جلیل یونسی

هدف از پژوهش حاضر تاثیر الگوی طراحی محیط یادگیری الکترونیکی مبتنی بر علوم اعصاب تربیتی (دانش ذهن، مغز و تربیت) بر مولفه های کارکردهای اجرایی دانش آموزان در برنامه درسی ریاضی بود. روش تحقیق نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی بودند که از بین آن ها 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل) با روش تمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه آزمایش با استفاده از الگوی شش مولفه ای یادگیری الکترونیکی سازگار با مغز (توجه، ارتباط، هیجان، یادگیری فاصله ای، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی) در مدت شش جلسه در محیط تعاملی الکترونیکی Nearpod آموزش دیدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه کارکردهای اجرایی بریف (2000) بود. مولفه های این پرسشنامه شامل مهارت های تنظیم رفتار: بازداری پاسخ، انعطاف پذیری شناختی، کنترلی هیجان و مهارت های فراشناخت: برنامه ریزی، سازمان دهی مواد، نظارت، حافظه کاری، آغازگری بود. داده ها با روش کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد الگوی محیط یادگیری الکترونیکی سازگار با مغز بر مولفه های کارکردهای اجرایی (انعطاف پذیری شناختی، بازداری پاسخ و حافظه کاری) تاثیر دارد (001/ 0p<). بر این اساس، می توان نتیجه گرفت معلمان می توانند از الگوی محیط یادگیری الکترونیکی در طراحی دروس مختلف تحصیلی استفاده کنند.

مقدمه: توسعه حرفه ای مشاوران به دنبال آموزش و مهارت آموزی، تجربه اندوزی و تخصص، نه فقط در یک زمینه، بلکه برای حال و آینده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و بررسی ویژگی های روانسنجی "مقیاس توسعه حرفه ای مشاوران" انجام شد. روش: پژوهش حاضر، طرح آمیخته اکتشافی و ساخت ابزار بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مشاوران مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران در سال 1401 بود. تعداد نمونه به 12 مصاحبه نیمه ساختار یافته رسید که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس توسعه حرفه ای مشاوران از روایی سازه و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد مقیاس توسعه حرفه ای مشاوران از اعتبار آلفای کرونباخ و روایی سازه مناسب در نمونه ای شامل مشاوران مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران برخوردار است. نتیجه گیری: مقیاس توسعه حرفه ای مشاوران در چارچوب نظری ۶ کد انتخابی براساس نظریه داده بنیاد طراحی و نتایج حاکی از اعتبار و روایی مطلوب ابزار حاضر بودند. پیشنهاد می شود مسئولین آموزش عالی و سازمان نظام روان شناسی و مشاوره با در نظر گرفتن ابزار طراحی شده، بستر مناسب برای توسعه حرفه ای مشاوران را فراهم کنند.

این پژوهش با هدف طراحی و توسعه نرم افزار جدول مشخصات آزمون تلفیقی (رویکرد مارزانو و کندال و اندرسون و همکاران) برای درس علوم پایه ششم ابتدایی از رویکرد تحقیق و توسعه استفاده کرد. جامعه شامل ابزارها ی آزمون سازی تحت وب و متخصصان سنجش و اندازه گیری، نرم افزار و علوم بود. دو فاز از سه فاز رویکرد تحقیق و توسعه (با چشم انداز معماری) در این مقاله مورد نظر بوده است: فاز اول شامل تحلیل نیازها و زمینه و فاز دوم شامل طراحی، معماری و ارزیابی تکوینی بود. در فاز اول، ادبیات پژوهش و نرم افزارهای مرتبط با طراحی سوال مورد بررسی قرار گرفت. در فاز دوم، دو پروتوتایپ برای نرم افزار طراحی شد. در پروتوتایپ اول، شمای اولیه نرم افزار براساس رویکرد تلفیقی طراحی شد و با استفاده از هوش مصنوعی chatGPT-4، 406 فعل رفتاری و 5137 هدف رفتاری تولید شد که روایی آنها توسط متخصصان سنجش تأیید شد. در پروتوتایپ دوم، معماری نرم افزار بر اساس وب اپ با استفاده از زبان PHP، و فریم وورک لاراول برای بک اند، و زبان javascript، و فریم وورک react برای فرانت اند، و پایگاه داده MySQL و پروتکل REST جهت ارتباط با سرور طراحی و باگ ها و اشکالات نمونه اولیه برطرف شد. همچنین نظرات سایر متخصصان در طراحی نهایی لحاظ گردید

