محمدمیلاد احمدی

بسیاری از سازمان ها مهندسان دانش را به کار می گیرند تا دانش ضمنی را با استفاده از اصول و تکنیک های اکتساب دانش تدوین نمایند. هدف اصلی این پژوهش ارائه الگویی جامع از اکتساب دانش در سازمان هایی با ویژگی نهادی است. بدین منظور از روش نگاشت معنایی با رویکرد تحقیق در عملیات نرم استفاده شده و با مدل سازی گرافیکی، ایده ها و روابط اصلی در میان معانی نشان داده شده و نوعی ساختاربندی طبقه ای از موضوع اکتساب دانش به شکل تصویری انجام شد. در این راستا، ابتدا مفهوم مرکزی موردبررسی قرار گرفت و مفاهیم خرد مربوط به آن مشتمل بر 15 مفهوم خرد شناسایی و در الگو ثبت شدند. «توافق و ارتباط نظام کسب دانش با سایر نظامات سازمان»، «اتصال نظام کسب دانش به چرخه مدیریت دانش»، «مسئولان و متولیان کسب دانش»، «ویژگی های خاص سازمان های نهادی» و «لایه های بنیادین سازمان» ازجمله این موارد بود. در ادامه هر یک از مفاهیم مذکور، به عنوان یک ایده مرکزی در نظر گرفته شده و توسعه شاخه ها به منظور استخراج کلمات خرد مرتبط با هر مفهوم، بعضاً تا 4 لایه نیز ادامه یافت. تعداد کل مفاهیم ترسیم شده در این الگو 183 مورد بود.

در دنیای پژوهش های میان رشته ای، تمام رشته ها از جمله شاخه های علوم انسانی و اجتماعی، به نحوی مفاهیم و نظریه هایی را از سایر رشته ها و حوزه ها «استقراض» می کنند. بسیاری از پژوهش های سازمان و مدیریت از زمینه های بنیادی نظیر روان شناسی، جامعه شناسی و تاریخ بهره گرفته اند و اصولاً بخش عظیمی از نوآوری در رشته های علوم اجتماعی و رفتاری همانند مدیریت، به سبب برگیری ایده های دیگر رشته ها است که تجلّی پژوهش های «دلالت پژوهی» است. پژوهش حاضر، گزارش مستقلی از بررسی موضوع «ساختار» و «سازمان« از دیدگاه حاکمیتی و در مروری تاریخی است. این گزارش به بررسی این مفهوم در برش های محدود تاریخی- حاکمیتی ایران در تمدّن هفت هزار ساله می پردازد. با توجّه به این که مفهوم «ساختار» نسبتاً نوپدید است و در چنین مروری، غالباً گزاره ها و دلالت های الهام بخش مورد اشاره به آن استخراج خواهد شد، طبعاً یافته های این بررسی بر مفاهیمی مانند «دیوان»، «تشکیلات»، «نظام اداری» و «نظام حاکمیتی» نیز دلالت خواهد داشت. برخی دلالت های تاریخی و موضوعی در دوازده دوره بررسی شده عبارت اند از: دوره تمدن های اولیه (قوانین حمورابی، شورای شیوخ)، تمدن مادها (پایگاه ساتراپی، آیین های شهریاری)، حکومت هخامنشیان (دودمان های هفت گانه ممتاز، فرماندهان چهارگانه)، ساسانیان (دبیهران، دبهیربُد)، سازمان دهی پیامبر گرامی اسلام (ص) و امیرالمؤمنین (ع) (تراتیب الاداریه، والیان و امیران)، صدر اسلام (اداره بیتالمال، دیوان برید)، حکومت های عبّاسیان (خلیفه، گردانندگان دربار)، سلجوقیان (الگوی دیوان سالاری، دیوان عرض)، پسامغول (داروغچی، باسقاق، شحنه، نظام اداری دوگانه چینی)، سلسله صفویان (کارگران و اصناف، دولتخانه، مناصب موروثی و قزلباشان)، قاجار (کارگزاری، ادارات خمسه، وزارتخانه و کاربه دستان اداری) و پس از مشروطه (دستگاه های اجرایی، قانون تشکیلات، خویشاوندسالاری و اصل تفکیک قوا).

