آرمان حیدری

گسترش رسانه های نوین با انتشار و ترویج  نگرش و باورهای خاص در مورد رابطه دختر و پسر، زمینه بروز دغدغه ها و وقوع مسائل فردی، اجتماعی و فرهنگی درخصوص کمیت و کیفیت رابطه این دو جنس را فراهم کرده است. اما اینکه این رسانه ها واقعا تا چه اندازه بر نگرش جوانان از نظر رابطه با جنس مخالف مؤثرند به صورت تجربی بررسی نشده است. مقاله حاضر حاصل تحقیقی بود که در سال 1394 با روش کمی و تکنیک پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته با هدف بررسی تجربی این رابطه در نمونه ای 387 نفری از جوانان شهر بهبهان انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای متناسب با حجم به تفکیک جنسیت و ابزار تحلیل داده ها نرم افزار spss 22 برای انجام آزمون های تحلیل عامل اکتشافی، همبستگی و رگرسیون چندمتغیره بود. براساس یافته های تحقیق، دوست یابی اینترنتی، سرگرمی و استفاده تفریحی از ماهواره و استفاده تعاملی از موبایلِ همراه، بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار را با ابعاد رفتاری، شناختی و احساسی گرایش به رابطه با جنس مخالف داشته اند. براساس نتایج تحقیق، نه اینترنت،بلکه نوع استفاده از آن تعیین کننده میزان گرایش به رابطه با جنس مخالف بود. همچنین بعد سرگرمی - تفریحی ماهواره و ابعادِ انفرادی و تعاملی استفاده از موبایل بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با گرایش به رابطه با جنس مخالف داشتند. درنهایت اینکه، میزان استفاده از رسانه های نوین متفاوت، تأثیر یکسانی بر ابعاد احساسی، شناختی و رفتاریِ پاسخگویان نسبت به گرایش به رابطه با جنس مخالف نداشتند.

سلامت جسمانی از عوامل متعددی تأثیر می گیرد؛ اما در دوره معاصر بر نقش عوامل اجتماعی به طور خاص تأکید زیادی شده است. بر این اساس، با استناد به رویکردهای نظری تلفیقی در زمینه بررسی مسائل مختلف به ویژه در عرصه مطالعات اجتماعی، مطالعه حاضر تلاش کرده است احتمال ابتلا به بیماری قند خون را براساس سرمایه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیش بینی کند. این مطالعه از نوع کمی است که به روش پیمایشی در شهر تبریز انجام شده است. روش انجام پژوهش به این صورت بود که طی دعوت نامه ای از افراد منتخب خواسته شد برای انجام آزمایش خون به آزمایشگاه طرف قرداد در شهر تبریز مراجعه کنند. بر این اساس، در دوره زمانی یک ماهه از تحویل دعوت نامه ها، پرسش نامه پژوهش در اختیار 385 نفر از افرادی قرار داده شد که به آزمایشگاه ذکرشده مراجعه کرده بودند؛ سپس از آنها خواسته شد به سؤالات آن جواب دهند. براساس یافته های توصیفی پژوهش، 327 نفر از پاسخگویان قند خون طبیعی و 58 نفر قند خون غیر طبیعی داشتند. به علاوه، براساس یافته های استنباطی با استفاده از الگوی رگرسیون لجستیک، مشخص شد رابطه معناداری بین سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با عضوشدن در گروه قند خون طبیعی وجود دارد و متغیرهای ذکرشده قادرند در مجموع 38% از تغییرات آن را تبیین کنند. با این تفاصیل، نتیجه اساسی پژوهش حاضر این است که سلامت جسمی از تعیین کننده های اجتماعی همچون سرمایه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تأثیر می گیرد.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین جامعه پذیری اقتصادی و فرهنگ اقتصادی در بین شهروندان یزدی بالای 18 سال به روش پیمایش انجام گرفت. تعداد 383 نفر بر اساس فرمول کوکران به شیوه نمونه گیری خوشه ای گزینش شدند. از پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. از اعتبار صوری برای ارزیابی اعتبار ابزار پژوهش و از ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی آن استفاده شد که برای متغیرهای نگرش اقتصادی و رفتار اقتصادی به ترتیب برابر با 628/0 و 713/0 بود. داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که 70 درصد از شهروندان یزدی دارای فرهنگ اقتصادی مولد و تنها 30 درصد از آنها دارای فرهنگ اقتصادی غیرمولد بودند. همچنین رفتارهای اقتصادی با همه انواع جامعه پذیری (جامعه پذیری از طریق خانواده، جامعه پذیری از طریق دوستان و آشنایان، جامعه پذیری از طریق نظام آموزشی و جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی) رابطه مثبت معناداری داشت. اما بین نگرش های اقتصادی و انواع مختلف جامعه پذیری رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین دانش اقتصادی تنها با جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی رابطه مثبت معنادار داشت و بین فرهنگ اقتصادی و انواع جامعه پذیری رابطه مثبت معنادار وجود داشت. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که به ترتیب متغیرهای جامعه پذیری از طریق خانواده و جامعه پذیری از طریق رسانه های جمعی قادر به تبیین 7/6 درصد از واریانس متغیر فرهنگ اقتصادی بودند. واژه های کلیدی: فرهنگ اقتصادی، رفتارهای اقتصادی، نگرش های اقتصادی، دانش اقتصادی، جامعه پذیری اقتصادی