اکثر مدیران دانشگاه ها، اعضای هیئت علمی هستند و به طور سازمان یافته آموزش های موردنیاز را دریافت نکرده و مورد ارزیابی قرار نگرفته اند. نظر به اهمیت توجه به شایستگی در انتخاب مدیران کارا و اثرگذار و باتوجه به نقش خطیر دانشگاه ها در جامعه، هدف پژوهش حاضر طراحی و رواسازی مدل شایستگی های عمومی برای مدیران دانشگاه های دولتی شهر تهران است. در این پژوهش از رویکرد کیفی استفاده شد؛ جهت طراحی مدل شایستگی روش تحلیل مضمون و به منظور رواسازی مدل طراحی شده تکنیک دلفی مورداستفاده قرار گرفت. نمونه پژوهش مدیران دانشگاه های دولتی تهران بودند که با 27 نفر از آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. پس از تحلیل کیفی مصاحبه های پیاده سازی شده، با استفاده از تحلیل مضمون مدل اولیه استخراج گردید. جهت رواسازی مدل استخراج شده از تکنیک دلفی استفاده شد و با نظر متخصصان مدل شایستگی نهایی که متشکل از ۱۲ شایستگی است، تدوین شد. شایستگی ها در سه دسته کلی شایستگی های مدیریتی، شایستگی های بین فردی و خصایص فردی طبقه بندی شدند. شایستگی های مدیریتی شامل رهبری، آگاهی سازمانی، حل مسئله، برنامه ریزی و ساماندهی و نظارت و کنترل؛ شایستگی های بین فردی شامل مهارت ارتباطی، شبکه سازی و مذاکره و متقاعدسازی و خصایص فردی نیز شامل نتیجه گرایی، یادگیری مستمر، تاب آوری و حرفه ای گرایی است. باتوجه به نقش کلیدی مدیران در نیل به اهداف دانشگاه ها توصیه می شود جهت انتصاب و ارتقای مدیران مدل شایستگی استخراج شده در این پژوهش مورداستفاده قرار گیرد.

زمینه: توانمندسازی از دیدگاه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهم ترین دیدگاه ها، توانمندسازی روانشناختی می باشد. آموزش مبتنی بر علوم اعصاب به مطالعه ویژگی های مرتبط با توانمندسازی روانشناختی کارکنان کمک می کند تا در کنار تدوین و توسعه سازمانی و فرهنگ سازمان، ویژگی های روانشناختی کارکنان از منظر دیگری بررسی شوند. علوم اعصاب تربیتی می تواند در پاسخگویی به سؤالاتی که مطالعات فعلی علوم سازمانی قادر به حل آن ها نیست، کارگشا باشد. شناسایی شاخص های مؤثر بر طراحی آموزش توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی در مطالعات پیشین کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف: این پژوهش با هدف بررسی، شناسایی و به کارگیری شاخص های علوم اعصاب تربیتی در آموزش توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر بر اساس یک طرح آمیخته (با رویکرد کیفی و کمی) انجام شد. بخش کیفی شامل تحلیل محتوای استقرایی و بخش کمی نیز دربرگیرنده اعتباریابی درونی از نظر متخصصان علوم اعصاب به روش پیمایش پرسشنامه ای بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل اسناد و منابع مکتوب و الکترونیکی از سال 1380 تا 1401 و در بخش کمی، متخصصان حوزه علوم اعصاب تربیتی و یادگیری و متخصصان تکنولوژی آموزشی داخل کشور بودند. نمونه آماری برای تعیین شاخص های علوم اعصاب تربیتی تعداد 7 کتاب و 18 مقاله بود که به صورت هدفمند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفتند. نمونه بخش کمی شامل تعداد 19 نفر از خبرگان بودند که به روش نمونه گیری هدفمند از نوع در دسترس، انتخاب شدند که از این تعداد 10 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. جمع آوری داده ها در بخش کیفی با تحلیل محتوا از اسناد و بخش کمی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته 4 گویه ای لیکرتی انجام شد. یافته ها: از تحلیل محتوای انجام شده در این پژوهش، 26 شاخص از اصول علوم اعصاب تربیتی که قابلیت به کارگیری در تدوین آموزش های سازمانی را داشته باشند، استخراج شد. نتیجه گیری: نتایج حاصله از اعتباریابی درونی شاخص های مبتنی بر علوم اعصاب تربیتی نشان داد، شاخص های کشف شده در پژوهش حاضر برای آموزش توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی از اعتبار لازم برخوردار است.