تحقیق حاضر به منظور ارائه الگوی بومی مدیریت راهبردی تحوّل انجام شده و ضمن درنظرداشتن توأمان نگاه راهبردی و تحوّلی، برای شناخت مسأله، وضع مطلوب را ترسیم کرده و سپس با تعیین سنجه های وضع مطلوب، به تحلیل وضع موجود می پردازد. در ادامه نیز با تحلیل شکاف، برای پاسخ به نظام مسائل سازمان، راهبردها و برنامه های عملیاتی را با نگاهی بومی و مبتنی بر آرمان گرایی واقع بینانه مطرح می کند. روش پژوهش حاضر تحلیل مضمون بوده است. در این تحقیق از رویکرد «شبکه مضامین» بهره گرفته شده است. در این رویکرد، نقشه ای شبیه به شبکه (تارنما) به عنوان اصل سازمان دهنده و روش نمایش تحلیل مضمون ارائه می شود. شبکه مضامین، براساس روندی مشخص، مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر را نظام مند می کند؛ سپس این مضامین به صورت نقشه های شبکه تارنما، رسم شده و مضامین برجسته هر یک از این سه سطح همراه با روابط میان آن ها نشان داده می شود. منبع اصلی جمع آوری اطّلاعات جهت کُدگذاری، مجموعه بیانات و مستندات مکتوب مقام معظّم رهبری در موضوعات مدیریت، برنامه ریزی و تحوّل بوده که ازطریق جست وجوی کلیدواژگان و متن خوانی انجام شده است. درنهایت، شبکه مضامین به دست آمده ترسیم گردیده و مضامین سازمان دهنده مدل مشتمل بر موارد ذیل بوده است: نیازشناسی و نیازسنجی، شناخت وظایف و مقاصد، هدف گذاری و هدف شناسی، شناخت وضعیت و موقعیت، مسیرشناسی و برنامه ریزی و اجرای آن. الگوی بومی تحقیق حاضر، ضمن سادگی و شفافیت، جامعیت لازم در حوزه تخصّصی مدیریت راهبردی تحول را نیز دارد و می تواند برای سازمان ها و نهادهای دولتی و حاکمیتی مورداستفاده قرار گیرد.

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل روند تولید علم در موضوع «اکتساب دانش» (با تمرکز بر ماهیت سازمانی آن) در منابع علمی است. تجزیه و تحلیل علم سنجی، از طریق ابزارهایی مانند هم نویسی، همایندی واژگان، هم استنادی و خوشه بندی، مروری منتقدانه جهت شناسایی مضامین اصلی و مفاهیم هستی شناسانه موضوع فراهم می کند. تعداد مقالات موردبررسی، 245 مقاله لاتین (منتشرشده در پایگاه علمی ScienceDirect) و 20 مقاله فارسی (منتشرشده در پایگاه های علمی ایران) بوده است. بازه زمانی مقالات لاتین از سال 1979 تا سال 2021 و بازه زمانی مقالات فارسی، از سال 1380 تا سال 1399 بوده است. ابزار گردآوری داده ها، جستارها، پایگاه های داده حاصل از جست وجو، تهیّه فهرست و کدگذاری بوده و روش تجزیه و تحلیل، ابزارها و نقشه های علم سنجی با استفاده از نرم افزارهای MS Excel و VOSviewer بوده است. نتایج روندهای عمومی نشان می دهد که از مبدأ کشورهای پیشرفته به لحاظ اقتصادی تعداد بالاتری از مقالات اکتساب دانش نسبت به سایر کشورهای جهان منتشر شده است. تعداد مقالات از مبدأ کشورمان در پایگاه بین المللی موردبررسی بسیار اندک بوده که با وجود شناخته شدن تدریجی اهمیت موضوعات اکتساب دانش سازمانی، ضروری است پژوهش های بیشتری با مبدأ کشورمان در سطح منابع معتبر بین المللی تدوین و منتشر شود. یافته ها نشان می دهد روند زمانی نشر مقالات اکتساب دانش در جهان و در کشور با شیب ملایمی رو به افزایش است. شبکه همایندی کلّ واژگان، تمرکز و استقلال نسبی خوشه ها را نشان می دهد؛ چنان که مفاهیم گوناگونی در ارتباط با این موضوع شکل گرفته و تکامل یافته اند و خوشه های علمی دیگری را تشکیل داده اند. این موضوع اهمیت اکتساب دانش را به عنوان گره مهمّی در شبکه های دانشی علم اطّلاعات به اثبات می رساند. با توجّه به شبکه های همایندی، ضروری است محقّقان حوزه های مدیریت دانش، یکپارچه سازی دانش، انتقال دانش، یادگیری، یادگیری سازمانی و منابع دانشی، آورده های پژوهشی اکتساب دانش را مدّنظر قرار دهند. نقشه روند زمانی ظهور کلیدواژگان حوزه اکتساب دانش، نشان دهنده طی شدن مراحل بلوغ این حوزه علمی در سال های اخیر است. با توجّه به یافته ها چنین برداشت می شود که کشف و نشر موضوعات و ایده های نوین توسّط پژوهشگران جدید در این حوزه امکان پذیر است و هنوز اشباع نظری در موضوعات اکتساب دانش به وجود نیامده است. پیوند گسترده مسائل آموزش و یادگیری سازمانی با اکتساب دانش، و تنوّع مسائل نرم مرتبط با آن از جمله نکات شایان توجّهی است که مدیران، پژوهشگران و سیاست گذاران حوزه علم و فنّاوری در خصوص مطالعات سازمان و مدیریت باید مورد توجّه قرار دهند.