فلات زدگی شغلی، به معنی ارتقانداشتن و نبود تنوع و چالش در شغل، وضعیتی عینی - ذهنی است که میزان و نوع آن بین گروه های مختلف درون جامعه متفاوت است و از توانایی های فردی، ویژگی های سازمانی، امتیازات و فرصت های عینی در دسترس افراد و تصورات ذهنی آنان از این فرصت ها تأثیر می گیرد. هدف مقاله حاضر، تحلیل جامعه شناختیِ پتانسیلِ فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی در دانشگاه های ایران است. بدین منظور براساس روش های نمونه گیری حداکثر تنوع و هدفمند با 17 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه های یاسوج، اهواز و تهران مصاحبه عمیق انجام شد. نتیجه تحلیل و کدگذاری داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، استخراجِ 135 مفهوم، 23 خرده مقوله، 9 مقوله محوریِ برجستگی ملاک سیاسی - جناحی تصدی پست های مدیریتی، ناامنی فضای دانشگاه، ویژگی ها و ضعف های مدیریتی، سیاست گذاری های نامناسب دانشگاهی، ارتقای علمی محور دغدغه ها، احساس تبعیض همه جانبه، ویژگی های فردی اعضا، دغدغه های مالی و اجتماعی و کمبود امکانات زیرساختی و مقوله هسته ساختاری - عاملیتی بودن پتانسیل فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی بوده است. مقوله هسته بیان کننده این است که عوامل ساختاری کلان (سیاست زدگی، ناامنی، ابهام سیاست گذاری و ...) و ویژگی های عاملیتی خرد (سطح انگیزش، داشتن مهارت ها و توانایی ها و ...) در تأثیر متقابل با یکدیگر، تعیین کننده وضعیت فلات زدگی اعضای هیئت علمی اند؛ درنهایت، مهم ترین دغدغه اعضای هیئت علمی مشارکت کننده، بحث ارتقا به منزله مهم ترین عامل ساختاری مرتبط با فلات زدگی و عامل سیاسی به منزله مهم ترین زمینه ایجادکننده فلات زدگی بوده است.

در جوامع مدرن، بر خلاف جوامع ماقبل مدرن، ساز و کار اداره و رسیدگی به امور شهروندان بدون عملکرد صحیح سازمان ها و نهادینه شدن اصول سازمانی امکان ناپذیر، یا حداقل، دشوار می باشد. بعلاوه، سلامت اداری و نهادینگی اصول سازمانی در هر جامعه ای یکی از مهمترین زمینه های فراهم کننده کمیت و کیفیت اعتماد نهادی محسوب می شود. مقاله حاضر حاصل پژوهشی است که با روش کمی- پیمایشی، رابطه ادراک از سلامت اداری و نهادینه شدن اصول سازمانی با وضعیت اعتماد نهادی را در بین سرپرستان خانوار شهر نورآباد ممسنی بررسی کرده است. بر اساس نتایج تحقیق،  نهادهای نظامی- امنیتی و نهادهای نظارت کننده بر قیمت کالاها و خدمات نهادهایی هستند که مردم، به ترتیب، بیشترین و کمترین اعتماد را به آنها دارند. همبستگی بین متغیرهای رفتار کارکنان، نهادینه شدن اصول سازمانی مدرن و جدیت سازمانهای ناظر با هر سه نوع اعتماد به نهادهای حاکمیتی، نهادهای حمایتی- آموزشی و نهادهای خدمات اقتصادی مثبت و معنی دار بوده است. متغیرهای تحقیق توانستند 29 درصد از واریانس اعتماد به نهادهای حاکمیتی، 19 درصد اعتماد به نهادهای خدمات اقتصادی و 12 درصد اعتماد به نهادهای حمایتی- مراقبتی را تبیین کنند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها است. روش پژوهش از نوع ترکیبی و راهبرد، اکتشافی- متوالی است. در مرحله کیفی پژوهش از روش نظریه زمینه ای (رویکرد سیستماتیک) و در مرحله کمی از روش پیمایش استفاده شد. جامعه مطالعه شده اعضای هیئت علمی دانشگاه های تهران، اهواز و یاسوج بودند. تعداد نمونه در مرحله کیفی پژوهش 18 نفر و در مرحله کمی 518 نفر بود. شیوه نمونه گیری در مرحله کیفی، هدفمند- نظری و در مرحله کمی، طبقه ای خوشه ای است. برای تحلیل داده ها در مرحله کیفی از شیوه کدگذاری و در مرحله کمی از رویکرد مدل سازی معادله ساختاری استفاده شد. یافته های مرحله کیفی پژوهش نشان دهنده ذهنیت اعضای هیئت علمی درباره پدیده فلات زدگی شغلی درمورد تعدادی مقوله عمده و یک مقوله هسته به نام «سیاسی- امنیتی بودن فلات زدگی شغلی» هستند. یافته های مرحله کمی پژوهش بیان کننده این است که میانگین متغیر فلات زدگی شغلی و ابعاد آن در جامعه آماری پژوهش بالاتر از حد متوسط است. متغیرهای مستقل پژوهش در حد نسبتاً متوسطی توان تبیین واریانس متغیر فلات زدگی شغلی را دارند. در الگوی تجربی پژوهش، متغیرهای نادیده گرفتن ضوابط دانشگاه، سیاست گذاری و جو نامناسب، ماهیت شغلی، مدیریت تمرکزگرا و ناکارآمد و امنیتی دیدن فضای دانشگاه به طور مستقیم و غیرمستقیم، به واسطه نقش میانجی ضعف خودپنداره بر فلات زدگی شغلی اعضای هیئت علمی اثر می گذارند.

