مجید زین الدینی

هدف: تدوین راهبردهای دفاعی کشور در مواجهه با رقابت های ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا (1408- 1403)   روش پژوهش: در این پژوهش از روش گرندد تئوری (نرم افزار MAXQDA20) به منظور بررسی مبانی و ارکان جهت ساز، از تکنیک دلفی برای احصاء اهداف، منافع و علائق ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا، از روش تحلیل عاملی اکتشافی (نرم افزار SPSS) برای به دست آوردن بسترهای رقابت ژئوپلیتیکی دو کشور مذکور استفاده شده و در انتها راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران متأثر از رقابت های ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا بر اساس مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک (SWOT) و مدل برنامه ریزی استراتژیک (QSPM) تدوین شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی است که جهت گیری راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران متأثر از رقابت های ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا در ناحیه رقابتی قرار دارد، لیکن محیط اجازه به کارگیری مناسب از فرصت ها و قوت های ج.ا.ایران برای بهره گیری از رقابت ژئوپلیتیک فی مابین هند و چین را کمتر به کشور می دهد. در این تحقیق شش راهبرد اصلی شامل ایجاد و توسعه روابط راهبردی همه جانبه با هند و چین، گسترش فضای رقابت اقتصادی، فناوری و سرمایه گذاری هند و چین در ایران، تقویت توان دفاعی مستقل، توسعه دیپلماسی دفاعی همه جانبه، تقویت وحدت و ائتلاف منطقه ای، ایجاد امنیت پایدار در منطقه جنوب غرب آسیا به دست آمد. 

هدف: هند و چین به عنوان دو قدرت با وزن ژئوپلیتیکی بالا شناخته می شوند که کنش ژئوپلیتیکی آن ها در سایر حوزه های جغرافیایی نیز به چشم می خورد. در این میان یکی از حوزه های جغرافیایی مهم که صحنه رقابت ژئوپلیتیکی این دو کشوراست، منطقه آسیای جنوب غربی است. هدف از این پژوهش تبیین بسترهای بسترهای رقابت ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا و ارائه یک مدل پیشنهادی در این زمینه است.روش: این پژوهش با روش کیفی و رویکرد توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای و پرسش نامه به دنبال بررسی الگوی نظری حاکم بر رقابت ژئوپلیتیکی دو کشوردر جنوب غرب آسیا است. در راستای این پژوهش دوازده نظریه و رویکردی که توسط اندیشمندان شناخته شده در حوزه جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک ارائه شده است مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه با مطالعه آن نظریه ها بیش از 50 شاخص تاثیرگذار بر رقابت ژئوپلیتیکی احصاء گردیده است. سپس با بهره گیری از تکنیک دلفی و با استفاده از پرسش نامه غربالگری شاخص های تاثیرگذار بر رقابت ژئوپلیتیکی دو کشور انجام گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که 15 شاخص تاثیر گذار در رقابت ژئوپلیتیکی دو کشور در آسیای جنوب غرب عبارتند از: تنگه های استراتژیک موجود در منطقه، موقعیت های استراتژیک، موقعیت های ارتباطی، خطوط انتقال منابع معدنی، راه های مواصلاتی دریایی، تلاش برای سیادت منطقه ای، کسب موقعیت سیاسی، عمق استراتژیک، کدهای ژئوپلیتیک، ژئوپلیتیک انرژی، دسترسی به راه های تجاری، تامین و حفظ منافع اقتصادی پایدار، رقابت بر سر منابع معدنی، رقابت بر سر قدرت نظامی و معاهدات دفاعی - امنیتی با قدرت های بزرگ و منطقه ای. همچنین شاخص های احصاء شده در چهار بعد جغرافیای دسترسی، سیاسی، اقتصادی و نظامی قرار گرفتند.نتیجه گیری: شناخت دقیق بسترهای رقابت ژئوپلیتیکی هند و چین در جنوب غرب آسیا، امکان سیاست گذاری صحیح جمهوری اسلامی ایران در قبال دو قدرت یاد شده را در منطقه را مشخص می کند.