ارزیابی اثربخشی مداخلات رفتاری در موقعیت های مختلف آموزشی و درمانی در طرح های آزمایشی نیازمند شناسایی ساختار داده های جمع آوری شده و روش های مناسب تجزیه وتحلیل داده ها است. محققان برای تحلیل داده های حاصل از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل در نمونه های زوجی به منظور مقابله با مفروضه کلیدی استقلال مشاهدات، واحد تحلیل را به جای زوج، فرد در نظر می گیرند. در این شرایط، یا هرکدام از افراد زوج (زن یا شوهر) را به عنوان گروه های جداگانه تحلیل می کنند یا داده های هر دو نفر را (با جمع کردن یا محاسبه میانگین) ترکیب می کنند و به یک نمره زوج واحد می رسند. ولی مشکل آن است که با این روش نمی توان واریانس یا تفاوت های مشترک درون و بین زوج را تحلیل کرد. با توجه به اینکه محققان برای تحلیل داده های طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل در نمونه های زوجی عمدتاً از تحلیل کوواریانس استفاده می کنند در این مقاله با یک مثال تحقیقی از داده های جمع آوری شده از یک طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل، کاربرد و دقت نتایج تحلیل کوواریانس و رویکرد مدل وابستگی متقابل بازیگر- شریک (APIM) مقایسه شده است. درواقع این پژوهش از نوع تحلیل ثانویه داده ها است. نتایج نشان داد که مدل APIM شامل اطلاعات اضافه تری نسبت به تحلیل کوواریانس است؛ مدل APIM این امکان را ایجاد می کند که بتواند اثرات بازیگر و شریک را برآورد کرده و در تفسیر و نتیجه گیری مدنظر قرار دهد. زمانی بین نتایج این دو روش تناقض مشاهده می شود که سطح معناداری رد یا قبول فرضیه به سطح بحرانی 05/0 نزدیک است و در این موارد باید برای تفسیر و نتیجه گیری نهایی بسیار محتاطانه عمل کرد. در مواردی که سطح معناداری با 05/0 فاصله زیادی دارد، مشکلی ایجاد نشده و نتایج دو رویکرد همسو هستند. تغییر در تمرکز بر واحد تجزیه وتحلیل، به محققان امکان مطالعه فرآیندهای غالباً پیچیده و فرایندهای زیربنایی تعاملات اجتماعی را با روایی بسیار بیشتری فراهم می کند.

مطالعات زمینه یابی که خصیصه های مکنون و حالات افراد مانند نگرش را اندازه گیری می کنند، اغلب به منظور افزایش دقت اندازه گیری از مقیاس ها استفاده می کنند. هدف از این مطالعه بررسی کنش افتراقی (DIF) سؤالات پرسشنامه بیگانگی تحصیلی بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی دانشجویان در چارچوب نظریه سؤال پاسخ (IRT) بود. تحلیل کنش افتراقی سؤال (DIF) در مورد کارکرد سؤالات مقیاس، بررسی می کند که آیا در زیرگروه هایی که دارای اندازه یکسانی از خصیصه مورداندازه گیری هستند، احتمال طبقات پاسخ برابر است. افراد نمونه ای که پرسشنامه بر روی آن ها اجرا شد، 1100 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده های دارای رشته های روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه های شهر تهران بودند. داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه بیگانگی تحصیلی (بورباچ، 1972) به صورت طیف لیکرت با مقیاس 4 درجه ای کاملاً مخالفم (1)، تا حدی مخالفم (2)، تا حدی موافقم (3)، کاملاً موافقم (4) به دست آمد. این پرسشنامه دارای سه زیرمقیاس انزوا، بی معنایی، ناتوانی بود. به منظور تشخیص کنش افتراقی سؤالات پرسشنامه بیگانگی تحصیلی از رویکرد نسبت درستنمایی (IRT-LR) مبتنی بر مدل پاسخ مدرج استفاده شد. تحلیل بر اساس جنسیت و مدت اشتغال به تحصیل با چهار سؤال لنگر انجام شد. تنها 3 مورد از سؤالات بر اساس متغیر جنسیت و 2 مورد از سؤالات برای متغیر مدت اشتغال به تحصیل بعد از تصحیح بونفرونی دارای DIF معنادار شناسایی شدند. وقوع DIF در برخی از گویه ها ممکن است در بافت فرهنگی دانشگاه ها ریشه داشته باشد. محتمل است در برخی موارد سوگیری های جنسیتی، نگرش اساتید، سیاست های مدیریتی دانشگاه و به طورکلی عدالت آموزشی منشأ احساس بیگانگی تحصیلی در دانشجویان باشد.