رسانه ها از مهم ترین منابع هویت بخشی عصر جدید هستند. اما، در مورد پیامدهای هویتی آنها، دیدگاهی سوژه را مقابل گفتمانِ هویتیِ رسانه ها منفعل می داند و دیدگاهی دیگر، برای سوژه ها نقش فعال تری قائل بوده و به مقاومتِ هویتی معتقد است. متناسب با تکثر و تنوع رسانه ای در سطح جهانی و قدرت گزینش گری سوژه ها، محققان براساس دیدگاه دوم، با روش پیمایشی، تأثیر رسانه های جمعی بر هویت جمعی دانش آموزان متوسطه شهر یاسوج را بررسی کردند. جامعه آماری تحقیق، دانش آموزان دبیرستان های شهر یاسوج در سال تحصیلی 1389-90 بوده اند. از کل جامعه آماری تحقیق، نمونه ای 388 نفری براساس فرمول کوکران و در سطح 95% اطمینان با خطای نمونه گیری 05/0، انتخاب شدند. براساس یافته های تحقیق، تلویزیون های ملی و استانی در رأس رسانه های مورد استفاده پاسخگویان؛ و هویت های محلی، ملی و جهانی، به ترتیب، برجسته ترین هویت جمعی آنان بودند. نه همه رسانه ها تأثیر یکسانی بر یک نوع هویت جمعی داشته اند، نه رسانه ای واحد، تأثیر یکسانی بر انواع هویت های جمعی داشته است و افزایش هویت محلی دانش آموزان در راستای تقویت هویت ملی و تضعیف هویت فراملی آنان بوده است.

با توجه به اهمیت نحوه ی تعاملات در خانواده و عوامل فرهنگی مرتبط با آن، این پژوهش به بررسی رابطه ی بین نگرش به ساختار توزیع قدرت در خانواده و جهت گیری های ارزشی پرداخته است. جامعه ی آماری، زوجین شهر دوگنبدان هستند که 380 نفر از  آنان بر اساس جدول تعیین حجم نمونه لین، عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری، نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم بوده است. بر اساس ادبیات تحقیق، نگرش به ساختار توزیع قدرت در خانواده در دو بعد نگرش اقتدارگرایانه و مشورتی بررسی شد. بر اساس نتایج تحقیق، رابطه ی جهت گیری های ارزشی دینی، تقدیرگرایانه و سنتی با نوع تصمیم گیری اقتدارگرایانه مستقیم و معنادار، و رابطه ی جهت گیری ارزشی مدرن با آن معکوس و معنادار بوده است. رابطه ی جهت گیری های ارزشی تقدیرگرایانه و مدرن با نگرش به قدرت مشورتی، به ترتیب منفی و مثبت بوده است. تأثیرگذراترین متغیر در کاهش تصمیم گیری اقتدارگرایانه، جهت گیری ارزشی مدرن؛ و در افزایش گرایش به تصمیم گیری مشورتی، تحصیلات بوده است. در نهایت می توان گفت ؛ فرهنگ مسلط و "هژمونِ" تصمیم گیریِ عمودیِ مبتنی بر اقتدارِ مردانه، حداقل در ساحتِ انتظار، به سمتِ نوعی وضعیتِ " گذار" تغییر کرده است که در آن دو نوع جهت گیریِ ارزشیِ سنتی و مدرن، همراه با تصمیم گیریِ اقتدارگرا و مشورتی با هم در رقابت و " تخاصم" اند