تحول به عنوان مبداء عزیمت انسان و جامعه در مسیر حرکت تکاملى جهت نیل به سعادت دنیوی و اخروی در کانون توجه آموزه های اسلامی قرار دارد. در طول سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحول آفرینی همواره مورد مطالبه ولی فقیه بوده است. این مقاله در پی آن است، با استفاده از روش تحلیل مضمون منشور تحول را مبتنی بر اندیشه حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) تبیین نماید. شبکه مضامین، براساس روندی مشخص، مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر را نظامند می کند؛ سپس این مضامین به صورت نقشه های شبکه تارنما، رسم شده و مضامین برجسته هر یک از این سه سطح همراه با روابط میان آنما نشان داده می شود. در این تحقیق، کلیه مکتوبات و بیانات مقام معظم رهبری از سال 1368 تا سال 1401، به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از کدگذاری؛ برای منشور تحول؛ 319 مضمون پایه، 14مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر شناسایی شد و شبکه مضامین ترسیم گردید. بر اساس نتایج تحقیق، مضمون فراگیر «چیستی تحول» مشتمل بر مضامین سازمان دهنده؛ مفهوم تحول، ابعاد تحول، ویژگی تحول آفرین، ویژگی تحول و معیار تحول است. مضمون فراگیر «چرایی تحول» از مضامین سازمان دهنده؛ اهمیت و ضرورت تحول، اهداف و کارکردهای تحول تشکیل شده است و در نهایت مضمومن فراگیر «چگونگی تحول» شامل مضامین سازمان دهنده؛ مجریان تحول، حوزه عمل تحول، پیشران تحول، زمان تحول، الزامات و ملاحظات تحول، ابزارها و روش های تحول و منهیات تحول است.

دانشگاه به عنوان طلایه دار فرهنگ و اندیشه و به دلیل نقش برجسته ای که در تربیت نیروی انسانی متخصص برعهده دارد، از ارج و احترام والایی برخوردار می باشد و از آنجا که علم، یکی از اصلی ترین ابزارهای توسعه، پیشرفت و اقتدار ملی کشور محسوب می گردد و یکی از خاستگاه های آن نیز دانشگاه می باشد، از این رو، نهاد دانشگاه همواره موردتوجه مردم و مسئولین بوده است. بر این اساس، مقاله حاضر درصدد پاسخ گویی به این سوال اصلی است که دانشگاه در تراز جمهوری اسلامی ایران در سپهر اندیشه امامین انقلاب اسلامی چگونه باید باشد؟ تحقیق پیش رو، از نظر هدف، کاربردی و از جنبه ماهیت، آمیخته است و با استفاده از روش تحلیل مضمون(تماتیک) کلیه بیانات و مکتوبات امام خمینی(ره) از سال 1357 تا 1368 و امام خامنه ای(مدظله العالی) از سال 1368 تاکنون را به شیوه تمام شمار مورد مطالعه قرار داده است. یافته های تحقیق پس از اِعمال نظر جامعه خبرگان شناسایی شد و شامل 172 مضمون پایه اولیه، 50 مضمون پایه ثانویه، 17 مضمون سازمان دهنده(6 مورد مشترک بین فرمایشات امام و رهبری) و 1 مضمون فراگیر است. بر اساس نتایج تحقیق، مهم ترین انتظارات و مطالبات ولی فقیه از دانشگاه برای اینکه در تراز جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد، عبارت است از: استقلال فکری، استکبارستیزی، اسلامی شدن، آرمان خواهی، وحدت با حوزه، امیدآفرینی، خدمت به کشور و اسلام، شکوفایی استعدادها، تحول آفرینی، کسب مرجعیت علمی و شکل گیری تمدن نوین اسلامی. 