با افزایش پیچیدگی های سازمانی بهترین شیوه های پیمایش و نظرسنجی به چالش کشیده شده و تحقیقات پیمایشی تکامل یافته است. شنیدن پیوسته به یک طرح پیمایش اشاره دارد که برای تهیه داده ها از پیمایش ها و طرح های متعدد با دفعات بیشتر نسبت به یک نقطه منفرد در یک دوره دوسالانه، سالانه یا کوتاه تر استفاده می کند. در پی جریان شنیدن مداوم در سازمان، نگاه متخصصان سنجش و اندازه گیری به سنجش های همیشگی یا سنجش های نبضی معطوف شده است. هدف این مطالعه شناخت وضعیت حال و آینده پیمایش های کارکنان در سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی ایران از دیدگاه متخصصان HR سازمان/شرکت بود. به همین منظور پیمایشی به مدت دو ماه در محدوده زمانی تیرماه تا شهریورماه سال 1401 انجام شد. جامعه آماری این مطالعه کلیه سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی ایران بوده است که در سال 1401 فعالیت رسمی داشته اند. به منظور دستیابی به نمونه ای معرّف، از روش نمونه گیری طبقه ای هدفمند برای جمع آوری داده های موردنیاز از شرکت ها و سازمان هایی در صنایع با اندازه های مختلف استفاده شد. نتایج نشان می دهد که پیشرفت ها در تمام جنبه های چرخه سنجش های نبضی، از طراحی و استقرار گرفته تا گزارش دهی و تجزیه وتحلیل و ارائه داده های به موقع و مرتبط تر، سبب شده که سازمان ها از رویکرد پیمایش سنتی خود فاصله گرفته و همسو با رشد فناوری های نوین به سمت پیمایش های نبضی متمایل شوند. بااین حال، پیمایش های سازمان ها و شرکت های ایرانیِ موردمطالعه در مقایسه با سایر کشورهای جهان روند بسیار کندتری دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مخاطره الگوریتم MHRM در مدل های چند بعدی نظریه سؤال پاسخ در داده های دو ارزشی با در نظر گرفتن ابعاد و طول آزمون متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش مورد استفاده آزمایشی واقعی و با استفاده از طرح پس آزمون چند گروهی بود. نمونه مورد مطالعه براساس مطالعات شبیه سازی تحت شرایط مختلف متغیرهای مستقل در 27 حالت با 100 تکرار برای هر کدام ایجاد شد. مدل مورد استفاده مدل دو پارامتری چندبعدی لوجستیک و پارامترهای مورد بررسی شیب و دشواری سؤالات بود. جهت بررسی مخاطره هر یک از پارامترها در حالت های مختلف آزمایشی شاخص میانگین توان دوم خطاها مورد استفاده قرار گرفت. جهت تولید و تحلیل داده ها ار نرم افزارهای آماری R بسته های mirt، interactions، car و psych استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد الگوریتم MHRM در قیاس با الگوریتم های EM و MCEM دارای مخاطره کمتری است. این موضوع بویژه تحت شرایط داده هایی با ابعاد بالا (5 بعد) و طول آزمون کوتاه (15 سؤال) بیشتر مشهود بود. همچنین نتایج پژوهش نشان داد زمانی که ابعاد آزمون افزایش و طول آزمون کاهش می یابد، مخاطره برآورد پارامترها به طور معنی داری افزایش می یابد. در نتیجه می توان گفت کاربرد الگوریتم MHRM در داده های با تعداد ابعاد بالا و طول آزمون کوتاه ضروری است و به پژوهشگران توصیه می شود که از آن در تحلیل داده های با ساختار پیچیده از قبیل تعداد ابعاد بالا بهره گیرند

