیاً أو ضمنیهً بعیده المدى؛ وعندما یتمّ إرسالها إلى المتلقّی، تخضعأو الرد. المقبولیه تتعلّق بموقف متلقّی النص وعلى حسب رأی دیبوجراند ترتبط ارتباطاً وثیقاً بمعیاری الاتساق والانسجام؛ فعلى المرسِل أن ینسج نصه متماسکاً متّسقاً لیحقّق مقاصده ولکی یلفت انتباه المتلقّی للنص، بغیه المشارکه فی فک شفرات النصّ وللحکم علی مدی التزام النص بمعیاری التماسک والاتساق؛ وبعباره أخرى یکون مقبولاً عنده أو غیر مقبول. القصدیه نبعٌ من النظریه التداولیه، ولقبول النص من جانب المتلقّی، یجب أن یراعى مقتضى الحال فی الکلام أو النص إلى جانب صحته النحویه والدلالیه؛ ولهذا یمکن أن نعدّها من الملامح التداولیه. یتناول هذا البحث وصفاً لمعیاری القصدیه والمقبولیه فی ضوء آراء دیبوجراند محاولاً تحدید أبعادهما، مع تطبیقات لهذین المعیارین من القرآن الکریم. توصّلت هذه الدراسه إلى نتائج، منها: أنّ مقبولیه النص القرآنی عند المتلقّین تکون نتیجه لتحقّق الفهم، وأن تطبیق هذین المعیارین على النص القرآنی یساعد على فهمه بشکلٍ أفضل، وإن لا یزد فهماً جدیداً.