باتوجه به پیچیدگی روزافزون سازمان ها و تفاوت در اندیشه ، نگرش و باورهای افراد، تعارض به عنوان جزء اجتناب ناپذیر زندگی سازمانی مطرح است . ازآنجاکه امروزه، نیروی انسانی به عنوان اصلی ترین دارایی سازمان ها و مزیت رقابتی مطرح است ، مدیریت پدیده تعارض، به ویژه با شخصیت های «پیچیده» در سازمان ها از مهم ترین مهارت های مدیریت است که مدیران به آن نیازمندند. در تعریفی، کارکنان پیچیده، به طورمداوم از سبک های ارتباطی مشکل زایی مانند فریادزدن، ناله و شکایت و یا طعنه زدن برای ابراز آنچه احساس یا فکر می کنند، استفاده می کنند تا رفتارها و نگرش های دیگران را جهت دهی و یا احساس بدی در آنها ایجاد کنند. پژوهش حاضر با استفاده از یک بازی کاری، موقعیت تصمیم گیری درخصوص شخصیت های پیچیده را شبیه سازی کرده و با رویکردی آزمایشی، وجود ارتباط میان نحوه تفکّر تحلیلی و موفقیّت در تعامل با شخصیّت های پیچیده را بررسی می کند. برای سنجش نحوه تفکّر منطقی/ شهودی از دو روش استفاده از آزمون REI40 و دستکاری نحوه تفکر با استفاده از یک فعالیت آزمایشگاهی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که تفکر منطقی سنجیده شده با استفاده از REI40 تأثیر مثبتی بر مدیریت تعارض در برخورد با شخصیت های پیچیده داشت؛ اگرچه دستکاری نحوه تفکر تأثیر معنی داری بر عملکرد نشان نداد.

محیط نهادها و کسب وکارها دائماً متلاطم و متغیّر است لذا بهره گیری از شیوه های نوین جهت تولید و توسعه دانش مدیریتی امری غیرقابل اجتناب است. روش تحقیق آزمایشی یکی از روش های تحقیق مهم جهت بررسی و بهبود مسائل سازمانی بوده و استفاده از آن در علوم اجتماعی و رفتاری مانند جامعه شناسی، روان شناسی، اقتصاد و مدیریت در سال های اخیر رشد قابل توجهّی داشته است. تحقیقات آزمایشگاهی یکی از انواع اصلی تحقیقات آزمایشی هستند که در محیط کنترل شده آزمایشگاه، با هدف بررسی رابطه علّی و ضمن کنترل متغیرهای مزاحم اجرا می شوند. استفاده از این پژوهش ها به توسعه دانش در شاخه های مختلف مدیریت شامل رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، تبلیغات و رفتار مصرف کننده، مدیریت عملیات رفتاری، راهبرد رفتاری و اقتصاد رفتاری انجامیده است. با وجود توسعه کاربردهای تحقیق آزمایشی در ادبیات مدیریت و انباشت دانش مرتبط در منابع بین المللی، به نظر می رسد شناخت و استفاده از آن در پژوهش های داخلی کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. تحقیق حاضر قصد دارد با استفاده از منطق روش دلفی، مقولات و مفاهیم اصلی این روش تحقیق و کارکردهای آن در مدیریت را بازشناسد و با مرور نظام مند ادبیات موضوعی، مفاهیم احصاشده را تشریح نماید. مطابق یافته های تحقیق 11 مقوله و بیش از 30 مفهوم مرتبط شناسایی شده که مقولات اصلی شامل چیستی پژوهش آزمایشی و انواع آن، دست کاری متغیّرها، کنترل، تکرار، اعتبار و اخلاق در پژوهش آزمایشی است. یافته های این پژوهش از حیث شناخت و توسعه کاربردهای یک روش شناسی نوین در تولید دانش مدیریت برای پژوهشگران و دانشمندان حوزه های مختلف مدیریت قابل بهره برداری است.