زمینه: ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی ابزارهای گزینه بایست مباحث بسیاری را بین محققان ایجاد کرده است. بخش زیادی از این مباحث، مربوط به سطحی بودن نتایج به دست آمده از ساختار درونی آن ها، به دلیل ماهیت ایپسیتوی داده های مقیاس گزینه بایست می باشد. هدف: هدف از این مطالعه، استفاده از رویکرد سؤال پاسخ ترستونی (T-IRT) در نمره گذاری و بررسی ساختار عاملی مقیاس های گزینه بایست بود. روش: جامعه آماری این مطالعه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی تهران بودند. از مدل T-IRT در نمره گذاری و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه سبک های یادگیری کلب (LSI) که یک نسخه گزینه بایست می باشد، استفاده شد. یافته ها: نتایج مدل T-IRT در بررسی ساختار عاملی پرسشنامه سبک های یادگیری، نشان داد که مدل چهار عاملی با داده ها برازش مناسبی داشت و همچنین، اگرچه ساختار همبستگی بین عوامل در مدل دو عاملی دو قطبی متعامد، مطابق با ساختار پیشنهادی کلب بود؛ اما این مدل برازش مناسبی با داده ها نداشت. نتایج مدل رگرسیون لجستیک چندجمله ای (MLR) در بررسی رابطه سبک های یادگیری با جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان نشان داد که متغیر جنسیت سهمی در پیش بینی سبک های یادگیری ندارد (خی دو: 4/87، 0/05 P>)، ولی مدل مربوط به رشته تحصیلی معنادار بود (خی دو: 305/26، 0/001 P<). همچنین نتایج ضرایب بتا و معناداری مدل نشان داد که دانشجویان رشته های روانشناسی (بتا: 1/69-، سطح معناداری: 0/01) و حقوق (بتا: 1/48، سطح معناداری: 0/01) بیشتر دارای سبک یادگیری واگرا و جذب کننده می باشند. نتیجه گیری: این یافته ها نشان داد رویکرد T-IRT در حل مشکلات موجود در نمره گذاری و تحلیل مقیاس های FC به خوبی عمل می کند و این می تواند موجب گسترش استفاده از این مقیاس ها شود. همچنین نتایج بررسی سبک های یادگیری بیانگر این است که در تدریس و آموزش به سبک های یادگیری دانشجویان توجه بیشتری شود و از روش های آموزشی متناسب با سبک های یادگیری آنان استفاده گردد.

استفاده از روش ها و تکنیک های مختلف در جهت رسیدن به بهترین نتایج و ایجاد هم افزایی بین آن ها می تواند در بسیاری از مسائل راه گشا و کمک کننده باشد. داده کاوی آموزشی یکی از حوزه های نسبتاجدیدی است که می توان به کمک آن در حل مسائل آموزشی و بویژه مسائل حوزه سنجش و اندازه گیری اقدام کرد. اما قبل از استفاده از این روش ها باید تا حد امکان با ان آشنا شده و مشکلات و معایب و مزایای آن مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش نیز هدف بررسی تکنیک طبقه بندی ماتریس ها نامنفی و چگونگی تعیین تعداد خوشه ها قبل از اجرای مدل است. روش اجرای پژوهش از نوع توصیفی و جامعه مورد مطالعه تمامی حاضرین جلسه کنکور رشته علوم ریاضی و فنی در سال 1398 است که از این تعداد 5000 نفر به صورت تصادفی توسط سازمان سنجش و آموزش کشور انتخاب و در اختیار پژوهشگر قرار گرفت. ابزار پژوهش سؤالات حسابان و هندسه کنکور است. نتایج این تحلیل نشان داد که در برآورد تعداد خوشه های سؤالات حسابان اختلاف وجود دارد ولی در مورد سؤالات هندسه نتایج تمامی روش ها یکسان بود. با توجه به اختلاف مشاهده شده پیشنهاد می شود که در پژوهش های آتی با کمک شبیه سازی داده به بررسی دقیق تر این مسأله پرداخته شود.

یکی از انواع مهم خطا های منظم زمانی ایجاد می شوند که یک سئوال دارای کنش افتراقی شناسایی شود. هدف این پژوهش با استفاده از روش شبیه سازی مونت کارلو این بود که تعیین کند آیا تأثیر داده های مفقود بر سوگیری و دقت آزمون نسبت درست نمایی برای شناسایی کنش افتراقی در سئوالات چندارزشی در روش های مختلف برخورد با داده های مفقود متفاوت است یا خیر. از طرح عاملی برای ارزیابی تأثیر شش روش برخورد با داده های مفقود بر اثربخشی آزمون نسبت درست نمایی برای تشخیص این تفاوت در مدل پاسخ مدرج بر حسب خطای نوع اول و توان آماری استفاده شد. جامعه آماری در این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه های دارای رشته های علوم تربیتی و روانشناسی مقطع کارشناسی در شهر تهران بودند. 1100 نفر نمونه ی مورد پژوهش از این جامعه از بین دانشجویان در حال تحصیل در دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران، شهید بهشتی، خوارزمی، آزاد اسلامی واحد تهران شمال، آزاد اسلامی تهران جنوب و آزاد اسلامی تهران مرکز در سال 1398 بودند که پرسشنامه بیگانگی تحصیلی برای آن ها اجرا شد. تحلیل ها با استفاده از روش تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون چندگانه، شاخص G 2 و اندازه اثر η 2 برای تمامی اثر های متقابل مرتبه اول محاسبه شد. روش انتساب چندگانه و جایگذاری رگرسیون تکی کمترین سهم را در کنترل خطای نوع اول دارا بودند و روش های مبتنی بر بیشینه درست نمایی و جایگذاری میانگین شخص به ترتیب بیشترین سهم را از نظر کنترل خطا نشان دادند. توان آماری آزمون در تمامی روش ها و همه عوامل مورد بررسی در این پژوهش مشابه بود. نتایج این پژوهش حاکی از این است که نسبت داده ها و مشاهدات مفقود و طول آزمون نقش مهمی در تعیین اثربخشی آزمون و به عبارتی دقیق تر سوگیری و دقت سئوالات آزمون داشتند.

