مصطفی حسن زاده

شکاف بین نظریه و عمل همیشه مورد مناقشه نظریه پردازان و کاروران بوده است. کاروران توسعه منابع انسانی از زمان شکل گیری این رشته در رابطه با مشکل تئوری های غیرعملی در زمینه سازمانی شکایت داشته و از سویی، محققان حوزه توسعه منابع انسانی نیز از عمل غیرتئوریک در این حوزه ابراز نگرانی کرده اند. از این رو، دانش عملی موضوع است که به منظور حل این مساله مورد بررسی صاحب نظران قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توسعه دانش عملی کاروران توسعه منابع انسانی انجام شد. برای انجام پژوهش از روش کیفی و برای جمع آوری اطلاعات از راهبرد مصاحبه استفاده گردید. میدان مطالعه، تمامی کاروران توسعه منابع انسانی در نظام اداری کشور بودند که با استفاده از روش نموه گیری هدفمند و راهبرد نظری با 24 نفر از آن ها مصاحبه نیمه ساخت یافته صورت گرفت. برای تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری معنایی (باز و محوری) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که توسعه دانش عملی از یک الگوی چرخه ای تبعیّت می کند که دارای شش گام اصلی است. این شش گام در دو محور صلی "دانستن" و "انجام دادن" قرار گرفتند. در محور دانستن سه گام دریافت، انطباق سازی و جستجو و در محور انجام دادن سه گام مشروعیت بخشی، بازآرایی و برگردان قرار دارد. توجه به این چرخه می تواند باعث توسعه فردی و سازمانی شده و سیستم اجتماعی علم و سیستم اجتماعی عمل را به هم نزدیک تر سازد و برونداد نهایی آن شکل گیری و توسعه دانش عملی برای کاربرد کاروران توسعه منابع انسانی در مواجهه با مشکلات و مسائل روزمره است.

سازمان ها از دیرباز منابع مالی قابل توجهی را برای برگزاری آموزشهایسازمانی اختصاص می دهند. اما توسعه و پیشرفت منابع انسانی تنها با برگزاری آموزشهای عمومی و تخصصی حاصل نمی شود. امروزه از آموزش انتظار میرود که بتواند تغییرات رفتاری مطلوب را در کارکنان ایجاد کند. بررسیها نشان میدهد که بسیاری از برنامههای آموزشی تغییرات رفتاری مطلوب را در کارکنان ایجاد نمیکند. این بدان معنی است که کارکنان قادر به انتقال آموختههای خود به محیط کارشان نیستند. اثربخشی آموزش به شدت متکی بر فرضیاتی است که در انتقال آن به محیط کار رخ میدهد. بنابراین، یکی از بهترین راههای رسیدن به اثربخشی آموزشی افزایش نرخ انتقال آموزش است. از این رو در این پژوهش به شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتقال آموزش پرداخته و عوامل اساسی مورد بررسی قرار گرفتهاند.روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری نیز شامل 500 نفر از افراد شرکت کننده در دورههای آموزشی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در سه شهر تهران، اراک و ماهشهر میباشد که تعداد ٢17 نفر از آنها از طریق روش نمونهگیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. در فرایند پژوهش با مطالعه پیشینه ٢7 عامل موثر بر انتقال آموزش شناسایی گردید و با اجرای سه مرحله تکنیک دلفی این عوامل به 18 عامل کاهش یافت. سپس برای شناسایی عوامل تسهیل کننده و مانع انتقال آموزش پرسشنامهای با 6٢ گویه ساخته شد. نتایج نشان میدهد که از 18 عامل، 7عامل به عنوان تسهیلگر ضعیف، 9عامل به عنوان مانع ضعیف، 1عامل به عنوان مانع قوی و 1عامل نیز به عنوان تسهیلگر قوی در این سازمان شناسایی شدند. همچنین نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که عوامل مرتبط با انتقال آموزش در 5 طبقه)فردی، حمایتی، آموزشی، سیستم پاداش و پیشرفت( گروه بندی شدند که منتج به ارائه یک سنخ شناسی جدید از عوامل موثر بر انتقال آموزش گردید.