زمینه و هدف : یکی از غنی ترین مفاهیم و الگوهای مدیریتی مطرح در راستای تمدن اسلامی، سبک مدیریت جهادی است. همان گونه که در دوران دفاع مقدس حماسه های بی نظیر و ماندگار دیده شد و مقام معظم رهبری، بارها از آن به عنوان الگوی مدیریت کارآمد و راهگشا برای مشکلات کشور نام برده اند، در شرایط کنونی و برای مقابله با تحریم ها و تحقق گام دوم انقلاب اسلامی می توان از این الگو استفاده کرد. این پژوهش به دنبال شناسایی و تبیین ابعاد مدیریت جهادی مبتنی بر سیره فرمانده شهید دفاع مقدس، سردار حسین خرازی است. روش : پژوهش حاضر از نظر فلسفه پژوهش، پژوهشی تفسیری و به لحاظ هدف، پژوهشی اکتشافی است؛ راهبرد پژوهش، کیفی بوده و از روش تحلیل مضمون بهره می برد. منابع پژوهش نیز گردآوری داده های مربوط به مصاحبه های هم رزمان شهید و منابع مکتوب از جمله کتب، مقالات و اسناد موجود در ارتباط با مدیریت جهادی و سیره فرماندهان است. یافته ها : با بررسی و تحلیل داده ها، مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر به دست آمد. در ویژگی های مدیریتی، مؤلفه های برنامه ریزی (مانند نگرش آرمانی در هدف گذاری)، سازماندهی (مانند عزم راسخ در اجرای برنامه)، هماهنگی (مانند حضور مداوم در میدان عمل) و کنترل (مانند تفویض اختیار به دیگران) شناسایی شد. در ویژگی های رهبری، مؤلفه های انگیزش، رشد و تربیت و مقبولیت و محبوبیت و در ویژگی های شخصیتی، مؤلفه های خودمدیریتی، حسن خلق و بینش و بصیرت حاصل شد. در انتها، شبکه مضامین از طریق نرم افزار «آی مایند مپ» ترسیم شد. نتایج : مدل پیشنهادی نهایی، سبک مدیریت جهادی شهید خرازی را براساس سه شاخص ویژگی های شخصیتی، ویژگی های مدیریتی و ویژگی های رهبری ارائه می کند که با استفاده از آن، می توان گام مهمی در مسیر طراحی الگوهای بومی و تحقق تمدن اسلامی برداشت.