مهاجران با داشتن انتظار بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی از سکونت گاه اصلی خود به مناطق دیگر مهاجرت می کنند. تحرک اجتماعی مهاجران در مکان مقصد از موضوعات مهم در مباحث مهاجرتی و قشربندی اجتماعی است. در این پژوهش وضعیت تحرک اجتماعی مهاجرین روستا- شهری، وارد شده به شهرهای یاسوج و مادوان در 5 سال اخیر با توجه به متغیر سرمایه اجتماعی و متغیرهای جمعیت شناختی چون سن و تحصیلات، مورد مطالعه قرار گرفت. از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. بر اساس جدول نمونه گیری کرجسی و مورگانحجم نمونه 364 نفر محاسبه شده است. نمونه های مورد مطالعه به شیوه نمونه گیری خوشه ای و گلوله برفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت سنجش اعتبار از اعتبار صوری استفاده گردید. برای شناخت میزان انسجام درونی (پایایی) گویه های متغیر مستقل و وابسته از آلفای کرونباخ شده است که مقدار آلفا برای متغیر سرمایه اجتماعی 90/0 و برای متغیر تحرک اجتماعی 88/0 بدست آمد. برای تحلیل داده ها، از آماره های رگرسیون چند متغیره، ضریب همبستگی پیرسون و آنوا در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد میزان تحرک اجتماعی با متغیر سرمایه اجتماعی مهاجرین روستا - شهری رابطه ی مثبت معنادار دارد و با توجه به سطح تحصیلات آنها دارای تفاوت معنادار است، اما بین تحرک اجتماعی و سن مهاجرین روستا شهری رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد. متغیرهای سرمایه اجتماعی، سطح تحصیلات و سن به عنوان متغیرهای مستقل توانسته اند 1/26 درصد از تحرک اجتماعی مهاجرین روستا - شهری را پیش بینی کنند. نتیجه اینکه مهاجران روستا- شهری به ویژه مهاجران جوان با سرمایه اجتماعی و تحصیلات بالا از تحرک اجتماعی عمودی صعودی بیشتری برخوردارند.

زندگی امروز، زندگی در دنیای رسانه هاست که بر انتظارات نقش جنسیتی افراد تأثیرگذارند. هدف اصلی این پژوهش مدل سازی تأثیر رسانه ها بر انتظارات نقش جنسیتی افراد 15 سال به بالای شهر یاسوج بود. پژوهش حاضر، یک پژوهش کمی به شیوه پیمایشی است. برای گرد آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش والدین و فرزندان نوعی آنها در شهر یاسوج است. حجم نمونه 373 نفر و روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای بوده است. در نهایت، داده ها به کمک نرم افزارهای آماری SPSS و Amos تحلیل شدند. اطلاعات به دست آمده در مدل نشان دهنده معناداربودن اثر میزان اعتماد به تلویزیون، سن، سرمایه فرهنگی، میزان استفاده از تلویزیون، میزان استفاده از ماهواره، میزان اعتماد به ماهواره بر میزان انتظارات نقش جنسیتی است. این عوامل توانسته اند در مجموع 59 درصد از واریانس انتظارات نقش جنسیتی را تبیین کنند؛ اما اثر متغیرهای هم ذات پنداری با ماهواره و هم ذات پنداری با تلویزیون بر میزان انتظارات نقش جنسیتی معنی دار نبود. براساس یافته های این پژوهش، رسانه های داخلی مانند تلویزیون بیشتر مروّج ارزش های سنتی و افزایش تفکیک نقش جنسیتی اند؛ در حالی که، رسانه هایی مانند ماهواره بیشتر کاهش دهنده میزان اعتقاد به تفکیک نقش جنسیتی اند. همچنین تلویزیون ایران به لحاظ انتظارات نقش جنسیتی با اختلاف زیادی روی گروه والدین اثرگذار است و کمتر می تواند با برنامه های خود با محتوای نقش های جنسیتی بر فرزندان تأثیر بگذارد.