هدف این مطالعه آشنایی با پیامدهای تورم نمره در آموزش عالی و راهکارهای مقابله با آن با روش پژوهش کیفی پدیدارشناختی است. شرکت کنندگان در این مطالعه شامل 23 نفر از اعضای هیأت علمی تمام وقت و پاره وقت دانشکده های مختلف دانشگاه علامه طباطبائی بودند که طی فرآیند مصاحبه در این مطالعه مشارکت کردند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که پس از انجام مصاحبه و از طریق کدگذاری، مضامین مرتبط با پیامدهای تورم نمره و راهکارهای مقابله با آن استخراج شدند. بر اساس نتایج به دست آمده 16 پیامد گسترش تورم نمره، تحت 3 مقوله ی سازمان دهنده ی آسیب های اجتماعی، آسیب های سیستم آموزشی و آسیب های فردی، با 15 راهکار مقابله، تحت 2 مقوله ی سازمان دهنده ی تغییرات و اصلاحات کلان و تغییرات و اصلاحات خرد قابل کنترل هستند.

آسیب شناسی روانی بیشتر اوقات موضوعی بین فردی بوده و مشکلات بین فردی یکی از شایع ترین زمینه های نگرانی است که توسط مراجعین بیان می شود. صرفنظر از منشأ اختلالات روانشناختی، اکثر آسیب های روانی پیامدهای مهمی از نظر بین فردی دارند و به همین دلیل موفقیت درمان تا حد زیادی به تحلیل دقیق روابط متقابل بین افراد در روان درمانی زوجین وابسته است. در این مقاله، رویکرد مدل وابستگی متقابل بازیگر- شریک (APIM) توسط رگرسیون ادغام شده برای تجزیه وتحلیل داده های زوجی برای نمونه ای کوچک از زوج ها توصیف و نشان داده شد. این روش با استفاده از نرم افزارهای آماری متداول و محاسبات دستی قابل انجام است. بنابراین، این روش تحلیل بیشتر مناسب پژوهشگران و روان درمان گرانی است که می خواهند در مورد مراجعین خود اطلاعات بیشتری کسب کنند، اما حجم نمونه در دسترس آنان برای استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری یا مدل سازی چند سطحی را ندارند. این روش چندین مزیت نسبت به سایر رویکردهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل این نوع داده ها دارد. مزیت اصلی این است که روان درمان گران و پژوهشگران می توانند اثر وابستگی متقابل بین اعضای یک زوج (برای مثال زن و شوهر، خواهر و برادر یا بیمار و مراجع) را تبیین کرده و می توانند اثر بازیگر و اثر شریک را بررسی کنند. در نتیجه، می توان با استفاده از این روش، استنباط آماری دقیق تری به دست آورد که به محققان و درمانگران در فهم روابط در یک رابطه زوجی کمک برساند. رویکرد مدل وابستگی متقابل بازیگر- شریک (APIM) کمک می کند که بتوان وابستگی اعضای یک زوج را در تحلیل وارد کرده و به جای آنکه واحد تحلیل متمرکز بر فرد باشد، زوج به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شود که این موضوع در محیط های بالینی راهبردی راهگشا برای تحلیل مراجعان باشد و این باعث می شود که پژوهشگران و روان درما ن گران بتوانند تحقیقات مرتبط با حوزه شغلی خود در محیط روانشناسی و مشاوره را بهبود ببخشند.