هدف: دانش ضمنی دانشی است که از تجربه یک فرد، گروه یا سازمان، در طول زمان و طیّ فرایندهای عملی و کنش و واکنش با واقعیات روزمره کاری پدید می آید. تکنیک های زیادی برای اکتساب دانش ضمنی خبرگان توسعه داده شده است که هرکدام برای شرایط خاص با درنظر گرفتن نوع دانش، فرد خبره و ویژگی های محیط مناسب است. با وجود تحقیقات گسترده و انجام طرح های عملیاتی متعدّد در زمینه مستندسازی و اکتساب دانش خبرگان، بسیاری از سازمان های داخلی و خارجی در خصوص اکتساب دانش دچار چالش هستند. هدف اصلی این مقاله، بررسی جوانب و عوامل اثرگذار بر موفقیت اکتساب دانش، در قالب نگاشت شناختی فازی، برای اکتساب و مستندسازی دانش سازمانی خبرگان است. روش: نگاشت شناختی که روش مفیدی برای حلّ مسأله است، به تصمیم گیرندگان در تحلیل روابط علّی پنهان و دستیابی به جواب مطلوب کمک می کند. این نگاشت حاوی ساختارهای نموداری فازی برای نشان دادن استدلال های علّی است. به منظور دستیابی به نگاشت شناختی فازی، با خبرگان و متخصّصان اجرایی دانشگاه جامع امام حسین(ع) در حوزه دانش و پژوهش مصاحبه شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که عوامل تیم مهندسی دانش، انتخاب تکنیک و ابزار کسب دانش، تعیین نوع دانش، شناسایی دانش مورد نیاز و عوامل اثرگذار سازمانی به ترتیب و با داشتن بزرگ ترین مقادیر علّی فازی، بیشترین اثر را بر موفقیّت اکتساب دانش سازمانی خبرگان دارند. اصالت اثر: استفاده از نگاشت شناختی فازی -که رویکردی نرم در پژوهش عملیاتی به شمار می رود- در موضوع اکتساب دانش ضمنی خبرگان، نوآوری اصلی پژوهش حاضر است.

بازی کاری، استفاده از تفکر مبتنی بر بازی برای تشویق افراد، ایجاد انگیزه و حل مسئله توسط آنهاست. ازسوی دیگر، اشتراک دانش یکی از حوزه های مهم مدیریت دانش است که در بطن پردازش دانش قرار دارد؛ جایی که دانش ایجاد می شود و مورد استفاده قرار می گیرد. مطابق یافته های بسیاری از پژوهشگران، سازمان ها در اجرای فرایند تسهیم دانش و ایجاد انگیزه برای کارکنان خود دچار چالش هستند. پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، شاخص ها و مؤلّفه های اثرگذار بازی کاری بر تسهیم دانش را که در تحقیقات پیشین استخراج شده است، بررسی نماید و وجود ارتباطات معنی دار میان آنها را بسنجد. جامعه آماری پژوهش، خبرگان، پژوهشگران و دانشجویان دانشگاه های منتخب شهر تهران است که ازاین میان، 120 نفر آشنا به مفهوم بازی کاری با رویکرد خوشه بندی و به طور هدف مند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی توصیفی با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و ابزار سنجش، پرسشنامه پنج گزینه ای مبتنی بر مقیاس لیکرت است. برای بررسی پایایی ابزار گردآوری داده ها از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) و برای بررسی روایی از ابزار AVE استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ابعاد بازی گونه (شامل سازوکارها، دینامیک ها و زیبایی شناسی)، بستر بازی کاری (شامل پلتفرم، درآمدها، هزینه ها، بازی کنندگان و...) و عوامل پشتیبانی (شامل حمایت مدیریت، ارزیابی پروژه، فرایند تسهیم دانش و...) بر تسهیم دانش موثر است که دراین میان، عوامل پشتیبانی، بیشترین بار عاملی را داراند، لذا مراکز دانشگاهی باید توجه ویژه ای به این عامل داشته باشند. البته دو عامل دیگر بازی کاری (ابعاد بازی گونه و بسترهای بازی کاری) نیز، مطمئنا سهم بالایی در تسهیم دانش دارند. درآخر، به مراکز دانشگاهی توصیه می شود ضمن توجّه به ابعاد بازی کاری، از آن درراستای تسهیل تسهیم دانش، استفاده نمایند.

امروزه فرآیند استفاده از منابع دانشی که بتواند در دنیای رقابتی بقای سازمان ها را تضمین نماید، مسئله ای بسیار مهم است؛ لذا چگونگی اکتساب و بازنمایی دانش خبرگان برای استفاده مجدد از آن ها همواره مورد توجه محققان بوده است. از آنجا که بیشتر الگوهای ارائه شده در زمینه اکتساب دانش، در حوزه سیستم های خبره بوده است، در این مقاله با ایجاد یک نوآوری، از روش نگاشت شناختی برای طراحی الگوی بومی اکتساب دانش خبرگان و به منظور مدل سازی نقشه از نرم افزار iThoughts استفاده شده است. این روش درصدد است تا نظرات و مداخلات محقّق را در تفسیر سازه های ایجاد شده در پژوهش های کیفی که در آن نظر مشارکت کنندگان اهمیت دارد، به حداقل برساند. جهت گردآوری اطّلاعات از روش جلسات خبرگی و تشکیل گروه کانونی با حضور 8 نفر از خبرگان حوزه اکتساب دانش(پژوهشی و عملیاتی) استفاده شد. در این روش با بحث پیرامون ادبیات نظری و تجربیات کاربردی، مفاهیم مرکزی و خُرد و زیر مجموعه های آن استخراج گردید. مطابق یافته های تحقیق، الگوی بومی اکتساب دانش شامل شش بخش اساسی: 1) شناسایی دانش مورد نیاز، 2) آماده سازی خبره، 3) آماده سازی تیم مهندسی دانش، 4) دسته بندی نوع دانش، 5) گزینش تکنیک و ابزار و 6) اقدامات مربوط به ادامه فرآیند مدیریت دانش می باشد.