تمرکز این پژوهش بر تمارض1 اجتماعی به معنای شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی با ارجاع به عوامل بیرونی و ناموجه است؛ اینکه این کنش اجتماعی چرا و چگونه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره ظهور و بروز می یابد. برای رسیدن به این منظور و در پی تدقیق معنایی و مفهوم شناسی پدیدۀ تمارض اجتماعی و تحلیل جامعه شناختی زمینه های شکل گیری آن در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره، تمارض اجتماعی مبتنی بر طرح جی تی ام کلاسیک (CL-GTM) یعنی الگوی ظهوریابندۀ گلیسر در نظریۀ زمینه ای دنبال و راهبرد های آن در زندگی روزمره و در عملِ کارکنان و مراجعان مجتمع شمارۀ 10 مرکز شورای حل اختلاف در شهر تهران به روش های گوناگون رصد شده است؛ به این ترتیب، با نمونه گیری نظری، 36 نفر برای انجام مصاحبه های عمیق انتخاب و داده های حاصل از گفتگو با مشارکت کنندگان در پژوهش با استفاده از فرایند کدگذاری دومرحله ای در طرح جی تی ام کلاسیک تحلیل و مقوله بندی شدند. در فرایند کدگذاری و مقوله بندی داده ها نیز با کاربست نرم افزار MAXQDA، از مزایای آن برای تنظیم و تنسیق اطلاعات و تفسیر و تحلیل پدیده ها بهره برده شد. این پژوهش سبب کشف مقولۀ محوری «راهبردهای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی» شد؛ به این ترتیب، تمارض اجتماعی در نوسانی میان ازهم گسیختگی و وابستگی اجتماعی، راهبردی برای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی است؛ شرایطی که در آن، کاهش سرمایۀ اجتماعی و نیز وجود انگیزه های بسیار برای انتقام از جامعه، افراد را به مسئولیت گریزی و شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی سوق می دهد و همزمان، وابستگی اجتماعی ناشی از تعلق خاطر یا احتیاج، موجب توریه، توجیه و دلیل تراشی و ارجاع به عوامل بیرونی به منزلۀ بهانه ای برای انجام ندادن تعهدات و نداشتن حس وظیفه شناسی است.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه استفاده از ماهواره و اینترنت با هویت دینی دانش آموزان متوسطه شهر مرودشت است. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این مطالعه کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر مرودشت در سال تحصیلی 93-1392 بود که از این جامعه تعداد 370 نفر با استفاده از جدول لین و روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه بود. یک پرسشنامه محقق ساخته در زمینه بررسی میزان استفاده از اینترنت و برنامه های ماهواره ای و پرسشنامه دیگر پرسشنامه هویت دینی بود که روایی و پایایی این پرسشنامه ها توسط ملاک های روانسنجی احراز شد. داده های حاصله در دو سطح توصیفی با استفاده از فراوانی، درصد و محاسبه ضریب همبستگی در سطح استنباطی با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصله حاکی از این است که همبستگی هر دو متغیر استفاده از اینترنت و ماهواره با هر سه بعد هویت دینی دانش آموزان منفی و معنی دار است. بالاترین همبستگی استفاده از اینترنت با ابعاد هویت دینی، به ترتیب، در ابعاد عملی (53/. -)، احساسی(52/. -) و اعتقادی(49/. -) بوده است. بالاترین همبستگی متغیر استفاده از برنامه های ماهواره با ابعاد هویت دینی، به ترتیب، درابعاد عملی(53/. -)، احساسی(44/. -) و اعتقادی(39/. -) بوده است. بدین ترتیب می توان گفت استفاده بیشتر از رسانه های ماهواره و اینترنت در راستای کاهش هویت دینی دانش آموزان متوسطه شهرستان مرودشت در ابعاد سه گانه عملی، احساسی و اعتقادی بوده است.

  پرسش محوری این پژوهش، بررسی چرایی و چگونگی شانه خالی کردن از انجام دادن وظایف قانونی و اخلاقی با ارجاع به عوامل بیرونی و ناموجه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره است. به این معنا در آغاز پژوهش با ابزار مفهومی تمارض اجتماعی توجه شده است. از آنجا که این مفهوم را نگارندگان این پژوهش ابداع کرده اند و درنتیجه، چارچوب مفهومی آن مشخص نیست، ابتدا به درک و دریافت متخصصان علوم اجتماعی از پدیده تمارض اجتماعی رجوع کرده ایم؛ بنابراین، هدف اصلی پژوهش، تدقیق معنایی و مفهوم شناسی پدیده تمارض اجتماعی و تحلیل جامعه شناختی زمینه های شکل گیری آن در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره است. برای این منظور با روش کیفی و انجام دادن مصاحبه های مسئله محور به سمت نظریه ای زمینه ای برای توضیح تمارض اجتماعی در جامعه خودمان حرکت کرده ایم. این مسیر مبتنی بر طرح جی تی ام نظام مند (SY-GTM) یعنی الگوی پارادایمی استراوس و کربین در رویکرد نظام مندِ روش نظریه زمینه ای پیگیری شده است؛ به این ترتیب که با نمونه گیری نظری، 15 نفر از خبرگان و متخصصان علوم اجتماعی برای انجام دادن مصاحبه عمیق انتخاب شده اند و داده های حاصل از گفت وگو با مشارکت کنندگان با استفاده از فرایند کدگذاری سه مرحله ای در طرح جی تی ام نظام مند تحلیل و مقوله بندی شده است. این پژوهش به کشف پدیده محوری اعتراض انجامید؛ اعتراض به شرایط فرهنگی و اجتماعی و نبود امنیت هستی شناختی، که همراه با شرایط علّی، شرایط زمینه ای و مداخله گرِ مرتبط با آن، همگی به کاربست راهبرد تمارض اجتماعی از طرف افراد جامعه می انجامد؛ به بیان دیگر، در جامعه بدون امنیت هستی شناختی و با حکمرانی بد، اخلاق گرایی ایدئولوژیک، کیش فردیت، تضعیف اخلاق و ناهنجاری افراد و گروه های مرجع، افراد جامعه اعتراض دارند و تمارض اجتماعی می کنند. نتیجه چنین زیست جهانی نیز کاهش سرمایه اجتماعی و پیش بینی ناپذیری رفتارهای اجتماعی است. بنا بر یافته های این پژوهش، تمارض اجتماعی شامل کنش و برهم کنش های خاصی است که تداعی گر مسئولیت گریزی، دلیل تراشی و توریه است. این کنش اجتماعی به شکل های گوناگون در تعاملات روزمره ظهور و بروز می کند و نباید آن را فقط به یکی از وجوه آن ساده سازی کرد؛ به علاوه، تمارض اجتماعی در نموداری از شرایط علّی، زمینه ای و مداخله گرِ آن و در شبکه ای میان آن شرایط و تمارض اجتماعی به مثابه راهبردی برای مواجهه با آنها و پیامدهایشان، درک و دریافت می شود.