تشدید ریسک اعتباری و افزایش حجم مطالبات معوق نظام بانکی در سال های اخیر باعث ایجاد بحران بالقوه در نظام بانکداری بدون ربای جمهوری اسلامی ایران شده است. لازم است پیش از بروز و بالفعل شدن بحران های اجتماعی و اقتصادی در سطح کشور برای آن چاره اندیشی لازم صورت گیرد. برای تحقق این هدف در این پژوهش ابتدا جهت شناخت بهتر موضوع، مجموعه عوامل اثرگذار بر تشدید ریسک اعتباری با بررسی نسبتاً جامع منابع علمی داخلی و خارجی برشماری شده و سپس براساس نظرات خبرگان با استفاده از روش دلفی عوامل مشابه ادغام شده و به 15 عامل اصلی (8 عامل با ماهیّت کلان یا برون زا و 7 عامل با ماهیّت خرد یا درون زا) به عنوان اهم عوامل اثرگذار بر موضوع تقسیم شدند. سپس با استفاده از روش دیمتل فازی براساس نظرات مدیران عامل بانک های کشور ارتباطات درونی و درجه اهمیّت این عوامل تبیین گردید. از نظر خبرگان مورداستفاده در تحقیق که مدیران عامل بانک های کشور هستند، عوامل افزایش رفتار ریسک پذیرانه مدیریت بانک ها، مشکلات ناشی از مورد مصرف تسهیلات، رکود اقتصادی، مشکلات ساختاری بانک ها و ضعف در نظارت و پیگیری مطالبات دارای بیشترین تأثیر و درجه اهمیّت در تشدید ریسک اعتباری و افزایش مطالبات معوق نظام بانکی کشور هستند. همچنین براساس نظر خبرگان مشکلات ساختاری بانک ها، افزایش نرخ ارز، عدم استقلال بانک ها، ضعف کارشناسی اعطای تسهیلات، تشدید ریسک های سیاسی و افزایش نرخ تورم و مشکلات قانونی به عنوان عوامل اثرگذار بر سایر عوامل مؤثر بر تشدید ریسک اعتباری هستند و سایر عوامل جزء گروه عوامل تأثیرپذیر می باشند.

در عصر حاضر هیچ سازمانی را نمی توان بی نیاز از اصول اخلاقی به ویژه سرآمدترین آنها صداقت و درستکاری دانست. اگر صداقت بر سازمان حاکم باشد در موفقیت سازمان موثر خواهد بود. از اینرو، این مقاله در پی آن است الگوی صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با استفاده از روش داده بنیاد به تجزیه و تحلیل آراء و اندیشه رهبران انقلاب اسلامی پرداخته بر این اساس تمامی مستندات به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه جهت نیل به اشباع نظری گزاره های منتخب مورد واکاوی قرار گرفت و در نتیجه از طریق از طریق کدگذاری باز، تعداد 4309 کد، 56 زیرمفهوم، 294مفهوم، 21 زیرمقوله و 26 مقوله در خصوص موضوع تحقیق شناسائی شد و بوسیله کدگذاری محوری الگوی پارادیمی تحقیق احصاء گردید. بر اساس یافته های تحقیق در الگوی منتج از داده ها، مقوله های شناسایی شده عبارت است از: مقوله های علّی شامل؛ پیروزی انقلاب اسلامی، اهداف و آرمان های سپاه و تهدیدهای داخلی و خارجی، مقوله های محیطی از قبیل؛ شأن و جایگاه سپاه در جامعه، سازمان و تشکیلات، مقوله های واسطه ای مانند؛ عنایات الهی، پشتیبانی، وحدت و هم افزایی، منهیات فردی و سازمانی، مقوله های راهبردی شامل؛ ولایتمداری، بصیرت، معنویت گرایی، تعلیم و تربیت، فرمانده/مدیر، خدمت گزاری، اخلاق مداری، مردم داری، نوشوندگی، رفتارتوان مندشده، پیشروندگی و خوداتکایی و مقوله های پیامدی از قبیل؛ پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن، اقتدار دفاعی کشور، توسعه و تعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.

تشدید ریسک اعتباری و افزایش حجم مطالبات معوق نظام بانکی در سال های اخیر باعث ایجاد بحران بالقوه در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا شده است. لازم است پیش از بروز و بالفعل شدن بحران های اجتماعی و اقتصادی در سطح کشور برای آن چاره اندیشی لازم صورت گیرد و راهکارهای متناسب با اقتضائات بومی کشور ارائه گردد. برای تحقق این هدف در این پژوهش مجموعه راهکارهای موجود در سیستم بانکی که جهت مواجهه با عوامل خرد مؤثر بر تشدید ریسک اعتباری استفاده می شوند، بررسی شده و سپس با راهکارهای پیشنهادی تکمیل گردیدند. در ادامه معیارهای مورد نیاز جهت مطلوب و کاربردی بودن یک راهکار در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا تبیین شده و تمامی این راهکارها با استفاده از روش تحلیلی توصیفی بر اساس معیارهای راهکار مطلوب یعنی شرعیت و قانونی بودن و بازدارندگی و غیره بررسی گردید و در نهایت بسته مدیریتی پیشنهادی جهت استفاده در نظام بانکی کشور که از نظر معیارهای فوق به تأیید مدیران عامل بانک های کشور رسیده است ارائه شده؛ به گونه ای که برای هریک از عوامل ، یک یا چند راهکار متناسب با ماهیت آن عامل مطرح شده است.