در آستانه ماه های آغازین دهه دوّم چشم انداز ۲۰ ساله ایران، سیاست های کلّی برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور، توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد که دوّمین سرفصل در این برنامه «امور فنّ آوری اطّلاعات و ارتباطات» و اوّلین بند در این سرفصل، «کسب جایگاه برتر منطقه در توسعه دولت الکترونیک در بستر شبکه ملّی اطّلاعات» است. در همین راستا، پژوهش حاضر به منظور آسیب شناسی وضع موجود و تدوین راهبردهای تحقّق این هدف با استفاده از روش های ممیزی راهبردی شامل تحلیل موقعیت راهبردی و شناسایی قوت ها، ضعف ها، تهدیدها و فرصت ها انجام شده است. در این پژوهش، با شناسایی عوامل مؤثّر بر توسعه دولت الکترونیک، چهار دسته راهبرد تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی تدوین شده و با نظرات خبرگان دانشگاهی و دولتی و آسیب شناسی وضعیّت حاضر دولت الکترونیک در ایران، با استفاده از تصمیم گیری های چند معیاری، مجموعه راهبرد های محافظه کارانه حائز اولویت شناخته شدند. مطابق نتایج، راهبرد 1) توزیع اوراق مشارکت شرکت های دولتی از طریق سیستم بانکی کشور و زمینه سازی برای فعّالیّت افراد حقیقی و حقوقی بخش خصوصی، از سایر راهبردها کارآمدی بالاتری دارد، سپس به ترتیب راهبردهای 2) توجّه به سودمندی ادراک شده در راستای تسهیل استفاده از خدمات الکترونیکی؛ 3) استفاده از استانداردهای مطلوب بین المللی در راستای ایجاد شبکه ارتباطی سراسری نوین و کارآمد؛ 4) استفاده از مدل های علمی پذیرش فنّ آوری و 5) همکاری و هماهنگی متقابل با سایر دولت های جهان، در اولویت های بعدی قرار دارند.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ابعاد آواتاریسم و تحلیل تأثیرات آن بر تحولات فرهنگی آینده کشور ایران است. با پیشرفت روزافزون فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در عصر دانش بنیان، یکی از پیامدهای مسلم دیجیتالی شدن جوامع انسانی، شکل گیری زندگی دوم یا زندگی در فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی است. آواتارها به عنوان اعضای جامعه مجازی آینده، ویژگی های اساسی انسان آینده را رقم خواهند زد که این امر، شناخت آینده را در گروی شناخت آن ها قرار می دهد. پژوهش حاضر ازنظر نوع هدف، توسعه ای و ازنظر روش اجرا، توصیفی-تحلیلی است، همچنین روش مورداستفاده برای آینده پژوهی «سناریوسازی بااستفاده از رویکرد GBN» است که بااستفاده از این روش به ترسیم و تصور آینده با طراحی سناریوهایی فرضی پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش را خبرگان دانشگاهی در حوزه مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات تشکیل می دهند. درنهایت با تشکیل ماتریس دوبعدی که در محور عمودی، مؤلفه های فرهنگی و فنی و در محور افقی، مؤلفه های هم افزایی مثبت، هم افزایی مثبت و منفی و هم افزایی منفی، قرار گرفته اند؛ درمجموع شش سناریو تدوین شده و تأثیرات آواتاریسم بر تحولات فرهنگی آینده ایران در این سناریوها تحلیل شده است.