سازه فلات زدگی شغلی سازه ای عینی- ذهنی است، میزان و نوع آن در بین گروه های مختلف درون جامعه متفاوت است و تحت تأثیر توانایی های فردی، ویژگی های فراسازمانی و فرصت های عینی و ذهنیِ در دسترس افراد قرار دارد. بدون شک یکی از مهمترین تفکیک های درون هر جامعه ای، تفکیک جنسیتی و تمایزات مبتنی بر جنسیت است. براین اساس، هدف پژوهش حاضر این است که با بررسی میزانِ و گونه هایِ فلات زدگیِ شغلیِ زنان و مردان و اعضای هیأت علمیِ دانشگاه های تهران و اهواز، به این سؤال پاسخ دهد که تأثیر جنس در میزان و گونه های فلات زدگی شغلی مهمتر است یا تأثیر جنسیت؟ روش مطالعه پیمایشی، و جمع آوری داده ها ابزار پرسش نامه بوده است. براساس یافته های بدست آمده؛ شرایط ساختاری دانشگاه در تعیین فلات زدگی شغلی تأثیری تعیین کننده تر از جنس افراد دارد؛ این تأثیر در دانشگاه اهواز و تهران به ترتیب بیشتر در بعد ساختاری و محتوایی می باشد. همچنین براساس مقایسه میانگین ها، زنان عضوهیأت علمی به لحاظ فلات زدگی زیستی و مردان به لحاظ فلات زدگی حرفه ای به تفکیک دانشگاه محل خدمت با یکدیگر تفاوت معناداری دارند. بدین لحاظ تأثیر دانشگاه محل خدمت، عدالت سازمانی، شیوه مدیریت و فرهنگ سازمانی بر انواع فلات زدگی تعیین کننده تر از جنس بوده است.

در پژوهش کیفی حاضر، وضعیت تحولات نقش زنان در روستای گرمه از توابع بخش کامفیروز شهرستان مرودشت به روش نظریه زمینه ای (بنیانی) بررسی شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان فعال در بخش کشاورزی منطقه بود و حجم نمونه، منطبق با نمونه گیری سهمیه ای و هدفمند و تا حصول اشباع نظری، شانزده نفر را دربر می گرفت. یافته های مطالعه نشان داد که در مقایسه با گذشته، میزان کار کشاورزی زنان روستایی کاهش یافته است و از عمده ترین دلایل بروز این پدیده در بین گروه های سنی مختلف «تأثیرپذیری از جامعه شهری»، «تمایل به شهری بودن» و «مقایسه خود با دختران و زنان شهرنشین» و... بوده، که همگی موجب ظهور پدیده «دگرگونی ارزشی- هنجاری» در بین دختران و زنان روستایی نسل های دوم و سوم شده است؛ همچنین، روستاییان با اتخاذ راهبردهایی مانند «عدم تمایل به انجام فعالیت کشاورزی»، «جایگزین کردن نیروی کارگر روزمزدی» و...، به تعامل با این پدیده می پردازند؛ و پیامدهای به کارگیری این راهبردها در روستای مورد مطالعه عبارت اند از: «اتمام سریع کار در شالیزار»، «افزایش میزان دستمزد کارگران به دلیل بالا رفتن تقاضا»، «افزایش هزینه کاشت، داشت و برداشت»، «ادامه تحصیل فرزندان و عدم تمایل آنها به انجام فعالیت کشاورزی و زندگی در روستا»، «فروش خانه روستایی به شهرنشین ها، اجاره به مستأجران روستایی یا خالی ماندن خانه و...» و «تمایل سایر روستاییان به مهاجرت»