تشدید ریسک اعتباری و افزایش حجم مطالبات معوق نظام بانکی در سال های اخیر، باعث ایجاد بحران بالقوه در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا شده است. لازم است پیش از بروز و بالفعل شدن بحران های اجتماعی و اقتصادی در سطح کشور برای آن چاره اندیشی لازم صورت گیرد و راهکارهای متناسب با اقتضائات بومی کشور ارائه گردد. در این پژوهش مجموعه راهکارهای موجود در سیستم بانکی که جهت مواجهه با عوامل کلان مؤثر بر تشدید ریسک اعتباری استفاده می شوند، برشماری شده و سپس با راهکارهای پیشنهادی تکمیل گردیدند. در ادامه معیارهای مورد نیاز جهت مطلوب و کاربردی بودن یک راهکار در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا تبیین شده و تمامی این راهکارها با استفاده از روش تحلیلی توصیفی بر اساس معیارهای راهکار مطلوب، یعنی شرعیت و قانونی بودن و بازدارندگی و غیره مورد بررسی قرار گرفته و درنهایت بسته مدیریتی پیشنهادی جهت استفاده در نظام بانکی کشور که از نظر معیارهای فوق مورد تأیید مدیران عامل بانک های کشور قرارگرفته است، ارائه شد؛ به گونه ای که برای هر یک از عوامل کلان یک یا چند راهکار متناسب با ماهیت آن عامل ارائه شده است.

این مقاله در پی آن است که با استفاده از روش تحلیل مضمون (تماتیک) به تجزیه و تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری بپردازد و رهبری نظامی را از دید معظم له تبیین کند. در این تحقیق، تمام بیانات، احکام و مکتوبات حضرت امام خامنه ای (مدظلّه العالی) از سال 1367 تا 1394به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفته است. در ادامه به شناسهگذاری اقدام، و 223 مضمون پایه،40 مضمون سازماندهنده و 9 مضمون فراگیر شناسایی شد. نتایج تحقیق نشان می دهد ابعاد مدیریت و فرماندهی در نیروهای مسلح بر اساس گفتمان مقام معظم رهبری عبارت است از: باور به خدا، باور به خود، باور به کارکنان، انقلابیگری، برنامه ریزی، بسیج منابع، هدایت و رهبری، هماهنگی و کنترل و نظارت.

صداقت و راستی از خصوصیات عالی اخلاق انسانی است که اگر همه فعالیت ها و اقدامات انسان بر صدق و راستی بنا نهاده شود، زمینه های نیک بختی و گران قدری برای او فراهم می نماید. چنانکه گشوده شدن دریچه های سعادت و بهروزی به سوی جامعه بشری، جز با استوارکردن پایه صداقت میسر نمی شود. ازاین رو، این مقاله در پی آن است با استفاده از روش داده بنیاد به تجزیه وتحلیل گفتمان حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری پرداخته و پیامدهای صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارائه نماید. دراین راستا، کلیه مکتوبات و بیانات این بزرگواران مرتبط با موضوع به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه متون منتخب به شیوه تحلیل جزءبه جزء از طریق کدگذاری باز تجزیه و تحلیل شد. براساس یافته های تحقیق تعداد؛ 591 کد، 47مفهوم، 11 زیرمقوله و 3 مقوله شناسایی شد. نتایج تحقیق، گویای آن است که عمده ترین پیامدهای صداقت سازمانی در سازمان موردمطالعه از دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری شامل:پاسداری از نظام جمهوری اسلامی ایران، اقتدار دفاعی و توسعه و تعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.