هدف: این مقاله ضمن معرفی مقیاس موکن(MSA) ، کاربرد آن در زمینه ارزیابی آموزشی را با ارائه شواهد برازش مدل های موکن در مطالعه سنجش میزان آگاهی از تکنیک صحیح اندازه گیری فشارخون دانشجویان دندانپزشکی کرمان (سال تحصیلی ۹۵-۹۶) بر اساس دستورالعمل انجمن قلب آمریکا نشان می دهد.روش پژوهش: تحلیل مقیاس موکن، رویکردی غیرپارامتری از نظریه سوال-پاسخ است که می تواند در ارزیابی و اندازه گیری های آموزشی و روان شناختی با فرضیاتی سهل گیرانه تر از مدل های پارامتری نظریه سوال- پاسخ استفاده شود.یافته ها: در نتایج تحلیل ثانویه داده ها بر روی آزمونی ۱۴ سوالی که به شیوه سرشماری از ۱۳۸ نفر دانشجوی سال پنجم و ششم دندانپزشکی دانشگاه کرمان به عمل آمده بود (با استفاده از نرم افزار R)، ضرایب مقیاس پذیری تک تک سوال ها و ضرایب مقیاس پذیری جفت سوال ها، مثبت با خطای معیار کم به دست آمد. ضریب مقیاس پذیری کل 490/0 (در حد متوسط) بود که حذف سوال 5، شاخص مقیاس پذیری کل را به 54/0 (در حد قوی) افزایش داد. لذا نتایج تحت مدل همگن یکنواخت (MH) موکن نشان داد که فرض یکنواختی برای آزمون وجود دارد و تک بعدی بودن حاصل شده است. فرض رتبه بندی نامتغیر سوال ها از طریق تعداد دفعات نقض مفروضه عدم تقاطع توابع پاسخ به سوال، مورد بررسی قرار گرفت و روش انتخاب سوال به روش پس رو حذف سوال 5 را تأیید کرد. به دست آمدن ضریب مقیاس پذیریHT به میزان 45/0، نشان داد که شواهد برازش مدل یکنواختی مضاعف (DM) وجود دارد. چهار ضریب پایایی به دست آمده برای مجموعه 13 سوالی از 86/0 تا 91/0 متغیر بودند.نتیجه گیری: شواهد نشان داد که از این مقیاس می توان هم برای رتبه بندی افراد و هم برای رتبه بندی سوال ها استفاده کرد. نظریه سوال- پاسخ غیرپارامتری، تحلیل مقیاس موکن، مدل همگنی یکنواخت، مدل یکنواختی مضاعف.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ادغام سهمیه بندی در برآورد توانایی (پیش از رتبه بندی) و نیز رتبه بندی آزمودنی ها در آزمون های بزرگ مقیاس (مثل کنکور سراسری) انجام شد. طرح این پژوهش در زمره طرح های پیمایشی است. به دلیل این که هدف این پژوهش تحلیل داده هایی است که قبلاً طی یک طرح پیشین توسط سازمان سنجش جمع آوری شده اند، این طرح را می توان در زمره تحلیل ثانویه داده ها نیز در نظر گرفت. جامعه آماری این طرح شامل تمام داوطلبان گروه ریاضی است که در آزمون سراسری سال 1394-1393 شرکت نموده اند. نمونه مورد استفاده در این پژوهش شامل داده های مربوط به 3000 آزمودنی گروه ریاضی از مناطق (سهمیه) یک، دو و سه است که از طرف سازمان سنجش در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است. داده های اصلی مورد استفاده در این پژوهش عبارتست از پاسخ های نمره گذاری شده آزمودنی ها به سؤالات آزمون (به صورت 1 برای پاسخ صحیح و 0 برای پاسخ غلط) و کد مربوط به سهمیه انتخابی. به طور خلاصه، می توان چنین نتیجه گیری کرد که تفاوت بین مناطق سه گانه و یا هر نوع خوشه بندی در داده ها هنگامی در نتایج تأثیر دارد که تحلیل در سطح کل نمونه و ورای خوشه ها صورت می گیرد. در چنین وضعیتی، امکان مشاهده تفاوت معنادار بین رتبه دهی با استفاده از روش های متفاوت، حتی زمانی که مقدار ICC بسیار پایین باشد (مانند تحلیل حاضر)، وجود دارد.