با گسترش فضای مجازی و رسانه ای شدن فضای فرهنگی، هویت یابیِ افراد نیز دگرگون شده است. از منظر جامعه شناختی، تحلیلِ نمود هویتی زنان در فضاهای مجازی که آزادی کمتری در فضاهای «واقعی» سنتی برای ابراز هویت خود دارند، اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا فضای مجازی ظرفیت بیشتری برای خلق و بازنمایی هویت مطلوب و آرمانی دارد. به علاوه، استفاده از رویکردهای کیفی برای فهم عمق و سیالیت فرایند هویت یابی سودمندتر است. ازاین رو، مقاله پیش رو فرایند هویت یابیِ 16 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه یاسوج در فضای مجازی را با رویکردی کیفی واکاوی کرده است. تکنیک جمع آوری داده ها مصاحبه بدون ساختار و نیمه ساختاریافته بوده است. روش نمونه گیری غیرتصادفی، هدفمند و با حداکثر تنوع؛ راهبرد تحلیل داده ها کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و گزینشی بوده است. بر اساس ماهیت مضامین مصاحبه ها، علل، بسترها و پیامدهای استفاده این دختران از فضای مجازی ذیل ده مقوله محوریِ «ماهیت ارتباط، ابراز جنبه های متفاوت خود، استفاده هدفمند جهت تأمین نیازها و خدمات متنوع، ارضای تمایلات روحی فیزیولوژیک، پرکردن اوقات فراغت، ضعف شخصیت روانی و مهارتی، نابسامانی زندگی خانوادگی، خودهای متفاوت ارائه شده در فضای مجازی، قابلیت های فضای مجازی در زندگی مدرن و دامنه آسیب های فضای مجازی» تحلیل شدند. در سطحی انتزاعی تر، می توان گفت مقوله هسته «فضای مجازی پژواکِ فضای واقعی و جولانگاه خودهای واقعی وانمودی» بازتاب دهنده روند هویت یابی دختران موردمطالعه در فضای مجازی است که ناشی از تأثیر دوسویه ویژگی های روان شناختی فیزیولوژیک اجتماعیِ دختران و شرایط زیست فرهنگی اجتماعیِ آنان در فضای واقعی جامعه است.

مهاجرت های شغلی مردان به سایر کشورها می تواند بر نرخ باروری در سطح کلان و سطح فردی تأثیرگذار باشد. با توجه به روند نزولی نرخ باروری توجه به این پدیده از منظر تأثیرش بر احتمال باروری زنان جامانده از مهاجرت و مشکلات پس از بارداری آنها حائز اهمیت است. مهاجرت بین المللی کاری مردان یکی از مهم ترین  عوامل اثرگذار بر شرایط زنان جامانده، به ویژه در دوره بارداری که مادر نیازمند به مراقبت ویژه از جنین و سلامت خویش است، می باشد. چنین اثراتی در محیط هایی با امکانات زیرساختاری کمتر و فرهنگ سنتی تر دو چندان می شود. پژوهش حاضر به منظور شناخت همه جانبه و عمیق تجربه ی زیسته بارداری زنان جامانده از مهاجرت همسر، با روش پدیدارشناسی انجام شده است و جهت فهم و درک این تجربه با 14 نفر از زنان شهر لار در استان فارس که همسرشان به جهت امور شغلی به کشورهای دیگر مهاجرت نموده اند، مصاحبه شده است.داده ها با روش مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و عمیق گردآوری، سپس با کمک روش تحلیل کلایزی تحلیل شدند. بر اساس محتوای مصاحبه ها و خوشه بندی تم ها، می توان ساختار کلی تجربه ی زیسته و ادراک این زنان از فرایند باروری را ذیل دو مضمون اجتماعی و مضمون زیست-روان شناختی  تحلیل و بازنمایی نمود.