یکی از مهمترین الزامات تعامل بین سازمان ها با کارکنان برخورداری از روح صداقت است. این فضلیت اخلاقی در صورتی که در سازمان ها جاری و ساری باشد بی شک نقش بی بدیلی در موفقیت و ارتقاء عملکرد خواهد داشت و مدیران همواره درصد تحقق بخشیدن به این اصل اخلاقی در عرصه سازمان و مدیریت هستند. از اینرو، این مقاله در پی آن است با استفاده از روش داده بنیاد با رویکرد نظام مند به تجزیه و تحلیل گفتمان امام خمینی (ره) و امام خامنه ای (مدظله العالی) پرداخته و سازوکارهای صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارائه نماید. در این راستا، کلیه مکتوبات و بیانات این بزرگواران مرتبط با موضوع به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه متون منتخب به شیوه تحلیل جزء به جزء از طریق کدگذاری باز تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس یافته های تحقیق تعداد؛ 1865کد، 38 زیرمفهوم، 124 مفهوم، 3 زیرمقوله و 12 مقوله شناسایی شد. نتایج تحقیق، گویای آن است که سازوکارهای صداقت سازمانی در سازمان مورد مطالعه از دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری شامل؛ولایتمداری، بصیرت، معنویت گرایی، تعلیم و تربیت، فرمانده/مدیر، خدمت گزاری، اخلاق مداری، مردم داری، نوشوندگی، رفتارتوان مندشده، پیشروندگی و خوداتکایی است. کلید واژه ها: صداقت سازمانی، ولی فقیه، سپاه پاسداران، نظریه پردازی داده بنیاد.

معیار کارآمدی درجه صلابت و استحکام مدیریتی سازمان ها را به نمایش می گذارد. کم و کیف عیار این شاخص پیامدهای گسترده ای را در داخل و خارج از قوه قضائیه به همراه خواهد داشت. مقاله حاضر در پی آن است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد به تجزیه و تحلیل گفتمان های امام خمینیe و امام خامنه ای (مد ظله العالی) بپردازد و پیامدهای کارآمدی را از منظر این دو بزرگوار به تصویر کشد. بر این اساس، رهنمودهای این بزرگواران به صورت تمام خوانی مطالعه و با روش نمونه گیری باز متون منتخب از شیوه کدگذاری باز، به شکل تحلیل جزء به جزء، تعداد 637 کد، 77 زیرمفهوم، 47 مفهوم و 5 مقوله شناسایی شد. نتایج تحقیق، گویای آن است که عمده ترین پیامدهای کارآمدی قوه قضائیه از دیدگاه امام راحلe و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) شامل؛ پیشگیری از جرم، احساس امنیت، اعتماد مردم، توسعه و تعالی قوه قضائیه و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.

موضوع کارامدی به عنوان شالوده طیف وسیعی از نظریه های مدیریتی همواره مورد توجه مدیران عالی و صاحبنظران عرصه سازمان و مدیریت بوده است. اهمیت آن برای دستگاه قضائی ج.ا.ا. که متولی گسترش عدالت در کل نظام اسلامی است دو چندان می گردد. این مقاله در صدد است با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد به تجزیه و تحلیل آرا و اندیشه حضرت امام خمینی (ره) و امام خامنه ای (مدظله العالی) بپردازد و در فرجام آن، الگوی کارامدی را ارائه کند. بر این اساس، تمامی مستندات به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه، به منظور دستیابی به اشباع نظری، گزاره های منتخب از طریق شناسه گذاری باز و محوری واکاوی شد و در نتیجه آن 3193 شناسه، 145 مفهوم، 3 زیر مقوله و 20 مقوله در قالب الگوی تحقیق مشخص شد. بر این اساس سازوکارهای اجرایی شدن کارامدی در قوه قضاییه عبارت است از: قاضی، مدیریت، قانونگرایی، عدالت ورزی، مبارزه با فساد، حبس زدایی و رعایت حقوق مجرمان.

در ادبیات سازمان و مدیریت نظریه رهبری تحول آفرین بیش از سایر نظریه های معاصر در عرصه اداره اثربخش نیروهای دانشی در سازمانهای طلایه دار شهرت یافته است. از اینرو، این مقاله در پی آن است تا با استفاده از روش نظریه پرداز ی داده بنیاد به تجزیه و تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری پرداخته، ابعاد و عوامل رهبری تحول آفرین را ارائه کند. در این تحقیق، سخنان حضرت امام خامنه ای (مد ظلّه العالی) به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه، 155 گزاره انتخاب، و از طریق کدگذاری باز و محوری، تعداد 173 کد، 25 عامل و پنج بُعد شناسایی شد. در نهایت ابعاد و عوامل منتج از داده ها، ضمن توسعه مفهوم ابعاد رهبری تحول آفرین، هفت عامل را تعالی داده، یک بُعد و چهار عامل نیز به الگوی رهبری تحول آفرین افزوده است