بررسی سوگیری و کارکرد افتراقی سؤالات آزمون های مهمی چون ریاضیات در بین گروه های مختلف مورد توجه محقق زیادی در تعلیم و تربیت بوده است؛ اما اغلب آن ها ریاضیات را به عنوان یک سازه کلی مورد بررسی قرار داده اند. در این پژوهش تلاش شد از قابلیت های مدل های تشخیصی شناختی (CDMs) به منظور بررسی دقیق و جزئی تر کارکرد افتراقی سؤالات در آزمون ریاضیات پایه هشتم (سوم راهنمایی) تیمز 2007 و همچنین در بررسی تأثیر سؤال های دارای کارکرد افتراقی بر عملکرد دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش همان جامعه آماری پایه هشتم در آزمون ریاضی تیمز 2007 است که در سال تحصیلی 1385-1386 به اجرا درآمد. در سال تحصیلی موردنظر تعداد 1475368 دانش آموز سوم راهنمایی در 29956  کلاس، مشغول به تحصیل بودند است. نمونه پژوهش حاضر بخشی از دانش آموزان ایرانی سال سوم راهنمایی شرکت کننده در تیمز 2007 است که به دفترچه های شماره 1، 2، 3 و 14 آزمون تیمز 2007 پاسخ داده اند که تعداد آن ها برابر با 1137 است. برای تحلیل داده ها و پاسخگویی به سؤال های پژوهش از مدل غیر جبرانی DINA که دارای دو پارامتر حدس و لغزش است، استفاده شد. ابتدا ماتریس Q با استفاده از صفات مورد نیاز سوال ها تشکیل شد. برازش داده با مدل و برآورد پارامترها برای دو گروه دختر و پسر انجام شد سپس با استفاده از آزمون والد کارکرد افتراقی سوالات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 44 سؤال مورد مطالعه، 26 سؤال لنگر و 18 سؤال (40%) سؤال دارای DIF است؛ که در آن از 18 سؤال دارای DIF، 12 سؤال دارای DIF یکنواخت و 6 سؤال غیریکنواخت است. از 18 سؤال داری DIF، 7 سؤال به نفع دانش آموزان دختر و 10 سؤال به نفع دانش آموزان پسر که در صفات موردنیاز برای پاسخگوی صحیح به این سؤالات به تسلط رسیده اند داری کارکرد افتراقی است. در این بین 1 سؤال به نفع هیچ یک  از دانش آموزانی که در صفات موردنیاز به تسلط رسیده اند دارای کارکرد افتراقی نیست این سوال تنها به نفع دانش آموزانی که درصفات به تسلط نرسیدند دارای کارکرد افتراقی است؛ و همین طور از 18 سؤال داری DIF، 9 سؤال به نفع دانش آموزان دختر و 7 سؤال به نفع دانش آموزان پسر که در صفات موردنیاز به تسلط نرسیده اند دارای کارکرد افتراقی است و 2 سؤال به نفع هیچ یک از دانش آموزان  که در صفات موردنیاز به تسلط نرسیده اند کارکرد افتراقی نیست  و تنها به نفع دانش آموزانی که درصفات مورد نیاز به تسلط رسیدن دارای کارکرد افتراقی است. می توان نتیجه گرفت که آزمون والد در چارچوب مدل های (CDM) قادر است علاوه بر آزمون کارکرد افتراقی یکنواخت و غیریکنواخت در شناسایی کارکرد افتراقی در افرادی مسلط و غیر مسلط در صفات به کارگیری شود. آنچه از این نتایج و نتایج پژوهش های در این زمینه بر می آید قالب سؤال می تواند تفاوت های جنسیتی را کاهش یا افزایش دهد، لذا پرورش دهندگان آزمون ها باید تلاش کنند تا سؤال ها را به گونه ای طراحی نمایند که تفاوت های جنسیتی را به حداقل برساند. با شناسی عوامل تأثیرگذار بر تفاوت های جنسیتی، مربیان، معلمان سیاست گزاران تعلیم و تربیت کشور خواهند توانست برنامه های درسی جدید و خلاقانه طراحی و تدوین نمایند و یا برنامه های موجود را بهبود بخشید تا نظام و محیط آموزشی کشورمان بالنده و غنی گردد.

سنجش تشخیصی شناختی، نوعی از سنجش آموزشی است که با به کارگیری مدل های روان سنجی به تعیین و تشخیص نارسایی های یادگیری کمک می کند. با توجه به اینکه مدل های زیادی در این زمینه وجود دارد؛ انتخاب یک مدل تشخیصی شناختی مناسب برای تحلیل داده ها اهمیت زیادی خواهد داشت. هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین مدل مناسب برای آزمون های خواندن و درک مطلب است. داده های مورد بررسی در این پژوهش شامل پاسخنامه 3000 نفر از شرکت کنندگان در آزمون سراسری کارشناسی ارشد رشته زبان انگلیسی بوده است که از بین 16044 شرکت کننده به صورت تصادفی انتخاب شده اند. روش کار به این صورت بود که پس از تشکیل ماتریس Q مدل کلی (G-DINA و LCDM)، دو مدل جبرانی (ACDM و DINO) و دو مدل غیر جبرانی (RRUM و DINA) برای مقایسه در نظر گرفته شدند. ازنظر شاخص برازش ماکزیمم خی-دو هیچ یک از مدل ها برازش نداشتند؛ ولی در مقابل نتایج شاخص SRMSR نشان داد که همه مدل ها برازش قابل قبولی با داده ها دارند. در مقایسه بین شاخص های برازش نسبی مشخص شد که مدل های G-DINA و ACDM برازش بهتر و مدل های DINO و DINA برازش ضعیف تری نسبت به سایر مدل ها دارند. در بررسی شاخص برازش سؤال نیز فقط مدل های G-DINA و LCDM با همه سؤال ها برازش مطلوبی نشان دادند.