ضمن آنکه کیفیت زندگی زنان و مقام و منزلت آنان می تواند یکی از نشانه ها و ضوابط برجسته ویژگی هایِ فرهنگی و تمدنی آن جامعه باشد، در بیشتر جوامع و به خصوص جوامع مردسالار، شاهد نوعی برزخی، بلاتکلیفی و «جاماندگیِ» زنان بین برخوداری از فرصت های عینی و مواجهه با محدودیت های انگاره ای و ایماژی هستیم. از آن جایی که ژانر رمان یکی از مهم ترین خاستگاه هایی است که به صورت غیر مستقیم نمود و نمادهای این وضعیت را بازتاب می دهد، مطالعه حاضر با منظری جامعه شناختی و با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، نحوه بازنمایی زنان و پیش فرض های غالب اما ضمنی را در رمان های منتخب دوره پهلوی اول (سه گانه محمد حجازی) واکاوی می کند. تحلیل داده ها به شیوه تماتیک، واحد تحلیل «جمله» و تطبیق و بهره گیری از پیشینه تحقیق، شیوه اعتباریابی پژوهش حاضر بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد که زنان داستان های حجازی حولِ دالِ برتر و سه گانه دین سنت مدرنیته، در دسته بندی هایِ دوگانه و سه گانه، بازنمایی می شوند و برخلاف انگاره ذهنیِ ِ رایجِ «زنِ تحت ستم»، از کلی گویی و انتسابِ فقط یک صفت، نقش، کارویژه و روایت واحد برای همه زنان، صرف نظر شده است. براین اساس ما در متون شاهد نوعی پای بندی به الگوهایِ گفتمانیِ هم این و هم آن گرا، فازی گونه و میانه رو مابین دین و تجدد، اُبژگی و سوژگی هستیم که گاهی نیز به «تخاصم گفتمانی» منجر شده است.

برخلاف دوره مدرن اولیه که «خود» در سطح دولت ملت ها تثبیت و هویت یابی می شد؛ امروزه جهانی شدن و قلمروزدایی شدن به نوعی سیالیت هویت یابی اجتماعی انجامیده است. درا ین وضعیت یکی از مهم ترین چالش های علمی و سیاست گذاری بحث نسبت و رابطه ی هویت یابی های اجتماعی ملی و جهانی و میزان تعلق و تعهد به آنان است. پژوهش حاضر با روش کمی و پیمایشی، برجستگی مؤلفه ها و همبستگیِ هویت های ملی و جهانی را بین 400 نفر از دانشجویان لُر دانشگاه یاسوج بررسی کرده است. روش نمونه گیری، روش چند مرحله ای طبقه ای بوده است. براساس نتایج تحقیق، پاسخگویان، ادبیات و اشعار ملی، و سبک پوشش غربی را برجسته ترین مؤلفه های هویت های ملی و جهانی دانسته اند. آنها بیشترین تعهد و تعلقِ خاطر را به ترتیب، به هویت ملی و جهانی داشته اند. براساس نتایج تحقیق می توان گفت اگر هویت ها را متشکل از عناصر متعددی در نظر بگیریم، پاسخگویان در انتخاب هر یک از عناصر مربوط به هویت های ملی و جهانی «گزینشی» عمل می کنند و رابطه ی بین انواع هویت ها از نوع تضاد یا همنشینی نیست. در مقابل، اگر هویت ها را به عنوان کلیت های یکپارچه و منسجم در نظر بگیریم، رابطه ی بین آنها از نوع رابطه ی تضاد و قدرت/ مقاومت است.

بدن و مفهوم بدن که در تحلیل های جامعه شناختیِ سنتی غایب بود، امروزه، در قلب جامعه شناسی، زندگی اجتماعی و خودپنداره هویتی ما قرار دارد. با گسترش رسانه ها و تکنولوژی های ارتباطی نوین، یکی از مهمترین چالش ها در حوزه مدیریت بدن به ابهام پیرامون میزان تأثیر نیروهای جهانی یا زمینه های محلی مربوط می شود. این مقاله با اتکای بر رویکرد جهان- محلی شدن، بر اساس نظریات رابرتسون، گیدنز، راجرز، فیدرستون و پذیرش اجتماعی، تأثیر استفاده از رسانه های نوین بر مدیریت بدن را با میانجی گری پذیرش اجتماعی در بین زنان باشگاهی شهر نورآباد ممسنی بررسی کرده است. روش تحقیق، پیمایشی، ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه، و روش نمونه گیری، نمونه گیری متناسب با حجم توأم با تصادفی ساده بوده است. بر اساس نتایج تحقیق، بیشترین استفاده زنان از رسانه های نوین، به ترتیب، کسب اطلاع و شیوه کاربرد وسایل ورزشی، جستجوی الگوهای تناسب اندام، و کسب اطلاعات در مورد مد و پوشش (اینترنت)؛ استفاده از شبکه های تبلیغ مد، مشاهده برنامه های علمی، پزشکی، ورزشی، و تبلیغات تجاری (ماهواره) بوده اند. در بین شاخص های متعدد سازه مدیریت بدن، ورزش و تناسب اندام، جراحی و زیبایی بدن و کیفیت پوشش تأثیرگذارترین شاخص ها بوده اند. با مقایسه میزان تأثیر رسانه های نوین (81/.) و پذیرش اجتماعی (17/.) بر مدیریت بدن می توان گفت رسانه های نوین، به میزان چشمگیری، بیشتر از میزان پذیرش اجتماعی موجب افزایشِ توجه زنان به مدیریت بدن شان در ابعاد مختلف شده اند.